Giáo án Ngữ Văn Lớp 9 - Chương trình cả năm (Chuẩn kiến thức)

0 Hoạt động ngữ văn làm thơ 7 chữ A.Mục tiêu cần đạt: -Tiếp tục giúp học sinh biết cách làm thơ 7 chữ với những yêu cầu tối thiểu: Đặt câu thơ 7 chữ, biết ngắt nhịp 3/4; biết gieo đúng vần. -Tạo không khí mạnh dạn, sáng tạo, vui vẽ. B.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: 2.Học sinh: Chuẩn bị thơ ở nhà. C.Tiến trình Hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp 2. Bài cũ ?Hãy nêu đặc điểm của thể thơ 7 chữ ? ? Đọc thuộc lòng một bài thơ 7 chữ mà em thuộc ? 3. Bài mới. 1. Làm tiếp bài thơ dang dở dưới đây cho trọn vẹn theo ý của mình ? - Vui sao ngày đã chuyển sang hè - B B B t t B B Phượng đỏ sân trường rộn tiếng ve t t B B t t B Phất phới trong lòng bao tiếng gọi Thoảng hương lúa chín gió đồng quê . -Vui sao ngày đã chuyển sang hè Phượng đỏ sân trường rộn tiếng ve Trẻ nhỏ trong lòng vui phất phới Ngày hè thoả nguyện thú đồng quê. - GV: Cho học sinh trình bày bài làm của mình, gọi những em khác nhận xét bổ sung. 2. Trình bày bài thơ 7 chữ làm ở nhà: - Gọi 1 số em trình bày bài thơ làm ở nhà - Gọi 1 số em khác nhận xét - Giáo viên nêu ưu khuyết điểm và cách sửa chữa. Có thể là: Tết sắp đến rồi các bạn ơi ! Đường thôn ngõ xóm thật vui tươi Người người hớn hở chào năm mới Chốn chốn vui mừng đón xuân sang D.Hướng dẫn về nhà - Nắm vững đặc điểm về vần, nhịp, lụât bằng trắc của thơ 7 chữ. - Làm một bài thơ 7 chữ với đề tài tự chọn. - Ôn tập lại phần Tiếng việt và Ngữ văn đã học từ đầu năm lại nay ( chú ý tác giả, nội dung về nghệ thuật chính của mỗi văn bản). Ngày 2/1/2008 Tiết 71: Trả bài kiểm tra tiếng việt A. Mục tiêu cần đạt: -Giúp học sinh nhận biết được ưu khuyết điểm trong bài làm của mình. -Tiếp tục củng cố phần Tiếng việt về từ vựng học và ngữ pháp đã học từ đầu năm lại nay. B.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: Chấm bài kĩ . 2. Học sinh: C.Tiến trình hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp. 2. Bài cũ ( lồng vào bài mới ) 3. Bài mới I. Phát bài kiểm tra cho học sinh. II. Nhận xét ưu khuyết điểm, công bố đúng sai. 1. Ưu điểm: - Phần trắc nghiệm:- Đa số học sinh làm đúng phần trắc nghiệm ,chọn đúng đáp án câu hỏi, bài tập trắc nghiệm. - Phần tự luận: Đã biết sử dụng dấu câu đúng để điền vào chổ thích hợp; Biết viết đoạn văn cảm nhận về vẽ đẹp của người anh hùng cứu nước qua bài thơ "Đập đá ở Côn Lôn", trong đó sử dụng dấu chấm, dấu chấm than, dấu chấm phẩy, dấu hai chấm, dấu ngoặc kép. 2. Khuyết điểm: - Một số em chưa đọc kỹ câu hỏi trắc nghiệm nên đã chọn đáp án không chính xác. - Một số quên gạch dưới những từ láy tượng thanh, những trợ từ có trong câu. - Một số em chưa biết sử dụng dấu câu đúng để điền vào chổ trống. - Một số em viết văn cảm nhận còn yếu. D.Hướng dẫn về nhà - Ôn lại toàn bộ phần từ vựng và ngữ pháp từ đầu năm lại nay. - Ôn lại những bài thuộc lòng để chuẩn bị kiểm tra bốc thăm. Ngày 2/1/2007. Tiết 72: Trả bài kiểm tra tổng hợp ( giáo viên trả theo đáp án chấm của phòng) Tiết 73- 74 : Ngày 12/1/2009 nhớ rừng Thế Lữ A. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh Cảm nhận được niềm khát khao tự do mãnh liệt , nỗi chán ghét sâu sắc cái thực tại tù túng , tầm thường , giả dối được thể hiện trong bài thơ qua lời con hổ bị nhốt trong vườn bách thú . Thấy được bút pháp lãnh mạn đầy truyền cảm của nhà thơ . Phân tích các nét nội dung và nghệ thuật của bài thơ . B . Chuẩn bị : - Bài soạn , ảnh nhà thơ Thế Lữ . C. Hoạt động dạy – học : Hoạt động của GV HĐ của HS và nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Bài cũ : Giáo viên kiểm tra vở của học sinh . Hoạt động 2 : Bài mới : Giáo viên giới thiệu bài . Học sinh tìm hiểu phần chú thích . ? Nêu những nét tiêu biểu về tác giả và tác phẩm ? Giáo viên hướng dẫn đọc : đọc chính xác cần có giọng điệu phù hợp với nội dung cảm xúc của mỗi đoạn . ? Bài thơ có bố cục như thế nào ? ? Nhớ rừng được viết theo thể thơ gì ? Chú ý đoạn 1 ? Cảm nhận của con hổ như thế nào khi bị nhốt trong vườn bách thú ? ? Nỗi khổ nào đã biến thành khối căm hờn ? Vì sao ? ? Em hiểu khối căm hờn như thế nào ? GV: là cảm xúc hờn căm kết đọng đè nặng không có cách giải thoát . ? Qua đó cho chúng ta thái độ của con hổ đối với cuộc sống thực tại như thế nào và nó có nhu cầu được sống ra sao ? Đoạn 4 ? Cảnh vườn bách thú hiện ra dưới cái nhìn của chúa sơn lâm như thế nào ? ? Đoạn 4 tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ? Tác dụng ? ? Thái độ và tâm trạng của con hổ như thế nào trước cảnh tượng đó ? ? Qua tâm sự của con hổ em thấy được tâm sự gì của một lớp người thời bấy giờ? ? Cảnh sơn lâm hùng vĩ được gợi tả qua những chi tiết nào ? ? Chốn sơn lâm hiện lên như thế nào ? ? Trên cái phông rừng núi hùng vĩ đó hình ảnh chúa sơn lâm hiện ra như thế nào ? ? Đoạn 3 được coi như bộ tranh tứ bình đẹp lộng lẫy . Những điểm gì được miêu tả và miêu tả vào các thời điểm như thế nào ? ? Thiên nhiên hiện lên qua những câu thơ có vẻ đẹp như thế nào ? ? Con hổ nổi bật lên giữa khung cảnh thiên nhiên đó ra sao ? GV : Nhưng đó chỉ là dĩ vãng huy hoàng chỉ hiện ra trong nỗi nhớ da diết tới đau đớn của con hổ . ? Một loạt điệp ngữ được tác giả sử dụng có tác dụng gì ? ? Đoạn 3 sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? ẩn dụ và nhân hoá . So sánh và ẩn dụ Câu hỏi tu từ và điệp ngữ Câu hỏi tu từ và so sánh ? ở 2 đoạn này có những câu thơ được coi là tuyệt bút theo em đó là những câu thơ nào? ? Những câu thơ ấy làm nổi bật sự tương phản , đối lập gay gắt hai cảnh tượng , hai thế giới . Hãy chỉ ra tính chất tương phản đó ? ? Sự đối lập đó có ý nghĩa gì trong việc diễn tả trạng thái tinh thần của con hổ và của con người thời bấy giờ ? ? Giấc mộng ngàn của con hổ hướng về một không gian như thế nào ? ? Các câu cảm thán mở đầu và kết thúc đoạn có ý nghĩa gì ? ? Giấc mộng ngàn của con hổ là một giấc mộng như thế nào ? ? Nỗi đau ấy phản ánh khát vọng mãnh liệt nào của con hổ ? ? Phân tích những nét đặc sắc nghệ thuật nổi bật của bài thơ ? ? Nêu giá trị nội dung của bài thơ ? Hoạt động 3 : Củng cố , dặn dò : Về nhà học thuộc lòng bài thơ . Soạn bài mới . Làm bài tập ở sách bài tập . I . Đọc – hiểu chú thích : 1. Tác giả : Thế Lữ (1907- 1989) tên là Nguyễn Thứ Lễ , quê Bắc Ninh . - Là nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới buổi đầu . - Góp phần đổi mới thơ ca và đem lại chiến thắng cho Thơ Mới . - Tham gia sáng tác trên nhiều lĩnh vực . 2. Tác phẩm : Nhớ rừng in trong tập Mấy vần thơ (1935) II. Đọc – hiểu văn bản : 1. Đọc : GV đọc mẫu – gọi học sinh đọc 2. Bố cục – thể loại : - 5 đoạn – 3 phần ( P1 đoạn 1 , 4 ; P2 đoạn 2 , 3 ; P3 đoạn 5 ) - Thể thơ 8 chữ => đây là sự sáng tạo của thơ mới trên cơ sở kế thừa thơ 8 chữ (hay hát nói ) truyền thống . 