Giáo án Ngữ Văn Lớp 6 - Tiết 129: Ôn tập về dấu câu (dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than, dấu phẩy) - Trần Thị Oanh

Ngày dạy : 26/04/2013. lớp 6A1 Tuần 33(34) Tiết 129: OÂN TAÄP VEÀ DAÁU CAÂU (DAÁU CHAÁM, DAÁU CHAÁM HOÛI, DAÁU CHAÁM THAN, DẤU PHẨY) @J? A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: 1. Kiến thức - Công dụng của dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than, dấu phẩy 2. Kĩ năng - Lựa chọn và sử dụng đúng dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than, dấu phẩy trong khi viết - Phát hiện và chữa đúng một số lỗi thường gặp về dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than, dấu phẩy - Kĩ năng tự tin, giao tiếp 3. Thái độ - Nghiêm túc trong khi học B. Chuẩn bị của GV & HS: 1. Về phía giáo viên: - Bảng phụ, dự kiến các PPDH tích hợp 2. Về phía học sinh: - Học và soạn bài theo yêu cầu của GV C. Phương pháp - Diến giảng, vấn đáp, gợi mở, - Kĩ thuật động não, D. Tiến trình tổ chức các hoạt động: Dạy bài mới: Hoạt động 1: Giới thiệu bài. Daáu caâu coù vai troø quan troïng trong khi vieát caâu. Daáu caâu ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi, daáu ñaët cuoái vaø daáu ñaët giöõa caâu. Hoâm nay caùc em seõ oân laïi kieán thöùc ñaõ hoïc ôû caáp I veà caùc daáu cuoái caâu ( daáu chaám, daáu chaám hoûi, daáu chaám than ). HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG GHI BẢNG DAÁU CHAÁM, DAÁU CHAÁM HOÛI, DAÁU CHAÁM THAN Hoạt động 2: HDHS tìm hiểu công dụng của dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than I. Công dụng - Cho HS phaân tích, xaùc ñònh câu nào là caâu traàn thuaät, nghi vaán, caàu khieán, caûm thaùn ñeå ñaët daáu caâu cho thích hôïp. è HS xác định 1. VD: SGK a/ OÂi thoâi! Chuù maøy ôi (!) Chuù maøy coù lôùn maø chaúng coù khoân. b/ Con coù nhaän ra con khoâng(?) c/ Caù ôi giuùp toâi vôùi(!) Thöông toâi vôùi(!) d/ Giôøi chôùm heø(.) Caây coái um tuøm(.) Caû laøng thôm(.) ? Neâu lí do ñaët caùc daáu caâu treân? è + Daáu chaám duøng ñaët cuoái caâu traàn thuaät. + Daáu chaám hoûi duøng ñaët cuoái caâu nghi vaán. + Daáu chaám than duøng ñaët cuoái caâu caàu khieán hoaëc caûm thaùn. 2. Chöõa moät soá loãi thöôøng gaëp veà daáu caâu: _ Goïi HS ñoïc ví duï 2 trang 150 trong SGK. è HS đọc ? Cách dùng các dấu chấm, dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong câu a, b có gì đặc biệt? è HS trả lời a. Caâu 2,4 : caâu caàu khieán vaø cuoái caâu duøng daáu chaám. => Caùch duøng ñaëc bieät cuûa daáu chaám. b. Daáu chaám hoûi + daáu chaám than trong ngoaëc ñôn. –> Theå hieän thaùi ñoä nghi ngôø hay chaâm bieám => Caùch duøng ñaëc bieät cuûa hai daáu caâu naøy ? Vậy, công dụng của các dấu câu dùng để làm gì? Tuy vậy, chúng ta cũng cần lưu ý về điều gì đối với các dấu câu này? è HS đọc ghi nhớ SGK/150 J Ghi nhôù SGK/150 Hoạt động 3: HDHS chữa một số lỗi thường gặp về dấu câu II. Chữa lỗi thường gặp: - Y/c HS đọc mục 1.I/150 è HS đọc VD1: SGK a/ Câu 1: Dùng dấu chấm là đúng. b/ Câu 2: Dùng dấu chấm phẩy hoặc phẩy là hợp lí. ? So sánh cách dùng dấu câu trong từng