Giáo án Sinh học Lớp 10 nâng cao - Tiết 34, Bài 34: Quá trình tổng hợp các chất ở vsv & ứng dụng

BÀI 34: QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP CÁC CHẤT Ở VSV & ỨNG DỤNG TUẦN:17 TIẾT:34 NS:20/12/2007 I.MỤC TIÊU: 1/ Kiến thức: Nắm được các quá trình tổng hợp các đại phân tử chủ yếu ở VSV & thấy được cũng tương tự như ở các SV khác. Biết được các ứng dụng nuôi cấy VSV có ích để thu nhận sinh khối & sản phẩm CHVC của chúng. 2/ Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng phân tích - tổng hợp, so sánh vấn đề, năng lực quan sát & phân tích sơ đồ. Phát triển tư duy cho HS. Rèn luyện khả năng làm việc độc lập & làm việc nhóm cho HS. Vận dụng vào thực tế giải thích các hiện tượng sinh học trong đời sống. 3/ Thái độ: Hình thành quan điểm đúng đắn cho HS về sự sống. Củng cố niềm tin vào khoa học. - II. CHUẨN BỊ: 1/ GV: a) Phương pháp: diễn giảng, hỏi đáp, thảo luận nhóm. b) Phương tiện: - SGK, SGV, tài liệu tham khảo. - Tranh ảnh có liên quan. III. NỘI DUNG &TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1/ Ổn định lớp – Kiểm diện (1’). 2 / Kiểm tra bài cũ (5’) : Nộp bài tường trình thực hành ở tiết trước. 3/ Tiến trình bài mới : NỘI DUNG HĐGV HĐHS HĐ 1: Tìm hiểu đặc điểm các quá trình tổng hợp ở VSV (15’) I. Đặc điểm của các quá trình tổng hợp ở VSV. 1/ Tổng hợp axit nuclêic & prôtêin Quá trình tổng hợp ADN, ARN & prôtêin là biểu hiện dòng thông tin từ nhân đến tb chất : Tự sao Phiên mã Dịch mã ADN ARN Prôtêin. 2/ Tổng hợp pôlisaccarit  Ở VK & tảo sự tổng hợp pôlisaccarit (tinh bột & glycôgen) cần hợp chất mở đầu là ADP - glucôzơ (Ađênôzin điphotphat – glucôzơ) : ATP + glucôzơ ADP - glucôzơ + Pvc (Glucôzơ)n +ADP - glucôzơ (glucôzơ )n+1 + ADP 3/ Tổng hợp lipit VSV tổng hợp lipit nhờ liên kết giữa glycerol & axit béo. Glycerol được chuyển hóa từ dihidrôxi axêton – P trong đường phân. Axit béo được tổng hợp từ sự kết hợp các phân tử Axêtyl – CoA trong chu trình Crep. HĐ2 : Tìm hiểu các ứng dụng của sự tổng hợp ở VSV ( 20’) II. Ứng dụng của sự tổng hợp ở VSV Việc ứng dụng sự tổng hợp của VSV dựa trên cơ sở : + Tốc độ st nhanh. + Tổng hợp sinh khối cao. 1/ SX sinh khối (prôtêin đơn bào) * Mục đích : Để cung cấp prôtêin tổng hợp. * Thành tựu : - Nhiều loại nấm được SX là nguồn thực phẩm quý. - VK lam tạo prô là nguồn thực phẩm ở châu Phi hoặc thực phẩm tăng lực ở Mĩ. - Tảo Chlorella là nguồn prôtêin & vitamin bổ sung trong kem, sữa chua, bánh mì, - Lấy các chất thải từ việc chế biến rau quả làm cơ chất lên men SX TĂ cho vật nuôi => hạn chế ô nhiễm mt. 2/ SX axit amin * Mục đích : SX để cung cấp các loại axit amin không thay thế cho SV (lizin, mêtiônin, thrêonin). * Thành tựu : Thu nhận các axit amin nhờ lên men VSV như : + Chủng VK đột biến Corynebacterium glutamicum lên men tạo các a.a : glutamic, lizin, valin, phênylalanin, + SX bột ngọt (Natri glutamat) từ quá trình lên men glutamic. 3/ SX các chất xúc tác sinh học (enzim) Sử dụng các VSV để SX các enzim ngoại bào : + Amilaza (thủy phân tinh bột). + Prôtêaza (thủy phân prôtêin). + Xenlulaza (thủy phân xenlulôzơ). + Lipaza (thủy phân lipit). 4/ SX gôm sinh học VSV tiết ra mt các polisaccarit (gôm sinh học) có vai trò : - Bảo vệ tb VSV không bị khô, chống nhiễm virus. - SX kem, chất phụ gia khai thác dầu hỏa. - Chất thay huyết tương, dùng để tách chiết enzim. GV y/c HS nêu lại các loại vật chất hữu cơ cơ bản cấu tạo cơ thể SV. Như vậy, VSV để tồn tại được cũng cần phải tổng hợp các chất sống đó như các SV khác. GV viết sơ đồ tổng hợp ADN, ARN, prôtein cho HS quan sát & nêu mối quan hệ tổng hợp các loại vật chất này. Cần chú ý : Để tổng hợp các axit nuclêic, prôtêin cần Nu, a.a tự do (từ TĂ do mt cung cấp). Để tổng hợp pôlisaccarit (tinh bột & glycôgen) VSV cần hợp chất mở đầu là gì ? Viết sơ đồ tổng hợp pôlisaccarit. GV y/c HS quan sát sơ đồ 34/ SGK trang 117 để trả lời câu hỏi : Lipit được tổng hợp từ các loại ptử nào ? Quá trình tổng hợp các chất đó ? Cơ sở sinh học của việc ứng dụng sự tổng hợp của VSV để SX chế phẩm sinh học ? Đã đạt được thành tựu gì ? SX sinh khối có tác dụng gì ? Thành tựu cơ bản trên thế giới. Vì sao phải SX các a.a ? Trong thực tế, đã đạt thành tựu gì ? Các enzim có tác dụng gì ? Mục đích SX enzim ? Đã SX được những enzim gì tiêu biểu ? Ứng dụng của từng loại enzim đó ? Gôm sinh học là gì ? Vai trò ? - 4 loại đại phân tử : cacbohidrat, prôtêin, axit nuclêic, lipit. - ADN có khả năng tự sao chép, ARN được tổng hợp từ 1 đoạn mạch của ADN (phiên mã), prôtêin được dịch mã tại ribôxôm. - Đoạn mồi ADP - glucôzơ (Ađênôzin điphotphat–glucôzơ). HS dựa vào nộâi dung SGK/ trang 116 lên bảng trình bày. - Lipit được tổng hợp từ glycerol & axit béo. Glycerol được chuyển hóa từ dihidrôxi axêton – P & axit béo được tổng hợp từ sự kết hợp các phân tử Axêtyl – CoA. + Tốc độ st nhanh. + Tổng hợp sinh khối cao. Thành tựu : SX sinh khối (prôtêin đơn bào), SX các loại axit amin không thay thế, SX enzim ngoại bào, SX gôm sinh học. - SX sinh khối có tác dụng cung cấp prôtêin tổng hợp cho các quốc gia nghèo prôtêin. - Làm thực phẩm giàu prôtêin. - Chế biến TĂ gia súc từ phế phẩm rau quả => hạn chế ô nhiễm mt. Trong thực phẩm vẫn còn thiếu 1 số a.a không thể thay thế mà cơ thể không tổng hợp được, nên cần phải tổng hợp a.a để bổ sung nguồn a.a. Thành tựu : SX nhiều loại prôtêin, đặc biệt là SX gluatamic để làm bột ngọt. - Xúc tác các pứ sinh hóa trong tb. Amilaza :SX bánh kẹo, CN dệt. Prôtêaza:chế biến thịt, thuộc da, Sxbột giặt . Xenlulaza : xử lí rác thải, SX bột giặt.Lipaza : CN bột giặt, chất tẩy rửa. Gôm sinh học là các polisaccarit do VSV tiết ra. * Vai trò : - Bảo vệ tb VSV không bị khô, chống nhiễm virus. - SX kem, chất phụ gia khai thác dầu hỏa . 4/ Củng cố (3’) : HS đọc phần KL trang 119.Trả lời câu hỏi : Các quá trình tổng hợp ở VSV được con người ứng dụng , khai thác ra sao ? 5/ Dặn dò:(1’) Học bài cũ. Xem tiếp bài mới. Ôn tập thi HKI.