Giáo án Ngữ Văn Lớp 9 - Tiết 46: Đồng chí

BÀI 10 TIẾT 46 ĐỒNG CHÍ I-YÊU CẦU: Giúp HS -Cảm nhận được vẻ đẹp chân thực, giản dị của tình đồng chí, đồng đội và hình ảnh người lính cách mạng đưôc thể hiện trong bài thơ. -Nắm được đặc sắc nghệ thuật của bài thơ : chi tiết chân thực, hình ảnh gợi cảm và cô đúc, giàu ý nghĩa biểu tượng. -Rèn luyện năng lực cảm thụ và phân tích các chi tiết nghệ thuật, các hình ảnh trong một tác phẩm thơ giàu cảm hứng hiện thực mà không thiếu sức bay bổng. II-LÊN LỚP: 1/Ổn định 2/Bài cũ: -Hai nhân vật :Trịnh Hâm và ông Ngư có những nét khác nhau nào? -Qua nhân vật ông Ngư, tác giả muốn thể hiện ước mơ gì về cuộc sống? Em có cảm nhận gì về quan niệm và cuộc sống mà tác giả đã vẽ nên trong đoạn trích ? 3/Bài mới: *GV gọi HS đọc phần chú thích – Tìm hiều tác giả tác phẩm *GV đọc văn bản và gọi HS đọc tiếp. H:Bài thơ có thể chia làm mấy đoạn? Ý chính của mỗi đoạn. (2đoạn - Đồng chí:Cơ sở hình thành tình đồng chí của người lính ; Còn lại:Những biểu hiện của tình đồng chí và sức mạnh của tình cảm ấy ở người lính.) H:Đọc đoạn thơ đầu, ta thấy tình đồng chí được hình thành trên cơ sở nào? Chi tiết nào cho ta thấy điều ấy?( Cùng xuất thân, cùng chung nhiệm vụ và cùng chia sẻ nhau mọi gian lao, vui buồn -> tri kỉ -> đồng chí. H:Đọc phần chú thích và cho biết đồng chí là gì? Em hãy nhận xét xem dòng thơ thứ bảy có gì đặc biệt? Từ đó cho ta thấy quan niệm của tác giả như thế nào về đồng chí?[( HS thảo luận trả lời) đồng chí trong bài thơ không phải là đồng chí đơn thuần như phần chú thích đã giải nghĩa, mà ở đây đề cập là tình đồng chí, ngoài việc cùng chung chí hướng, chung nhiệm vụ, những con người ấy còn có những mối quan hệ bền chặt hơn. Đó là cùng chung hoàn cảnh xuất thân lên đường đi chiến đấu. Họ gặp nhau dễ dàng quen , thân rồi trở thành bạn của nhau, sẵn sàng chia sẻ cho nhau từ những cái nhỏ nhất. Theo tác giả đó chính là tình đồng chí) H:Em nhận xét gì về tình đồng chí theo quan niệm của tác giả? Em có thể kể một vài tấm gương về tình đồng chí cao đẹp như vậy không?[( HS thảo luận) – Những người chiến sĩ sẵn sàng hi sinh mạng sống của mình để giải cứu đồng đội; Trong chiến đấu dù ác liệt như thế nào những người lính vẫn không bỏ đồng đội dù khi đồng đội đã hi sinh] *Trong bài thơ của chúng ta, tác giả cũng viết về tình cảm đồng chí , đồng đội cao đẹp như vậy. H:Em hãy tìm trong đoạn thơ tiếp theo những biểu hiện cao đẹp về tình đồng chí đồng đội ấy?(Cảm thông sâu xa những tâm tư, nỗi lòng của nhau; cùng nhau chia sẻ những gian lao thiếu thốn của cuộc đời người lính : Ruộng nương anh Aùo anh rách vai chân không giày) H:Trong hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn ấy, chính tình cảm đồng chí, đồng đội đã làm nên sức mạnh của những người lính. Chi tiết nào trong bài thơ cho ta thấy điều ấy?( Trong khó khăn thiếu thốn mà những người lính vẫn: Miệng cười – tay nắm lấy bàn tay) H:Hãy đọc khổ thơ cuối và cho biết những câu thơ trên gợi cho em suy nghĩ gì về người lính và cuộc chiến đấu?(những người lính phục kích, chờ giặc, đứng bên nhau. Sức mạnh của tình đồng đội đã giúp họ vượt lên tất cả những khắc nghiệt của thời tiết và mọi gian khổ thiếu thốn. Tình đồng chí đã sưởi ấm lòng họ giửa cảnh rừng hoan mùa đông, sương muối giá rét.) H:Ngoài ý nghĩa trên, em cảm nhận như thế nào về hình ảnh ”Đầu súng trăng treo” gắn với hình ảnh những người lính ?(Hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng, được gợi ra bởi những liên tưởng phong phú. Súng và trăng là gần và xa, thực tại và mơ mộng, chất chiến đấu và chất trử tình, chiến sĩ và thi sĩ Đó là các mặt bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính cách mạng ->Đó cũng có thể xem là biểu tượng cho thơ ca kháng chiến – Nền thơ kết hợp chất hiện thực và cảm hứng lãng mạn) H:Qua bài thơ này, em có cảm nhận gì về hình ảnh anh bộ đội thời kháng chiến chống Pháp?(..HS thảo luận – trả lời) Vẻ đẹp bình dị mà cao cả của người lính cách mạng, những người đã hi sinh những cái rất riêng tư của bản thân để cùng nhau, gắn bó thân thiết với nhau thực hiện nhiệm vụ cao cả, cứu nước) I-TÁC GIẢ – TÁC PHẨM 1/Tác giả: -Chính Hữu tên thật là Trần Đình Đắc, sinh năm 1926, quê ở tỉnh Hà Tĩnh. -gia nhập quân đội năm 1946 và hoạt động suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ. - Chính Hữu làm thơ từ năm 1947, hầu như chỉ viết về người lính và chiến tranh -Ông được nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000 2/Tác phẩm: Bài thơ”Đồng chí”được sáng tác đầu năm 1948, sau khi tác giả đã cùng đồng đội tham gia chiến đấu trong chiến dịch Việt Bắc(1947) -Bài thơ”Đồng chí” là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng của văn học thời kháng chiến chống Pháp ( 1946 – 1954) II-ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1/Cơ sở hình thành tình đồng chí. -Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá ->Cùng chung giai cấp xuất thân, hoàn cảnh chẳng hẹn quen nhau. ->Có chung mục đích, lí tưởng Đêm rét chung chăn ->Tình đồng đội gắn bó. =>Cơ sở để tạo nên tình đồng chí gắn bó, keo sơn 2/Những biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí. a/Những biểu hiện tình đồng chí. -Ruộng nương anh Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính ->Thông cảm sâu sắc về hoàn cảnh của nhau. -Anh với tôi: +biết từng cơn ớn lạnh +sốt run người +áo rách vai – quần vài mảnh vá. +chân không giày -tay nắm lấy bàn tay ->Cùng nhau chia sẻ những gian lao thiếu thốn. Cùng động viên nhau. b/Sức mạnh của tình đồng chí. -Miệng cười ->lạc quan trước hoàn cảnh. - chờ giặc tới ->Sẵn sàng chiến đấu bảo vệ tổ quốc. 4/ Củng cố: Hãy nêu cảm nghĩ của em về những người lính chiến đấu bảo vệ tổ quốc nói chung thông qua hình của những người lính trong bài thơ Đồng chí. 5/Dặn dò: Học thộc bài: Thơ, tác giảvà phần phân tích. Chuẩn bị:Bài thơ về tiểu đội xe không kính.