cặp câu? è a/ Câu 2: Việc dùng dấu phẩy làm cho câu này thành một câu ghép có 2 vế, nhưng 2 vế câu không liên quan chặt chẽ với nhau. è Câu 1 dùng dấu chấm là đúng b/ Câu 1: Dùng dấu chấm để tách thành 2 câu là không hợp lí, làm cho phần vị ngữ thứ hai bị tách khỏi chủ ngữ, nhất là khi hai vị ngữ được nối với nhau bằng cặp quan hệ từ vừa vừa. è Dùng dấu chấm phẩy hoặc phẩy là hợp lí - Y/c HS đọc mục 2.I/150 è HS đọc VD2: SGK ? Cách dùng dấu chấm hỏi và dấu chấm than trong các câu vì sao không đúng? a/ Daáu chaám hoûi ôû cuoái caâu 1,2 ôû muïc a laø chöa ñuùng. -> Söûa laïi : daáu chaám b/ Daáu chaám than ôû cuoái caâu 3 ôû muïc b laø chöa ñuùng –> söûa laïi : daáu chaám. Hoạt động 4: HDHS luyện tập III. Luyện tập: ? Y/c HS đọc và làm BT1/151? è HS đọc và làm Bài tập 1: Daáu chaám ñaët sau caùc töø ngöõ. + Soâng Löông + Ñen xaùm + Ñaõ ñeán + Toaû khoùi + Traéng xoaù ? Y/c HS đọc và làm BT2/151? è HS đọc và làm Bài tập 2: Caùc câu duøng daáu chaám hoûi : - Caâu 1,3 ñuùng - Câu 2, 4, 5 là sai (phải thay bằng dấu chấm vì đây là câu trần thuật) ? Y/c HS đọc và làm BT3/152? è HS đọc và làm Bài tập 3: - Ñaët daáu chaám than vaøo cuoái caâu a (vì laø caâu caûm thaùn) ? Y/c HS đọc và làm BT4/152? è HS đọc và làm Bài tập 4: Maøy noùi gì (?) Laïy chò, em noùi gì ñaâu (!) Roài Deá Choaét luûi vaøo. Choái haû (?) Choái naøy (!) Choái naøy (!) Moãi caâu “choái naøy”, chò Coác laïi môû xuoáng. DẤU PHẨY Hoạt động 5: HDHS tìm hiểu công dụng của dấu phẩy I. Công dụng ? Y/c HS đọc VD1/157, 158 è HS đọc VD: SGK @Xaùc ñònh trong moãi caâu a) a1: Tìm các phần cùng là phụ ngữ cho động từ “đem”; a2: Tìm các phần cùng làm vị ngữ cho chủ ngữ “chú bé”. Giữa chúng phải đặt dấu phẩy è HS xác định a1. Vöøa luùc ño (ù,) söù giaû ñem ngöïa saét (,) roi saét (,) aùo giaùp saét ñeán. a2. Chuù beù vuøng daäy (,) vöôn vai moät caùi (,) boãng bieán thaønh traùng só b) Tìm ranh giới giữa trạng ngữ với chủ ngữ - vị ngữ. Tìm ranh giới của bộ phận chú thích cho suốt một đời người. Ở các chỗ đó phải đặt dấu phẩy. è HS xác định b. Suoát moät ñôøi ngöôøi (,) töø thuôû loït loøng ñeán khi nhaém maét xuoâi tay (,) tre vôùi mình soáng cheát coù nhau (,) chung thủy. c) Tìm ranh giới giữa các cụm CN – VN (giữa các vế của câu ghép). Ở chỗ đó phải đặt dấu phẩy. è HS xác định c. Nöôùc bò caûn vaêng boït töù tung (,) thuyeàn vuøng vaèng cöù chöïc truït xuoáng. ? Giaûi thích vì sao em laïi ñaùnh daáu phaåy vaøo vò trí treân ? è HS đọc ghi nhớ SGK/158 J Ghi nhớ SGK/158 Hoạt động 6: HDHS chữa một số lỗi thường gặp II. Chữa một số lỗi thường gặp: ? Y/c HS đọc VD/158 è HS đọc a) Cho HS ñoïc vaø ñaët daáu phaåy è Caâu 1 : daáu phaåy duøng giữa các từ ngữ có cùng chức vụ trong câu – cùng là chủ ngữ Câu 2: Dấu phẩy dùng giữa các từ ngữ có cùng chức vụ trong câu – cùng là vị ngữ a) Câu 1: Chaøo maøo (,) saùo saäu (,) saùo ñen . . . Ñaøn ñaøn luõ luõ bay veà (,) löôïn leân löôïn xuoáng. Câu 2: Chuùng noù goïi nhau (,) troø chuyeän (,) trêu ghẹo và tranh caõi nhau (,) oàn aøo maø vui khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc. b) Cho