Giáo án môn Khoa học khối 5 - Tuần 22

Tuần 22 Bài : SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG CHẤT ĐỐT ( tt ) I. MỤC TIÊU: Sau giờ học, HS biết: _ Nắm chắc tác dụng của một số loại chất đốt. _ Nêu được một số cách sử dụng an toàn và tiết kiệm các loại chất đốt. _ Có ý thức sử dụng an toàn và tiết kiệm các loại chất đốt. II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: _ Hình ảnh trang 88, 89. _ Các tranh ảnh sưu tầm khác. _ Lọ hoa giấy gài thăm câu hỏi để chơi trò hái hoa dân chủ và một số quà. III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Hoạt động dạy Hoạt động học KIỂM TRA BÀI CŨ – GIỚI THIỆU BÀI MỚI Kiểm tra bài cũ: - GV hỏi: Năng lượng chất đốt được sử dụng trong cuộc sống thế nào? Giới thiệu bài mới: Chất đốt là một nguồn năng lượng lớn và có ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống, nhưng liệu nó có mãi mãi cho con cháu đời sau chúng ta sử dụng hay không? Liệu nó không có hại gì không? Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm câu trả lời cho vấn đề này... - GV ghi tên bài - HS trả lời. - HS lắng nghe. - HS mở SGK trang 88, ghi tên bài. Hoạt động 1 THẢO LUẬN VỀ SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM CHẤT ĐỐT 1. GV nêu yêu cầu 2. Tổ chức: GV yêu cầu HS triển khai nhóm. 3. Trình bày: - GV treo ảnh minh họa 9, 10, 11, 12 trang 88, 89 lên bảng, yêu cầu HS chỉ bảng và trả lời từng phần thảo luận. Câu 1: Tại sao không nên chặt cây bừa bãi để lấy củi đun, đốt than? (hình ảnh minh họa: rừng bị tàn phá → lũ lụt, đất đai khô cằn) Câu 2: Than đá, dầu mỏ, khí tự nhiên có phải là các nguồn năng lượng vô tận không? Kể tên một số nguồn năng lượng khác có thể thay thế chúng. (Hình một số mỏ than đã qua khai thác, trông tan hoang) - HS Lắng nghe yêu cầu của GV - Các tổ thảo luận nhóm các vấn đề được đề cập. - HS dừng việc thảo luận và chuẩn bị lên trình bày - Đại diện các nhóm lên trình bày từng ý GV nêu. - Không nên chặt cây bừa bãi để lấy củi đun, đốt than vì cây xanh là lá phổi xanh có nhiệm vụ điều hòa khí hậu... - Than đá, dầu mỏ, khí tự nhiên không phải là các nuồn năng lượng vô tận. Một số nguồn năng lượng khác có thể thay thế chúng: năng lượng mặt trời, nước chảy... Câu 3: Bạn và gia đình bạn có thể làm gì để tránh lãng phí chất đốt? ( Hình 9, 10, 11, 12) Hỏi thêm: Vì sao tắt đường lại gây lãng phí xăng dầu? 4. Kết luận: - GV nói: Chặt cây bừa bãi để lấy củi đun, đốt than sẽ làm ảnh hưởng đến tài nguyên rừng, đến môi trường. Hiện nay, các nguồn năng lượng này đang có nguy cơ cạn kiệt do việc khai thác và sử dụng của con người. Con người đang tìm kiếm các nguồn năng lượng mặt trời, nước chảy - Để tránh lãng phí chất đốt chúng ta có thể: giữ nhiệt nước uống chỉ đun nấu vừa chín tới, dùng bếp đun cải tiến tiết kiệm nhiệt, cải tạo giao thông tránh tắc đường,... - HS trả lời. - HS lắng nghe. Hoạt động 2 TRÒ CHƠI “HÁI HOA DÂN CHỦ” 1.Nêu nhiệm vụ: 2.Tổ chức: - GV đưa ra lọ hoa và những phần quà đã chuẩn bị rồi mời HS tham gia chơi. Cụ thể: Câu 1: Nêu ví dụ về sự lãng phí chất đốt. Câu 2: Tại sao cần phải sử dụng năng lượng một cách tiết kiệm, chống lãng phí? Câu 3: Nêu ít nhất 3 việc làm thể hiện sự tiết kiệm, chống lãng phí chất đốt ở gia đình bạn. Câu 4: Gia đình bạn đang sử dụng chất đốt gì? Câu 5: Khi sử dụng