Giáo án Sáng kiến kinh nghiệm - Trao đổi về việc viết SKKN học - THPT Chuyên Phan Bội Châu - Nguyễn Lương Phùng

Trao ®æi vÒ viÖc viÕt SKKN d¹y häc NguyÔn L­¬ng Phïng THPT Chuyªn Phan Béi Ch©u ViÖc ®óc rót vµ viÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm d¹y häc ®· trë thµnh mét phong trµo cã ý nghÜa thiÕt thùc ®èi víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc ë c¸c tr­êng phæ th«ng.§· cã nhiÒu kinh nghiÖm quÝ ®­îc phæ biÕn. ë nhiÒu tr­êng ®Õn k× kÕt thóc mét n¨m häc , viÕt SKKN ®· trë thµnh yªu cÇu ®èi víi mäi gi¸o viªn. Trong qu¸ tr×nh viÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm ®· cã kh«ng Ýt gi¸o viªn b¨n kho¨n vÒ c¸ch viÕt SKKN. B¶n th©n t«i ®· cã dÞp t×m hiÓu c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cña Bé Gi¸o dôc vµ còng ®· cã viÕt mét sè SKKN ®¹t yªu cÇu xin ®­îc nªu ra ®©y ®Ó trao ®æi cïng c¸c b¹n A- Mét sè yªu cÇu cña SKKN 1- TÝnh s¸ng t¹o: - TÝnh s¸ng t¹o lµ thÓ hiÖn c¸ch lµm míi cña riªng m×nh mang l¹i hiÖu qu¶ tèt h¬n nh÷ng c¸ch lµm th«ng th­êng tr­íc ®©y cña b¶n th©n vµ c¸c tµi liÖu s¸ch vë ®· viÕt. Tuy nhiªn chóng ta ®õng nghÜ: s¸ng t¹o lµ mét c¸ch lµm rÊt ®éc ®¸o, rÊt ®Æc biÖt. Trong gi¶ng d¹y kh«ng cã chuyÖn ®ã. NÕu nghÜ vµ yªu cÇu nh­ vËy chóng ta kh«ng bao giê viÕt ®­îc SKKN. Nh÷ng ®iÒu mµ chóng ta tr¨n trë, t×m tßi t©m ®¾c rót ra mét ph­¬ng ¸n gi¶ng d¹y cã hiÖu qu¶ lµm gi¶i táa ®­îc c¸c khã kh¨n, c¸c v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, cã khi chØ lµ c¸ch h×nh thµnh mét kh¸i niÖm th× ®ã chÝnh lµ kinh nghiÖm, lµ ®iÒu c¸c ®ång chÝ nªn viÕt, nªn ghi l¹i ®ång thêi trao ®æi víi b¹n bÌ ®ång nghiÖp. - Khi viÕt ph¶i hiÓu ®óng h¬n kh¸i niÖm s¸ng t¹o: Cã nh÷ng ®ång chÝ dùa vµo nh÷ng ®iÒu tµi liÖu, s¸ch vë ®· viÕt tæng hîp l¹i cho ®ã lµ SKKN cña m×nh. Quan ®iÓm nh­ vËy thËt lµ kh«ng ®óng. §ã chØ lµ tµi liÖu s­u tÇm chø kh«ng ph¶i lµ SKKN. Cã nh÷ng ®ång chÝ viÕt theo c¸ch thøc ®ã thµnh c¶ quyÓn s¸ch hµng tr¨m trang göi lªn Së gi¸o dôc ®µo t¹o ®Ó xÐt SKKN. Khi xÐt ng­êi ta chØ cã thÓ ghi nhËn ®/c lµ ng­êi dµnh nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc cho c«ng t¸c chuyªn m«n chø kh«ng thÓ xÕp ®­îc vµo danh môc SKKN. L­u ý r»ng, cã thÓ dùa vµo nh÷ng ®iÒu tµi liÖu ®· viÕt nh­ng ph¶i ®­a ra ®­îc c¸ch vËn dông cña b¶n th©n cã nh÷ng ®iÓm míi mang l¹i hiÖu qu¶ h¬n so víi c¸ch lµm ®· tr×nh bµy trong tµi liÖu th× ®ã chÝnh lµ s¸ng t¹o, lµ SKKN. 2- TÝnh khoa häc: Nh÷ng ®iÒu tr×nh bµy ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c vÒ mÆt khoa häc, ph¶i cã nh÷ng cø liÖu tin cËy ®­îc kiÓm nghiÖm qua c¸c tµi liÖu vµ nh÷ng thùc nghiÖm kü l­ìng cña b¶n th©n. Nh÷ng ®iÒu rót ra ph¶i phï hîp v¬i nhËn thøc cña loµi ng­êi hiÖn nay, ph¶i lµm cho nh÷ng ng­êi t×m hiÓu tin t­ëng, thõa nhËn. 3- TÝnh s­ ph¹m: Bµi viÕt cÇn cã ng«n ng÷ gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, ng¾n gän, sóc tÝch. C¸ch tr×nh bµy ph¶i phï hîp víi yªu cÇu cña viÖc viÕt SKKN, phï hîp víi nhËn thøc cña ng­êi nghe vµ häc sinh. Kinh nghiÖm viÕt ra kh«ng chØ cho m×nh mµ chñ yÕu ®Ó ®ång nghiÖp tham kh¶o, v× thÕ viÖc tr×nh bµy ph¶i phï hîp víi qu¸ tr×nh d¹y häc vµ dÔ ¸p dông. 4.TÝnh thùc tiÔn: SKKN lµ nh÷ng ®iÒu ®· ®­îc kiÓm nghiÖm cã hiÖu qu¶ qua nhiÒu n¨m gi¶ng d¹y trªn nh÷ng ®èi t­îng häc sinh cô thÓ nh­: kh¸, giái, trung b×nh. Nh÷ng ®iÒu míi rót ra tõ thùc tiÔn gi¶ng d¹y ë mét vµi líp, mét vµi n¨m h·y ch­a nªn viÕt véi, cÇn ph¶i cã thªm thêi gian kiÓm nghiÖm n÷a th× ®é tin cËy sÏ lín h¬n, chóng ta sÏ c©n chØnh ®­îc nhiÒu h¬n, chÊt l­îng SKKN ch¾c ch¾n sÏ tèt h¬n, dÔ c«ng nhËn h¬n. C¸c ®ång chÝ còng biÕt r»ng cã nh÷ng ®iÒu míi t×m ra ta c¶m thÊy rÊt hµi lßng, rÊt t©m ®¾c nh­ng nÕu ¸p dông thªm mét thêi gian n÷a chóng ta sÏ cã thÓ cã nhËn thøc kh¸c. Chóng ta lµm viÖc cÇn khÈn tr­¬ng nh­ng còng cÇn b×nh tÜnh, kh«ng nãng véi kh«ng sèt ruét. §iÒu quan träng lµ chóng ta ®· rÊt ®Ó t©m ®Õn nhiÖm vô cña m×nh. ViÖc lu«n tr¨n trë t×m tßi, cã ph­¬ng ph¸p lµm viÖc khoa häc, ch¾c ch¾n chóng ta sÏ rót ra ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm quý cho b¶n th©n vµ ®ång nghiÖp. 5-VÒ c¸ch tr×nh bµy mét s¸ng kiÕn kinh nghiÖm: Theo qui ®Þnh vÒ ®¹i thÓ SKKN ®­îc tr×nh bµy theo c¸c môc: a) NhËn thøc cò, gi¶i ph¸p cò. Nh÷ng quan niÖm, nh÷ng hiÓu biÕt, nh÷ng gi·i ph¸p mµ b¶n th©n ®· lµm tr­íc ®©y vÒ vÊn ®Ò ®ang tr×nh bµy ®· cho kÕt qu¶ kh«ng cao . PhÇn nµy chØ tr×nh bµy cã tÝnh kh¸i qu¸t b) NhËn thøc míi, gi¶i ph¸p míi. Nh÷ng nhËn thøc míi vµ gi¶i ph¸p míi ®­îc ¸p dông ®· mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n râ rÖt so víi gi¶i ph¸p cò. C¸c gi¶i ph¸p míi cÇn ®­îc tr×nh bµy cô thÓ c) KÕt qu¶ vµ ph¹m vi ¸p dông. KÕt qu¶ cña gi¶i míi ®èi víi c«ng t¸c gi¶ng d¹y, nªu c¸c kh¶o s¸t cô thÓ ë c¸c khèi líp vÒ tØ lÖ häc sinh hiÓu vµ vËn dông tèt néi dung mµ m×nh ®ang tr×nh bµy cã ®èi chøng gi÷a gi¶i ph¸p cò vµ gi¶i ph¸p míi Nªu lªn ph¹m vi ¸p dông cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm ®èi víi ®èi t­îng lµ kh¸ , giái hay trung b×nh B-VÒ qui m« mét s¸ng kiÕn kinh nghiÖm 1- Thùc tÕ cña viÖc viÕt SKKN hiÖn nay: PhÇn lín SKKN viÕt bao qu¸t cho nhiÒu néi dung kiÕn thøc. VÝ dô: kinh nghiÖm gi¶ng d¹y mét ch­¬ng, mét gi¸o tr×nh - VÒ thuËn lîi: viÖc viÕt kinh nghiÖm lín nh­ vËy cã nhiÒu dÉn liÖu dÔ viÕt. - VÒ nh­îc ®iÓm: thùc ra tÝnh hiÖu qu¶, tÝnh h÷u Ých cña nh÷ng kinh nghiÖm lo¹i ®ã kh«ng cao, chñ yÕu cã tÝnh chÊt tr×nh diÔn, cßn ®Ó ®ång nghiÖp ¸p dông qu¶ cã Ýt ý nghÜa. Chóng ta biÕt r»ng viÖc gi¶ng d¹y ®­îc thùc hiÖn qua tõng tiÕt lªn líp. Mçi tiÕt d¹y cã nh÷ng néi dung riªng, c¸ch thøc lµm viÖc riªng, cã ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt riªng. ViÖc lÊy kinh nghiÖm mang tÝnh chÊt bao qu¸t ®Ó soi vµo tõng bµi cô thÓ chóng ta sÏ thÊy kinh nghiÖm lo¹i ®ã mang nhiÒu mµu s¾c lÝ thuyÕt rÊt khã ¸p dông. Nãi c¸ch kh¸c gi¸ trÞ thùc tiÔn cña kinh nghiÖm lo¹i ®ã lµ kh«ng cao. 2- Kinh nghiÖm vÒ d¹y mét bµi mét kh¸i niÖm cô thÓ: Lo¹i kinh nghiÖm nµy th­êng Ýt ®­îc ®Ò cËp tíi. - MÆt ­u ®iÓm: nh­ ®· nãi trªn hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc gi¶ng d¹y ®­îc thùc hiÖn qua tõng tiÕt lªn líp. Kinh nghiÖm d¹y mét bµi, mét kh¸i niÖm cô thÓ phï hîp víi thùc tÕ gi¶ng d¹y lµm ®ång nghiÖp dÔ ¸p dông vµ mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc. - MÆt khã kh¨n: ViÖc viÕt kinh nghiÖm gi¶ng d¹y mét bµi lµ rÊt khã v× dung l­îng kiÕn thøc vµ c¸c vÊn ®Ò ®­îc tr×nh bµy trong mét tiÕt häc lµ kh«ng nhiÒu lµm ng­êi ta khã viÕt, lµm ng­êi ta b¨n kho¨n v× nh÷ng ®iÒu tr×nh bµy ra qu¸ Ýt. ViÖc t×m ra mét ph­¬ng ¸n gi¶ng d¹y mang l¹i hiÖu qu¶ v­ît tréi so víi b¹n bÌ ®ång nghiÖp thËt kh«ng dÔ chót nµo. Theo t«i ®Ó viÕt kinh nghiÖm lo¹i nµy nªn chän c¸c lo¹i bµi sau: - Lo¹i bµi dµi cã nhiÒu néi dung kiÕn thøc. T×m ra ph­¬ng ¸n ®Ó gi¶i quyÕt thÊu ®¸o néi dung cña bµi trong mét tiÕt d¹y. - Lo¹i bµi khã ¸p dông ph­¬ng ph¸p nªu vÊn ®Ò. §­a ra ph­¬ng ¸n chuyÓn ®æi néi dung bµi d¹y thµnh c¸c t×nh huèng cã vÊn ®Ò ph¸t huy tèt tÝnh tÝch cùc cña häc sinh mang l¹i hiÖu qu¶ cao cho giê d¹y. - Lo¹i bµi cã néi dung kiÕn thøc khã, phøc t¹p. §­a ra ph­¬ng ¸n tr×nh bµy nh÷ng néi dung kiÕn thøc khã vµ phøc t¹p ®ã mét c¸ch t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n gióp häc sinh dÔ hiÓu, dÔ vËn dông. - Kinh nghiÖm gi¶i c¸c d¹ng bµi tËp - Kinh nghiÖm g©y høng thó cho häc sinh trong qu¸ tr×nh tiÕp thu bµi gi¶ng ...