Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 28 - Năm học 2011-2012 - Mai Thị Luyến

t cuûa baøi thô, ca ngôïi Baùc vaø ñeà cao loøng kính yeâu cuûa moïi ngöôøi daønh cho Baùc. Ñaùp aùn ñeà 2 Môû baøi:(2ñ) - Giôùi thieäu taùc giaû Thanh Haûi, taùc phaåm . - Neâu khaùi quaùt veà giaù trò noäi dung Thaân baøi:(6ñ) - Caûm xuùc veà muøa xuaân cuûa thieân nhieân ñaát trôøi - Caûm xuùc veà muøa xuaân cuûa ñaát nöôùc - Suy nghó vaø öôùc nguyeän cuûa nhaø thô - Lôøi ca ngôïi ñaát nöôùc - Ngheä thuaät Keát baøi:(2ñ) - Khaùi quaùt laïi giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät baøi thô. . Tuaàn: 28 Tieát:133 Ngaøy daïy: 14/03/2014 CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA PHÖÔNG ( Phaàn Tieáng Vieät) 1. Muïc tieâu: 1.1:Kieán thöùc : à Hoaït ñoäng 1: - HS bieát: Moät soá töø ngöõ ñòa phöông, coù thaùi ñoä ñoái vôùi vieäc söû duïng töø ngöõ ñòa phöông trong ñôøi soáng cuõng nhö trong nhaän xeùt veà caùch söû duïng töø ngöõ ñòa phöông trong vaên baûn phoå bieán roäng raõi (nhö trong vaên chöông ngheä thuaät). - HS hieåu: Nghĩa của các từ địa phương và từ toàn dân tương ứng. à Hoaït ñoäng 2: - HS bieát: Làm các bài tập thực hành về từ địa phương. 1.2:Kó naêng: - HS thöïc hieän ñöôïc: Söû duïng töø ñòa phöông hôïp lí nhaát. - HS thöïc hieän thaønh thaïo: Nhaän bieát nghóa cuûa caùc töø ñòa phöông. 1.3:Thaùi ñoä: - HS coù thoùi quen: Sử dụng từ địa phương phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp . - HS coù tính caùch: Giaùo duïc hoïc yeâu quí töø ngöõ cuûa ñòa phöông mình. 2. Noäi dung hoïc taäp: - Noäi dung 1: Ôn tập lí thuyết. - Noäi dung 2: Luyeän taäp 3. Chuaån bò: 3.1: Giaùo vieân: Một số câu ca dao, một số đoạn thơ có từ địa phương . 3.2: Hoïc sinh: Tìm một số từ địa phương của mình hoặc địa phương khác. 4. Toå chöùc caùc hoaït ñoäng hoïc taäp: 4.1:OÅn ñònh toå chöùc vaø kieåm dieän: ( 1 phuùt) 9A1: 9A2: 4.2:Kieåm tra mieäng: ( 5 phuùt) à Caâu hoûi kieåm tra baøi cuõ: Hãy chỉ ra “Ñieàu kieän ñeå söû duïng haøm yù” ? (5đ) Ngöôøi noùi, ngöôøi vieát coù yù thöùc ñöa haøm yù vaøo caâu noùi. Ngöôøi nghe, ngöôøi ñoïc coù naêng löïc giaûi ñoùan haøm yù. Em haõy neâu haøm yù trong tình huống sau. (5ñ) - Thaày giaùo ñang giaûng baøi thì moät em hoïc sinh böôùc vaøo. + Giaùo vieân: Baây giôø laø maáy giôø roài? + Hoïc sinh: Daï, em bò hoûng xe aï! Haøm yù: - Em đi học trễ thế! - Baát ñaéc dó em môùi ñi treã. à Caâu hoûi kieåm tra noäi dung töï hoïc: Em ñaõ chuaån bò nhöõng gì cho baøi hoïc hoâm nay? l Tìm một số từ địa phương của mình hoặc địa phương khác. ó Nhận xét, chấm điểm. 4.3:Tieán trình baøi hoïc: Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh Noäi dung baøi hoïc à Vào bài :Tiếng Việt là một thứ tiếng có tính thống nhất cao. Người Bắc Bộ, người Trung Bộ và người Nam Bộ có thể hiểu được tiếng nói của nhau. Tuy nhiên, bên cạnh sự thống nhất cơ bản đó, tiếng nói mỗi địa phương cũng có những khác biệt về ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp.. Để thấy được sự khác biệt đó như thế nào ? Chúng ta sẽ tìm hiểu qua tiết học hôm nay : Chương trình địa phương ( Phần tiếng Việt ). ( 1’) à HĐ1 :GV hướng dẫn HS ôn lại từ địa phựong . (5’)  Thế nào là từ địa phương ? cho ví dụ minh họa, có kèm từ toàn dân tương đương? . - GV cho HS nhắc lại và cho ví dụ . - GV nhận xét và củng cố . Å Từ ngữ địa phương là từ chỉ sử dụng ở một ( hoặc ở số) địa phương nhất định . VD : Mắc – Đắt ;Mè – Vừng; Chộ- Thấy . Từ toàn dân là từ như thế nào? ( là từ được sử dụng rộng rãi trong các cộng đồng người Việt ) à HĐ2: Hướng dẫn HS giải bài tập . Giaùo vieân cho hoïc sinh ñoïc bài tập1 saùch giaùo khoa trang 97. - GV nêu yêu cầu của bài rồi hướng dẩn các em cách làm Giaùo vieân cho các em thực hiện ở vở bài tập . GV gọi 2 HS đứng tại chỗ trình bày . GV gọi HS nhận xét – GV sửa sai. I.