chất đốt, có thể gặp phải những nguy hiểm gì? Câu 6: Cần phải làm gì để phòng tránh các tai nạn có thể xảy ra khi sử dụng chất đốt trong sinh hoạt? Câu 7: Tác hại của việc sử dụng chất đốt đối với môi trường không khí là gì? Câu 8: Các biện pháp nào có thể hạn chế được những tác hại do sử dụng chất đốt gây ra? 3.Kết luận: - HS lắng nghe luật chơi. - HS xung phong lên hái hoa chọn câu trả lời. - VD: Đun nước sôi quá lâu, nổ máy xe mà chưa đi,... - Cần sử dụng năng lượng một cách tiết kiệm, chống lãng phí vì chất đốt không phải là nguồn năng lượng vô tận. - VD: Chuẩn bị xong xuôi rồi bật bếp ga nấu liên tục; đun nước sôi là dùng luôn; dùng phích nước giữ nhiệt cho nước nhất là mùa đông;... - Gia đình đang sử dụng những loại chất đốt: củi, than tổ ong, ga, dầu... - Khi sử dụng chất đốt có thể gặp phải những nguy hiểm do hiện tượng cháy nổ gây ra. - Để phòng tránh các tai nạn xảy ra khi sử dụng chất đốt trong sinh hoạt, cần đảm bảo các điều kiện an toàn cháy nổ như: sử dụng bếp ga có khóa ga tự động, không đun nấu nữa thì tắt bếp,... - Tác hại: khi cháy các chất đốt sinh ra khi các-bô-níc cùng nhiều loại chất độc khác làm nhiễm bẩn không khí, có hại cho người, động thực vật,... - HS trả lời. - GV nêu: Chất đốt cung cấp một nguồn năng lượng lớn duy trì các hoạt động hàng ngày của con người. Đó không phải là nguồn năng lượng vô tận. - HS lắng nghe. Hoạt động 3 TỔNG KẾT BÀI HỌC VÀ DẶN DÒ 1.Tổng kết: - GV hỏi: Chất đốt cung cấp năng lượng cho con người trong những hoạt động nào? → GV tổng kết: Chất đốt bị đốt cháy sẽ cung cấp năng lượng cho con người để đun nóng, thắp sáng, chạy máy, sản xuất ra điệnCần tránh lãng phí và đảm bảo an toàn khi sử dụng chất đốt. 2. Dặn dò: _ GV dặn HS chuẩn bị bài sau: + Xem bài 44 (trang90) + Chuẩn bị tranh ảnh về sử dụng năng lượng nước chảy - HS trả lời. S Tuần 22 Bài : SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG GIÓ VÀ NĂNG LƯỢNG NƯỚC CHẢY I. MỤC TIÊU: Sau giờ học, HS biết: _ Trình bày được tác dụng của năng lượng gió, năng lượng nước chảy trong tự nhiên. _ Kể được những thành tựu trong việc khai thác để sử dụng năng lượng gió cũng như năng lượng nước chảy của con người. _ Có ý thức sử dụng các loại năng lượng tự nhiên này để thay thế cho loại năng lượng chất đốt. II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: 1.Hình ảnh trang 90, 91 2.Các tranh ảnh sưu tầm khác 3.Mô hình tuốc bin hoặc bánh xe nước 4.Bảng phụ ghi sẵn câu hỏi thảo luận và bảng phụ cho mỗi nhóm III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Hoạt động dạy Hoạt động học KIỂM TRA BÀI CŨ – GIỚI THIỆU BÀI MỚI Kiểm tra bài cũ: GV hỏi: - Năng lượng chất đốt khi được sử dụng có thể gây ra những tác hại gì cần chú ý? - Chúng ta cần lưu ý gì khi sử dụng chất đốt trong sinh hoạt? GV giới thiệu bài: Bên cạnh năng lượng mặt trời đảm bảo sự trong sạch cho môi trường thiên nhiên thì nước và gió cũng là những nguồn năng lượng sẵn có được coi là thân thiện với môi trường. Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu kĩ hơn về loại năng lượng này: Sử dụng năng lượng gió và năng lượng nước chảy. - GV ghi tên bài - HS trả lời - HS lắng nghe - HS giở SGK trang 90, ghi tên bài. Hoạt động 1 THẢO LUẬN TÌM HIỂU VỀ NĂNG LƯỢNG GIÓ 1. GV nêu yêu cầu 2. Tổ chức: GV đưa bảng phụ ghi nội dung thảo luận và treo tranh ảnh minh họa lên bảng. Câu hỏi thảo luận: Câu 1: Vì sao có gió? Nêu một số tác dụng của năng lượng gió trong tự nhiên. Câu 2: Con người sử dụng năng lượng gió trong những việc gì? Liên hệ thực tế ở địa phương. 