Giáo án môn học Lịch sử lớp 5 - Kì I - Xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX

LỊCH SỬ : XÃ HỘI VIỆT NAM CUỐI THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX. š&› A . MỤC ĐÍCH YÊU CẦU : Học xong bài này, học sinh biết : Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX , kinh tế - xã hội nước ta có nhiều biến đổi do chính sách khai thác thuộc địa của Pháp . Bước đầu nhận biết vè mối quan hệ giữa quan hệ kinh tế và xã hội ( Kinh tế thay đổi , đồng thời xã hội cũng thay đổi theo ) B . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : Bản đồ hành chính Việt Nam. Hình minh họa trong SGK . Phiếu học tập cho học sinh . Tranh ảnh, tư liệu về kinh tế, xã hội Việt Nam cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX C . HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : Hoạt động dạy Hoạt động học I. Kiểm tra bài cũ : - Gọi học sinh lên bảng trả lời các câu hỏi về nội dung bài trước . - Yêu cầu học sinh nhận xét – Giáo viên nhận xét đánh giá . - 4 học sinh lên bảng lần lượt trả lời các câu hỏi : + Nguyên nhân nào dần đến cuộc phản công ở kinh thành Huế ? - Thuật lại diễn biến cuộc phản công ở kinh thành Huế . + Cuộc phản công ở kinh thành Huế có tác dụng gì đến lịch sử nước ta ? + Chọn ý đúng : Cuộc phản công ở kinh thành Huế diền ra vào năm nào : a. 1883 b. 1885 c. 1884 d. 1886. II . Bài mới : 1. Giới thiệu : - Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát tranh minh họa và hỏi : các em có suy nghĩ gì về xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX .( Học sinh trả lời theo suy nghĩ của mình ). - Giáo viên giới thiệu : Vào cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX, sau khi dập tắt những cuộc khởi nghĩa cuối cung của phong trào Cần Vương, Thực dân Pháp đặt ách thống trị và tăng cường bóc lột, vơ vét tài nguyên đất nước ta. Chính việc này đã dẫn đến sự biến đổi kinh tế - xã hội của nước ta . Vậy cụ thể sự biến đổi này như thế nào ? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài học hôm nay . 2. Những thay đổi của nền kinh tế Việt Nam cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX . - Giáo viên ý học sinh thảo luận theo nhóm với nội dung sau: + Trước khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, nền kinh tế Việt Nam có những ngành nào là chủ yếu ? + Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống trị ở Việt Nam, chúng đã thi hành những biện pháp nào để khai thác, bóc lột, vơ vét tài nguyên nước ta ? Những việc làm đó dẫn đến sự ra đời của ngành kinh tế nào ? + Ai là người được hưởng những nguồn lợi do phát triển kinh tế ? - Goi học sinh lần lượt nêu ý kiến trước lớp , yêu cầu học sinh khác nhận xét bổ sung ý kiến . - Học sinh học sinh theo cặp để cùng trao đổi ,thảo luận trả lời các câu hỏi : + Trước khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, nền kinh tế Việt Nam dựa vào nông nghiệp là chủ yếu, bên cạnh đó tiểu thủ công nghiệp cũng phát triển một số ngành như dệt, gốm, đúc đồng + Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống trị ở Việt Nam, chúng khai thác khoáng sản của đất nước ta như than ( Quagr Ninh ) thiếc ở Tĩnh Túc ( Cao Bằng ), bạc ở Ngân Sơn ( Bắc Cạn ), Vàng ở Bồng Miêu ( Quảng Nam ) Chúng xây dựng các nhà máy điện, nước, xi măng, dệt để bóc lột người lao động nước ta người đồng lương rẻ mạt . Chúng cướp đất của nông dân để xây dựng đồn điền trồng cà phê, cao su, chè. Lần đầu tiên ở Việt Nam có đường ô tô, đường ray xe lửa . + Người Pháp là những người được hưởng nguồn lợi của sự phát triển kinh tế . + 3 học sinh lần lượt phát biểu ý kiến, học sinh khác nhận xét, bổ sung ý kiến . - Giáo viên kết luận : Từ cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX Thực dân Pháp tăng cường khai mỏ, lập nhà máy, đồn điền để vơ vét tài nguyên và bóc lột nhân dân ta . Sự xuất hiện của các ngành kinh tế mới đã làm cho xã hội nước ta thay đổi như thế nào ? Chúng ta cùng tìm hiểu tiếp bài . 