Ôn tập lý thuyết : 1.Từ ngữ địa phương: là từ chỉ sử dụng ở một (hoặc một số) địa phương nhất định. VD: Heo – Lợn Mạ- Mẹ Tía- Cha Me- Mẹ 2. Từ toàn dân : là từ được sử dụng rộng rãi trong các cộng đồng ngừơi Việt . VD : Quả, Hoa, Mẹ, Cha,. II. Bài tập : * Bài tập 1: ÑOAÏN TRÍCH A ÑOAÏN TRÍCH B Töø ĐP Töø TD Töø ĐP Töø TD Theïo laëp baëp ba Seïo laép baép boá, cha Ba Maù Keâu Ñaâm Ñuõa beáp (noùi)troãng Voâ Bố,cha Meï Goïi Trôûthaønh Ñuõa caû Troáng không Vaøo óGV gọi HS đọc bài tập 2 ở SGK - GV hướng để HS làm – Gọi một HS lên bảng làm . Ñoái chieáu caùc caâu ñaõ cho ( trích töø truyeän ngaén Chieác löôïc ngaø Cuûa Nguyeãn Quang Saùng ), cho bieát töø keâu ôû caâu naøo laø töø ñòa phöông, töø keâu ôû caâu naøo laø töø toaøn daân. Haõy duøng caùch dieãn ñaït khaùc hoaëc duøng töø ñoàng nghóa ñeå laøm roõ söï khaùc nhau ñoù? - GV cho HS nêu yêu cầu của bài tập - GV gọi học sinh đứng tại chỗ phát biểu - GV cho học sinh nhận xét - GV nhận xét đưa đáp án. àGV giáo dục HS sử dụng từ ngữ địa phương : Khi sử dụng từ ngữ địa phương cần phải phù hợp với tình huống giao tiếp. àGV mở rộng: hãy chỉ ra từ địa phương và tìm từ toàn dân tương ứng trong đoạn thơ sau: a, Rứa là hết chiều ni em đi mãi Còn mong chi ngày trở lại nữa phước ơi ! Quên làm sao em hỡi lúc chia phôi Bởi khác cảnh hai đứa mình nghẹn nói Em len lét, cúi đầu, tay xách gói Ao quần dơ cắp chiếc nón le te (Đi đi em- Tố Hữu) b, Thò tay mà ngắt ngọn ngò Thương em đứt ruột giả đò ngó lơ (Ca dao) - GV cho HS đọc bài tập trên bảng và nêu yêu cầu . - GV gọi học sinh lên bảng làm - GV gọi học sinh nhận xét - GV nhận xét ghi điểm khuyến khích. * Bài tập 4: Phân tích hiệu quả của cách dùng từ địa phương trong các trường hợp sau: a) Con ra tuyền tuyến xa xôi Yêu bầm yêu nước, cả đôi mẹ hiền. (Tố Hữu) b) Nước non muôn quý ngàn yêu Còn in bóng má sớm chiều Hậu Giang. (Tố Hữu) - GV gọi học sinh khá giỏi đứng tại chỗ trình bày ý kiến. - HS khác nhận xét. - GV nhận xét chung - ghi điểm khuyến khích óHãy tìm một số từ ngữ địa phương Nam Bộ được dùng như từ toàn dân ? - GV sử dụng phương pháp trò chơi - GV yêu cầu HS thực hiện trong 2 phút bằng hình thức cử ra 2 đội lên bảng viết tiếp sức. - GV nhận xét ghi điểm cho đội thắng . à GV liên hệ thực tế, giáo dục học sinh : từ ngữ địa phương có mặt tích cực: là bổ sung làm phong phú thêm từ ngữ toàn dân. Chẳng hạn có những đồ vật, cây cối được dùng ở một số địa phương nhưng lại được sử dụng rộng rãi trong toàn dân : Chôm chôm, sầu riêng, thanh long, mãng cầu xiêmGiúp cho văn bản nghệ thuật có sắc thái địa phương,tạo sự thân mật cho người địa phương khi giao tiếp. Bên cạnh mặt tích cực từ ngữ địa phương cũng có mặt tiêu cực đáng kể là nó sẽ gây trở ngại cho việc giao tiếp giữa các vùng miền khác nhau. * Baøi taäp 2: a. Keâu: laø töø toaøn daân (thay baèng noùi to). b. Keâu: laø töø ñòa phöông (töø toaøn daân laø goïi). * Bài tập 3: a, Rứa : thế , thế là ; Ni : nay ; Dơ : bẩn ; chi : gì b, Ngò : một loại rau thơm ; Giả đò : giả vờ ; Ngó lơ : quay mặt đi ; *Bài tập 4: Phân tích hiệu quả của cách dùng từ địa phương trong các trường hợp sau: a, Dùng từ “Bầm” thay từ mẹ nhằm gợi lại hình ảnh bà mẹ ở địa phương Bắc Bộ. b) Dùng từ “Má” thay từ mẹ gợi lại hình ảnh bà mẹ ở địa phương Nam Bộ. * Bài tập 5: - Chôm chôm - Sầu riêng . - Mãng cầu xiêm. - Thanh long . - Măng cụt. - Bồn bồn . 4.4:Toâûng keát: ( 5 phuùt)  Caâu 1: l Ñaùp aùn:  Caâu 2: l Ñaùp aùn: óGV yêu cầu HS hát một đoạn trong bài “ Một khúc tâm tình của người Hà Tĩnh “ * Tìm từ địa phương trong bài hát “ Một khúc tâm tình của ngừơi Hà Tĩnh” (Mô , chi )  Hãy cho biết tình huống giao tiếp nào có thể dùng từ địa phương , tình huống nào không nên dùng từ địa phương ? vì sao ? Ã- Dùng từ địa phương : trong văn bản nghệ thuật, khi khắc họa những nét đặc trưng địa phương của nhân vật , trong sinh hoạt hàng ngày, khi giao tiếp với người cùng địa phương . - Không dùng từ địa phương : trong các văn bản hành chính khoa học, trong hoàn cảnh giao tiếp có tính chất nghi thức như hội nghị, báo cáo àKhông nên lạm dụng từ địa phương nhiều khi giao tiếp cũng như trong viết văn sẽ gây khó hiểu cho người đọc, người nghe .Để giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt cần sử dụng từ địa phương đúng lúc, đúng ngữ cảnh. 4.5:Höôùng daãn hoïc taäp: (3 phuùt) à Ñoái vôùi baøi hoïc tieát naøy: à Ñoái vôùi baøi hoïc tieát sau: -Xem laïi caùc baøi taäp, söu taàm töø ñòa phöông vaø taäp söû duïng phuø hôïp. - Làm bài tập số 1c , 3, 4 ở SGK ( Bài 1c và bài 3 làm tương tự bài1a,b còn bài 4 dựa vào kết quả các bài tập đã làm để điền vào bảng tổng hợp theo mẫu) , bài 5( đọc kĩ truyện rồi tìm hiểu có nên cho bé Thu dùng từ toàn dân không hay chỉ dùng từ địa phương ? vì sao ? Tại sao tác giả vẫn dùng nhiều từ địa phương ? ) - Chuaån bò baøi “Vieát baøi Taäp laøm vaên soá 7 - Nghò luaän vaên hoïc. + Xem laïi caùc ñeà baøi Taäp laøm vaên sgk/99. (Chuù yù caùc ñeà:2,3,6,7). + Ñoïc kyõ caùc yeâu caàu khi vieát baøi vaên nghò luaän. + Ñoïc laïi caùc taùc phaåm ñeà baøi yeâu caàu. + Baøi vieát caàn trình baøy ñöôïc suy nghó, caûm xuùc cuûa em. 5. Phuï luïc: Taøi lieäu: Thoâng tin phaûn hoài: -Taøi lieäu: + SGK, SGV Ngöõ vaên 9. + Soå tay kieán thöùc Ngöõ vaên 9. + Hoïc vaø thöïc haønh theo chuaån kieán thöùc- kó naêng Ngöõ vaên 9. + Phaân tích, bình giaûng Ngöõ vaên 9. + Ngöõ vaên 9 naâng cao. + Moät soá kieán thöùc - kó naêng vaø baøi taäp naâng cao Ngöõ vaên 9. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh Noäi dung baøi hoïc Giaùo vieân ñoïc ñeà, ghi ñeà leân baûng. Daën hoïc sinh ñoïc kó ñeà, laäp daøn yù tröôùc khi laøm baøi. Bieåu ñieåm treân bao goàm caùc yeâu caàu: ñuùng kieán thöùc, khoâng phaïm loãi chính taû, duøng töø , ñaët caâu Ñeà Caûm nhaän cuûa em veà baøi thô “Muøa xuaân nho nhoû”cuûa Thanh Haûi. Daøn yù: 1.Môû baøi:(2ñ) -Giôùi thieäu taùc giaû Thanh Haûi, taùc phaåm . -Neâu khaùi quaùt veà giaù trò noäi dung 2.Thaân baøi:(6ñ) -Caûm xuùc veà muøa xuaân cuûa thieân nhieân ñaát trôøi -Caûm xuùc veà muøa xuaân cuûa ñaát nöôùc -Suy nghó vaø öôùc nguyeän cuûa nhaø thô -Lôøi ca ngôïi ñaát nöôùc -Ngheä thuaät 3.Keát baøi:(2ñ) -Khaùi quaùt laïi giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät baøi thô. IV.Rút kinh nghiệm :