Giáo án môn Khoa học 5 - Bài 28: Xi măng

Ngày soạn: 30/ 11/ 2008 Ngày dạy: Thứ ba, ngày 02/ 12/ 2008 KHOA HỌC: BÀI 28: XI MĂNG I/ MỤC TIÊU: Sau bài học, HS biết: - Kể tên các vật liệu được dùng để sản xuất xi măng. - Nêu tính chất và công dụng của xi măng. II/ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: - Hình và thông tin Tr. 58, 59 - SGK. - GV sưu tầm tranh, ảnh về các nhà máy xi măng trên đất nước. Các câu hỏi thảo luận ghi sẵn vào phiếu học tập. III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Hoạt động dạy Hoạt động học - Kiểm tra bài cũ: Tổ chức cho HS nêu tên các loại đồ gốm theo kiểu “xì điện”. + HS khác đứng tại chỗ trả lời câu hỏi 2. GV nhận xét cho điểm từng HS. + HS 1: Kể tên những đồ gốm mà em biết? (Mỗi em nêu 1 tên). + HS 2: Hãy nêu tính chất của gạch, ngói. - GV giới thiệu bài: Xi măng là một trong những nguyên vật liệu không thể thiếu trong xây dựng. Bài học hôm nay sẽ cung cấp cho các em những kiến thức khoa học về xi măng. HS lắng nghe Hoạt động 1 CÔNG DỤNG CỦA XI MĂNG - Yêu cầu HS làm việc theo cặp, trao đổi và trả lời câu hỏi: - 2 HS ngồi cùng bàn trao đổi, thảo luận, trả lời câu hỏi. + Ở địa phương em, xi măng được dùng để làm gì? + Xi măng được dùng để xây nhà, xây trường học, xây các công trình lớn, đắp bồn hoa, làm chậu cảnh, gắn đá tạo thành các cảnh đẹp + Hãy kể tên một số nhà máy xi măng ở nước ta mà em biết? + Nhà máy xi măng Hoàng Thạch, Bỉm Sơn, Hà Giang, Nghi Sơn, Bút Sơn, Hải Phòng, Hà Tiên, Hoàng Mai, + Ở tỉnh ta có nhà máy xi măng nào? Nằm ở đâu? + Nhà máy xi măng Quảng Trị - km 7, Đường 9 - Đông Hà - Quảng Trị - GV: Ở nước ta có rất nhiều đá vôi. Những khu vực gần núi đá vôi thường được xây dựng các nhà máy xi măng. - Cho HS quan sát hình minh hoạ, ảnh chụp các nhà máy xi măng ở nước ta. + HS quan sát. - Xi măng được làm từ vật liệu gì? Chúng có tính chất gì? Thầy và các em cùng tìm hiểu. + HS lắng nghe Hoạt động 2 TÍNH CHẤT CỦA XI MĂNG - CÔNG DỤNG CỦA BÊ TÔNG - GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm 4 (Thời gian 5 phút) HS hoạt động theo nhóm, dưới sự điều khiển của nhóm trưởng. - Cách tiến hành: + Yêu cầu HS trong nhóm cùng đọc thông tin Tr. 59 - SGK. + GV tổ chức cho HS làm việc với vật thật: Quan sát xi măng bột, đưa ra nhận xét về màu sắc, tính chất. HS hoạt động theo nhóm. Các nhóm quan sát xi măng bột, kết hợp đọc thông tin Trang 59 - SGK - GV giúp đỡ hướng dẫn HS các nhóm đọc thông tin, quan sát xi măng: HS ghi ý chính ra giấy bằng các gạch đầu dòng, hỏi đáp trong nhóm nhiều lần để nắm được kiến thức. GV tổ chức cho các nhóm trình bày kết quả thảo luận. Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình. Các nhóm khác nghe, nhận xét, (bổ sung nếu cần). GV nhận xét, chốt ý (Trình chiếu đáp án trên máy chiếu). HS đọc lại thông tin trên bảng. CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM 1. Nhóm 1: Xi măng được làm từ những vật liệu nào ? Xi măng có tính chất gì ? 1) - Xi măng được làm từ đất sét, đá vôi và một số chất khác. - Xi măng là dạng bột mịn, màu xám xanh nâu đất hoặc trắng. Khi trộn với nước, xi măng không tan mà trở nên dẻo, rất nhanh khô. Khi khô kết thành tảng, cứng như đá. 2. Nhóm 2: Tại sao phải bảo quản các bao xi măng cẩn thận, để nơi khô, thoáng khí ? 2) Cần phải để các bao xi măng cẩn thận, ở nơi khô ráo, thoáng khí, bao xi măng dùng chưa hết phải buộc thật chặt. Vì xi măng là dạng bột, có thể gây bụi bẩn, xi măng gặp nước hay không khí ẩm sẽ hút nước kết tảng, khô cứng như đá không dùng được. 3. Nhóm 3: Vữa xi măng do nguyên vật liệu nào tạo thành? Vữa xi măng dùng để làm gì? Vữa xi măng có tính chất gì? 3) - Vữa xi măng là hỗn hợp xi măng, cát, nước trộn đều với nhau. - Vữa xi măng thường dùng để xây nhà, trát tường, trát các bể nước - Vữa xi măng dẻo, dễ gắn kết gạch, ngói. Khi khô trở nên cứng, không bị rạn nứt, không thấm nước. 4. Nhóm 4: Tại sao vữa xi măng trộn xong phải dùng ngay, không được để lâu? 4) Vữa xi măng trộn xong phải dùng ngay, không được để lâu vì khi khô vữa xi măng trở nên cứng không sử dụng được. Các dụng cụ làm với vữa xi măng cũng phải rửa ngay. 5. Nhóm 5: Kể tên các vật liệu tạo thành bê tông và bê tông cốt thép. Nêu tính chất, công dụng của bê tông và bê tông cốt thép? 5) - Bê tông là hỗn hợp: xi măng, cát, sỏi (đá), nước trộn đều. Đổ bê tông vào các khuôn có cốt thép ta được b.tông cốt thép. - Bê tông là hỗn hợp chịu nén, được dùng để lát đường, đổ trần, móng nhà Bê tông cốt thép dùng để xây dựng các nhà cao tầng, cầu, đập nước, thuỷ điện các công trình công cộng (trường học) HOẠT ĐỘNG KẾT THÚC + Yêu cầu HS dựa vào các thông tin SGK và những điều mình biết để tự hỏi đáp về công dụng, tính chất của xi măng. (Thời gian 2 phút) HS cùng bàn hỏi - đáp về công dụng, tính chất của xi măng. Củng cố kiến thức bằng hoạt động trò chơi “Ai nhanh, Ai đúng”. (Giống chương trình “Rung chuông vàng”. GV chuẩn bị nội dung câu hỏi - đáp án trên máy chiếu. HS chuẩn bị bảng con, phấn GV phổ biến cách chơi: Mỗi câu hỏi gồm có 3 – 4 đáp án được đánh thứ tự a); b); c); d); trong đó có 1 đáp án đúng. HS chọn đáp án đúng nhất ghi vào bảng con bằng các chữ cái in hoa A, B, C, D. Sau thời gian 5 giây, các em đưa cao bảng đáp án của mình. Tổ nào có số lượng các em chọn đúng nhiều, tổ đó sẽ được thưởng một “bông hoa điểm 10”. Sau cuộc chơi tổ nào có số “bông hoa điểm 10” nhiều nhất tổ đó thắng cuộc. HS lắng nghe. CÂU HỎI - ĐÁP ÁN CỦA TRÒ CHƠI Câu 1: Xi măng được làm từ những vật liệu nào? A) Đất sét. B) Đá vôi. C) Đất sét và đá vôi. D) Đất sét đá vôi và một số chất khác Câu 2: Tính chất nào dưới đây không phải là tính chất của xi măng khi được trộn với ít nước ? A) Hoà tan trong nước. B) Không tan trong nước. C) Dẻo. D) Nhanh khô, kết thành tảng cứng như đá Câu 3: Màu nào dưới đây không phải là màu của xi măng? A) Trắng. B) xám xanh. C) Nâu đất. D) Xanh. Câu 4 : Xi măng trộn với cát và nước tạo thành gì? A) Bê tông. B) Bê tông cốt thép. C) Vữa xi măng. Câu 5 : Bê tông được làm từ vật liệu nào? A) Xi măng trộn với cát và nước. B) Xi măng, cát, sỏi trộn đều với nước. C) Xi măng, cát, sỏi trộn đều với nước rồi đổ vào các khuôn có cốt thép. Câu 6 : Xi măng trắng thường được dùng trong công việc nào? A) Xây nhà. B) Trát tường. C) Lát gạch hoa, gắn kết các loại gốm sứ xây dựng. D) Đổ bê tông. Câu 7 : Bê tông được tạo ra từ những vật liệu nào? A) Xi măng trộn với cát và nước. B) Xi măng, cát, sỏi trộn đều với nước. C) Xi măng, cát, sỏi trộn đều với nước rồi đổ vào các khuôn có cốt thép. * Kết luận: GV nhận xét chung, mở rộng kiến thức cho HS (cho HS quan sát các loại xi măng đặc biệt trên máy chiếu). Liên hệ đến ứng dụng của xi măng trong cuộc sống, cung cấp thêm thông tin (Sản xuất ? Tấn/ năm, tiêu thụ ? Tấn); Các công trình xây dựng dùng xi măng Liên hệ bảo vệ môi trường. Các sản phẩm từ xi măng đều được sử dụng trong xây dựng từ những công trình đơn giản đến những công trình phức tạp đòi hỏi sức nén, sức đàn hồi, sức kéo và sức đẩy cao; như cầu, đường, nhà cao tầng, các công trình thuỷ điện, hầm đường bộ, Xi măng rất cần thiết cho việc xây dựng. Ở nước ta hiện nay có rất nhiều nhà máy xi măng lớn, công nghệ hiện đại, đáp ứng được nhu cầu thực tiễn đời sống. Tuy nhiên các nhà máy sản xuất xi măng cũng là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, cần phải trồng cây xanh và xử lý tốt các chất thải (khí, rắn) từ các nhà máy. - GV nhận xét tiết học, khen ngợi những HS tích cực tham gia xây dựng bài. - Dặn HS về nhà ghi nhớ các thông tin về xi măng và tìm hiểu về thuỷ tinh. Cam Nghĩa, ngày 30 tháng 11 năm 2008. Giáo viên thực hiện Leâ Vaên Hoàng