3. Trình bày - GV yêu cầu mỗi HS đại diện nhóm lên chỉ - Các tổ thảo luận - HS xung phong lên chỉ hình trên bảng và trả lời câu hỏi đặt ra. Các nhóm nghe và bổ sung. - HS trả lời. - HS trả lời. bảng và trình bày một câu hỏi. + Hình 1: Gió thổi buồm làm cho thuyền di chuyển trên sông nước. + Hình 2: Các tháp cao với những cánh quạt quay được nhờ năng lượng gió. Cánh quạt quay sẽ làm hoạt động tuy-bin của máy phát điện, tạo ra dòng điện phục vụ cuộc sống. + Hình 3: Bà con vùng cao tận dụng năng lượng gió trong việc sàng sẩy thóc. 4. Kết luận: - GV nói: Chúng ta thấy năng lượng gió trong tự nhiên thật dồi dào - GV chuyển ý. Hoạt động 2 TRIỄN LÃM VỀ NĂNG LƯỢNG NƯỚC CHẢY 1. GV yêu cầu 2. Tổ chức GV đưa bảng phụ ghi nội dung thảo luận lên bảng. Câu hỏi gợi ý: Câu 1: Nêu một số ví dụ về tác dụng của năng lượng nước chảy trong tự nhiên. Câu 2: Con người sử dụng năng lượng nước chảy vào những việc gì? Liên hệ thực tế ở địa phương. - Trong khi HS làm việc nhóm, GV quan sát và hỗ trợ khi cần. 3. Trình bày: - GV yêu cầu mỗi HS đại diện nhóm lên chỉ bảng và trình bày. - GV treo hình ảnh minh họa của bài học và hỏi thêm cá nhân HS: Các hình minh họa nói lên điều gì? - GV hỏi thêm: + Hãy kể tên một số nhà máy thủy điện mà em biết. 4. Kết luận: - Các nhóm chuẩn bị bảng phụ, bút dạ, tranh ảnh đã có. - Các nhóm thảo luận sắp xếp tranh ảnh theo hướng dẫn. - HS đại diện các nhóm sẽ lên bốc thăm thứ tự trình bày. - HS trả lời. - HS trả lời. - Theo thứ tự đã có, các đại diện nhóm lên thuyết minh nội dung triển lãm của nhóm mình, nhóm khác nghe và bổ sung nếu mình có tư liệu khác hoặc đặt câu hỏi phát vấn nhóm bạn nếu thấy chưa rõ ràng. Cụ thể: + Hình 4: Nhà máy thủy điện + Hình 5: Dùng sức nước để tạo ra dòng điện phục vụ sinh hoạt ở vùng núi. + Hình 6: Bánh xe nước - HS trả lời: Nhà máy thủy điện Trị An, Y-a-ly, Sông Đà, Sơn La (đang xây dựng) - GV nói: Con người có thể sử dụng năng lượng nước chảy trong việc chở hàng hóa xuôi dòng, làm quay tua-bin máy phát điện, làm quay bánh xe nước đưa nước lên vùng cao * Chuyển ý. - HS lắng nghe Hoạt động 3 THỰC HÀNH LÀM QUAY TUA-BIN 1. GV nêu yêu cầu: 2. Tổ chức - GV đặt mô hình lên bàn, yêu cầu HS đưa ra các giải pháp có thể và dự tính hoạt động. Sau 3 – 4 ý kiến thì cho HS thực hành. 3. Thực hành: - Giải pháp đúng: Đổ nước từ trên cao xuống làm quay tua-bin (mô hình) hoặc làm quay bánh xe nước. - HS quan sát mô hình, bàn bạc với bạn cách thức làm cho tua-bin hoạt động rồi phát biểu. - Các tác giả của những ý kiến khác nhau sẽ được lên thực hiện. Chú ý giải thích được nguyên nhân vì sau tua-bin hoạt động được. SHoạt động 4 TỔNG KẾT BÀI HỌC VÀ DẶN DÒ 1. Tổng kết: - GV hỏi: Sử dụng hai nguồn năng lượng này có gây ô nhiễm cho môi trường không? 2. Dặn dò: - GV dặn HS chuẩn bị bài sau: + Xem bài 45 (trang 92) + Về nhà có thể sử dụng một số dụng cụ và tự làm tuốc bin nước: 1 lõi bấc ( nút chai lọ ), 1 miếng vỏ lon nước đã được tách mảnh, 1 khay đựng nước và 3 đoạn dây đồng cỡ 1,5 li ( xem hình vẽ minh họa trang 91 ). - HS trả lời