HS ñoïc vaø ñaët daáu phaåy è Câu 1: Dấu phẩy dùng giữa thành phần phụ - trạng ngữ - với chủ ngữ và vị ngữ Câu 2: Dấu phẩy dùng giữa các vế câu ghép b) Câu 1: Treân nhöõng ngoïn caây giaø nua coå thuï (,) nhöõng chieác laù vaøng coøn soùt laïi cuoái cuøng ñang khua lao xao tröôùc khi giaõ töø thaân meï ñôn sô. Câu 2: Nhöng nhöõng haøng caây cau laøng daï thì baát chaáp taát caû söùc maïnh taøn baïo cuûa muøa ñoâng (,) chuùng vaãn coøn y nguyeân nhöõng taøu laù, vaét veûo, meàm maïi nhö nhöõng caùi ñuoâi eùn. Hoạt động 7: HDHS luyện tập III. Luyện tập ? Y/c HS đọc và làm BT1/159 èHS đọc và làm BT1: Duøng daáu phaåy : a. Töø xöa ñeán nay (,) (Dấu phẩy dùng giữa thành phần phụ - trạng ngữ - với CN và VN) Thaùnh Gioùng luoân laø nhöõng hình aûnh röïc rôõ veà loøng yeâu nöôùc (,) söùc maïnh phi thöôøng vaø tinh thaàn saün saøng choáng ngoaïi xaâm cuûa daân toäc Vieät Nam ta. (Dấu phẩy dùng giữa các từ ngữ có cùng chức vụ trong câu) b. Buoåi saùng (,)(Dấu phẩy dùng giữa thành phần phụ - trạng ngữ - với CN và VN) söông muoái phuû traéng caønh caây, baõi coû.(Dấu phẩy dùng giữa các từ ngữ có cùng chức vụ trong câu – cùng là phụ ngữ) Gioù baác hun huùt thoåi. Nuùi ñoài (,) thung luõng (,) laøng baûn chìm trong bieån maây muø.(Dấu phẩy dùng giữa các từ ngữ có cùng chức vụ trong câu – cùng là chủ ngữ) Maây boø treân maët ñaát (,) traøn vaøo trong nhaø (,) quaán laáy ngöôøi ñi ñöôøng. (Dấu phẩy dùng giữa các từ ngữ có cùng chức vụ trong câu – cùng là vị ngữ) ? Y/c HS đọc và làm BT2/159 èHS đọc và làm BT2: Ñieàn CN : a. Vaøo giôø tan taàm, xe oâtoâ, xe maùy, xe ñaïp ñi laïi nöôøm nöôïp treân ñöôøng phoá . b. Trong vöôøn, hoa cuùc, hoa maãu ñôn, hoa hoàng ñua nhau nôû. c. Doïc theo bôø soâng, nhöõng vöôøn oåi, vöôøn maän, vöôøn nhaõn xum xueâ tróu quaû. ? Y/c HS đọc và làm BT3/159 èHS đọc và làm BT3: Điền VN a/ Những chú chim bói cá thu mình trên cành cây, rụt cổ lại b/ Mỗi dịp về quê, tôi đều đến thăm ngôi trường cũ, thăm thầy, cô giáo cũ của tôi. c/ Lá cọ dài, thẳng, xòe cánh quạt d/ Dòng sông quê tôi xanh biếc, hiền hòa ? Y/c HS đọc và làm BT4/159 èHS đọc và làm BT4: Caùch duøng daáu phaåy : - Ñöôïc duøng vôùi muïc ñích tu töø. Nhôø hai daáu phaåy, caâu vaên ñöôïc ngaét thaønh 2 ñoaïn caân ñoái, dieãn taû nhòp quay ñeàu ñaën, chaäm raõi, nhaãn naïi cuûa chieác coái xay. ? Thêm bộ phận chú thích cho một số từ ngữ trong câu sau: “Tôi trở về Thành phố Hồ Chí Minh,” è HS đọc và làm BT thêm Tôi trở về Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố thân yêu của tôi Hoạt động 8. Củng cố: ? Nhắc lại ghi nhớ SGK Hoạt động 9. HDHS tự học ở nhà & Chuẩn bị bài mới: J Về nhà: - Tìm các ví dụ về việc sử dụng nhiều dấu câu trong một văn bản tự chọn - Tìm một số ví dụ sử dụng dấu phẩy hiệu quả, đạt được mục đích giao tiếp - Tìm một số ví dụ sử dụng dấu phẩy sai chức năng và sửa lại cho đúng - Học thuộc lòng ghi nhớ và xem lại bài tập J Soạn bài: - Xem lại phần kiểm tra 1 tiết tiếng Việt - Xem lại bài viết số 7 (tiết sau phát và sửa bài) Lập dàn ý : + Mở bài + Thân bài + Kết bài ( Rút kinh nghiệm: