Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 27

(ẩn dụ chuyển đổi cảm giác) có tác dụng làm rõ màu sắc vàng khô của cát biển một thứ sắc vàng có thể tan(nát) ra được à sắc vàng riêng của cát ở đảo Cô Tô trong cảm nhận của tác giả. (?) Qua việc miêu tả cảnh toàn đảo Cô Tô, em có suy nghĩ gì về cảnh sắc ở vùng này? 8 Chỉ vài chi tiết tiêu biểu, kết hợp với vị trí quan sát đảo từ trên cao à tác giả cho người đọc hình dung được khung cảnh bao la, vẻ đẹp tươi sáng, phóng khoáng,lộng lẫy của vùng đảo Cô Tô. @ GV cho HS đọc đoạn văn miêu tả cảnh mặt trời mọc trên biển. (?) Cảnh mặt trời mọc trên biển được tác giả miêu tả theo trình tự nào? Tác giả chọn điểm quan sát ở đâu? 8 Cảnh mặt trời mọc trên biển được tác giả miêu tả theo trình tự : trước khi mặt trời mọc; trong lúc mặt trời mọc; sau khi mặt trời mọc. Tác giả chọn điểm quan sát: tác giả ra đầu mũi đảo, ngồi rình mặt trời. (?) Cảnh mặt trời mọc đặt trên khung cảnh nào? 8 Cảnh mặt trời mọc trên biển là một bức tranh tuyệt đẹp, rực rỡ, tráng lệ. Cảnh mặt trời mọc được đặt trong một khung cảnh rộng lớn, bao la và hết sức trong trẻo, tinh khôi. (?) Em hãy tìm những từ ngữ chỉ hình dáng, màu sắc, hình ảnh mà tác giả dùng để vẽ nên cảnh đẹp rực rỡ ấy? 8 Chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính. Mặt trời nhú lên dần ..., tròn trĩnh, phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Quả trứng hồng hào thăm thẳm, đường bệ đặt lên một mâm bạc..., y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh. (?) Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả qua các chi tiết trên? Nét đặc sắc của nghệ thuật so sánh? 8 Tác giả sử dụng từ ngữ gợi hình, gợi sắc, gợi cảm; ngoài ra còn có các phép tu từ ẩn dụ, so sánh. Đặt biệt là nghệ thuật so sánh thật đặc sắc. Hình ảnh so sánh vừa thực, vừa mơ, vừa kì ảo. Thực là ta có thể nhìn thấy hình dáng tròn trĩnh vừa êm dịu khiến cho người ta có thể ngắm nhìn và có cảm giác mặt trời hiền hoà. Vừa rất mơ, kì ảo vì nó là kết quả của óc quan sát, nhận xét tinh tế, kết hợp trí tưởng tượng phong phú táo bạo của tác giả. Biến lời văn miêu tả thành bức tranh sơn mài tráng lệ, đoạn văn giàu chất tạo hình và hoà sắc khiến nó sáng rực đẹp một vẻ đẹp kì ảo. (?) Nếu em đã từng được ngắm cảnh mặt trời mọc trên biển em có thấy những hình ảnh trong bài chính xác và độc đáo không? Vì sao? 8 Vẻ đẹp của mặt trời là quà tặng vô giá của thiên nhiên cho người lao động suốt đời gắn bó với biển cả. Hình ảnh so sánh: “y như một mâm ....” là hình ảnh trang trọng, uy nghi, lộng lẫy và giàu chất nhân bản vì nó hướng tới con người. Vì con ngươi kính trọng người lao động nên có cảm giác vĩ đại đang tự đẹp lên vì con người, đang cung kính dâng lễ phẩm trong buổi lễ mừng thọ tất cả những người chài lưới trên muôn thuở biển đông. Những hình ảnh miêu tả độc đáo và chính xác. (?) Bài kí không chỉ miêu tả khái quát cảnh đảo, hay miêu tả mặt trời mọc trên biển mà còn miêu tả con người trên đảo. (?) Để miêu tả cảnh lao động và sinh hoạt của con người trên đảo nhà văn chọn điểm không gian nào? (Cảnh lao động và sinh hoạt của con người trên đảo diễn ra ở đâu?) 8 Để miêu tả cảnh lao động và sinh hoạt của con người trên đảo nhà văn chọn điểm không gian cái giếng nước ngọt giữa đảo. (?) Tại sao tác giả chọn cái giếng nước ngọt để miêu tả? 8 Vì sự sống sau một ngày lao động mọi người tụ quanh giếng nước; đây là nơi sự sống diễn ra mang tính chất đông vui, tấp nập, bình dị. (?) Cảnh sinh hoạt và lao động của người dân trên đảo được miêu tả qua những chi tiết nào? 8 Cái giếng nước ngọt ở ria một hòn đảo giữa bể, cái sinh hoạt của nó vui như một cái bến và đậm đà mát nhẹ hơn mọi cái chợ trong đất liền. Cái giếng nước ngọt đảo Thanh Luân sớm nay không biết bao nhiêu là người đến gánh và múc. Múc nước giếng vào thùng gỗ, vào những cong những ang gốm màu da lươn. Bao nhiêu thuyền đang mở nắp sạp đổ nước cùng chuẩn bị ra khơi đánh cá. Anh hùng Châu Hoà Mãn quẩy nước cho thuyền, chị Châu Hoà Mãn dịu dàng địu con, thấy nó dịu dàng yên tâm như cái hình ảnh biển cả là mẹ hiền mớm cá cho lũ con lành. (?) Nhận xét về cảnh được miêu tả? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả trong đoạn văn? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật ấy? 8 Tác giả sử dụng phép tu từ so sánh: gợi cảnh sinh hoạt đông vui, đầm ấm, thanh bình, dân dã của những người lao động trên một cái bến thiên nhiên; nhờ sự kết hợp hoà quyện giữa hơi nước giếng ngọt, hơi nước và sóng biển mặn mà... làm ta cảm nhận được nhịp sống khoẻ mạnh, vui tươi, giản dị của con người đảo biển. (?) Qua bài kí gợi cho em những cảm nghĩ gì về Cô Tô? 8 Cảnh thiên nhiên, cảnh sinh hoạt của con người trên đảo và vùng biển Cô Tô thật tươi đẹp, trong sáng và đa dạng. Đặt biệt là cảnh mặt trời mọc trên biển là bức tranh rực rỡ, đầy chất thơ. (?) Em cảm nhận được nét độc đáo nào trong nghệ thuật miêu tả cảnh của tác giả? 8 Ngôn ngữ tinh tế, gợi cảm. Các so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, táo bạo, bất ngớ, giàu trí tưởng tượng. Lời văn giàu cảm xúc. (?) Qua bài kí em hiểu sâu sắc gì về tâm hồn, tình cảm của tác giả? 8 Yêu sâu sắc dành cho thiên nhiên và sự sống con người. Khát vọng tìm kiếm, khám phá những vẻ đẹp cuộc sống. Tác giả gắn bó với thiên nhiên, với quê hương đất nước. (?) Từ nội dung bài học bồi đắp thêm tình cảm gì trong em? 8 Tình yêu quê hương đất nước. Tình yêu ngôn ngữ dân tộc. Quý trọng sức sáng tạo của nhà văn. + Tích hợp môi trường : Biển đảo đẹp (?) Qua bài em nhận thấy cảnh biển đẹp và không khí của buổi bình minh thế nào ? (?)Theo em hiện nay con người bảo vệ cảnh quang và môi trường sống ở các bãi biển mà em có dịp tham quan như thế nào ? (?) Em làm gì để giữ môi trường biển trong sạch ? @ HS đọc ghi nhớ SGK/91 Hoạt động 3: HDHS thảo luận nhóm. 4.4. Củng cố và luyện tập: @ GV Chia nhóm thảo luận. @ Viết đoạn văn miêu tả mặt trời mọc trên biển hoặc đồng bằng nơi em ở. I. Đọc – Tìm hiểu chú thích: 1. Tác giả - Nguyễn Tuân (1910 – 1987), quê ở Hà Nội. 2.Tác phẩm - Đoạn trích Cô Tô trích ở phần cuối của bài kí Cô Tô. II. Đọc.Tìm hiểu văn bản 1. Bức tranh toàn đảo Cô Tô: - Một ngày trong trẻo, sáng sủa. - Bầu trời trong sáng. - Cây xanh mượt. - Nước biển lam biếc. - Cát vàng giòn. - Cá nặng lưới. à Tính từ gợi tả màu sắc và ánh sáng: khung cảnh bao la, vẻ đẹp tươi sáng của vùng đảo Cô Tô. 2. Cảnh mặt trời mọc trên biển đảo Cô Tô: - Cảnh mặt trời mọc được đặt trong một khung cảnh rộng lớn, bao la và hết sức trong trẻo, tinh khôi. - Chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính. - Mặt trời nhú lên dần ..., tròn trĩnh, phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. - Quả trứng hồng hào thăm thẳm, đường bệ đặt lên một mâm bạc..., y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh. - So sánh, ẩn dụ, từ gợi hình, gợi sắc, gợi cảm: Bức tranh trên biển rự rỡ, tráng lệ, đầy chất thơ. 3. Cảnh lao động và sinh hoạt của con người trên đảo Cô Tô: - Cái giếng nước ngọt vui như một cái bến và đậm đà mát nhẹ hơn mọi cái chợ trong đất liền. - Không biết bao nhiêu là người đến gánh và múc. - Anh hùng Châu Hoà Mãn quẩy nước cho thuyền, chị Châu Hoà Mãn dịu dàng địu con, thấy nó dịu dàng yên tâm như cái hình ảnh biển cả là mẹ hiền mớm cá cho lũ con lành. à Cuộc sống yên bình, giản dị, hạnh phúc. + Nghệ thuật: Ngôn ngữ tinh tế, gợi cảm,các so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, táo bạo, bất ngớ, giàu trí tưởng tượng , lời văn giàu cảm xúc. * Ghi nhớ: SGK/91 III. Luyện tập: 4.5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: - Học bài: học thuộc bài học, ghi nhớ, học thuộc một số đoạn miêu tả cảnh mặt trời, cảnh toàn đảo Cô Tô, cảnh sinh hoạt, làm hoàn chỉnh bài tập. - Chuẩn bị: Cây tre Việt Nam. - Đọc, tóm tắt, tìm hiểu tác giả, tác phẩm. - Soạn câu hỏi 1,2,3,4 vở bài tập/68,69,70. - Tìm bố cục, nêu đại ý. - Tìm chi tiết hình ảnh thấy được sự gắn bó của tre và con người, nêu tác dụng của phép nhân hoá, ẩn dụ. - Vị trí tre trong tương lai. - Vì sao nói tre tượng trưng cho dân tộc. 5. RÚT KINH NGHIỆM: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................