3. Phân tích : a) Tâm trạng của con hổ ở vườn bách thú - Nằm dài -> không được hoạt động -> nỗi khổ . - Giễu oai linh -> nỗi nhục . - Chịu ngang bầy -> nỗi bất bình . Từ chỗ là chúa tể của muôn loài -> nay bị nhốt trong cũi sắt , trở thành trò chơi lạ mắt....., ngang bầy với bọn dở hơi => con hổ căm uất , ngao ngán gậm một khối căm hờn . - Chán ghét cuộc sống tầm thường , tù túng , chán ngắt . - Khát vọng tự do ..... - Hoa chăm cỏ xén lối phẳng cây trồng Dải nước đen giả suối ... Lá hiền lành không bí hiểm Bắt chước vẻ hoang vu .... => cảnh vườn bách thú đáng chán , đáng khinh , đáng ghét , đơn điệu , tẻ nhạt , không đời nào thay đổi , đều là nhân tạo * Nghệ thuật : liệt kê , ngắt nhịp ngắn , dồn dập (những câu đầu) kéo dài (những câu sau) , giọng chán chường , khinh miệt . - Chán ghét sâu sắc thực tại xã hội tù túng tầm thường , giả dối , khao khát được sống tự do , chân thật . b) Chốn giang sơn hùng vĩ qua tâm tưởng của con hổ : - Bóng cả , cây già , gió gào ngàn , nguồn thét núi , thét khúc trường ca dữ dội , chốn ngàn năm cao cả âm u , cảnh nước non hùng vĩ , oai linh ghê gớm . -> cảnh hùng vĩ , lớn lao , phi thường mạnh mẽ . - Điệp từ : với , các từ chỉ hoạt động mạnh -> sức quyến rũ bí hiểm của chốn rừng xanh . Ta bước chân lên dõng dạc đường hoàng ............................................................... ............................................................... Là khiến cho mọi vật đều im hơi -> Diễn tả vẻ đẹp vừa uy nghi , dũng mãnh , vừa mềm mại , uyển chuyển của chúa sơn lâm . - Những đêm vàng bên bờ suối............... - Những ngày mưa chuyển ..................... - Những bình minh ................................. - Những chiều ......................................... => Rực rỡ , hùng vĩ , tráng lệ , bí ẩn và thơ mộng . - Con hổ với tư thế lẫm liệt , kiêu hùng , đầy uy lực . - Điệp ngữ : nào đâu , đâu những....-> diễn tả thấm thía nỗi nhớ tiếc khôn nguôi những cảnh không bao giờ còn thấy nữa . - Giấc mơ được khép lại trong tiếng than Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu ? Nào đâu ................................................... Ta say mồi................................................. - Cảnh tù túng , tầm thường giả dối >< cuộc sống tự do , phóng khoáng , chân thật , sôi nổi . - Tâm trạng của con hổ cũng là tâm trạng của nhà thơ lãng mạn , của những người dân Việt Nam mất nước khi đó đang sống trong cảnh nô lệ tù hãm , nhục nhằn cũng căm hờn và tiếc nhớ khôn nguôi thời oanh liệt với những chiến công chống ngoại xâm vẻ vang của dân tộc c) Nỗi khát khao của con hổ : - Nơi oai linh , hùng vĩ , thênh thang -> không còn được thấy bao giờ . - Câu cảm thán -> bộc lộ trực tiếp nỗi nhớ tiếc cuộc sống tự do , chân thật . - Giấc mộng to lớn , mãnh liệt nhưng đau xót và bất lực -> là nỗi đau bi kịch . - Khát vọng được sống tự do , được giải phóng . * Nghệ thuật : - Bài thơ tràn đầy cảm hứng lãng mạn , xây dựng được biểu tượng đẹp , thích hợp để thể hiện chủ đề bài thơ . - Hình ảnh thơ giàu chất tạo hình , ấn tượng . - Ngôn ngữ , nhạc điệu phong phú , giàu sức biểu cảm . - Bài thơ giàu nhạc điệu , ngắt nhịp linh hoạt . * Nội dung : A. Bài thơ nói lên niềm khao khát tự do mãnh liệt . B. Niềm căm phẫn trước cuộc sống tầm thường giả dối . C. Lòng yêu nước kín đáo và sâu sắc . D. Cả ba ý trên .