Giáo án Sinh học Lớp 10 nâng cao - Bài 43: Cấu trúc các loại virut - Nguyễn Văn Hoàng Thọ

Giáo án sinh học 10NC Người soạn: Nguyễn Văn Hoàng Thọ CHƯƠNG III VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM BÀI 43 : CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT I. MỤC TIÊU, YÊU CẦU 1. Kiến thức - Học sinh trình bày được khái niệm virut, mô tả được hình thái và cấu tạo 3 loại virut điển hình. - Học sinh giải thích được vì sao không gọi virut là cơ thể sống mà gọi là một dạng sống . 2. Kĩ năng - Phân tích ,tổng hợp, khái quát hóa, tư duy lôgic, so sánh thảo luận nhóm. 3. Vận dụng - Học sinh biết ứng dụng kiến thức đã học để phòng tránh bệnh virut . II. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY - Vấn đáp tái hiện, tìm tòi và nghiên cứu - Kết hợp với hoạt động nhóm của học sinh. III. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS - GV: Phóng to sơ đồ hình vẽ trong SGK của bài học. - HS: Tự nghiên cứu bài mới. IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY 1. Ổn định lớp:1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ 3. Bài mới - Đặt vấn đề GV cho HS xem một số tranh ảnh về virut gây hạivà đặt vấn đề: Virut là gì? Tại sao virut là nguyên nhân gây bệnh nguy hiểm nhất ? -Triển khai bài mới TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động1: khái niệm I. KHÁI NIỆM : - Gọi hs đọc lược sử nghiên cứu virut - Tham khảo SGK 1. Sự phát hiện virut :SGK 2. Khái niệm : - Virut là gì ? virut có lợi hay có hại đối với đời sống con người ? Cho ví dụ về bệnh do virut gây ra ? à Khái niệm virut - HS trả lời - Virut là một thực thể sống chưa có cấu tạo tế bào,kích thước siêu nhỏ. Ø Đặc điểm: - Kích thước siêu nhỏ, không có cấu tạo tế bào - Chỉ chứa một loại axit nucleic (AND hoặc ARN) - Sống kí sinh bắt buộc. Hoạt động 2: Hình thái và cấu tạo II. HÌNH THÁI VÀ CẤU TẠO - Có mấy dạng hình thái virut ? Tham khảo SGK 1. Hình thái : có 3 loại Phát phiếu học tập số 1 Gv sửa chữa, bổ sung -Tham khảo SGK và ghi phiếu học tập àbáo cáo - Cấu trúc xoắn ( virut TMV). - Cấu trúc khối gồm virut trần ( vd virut Ađêno) và virut có vỏ ngoài ( ví dụ virut HIV). - Cấu trúc hổn hợp .vd phagơ - Cấu tạo chung của virut ? - Cấu tạo gồm 2 phần :vỏ prôtêin và lõi axit nuclêic(ADN hoặc ARN). 2. Cấu tạo : - Lõi axit nuclêic ( bộ gen ) chỉ chứa ADN hoặc ARN : * Virut kí sinh động vật có lõi ADN hoặc ARN. * virut kí sinh thực vật hầu hết mang ARN . - Thành phần của vỏ ngoài của virut ? - Chức năng của vỏ ngoài ? -Tham khảo SGK và trả lời : à cấu tạo từ lipit kép và prôtêin ( thực chất là màng sinh chất của tế bào chủ được virut cải tạo lại và mang kháng nguyên đặc trưng cho virut ). - Vỏ prôtêin :được cấu tạo từ các đơn vị capsôme, có mang thành phần kháng nguyên. * Phức hợp vỏ capsit với axit nuclêic gọi là nuclêôcapsit. - Một số virut có vỏ ngoài cấu tạo từ lipit kép và prôtêin ( thực chất là màng sinh chất của tế bào chủ được virut cải tạo lại và mang kháng nguyên đặc trưng cho virut ). Hoạt động 3: phân loại virut III. PHÂN LOẠI VIRUT : - Các tiêu chuẩn phân loại virut ? - Tham khảo SGK và trả lời - Dựa vào đặc điểm loại axit nuclêic hoặc vỏ protêin hoặc vật chủ , phương thức lây truyền. - Dựa vào kí chủ có thể phân ra các loại virut nào ? Cho ví dụ mỗi loại ? - Ý nghĩa của việc nghiên cứu virut ? à Nêu 3 loại virut -Tham khảo SGK và trả lời được : Phòng bệnh Vận dụng trong KTDT - Dựa vào vật chủ có các nhóm : virut kí sinh người và động vật . Virut kí sinh vsv hầu hết mang ADN. Virut kí sinh ở thực vật . 4. Củng cố:3’ Sử dụng câu hỏi cuối bài . 5. Dặn dò: 1’ HS đọc phần ghi nhớ cuối bài, đọc mục ‘’Em có biết ‘’, xem trước bài mới PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Đặc điểm Loại virut Hình dạng Axit nuclêic Vỏ prôtêin Vỏ ngoài Virut cấu trúc xoắn (TMV) Virut cấu trúc khối Virut Ađêno Virut HIV Virut cấu trúc hổn hợp (phagơ T2) PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Đặc điểm Loại virut Hình dạng Axit nuclêic Vỏ prôtêin Vỏ ngoài Virut cấu trúc xoắn (TMV) Dạng ống, hình trụ ARN xoắn đơn Gồm nhiều capsôme ghép đối xứng với nhau thành vòng xoắn Không có Virut cấu trúc khối Virut Ađêno Gồm 20 mặt, mỗi mặt là một tam giác đều ADN xoắn kép Mỗi tam giác đều được cấu tạo bởi chuỗi capsôme Không có Virut HIV Hình cầu 2 sợi ADN đơn Capsôme ghép với nhau Vỏ ngoài có gai glicôprôtêin Virut cấu trúc hổn hợp (phagơ T2) Đầu hình khối đa diện, đuôi hình trụ ADN xoắn kép Đầu do các capsôme hình tam giác ghép lại Không có