Giáo án Ngữ Văn Lớp 7 - Tuần 6 - Năm học 2013-2014

. Đọc b.Chú thích. - Tác giả. trần Nhân Tông(1258- 1308) -Tác phẩm: Sáng tác khi ông về thăm quê cũ ở Thiên Trường. c. Thể thơ - Thất ngôn tứ tuyệt luật Đường 2. Tìm hiểu văn bản * Hai câu thơ đầu: Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên Bán vô bán hữu tịch dương biên Cảnh chập chờn man mác hư ảo ở chốn thôn quê trong lúc ngày tàn * Hai câu cuối Mục đồng địch lí ngưu quỳ tận Bạch lộ song song phi hạ điền - Cảnh vùng quê trầm lặng nhưng không đìu hiu -> con người hoà nhập cảnh vật => Tác giả có tâm hồn gắn bó máu thịt với quê hương thôn dã II. Tổng kết: Ghi nhớ ( SGK) * Luyện tập ( làm bài ở nhà) 4. Củng cố, dặn dò Củng cố:Những nội dung và nghệ thuật chính cảu hai bài thơ Hướng dẫn học bài: - Học thuộc lòng hai bài thơ. Nắm nội dung và nghệ thuật - Soạn: “ Từ Hán Việt ( tiếp) xem trước bài tập SGK VI/ rót kinh nghiÖm: ..................... Tuần 6 Ngày soạn: 20/ 09/ 2013 TiÕt 23: Tõ H¸n ViÖt (TiÕp theo) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. 1. Kiến thức: - Tác dụng của từ Hán Việt. - Tác hại của việc lạm dụng từ Hán Việt. 2. Kĩ năng. - Sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. - Mở rộng vốn từ Hán Việt. II. CHUẨN BỊ. - Giáo viên: giáo án - Học sinh: bài soạn , xem trước BT(SGK) III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP. 1.Ổn định trật tự 2. Kiểm tra bài cũ: Đánh dấu vào ô trống trước từ Hán Việt và cho biết nó thuộc loại nào? þ Phụ nữ þ sơn hà þ sơn dương  Đàn bà  sông núi  dê rừng 3. Dạy bài mới Ho¹t ®éng cña Gv vµ Hs Néi dung chÝnh Hoạt động 1: Hình thành kiến thức mới HS đọc bài tập SGK 81+82, nêu yêu cầu ? Tại sao các câu văn ấy dùng các từ Hán Việt (in đậm) mà không dùng các từ ngữ thuần việt có nghĩa tương tự (ghi trong ngoặc đơn)? - Phụ nữ Việt Nam -> sắc thái trang trọng - Cụ từ trần mai táng -> sắc thái trang trọng - Khám tử thi -> tránh gây cảm giác ghê sợ HS đọc bài tập b. Sgk tr81 ? Các từ in đậm tạo sắc thái gì cho đoạn trích? - Kinh đô = thủ đô - Yết kiến = ra mắt - Bệ hạ = vua - Thần = tôi -> tạo sắc thái cổ ? Như vậy sử dụng từ Hán Việt còn tạo sắc thái gì? Ở lớp 6 em đã học nhiều tác phầm nào có sắc thái cổ? Sơn Tinh Thủy Tinh, Bánh chưng bánh giầy ? Sử dụng từ Hán Việt tạo sắc thái gì? HS đọc ghi nhớ. Gv chốt ? Lấy ví dụ và phân tích sắc thái biểu cảm của từ Hán Việt GV đưa ra ví dụ: trong các câu sau, câu nào hay hơn: a) Ngoài sân, nhi đồng đang chơi bóng b) Ngoài sân, trẻ em đang chơi bóng - Câu b) phù hợp văn cảnh hơn HS đọc bài tập SGK ? So sánh các cặp câu và cho biết câu nào diễn đạt hay hơn - Các câu 2 ( dùng từ Hán Việt ) hay hơn vì lời lẽ tự nhiên, hợp văn cảnh ? Khi sử dụng từ Hán Việt chú ý điều gì? HS đọc ghi nhớ. Lấy ví dụ về việc sử dụng từ Hán Việt Con chào thân mẫu ạ Hoạt động 3: Luyện tập. - Hs đọc bài tập 1: Xác định yêu cầu Gv dùng bảng phụ học sinh lên bảng làm bài Gv cho cả lớp nhận xét, bổ sung. Gv kết luận. - Hs đọc bài tập 2: xác định yêu cầu, làm bài Gv gọi Hs trình bày. Gọi các Hs khác nhận xét. Gv kết luận. - Hs làm bài tập 3. Gv nhận xét và kết luận. - Hs đọc bài tập 4 và xác định yêu cầu, làm bài Gv gọi Hs trình bày. Gọi các Hs khác nhận xét. Gv kết luận. * BÀI TẬP NÂNG CAO (7A) Phân biệt nghĩa của các cụm từ: A, giáo viên- thầy giáo B, độc giả- người đọc C, thính giả- người nghe I. Sử dụng từ Hán Việt 1. Sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc thái biểu cảm. a. Ví dụ b. Nhận xét - Từ Hán Việt được dùng để tạo sắc thái trang trọng, tôn kính. - Tránh cảm giác ghê sợ - Tạo sắc thái cổ c. Ghi nhớ ( SGK) 2. Không nên lạm dụng từ Hán Việt a. Ví dụ b. Nhận xét - Dùng từ Hán Việt -> không đúng sắc thái biểu cảm thiếu tự nhiên, không hợp hoàn cảnh trực tiếp. c. Ghi nhớ(SGK) III. Luyện tập 1. Bài tập 1: Chọn từ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống a. mẹ - thân mẫu b. phu nhân- vợ c. sắp chết – lâm chung d. dạy bảo – giáo huấn 2. Bài tập 2: Người Việt Nam dùng từ Hán Việt để tạo tên người, tên địa lí vì từ Hán Việt mang sắc thái trang trọng 3. Bài tập 3: Từ Hán Việt trong đoạn văn - Giảng hoà, cầu thân, hoà hiếu, nhan sắc, tuyệt trần - Tác dụng: tạo sắc thái cổ xưa 4. Bài tập 4: Nhận xét việc dùng từ Hán Việt Không phù hợp hoàn cảnh giao tiếp, thiếu tự nhiên, kiểu cách. Nên thay bằng từ giữ gìn , đẹp đẽ 4.Củng cố, dặn dò *Củng cố: Sử dụng từ Hán Việt tạo ra những sắc thái gì? Khi sử dựng từ Hán Việt ta cần lưu ý điều gì? * Hướng dẫn học bài: - Học ghi nhớ , xem lại các bài tập - Chuẩn bị: “Đặc điểm của văn bản biểu cảm” VI/ rót kinh nghiÖm: .......................................................................................................................................................... Tuần 6 Ngày soạn: 20/ 09/ 2013 TiÕt 24: §Æc ®iÓm cña v¨n biÓu c¶m I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. 1. Kiến thức: - Bố cục bài văn biểu cảm. - Yêu cầu của việc biểu cảm. - Cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp. 2. Kĩ năng. Nhận biết đặc điểm của bài văn biểu cảm. II. CHUẨN BỊ. - Giáo viên: giáo án - Học sinh: xem trước BT(SGK) III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP. 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là văn biểu cảm? Có mấy cách biểu cảm? Đó là những cách nào? - Văn biểu cảm là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc , sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khiêu gợi lòng đồng cảm nơi mọi người 3. Dạy bài mới Ho¹t ®éng cña Gv vµ Hs Néi dung chÝnh Hoạt động1: Tìm hiểu đặc điểm của văn bản biểu cảm. HS đọc bài văn ? Bài “tấm gương” biểu đạt tình cảm gì? - Ca ngợi đức tính trung thực của con người, ghét thói xu nịnh giả dối. ? Để biểu đạt tình cảm ấy, tác giả đã làm thế nào? ? Vì sao tác giả lại mượn hình ảnh tấm gương? - Vì tấm gương phản chiếu thực mọi vật xung quanh ? Nói với gương, ca ngợi gương là để gián tiếp ca ngợi ai? Ca ngợi gì? ? Cách mượn tấm gương để nói về con người đó là biện pháp nghệ thuật gì? ? Đó là cách biểu đạt tình cảm trực tiếp hay gián tiếp? ? Từ đây em rút ra được nhận xét gì? ? Bố cục bài văn gồm có mấy phần? Hãy chỉ ra từng phần? Thảo luận nhóm 4 thời gian 3phút Đại diện báo cáo - Bố cục ba phần: mở bài, thân bài, kết bài GV: mở bài và kết bài quan hệ với nhau - Mở bài: giới thiệu sơ lược đặc điểm của nhân vật - Kết bài khẳng định, nhấn mạnh đặc điểm của nhân vật: trung thực, thẳng thắn không nói dối, không xu nịnh ? Phần thân bài nêu lên những yếu tố nào? - Thân bài nói về đức tính của tấm gương, biểu dương tính trung thực; đưa ra hai dẫn chứng: Mạc Đĩnh Chi và Trương Chi là hai người xấu xí đáng trọng nhưng soi gương -> gương cũng không vì tình cảm mà nói sai sự thật ? Bài văn biểu cảm thường gồm mấy phần? ? Em nhận xét gì về tình cảm, sự đánh giá của tác giả trong bài? ? Điều này có ý nghĩa như thế nào đối với giá trị của bài văn? - Hình ảnh tấm gương có sức khiêu gợi tạo giá trị cho bài văn Đọc bài tập 2: ? Đoạn văn biểu đạt tình cảm gì? ? Tác giả trong đoạn văn được bộc lộ trực tiếp hay gián tiếp? Vì sao em biết? ? Qua các bài tập trên em thấy văn bản biểu cảm có những đặc điểm gì? HS đọc ghi nhớ Gv chốt Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập ?Đọc bài văn em hãy cho biết bài văn bày tỏ tình cảm gì? - Bày tỏ nỗi buồn nhớ khi phải xa thầy, xa bạn. ?Việc tả hoa phượng đóng vai trò gì trong bài văn biểu cảm này? - Tác giả không tả hoa phượng một cách cụ thể ( màu sắc, vẻ đẹp) mà chỉ mượn hoa phượng để nói đến những cuộc chia tay. - Tác giả đã biến hoa phượng – một loại hoa nở rộ vào dịp hè- khi năm học kết thúc trở thành biểu tượng của sự chia ly ngày hè đối với học trò ? Tìm mạch ý của bài văn ? * Phượng cứ nở, phượng cứ rơi: Nỗi buồn khi hè đến * Sắc hoa phượng nằm ở trong tâm hồn ® mầu đỏ của hoa đã ăn sâu vào tâm hồn bao thế hệ học trò: phượng nở – hè đến- chia tay bạn bè. *Đoạn 1: Phượng xui ta nhớ cái gì đâu ® cảm xúc bối rối, thẫn thờ * Đoạn 2: Cảm xúc trống trải, hụt hẫng bâng khuâng khi phải xa trường, xa bạn. * Đoạn 3: Cảm xúc cô đơn nhớ bạn, pha chút hờn dỗi - Cụ thể: phượng nở.phượng rơi ® phượng nhớ : một người sắp xa một trưa hè một thành xưa ® phựơng : khóc.. mơ.. nhớ.. Hoa phượng đẹp với ai khi HS đi cả rồi ® Bố cục được tổ chức theo mạch suy nghĩ. I. Tìm hiểu đặc điểm của văn biểu cảm 1. Ví dụ : Bài văn “ tấm gương”(84) Bài “tấm gương” biểu đạt tình cảm - Ca ngợi đức tính trung thực của con người, ghét thói xu nịnh giả dối - Mượn hình ảnh tấm gương - Ca ngợi người trung thực Biện pháp nghệ thuật:Ẩn dụ tượng trưng => biểu đạt tình cảm * Biểu đạt gián tiếp bằng các biện pháp nghệ thuật * Bố cục ba phần: mở bài, thân bài, kết bài * Tình cảm rõ ràng, trong sáng, chân thực - Tình cảm bộc lộ trực tiếp - Hình ảnh tấm gương có sức khiêu gợi tạo giá trị cho bài văn - Tình cảm cô đơn, cầu mong được sự giúp đỡ và thông cảm - Gián tiếp thông qua những từ ngữ: con khổ quá, người ta đánh con, sao mẹ đi lâu thế 2. Ghi nhớ ( SGK tr86) II. Luyện tập Bài văn: Hoa học trò – Xuân Diệu - Bày tỏ nỗi buồn nhớ khi phải xa thầy, xa bạn. - Tác giả không tả hoa phượng một cách cụ thể ( màu sắc, vẻ đẹp) mà chỉ mượn hoa phượng để nói đến những cuộc chia tay. - Tác giả đã biến hoa phượng – một loại hoa nở rộ vào dịp hè- khi năm học kết thúc trở thành biểu tượng của sự chia ly ngày hè đối với học trò. Mạch ý của bài văn: * Phượng cứ nở, phượng cứ rơi: Nỗi buồn khi hè đến * Sắc hoa phượng nằm ở trong tâm hồn ® mầu đỏ của hoa đã ăn sâu vào tâm hồn bao thế hệ học trò: phượng nở – hè đến- chia tay bạn bè * Đoạn 1: Phượng xui ta nhớ cái gì đâu ® cảm xúc bối rối, thẫn thờ * Đoạn 2: Cảm xúc trống trải, hụt hẫng bâng khuâng khi phải xa trường, xa bạn. * Đoạn 3: Cảm xúc cô đơn nhớ bạn, pha chút hờn dỗi - Cụ thể: phượng nở.phượng rơi ® phượng nhớ : một người sắp xa một trưa hè một thành xưa ® phựơng : khóc.. mơ.. nhớ.. Hoa phượng đẹp với ai khi HS đi cả rồi ® Bố cục được tổ chức theo mạch suy nghĩ. 4. Củng cố: Những đặc điểm của văn biểu cảm 5. Hướng dẫn học bài: - Học ghi nhớ; Xem lại bài tập - Chuẩn bị: “Đề văn biểu cảm và biểu cảm” đọc kĩ , trả lời câu hỏi SGK, xem trước bài tập VI/ rót kinh nghiÖm: Duyệt tuần 6 Vũ Thị Ánh Hồng