Giáo án Ngữ Văn Lớp 6 - Tiết 3: Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt - Năm học 2013-2014 - Võ Thị Tuấn

Ngày soạn: 17/8/2013 TIẾT 3 GIAO TIẾP, VĂN BẢN VÀ PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT I.MỤC TIÊU 1/ KiÕn thøc: - S¬ gi¶n vÒ ho¹t ®éng truyÒn ®¹t,tiÕp nhËn t­ t­ëng t×nh c¶m b»ng ph­¬ng tiÖn ng«n tõ: giao tiÕp,v¨n b¶n,ph­¬ng thøc biÓu ®¹t,kiÓu v¨n b¶n. - Sù chi phèi cña môc ®Ých giao tiÕp trong viÖc lùa chän ph­¬ng thøc biÓu ®¹t ®Ó t¹o lËp v¨n b¶n. - C¸c kiÓu v¨n b¶n tù sù, miªu t¶,biÓu c¶m,lËp luËn,thuyÕt minh vµ hµnh chÝnh c«ng vô. 2. Kó naêng : - B­íc ®Çu nhËn biÕt vÒ viÖc lùa chän ph­¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp víi môc ®Ých giao tiÕp. - NhËn ra c¸c kiÓu v¨n b¶n ë 1 v¨n b¶n cho tr­íc c¨n cø vµo ph­¬ng thøc biÓu ®¹t. - NhËn ra t¸c dông cña viÖc lùa chän ph­¬ng thøc biÓu ®¹t ë 1 ®o¹n v¨n b¶n cô thÓ. II.CHUẨN BỊ Gi¸o viªn : Säan bµi.+ B¶ng phô Häc sinh : Säan bµi. III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động 1: Khởi động 1.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị của hs 2.Bài mới: Hoạt động 2:Hình thành kiến thức Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung VD: Khi ®i ®­êng, thÊy mét viÖc g×, muèn cho mÑ biÕt em lµm thÕ nµo? - KÓ hoÆc nãi. ? §«i lóc rÊt nhí b¹n th©n ë xa mµ kh«ng thÓ trß chuyÖn th× em lµm thÕ nµo? - ViÕt th­ ? Trong ®/s khi cã mét t­ t­ëng,t×nh c¶m, nguyÖn väng,( khuyªn nhñ muèn tá lßng yªu mÒn b¹n, muèn tham gia mét h/® do nhµ tr­êng tæ chøc...) Mµ cÇn biÓu ®¹t cho ng­êi hay ai ®ã biÕt th× em lµm thÕ nµo? - Nói hoặc viết ? Người này nghe người khác nói, người này đọc của người khác viết lµ hä đang làm gì với nhau? - Giao tiếp ? Người nói, người viết được gọi là hoạt động gì? - Truyền đạt ? Người nghe, người đọc gọi là hoạt động gì? - Tiếp nhận * GV: C¸c em nãi vµ viÕt nh­ vËy lµ c¸c em ®· dïng ph­¬ng tiÖn ng«n tõ ®Ó biÓu ®¹t ®iÒu m×nh muèn nãi. Nhê ph­¬ng tiÖn ng«n tõ mµ mÑ hiÓu ®­îc ®iÒu em muèn nãi, b¹n nhËn ®­îc nh÷ng t×nh c¶m mµ em g­Ø g¾m. §ã chÝnh lµ giao tiÕp. ? VËy giao tiÕp lµ g×? B»ng ph­¬ng tiÖn nµo? * GV chèt: ®ã lµ mèi quan hÖ hai chiÒu gi÷a ng­êi truyÒn ®¹t vµ ng­êi tiÕp nhËn. ? Khi muèn hiÓu ®­îc t­ t­ëng, t×nh c¶m, nguyÖn väng Êy 1 c¸ch ®Çy ®ñ trän vÑn cho ng­êi kh¸c hiÓu em ph¶i lµm thÕ nµo? - T¹o lËp v¨n b¶n " nãi cã ®Çu cã ®u«i, m¹ch l¹c,lý lÏ chÆt chÏ. Gv chuyÓn ý : VËy nh­ thÕ nµo lµ mét v¨n b¶n? G cho H/s ®äc c©u ca dao (sgk tr 16) ? C©u ca dao s¸ng t¸c ®Ó lµm g×? C©u ca dao nãi lªn vÇn ®Ò g× ? - C©u ca nªu ra 1 lêi khuyªn: khuyªn con ng­êi gi÷ ®óng lËp tr­êng t­ t­ëng kh«ng giao ®éng khi ng­êi kh¸c thay ®æi chÝ h­íng. ? Bµi ca dao ®­îc lµm theo thÓ th¬ g×? Hai c©u lôc vµ b¸t liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo? + Bµi ca dao lµm theo thÓ th¬ lôc b¸t, Cã sù liªn kÕt chÆt chÏ: . VÒ h×nh thøc: VÇn ªn . VÒ néi dung,ý nghÜa: C©u sau gi¶i thÝch râ ý c©u tr­íc. ? Theo em c©u ca dao ®ã cã thÓ coi lµ mét v¨n b¶n ch­a ? -> lµ mét v¨n b¶n v× cã néi dung trän vÑn, liªn kÕt m¹ch l¹c . * GV chèt: Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c vµ diÔn ®¹t trän vÑn ý. ? Theo em lêi ph¸t biÓucña c« hiÖu tr­ëng trong lÔ khai gi¶ng cã ph¶i lµ mét vb kh«ng? V× sao? - (Lµ vb.§©y lµ mét v¨n b¶n v× ®ã lµ chuçi lêi nãi cã chñ ®Ò, cã sù liªn kÕt vÒ néi dung: b¸o c¸o thµnh tÝch n¨m häc tr­íc, ph­¬ng h­íng n¨m häc míi." VB nãi.) ? Bøc th­ cã ph¶i lµ 1 vb¶n kh«ng? -( Lµ vb¶n viÕt, cã chñ ®Ò lµ th«ng b¸o t×nh h×nh lµ quan t©m tíi ng­êi nhËn th­.) ? §¬n xin häc, bµi th¬... cã ph¶i lµ vb kh«ng? (§Òu lµ vb v× chóng ®ªu lµ sù th«ng tin vµ cã m®Ých t­ t­ëng nhÊt ®Þnh.) ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n? Gi¸o viªn chèt l¹i : VËy v¨n b¶n lµ chuçi nãi miÖng hay bµi viÕt diÔn ®¹t mét néi dung t­¬ng ®èi trän vÑn ; cã liªn kÕt m¹ch l¹c ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých giao tiÕp tïy theo môc ®Ých giao tiÕp cô thÓ mµ ng­êi ta sö dông c¸c kiÓu v¨n b¶n víi c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp . - GV treo b¶ng phô - GV giíi thiÖu 6 kiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÕu ®¹t. - LÊy VD cho tõng kiÓu v¨n b¶n? Häc sinh ®äc c¸c kiÓu v¨n b¶n víi c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t. Môc ®Ých giao tiÕp cña tõng kiÓu v¨n b¶n ? (?) Coù taát caû maáykieåu vaên baûn ?Haõy neâu töøng loaïi vaên baûn vaø cho ví duï ? a: Töï söï : Trình baøy dieãn bieán söï vieäc Vd : Thaùnh gioùng , Taám Caùm. b: Mieâu taû :taùi hieän traïng thaùi söï vaät , con ngöôøi . Vd : Taû ngöôøi , taû thieân nhieân , söï vaät c: Bieåu caûm : baøy toû tình caûm , caûm xuùc Vd : Baøi thô caûnh khuya(HCM) d: Nghò luaän :Neâu yù kieán ñaùnh giaù , baøn baïc . Vd :” Aên quaû nhôù keû troàng caây” ñ: Thuyeát minh :giôùi thieäu ñaëc ñieåm , tính chaát , phöông phaùp Vd : giôùi thieäu veà caùc saûn phaåm söõa , thuoác e: Haønh chính – coâng vuï : trình baøy yù muoán , quyeát ñònh naøo ñoù , theå hieän quyeàn haïn , traùch nhieäm giöõa ngöôøi vaø ngöôøi . - Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp ( 1) Hµnh chÝnh c«ng vô ( 2 ) Tù sù ( 3) miªu t¶ (4) ThuyÕt minh (5) biÓu c¶m ( 6) NghÞ luËn ? Qua viÖc t×m hiÓu h·y cho biÕt: ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp? ThÕ nµo lµ mét v¨n b¶n? Cã mÊy VB? - H/s ®äc ghi nhí. I.T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t. 1.V¨n b¶n vµ môc ®Ých giao tiÕp. - Giao tiÕp lµ häat ®éng truyÒn ®¹t, tiÕp nhËn t­ t­ëng, t×nh c¶m b»ng ng«n ng÷. -Văn bản: Vd: Þ Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c vµ diÔn ®¹t mét ý trän vÑn - >V¨n b¶n lµ chuçi lêi nãi, hay bµi viÕt, chñ ®Ò thèng nhÊt, liªn kÕt, chÆt chÏ, m¹ch l¹c... 2.KiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng th­c biÓu ®¹t cña v¨n b¶n. - Có 6 kiểu văn bản ứng vói 6 phương thức biểu đạt - Tự sự - Miêu tả - Biểu cảm - Nghị luận - Thuyết minh - Hành chính – công vụ * Ghi nhí ( SGKtr 17 ) II.LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1: a/ V¨n b¶n tù sù ( Cã ng­êi, cã viÖc,d/biÕn sù viÖc) b/ VB Mt¶: T¶ c¶nh TN ®ªm tr¨ng trên s«ng. c/ NghÞ luËn: Bµn luËn vÊn ®Ò lµm cho ®Êt n­íc giÇu m¹nh. d/ BiÓu c¶m:T/c tù tin, tù hµo cña c« g¸i. ®/ ThuyÕt minh: GthiÖu h­íng quay cña ®Þa cÇu. 2. Bµi tËp 2: “ Con rång ch¸u tiªn” " VB tù sù v× kÓ ng­êi, viÖc, lêi nãi,h®éng theo 1 diÔn biÕn nhÊt ®Þnh 3.Hướng dẫn về nhà -Nắm khái niệm giao tiếp, văn bản. -Các kiểu văn bản và mục đích giao tiếp của các kiểu vb đó -Soạn bài: Thánh Gióng +Đọc văn bản. +Tìm hiểu khái niệm truyền thuyết. +Tìm hiểu về sự ra đời của Thánh Gióng. +Ý nghĩa của một số chi tiết