3 . Những thay đổi trong xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX. Và đời sống của nhân dân ta . - Học sinh thảo luận theo cặp với nội dung sau: + Trước khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, xã hội Việt Nam có những tầng lớp nào ? + Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống trị ở Việt Nam, xã hội có gì thay đổi ? có thêm tầng lớp nào + Nêu những nét chính về đời sống của công nhân và nông dân Việt Nam cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX. - Gọi học sinh lần lượt trình bầy ý kiến Học sinh khác nhận xét bổ sung . - Giáo viên nhận xét kết quả làm việc của học sinh . - Học sinh làm việc theo cặp cùng trao đổi và trả lời câu hỏi : + Trước khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, xã hội Việt Nam có hai giai cấp là địa chủ phong kiến và nông dân . + Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống trị ở Việt Nam, sự xuất hiện của các ngành kinh tế mới kéo theo sự thay đổi của xã hội . Bộ máy cai trị thuộc địa hình thành; thành thị phát triển, buôn bán mở mang làm xuất hiện các tầng lớp mới như : viên chức, trí thức, chủ xưởng nhỏ, đặc biệt là giai cấp công nhân . + Nông dân Việt Nam bị mất ruộng đất, đói nghèo phải vào làm việc trong các nhà máy, xí nghiệp, đồn điền và phải nhận những đồng lương rẻ mạt nên đời sống vô cùng cực khổ . + 3 học sinh lần lượt phát biểu ý kiến, học sinh khác nhận xét, bổ sung ý kiến . Giáo viên kết luận : Trước đây xã hội Việt Nam chủ yếu chỉ có địa chủ phong kiến và nông dân . Nay xuất hiện thêm những giai cấp mới, tầng lớp mới như công nhân, chủ xưởng, nhà buôn, viên chức, tri thức,Thành thị phát triển, lần đầu ở Việt Nam có đường ôtô, xe lửa, nhưng đời sống của nông dân và công nhân ngày càng khổ sở, kiệt quệ . III.Củng cố dặn dò : - Giáo viên yêu cầu học sinh lập bảng so sánh tình hình kinh tế, xã hội Việt Nam trước khi thực dân Pháp xâm lược nước ta và sau khi thực dân Pháp xâm lược nước ta theo gợi ý sau - Học sinh làm việc cá nhân , tự hoàn thành bảng so sánh . Tiêu chí so sánh Trước khi thực dân Pháp xâm lược Sau khi thực dân Pháp xâm lược Các ngành nghề chủ yếu Nông nghiệp. Thủ công nghiệp Nông nghiệp, Thủ công nghiệp, Khai mỏ, Sản xuất điện, nước, xi măng, dệt Lập và khai thác đồn điền cao su, chè, cà phê, Các tầng lớp giai cấp trong xã hội Địa chủ phong kiến Nông dân Địa chủ phong kiến. Nông dân .Công nhân. Chủ xưởng. Viên chức .Nhà buôn. Trí thức . Đời sống nông dân và công nhân Rất cực khổ, đói nghèo Càng kiệt quệ và đói nghèo hơn - Giáo viên nhận xét phần lập bảng của học sinh . Sau đó tổng kết tiết học . - Giáo viên cho học sinh trả lời câu hỏi trắc nghiệm sau : Chọn ý đúng nhất . Những thay đổi trong xã hội Việt nam cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX : a. Bộ máy cai trị được hình thành . b. Thành thi phát triển, buôn bán được mở rộng c. Các giai cấp, tầng lớp được hình thành bên cạnh sự tồn tại của các giai cấp cũ d. Tất cả các ý trên. - Dặn học sinh về nhà học thuộc bài và chuẩn bị bài sau : sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về nhân vật lịch sử Phan Bội Châu và phong trào Đông Du .