Giáo án môn Giáo dục công dân Lớp 11 - Bài 4: Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp

aùn boä quaûn lyù taøi gioûi vaø trung thaønh, ngoaøi yeáu toá chính saùch ñaõi ngoä, doanh nghieäp phaûi ñònh hình roõ trieát lyù duøng ngöôøi, phaûi trao quyeàn chuû ñoäng cho caùn boä vaø phaûi thieát laäp ñöôïc cô caáu toå chöùc ñuû ñoä linh hoaït, thích nghi cao vôùi söï thay ñoåi. Toång hôïp caùc naêng löïc taøi chính, nhaân söï vaø coâng ngheä laø tyû leä vaø quy moâ sinh lôïi cuûa doanh nghieäp. Neáu caû hai tieâu chí tyû suaát vaø khoái löôïng lôïi nhuaän ñeàu khaû quan thì doanh nghieäp coù theâm söùc maïnh tieàm taøng ñeå haï giaù, chia seû lôïi nhuaän cho ñoái taùc, ñaàu tö cho nghieân cöùu, tieáp thò... vaø seõ giaùn tieáp laøm taêng söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. 2 - Moät soá ñeà xuaát nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp Döôùi goùc nhìn cuûa doanh nghieäp, caïnh tranh laø moät taát yeáu khaùch quan. Xeùt veà ích lôïi, caïnh tranh laø ñoäng löïc buoäc doanh nghieäp phaûi noã löïc tìm kieám saûn phaåm phuø hôïp vôùi thò hieáu ngöôøi tieâu duøng, phaûi tìm ra caùch thöùc saûn xuaát coù chi phí xaõ hoäi chaáp nhaän ñöôïc, ñoàng thôøi laø cuoäc ñua tranh ñeå tieán ñeán vò trí cuûa ngöôøi gioûi nhaát. Xeùt veà thaùch thöùc, caïnh tranh laø moät aùp löïc maø doanh nghieäp, neáu khoâng coù ñuû söùc maïnh vöôït qua, thì seõ phaûi gaùnh chòu caùc haäu quaû nhö maát choã ñöùng treân thöông tröôøng, haøng hoùa eá ñoïng, thua loã, maát voán, thaäm chí coù theå phaù saûn. Trong thôøi ñaïi thöông maïi töï do ñang thaéng theá treân quy moâ theá giôùi hieän nay, vò theá caïnh tranh chính laø ñieàu kieän ñaàu tieân ñeå doanh nghieäp toàn taïi vaø phaùt trieån. Laø moät nöôùc ñi sau trong phaùt trieån kinh teá thò tröôøng, doanh nghieäp Vieät Nam coù theå thoâng qua caùc baøi hoïc cuûa doanh nghieäp nöôùc khaùc ñeå traùnh ñöôïc sai laàm. Caên cöù vaøo kinh nghieäm ñaõ coù vaø thöïc tieãn kinh teá ngaøy nay, coù theå gôïi yù caùc höôùng suy nghó veà caïnh tranh cho doanh nghieäp Vieät Nam nhö sau: Thöù nhaát, thò tröôøng trong nöôùc khoâng coøn möùc baûo hoä cao nhö tröôùc vaø thò tröôøng theá giôùi ñaõ töông ñoái töï do. Chính vì theá, caùc doanh nghieäp Vieät Nam phaûi xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa mình treân cô sôû lôïi theá caïnh tranh xeùt ôû quy moâ thò tröôøng theá giôùi. Saûn xuaát saûn phaåm gì, taäp trung chuyeân moân hoùa ñeå baûo ñaûm chaát löôïng vaø giaûm chi phí hay neân ña daïng hoùa saûn phaåm ngay töø ñaàu ñeå taän thu thò tröôøng vaø traùnh ruûi ro. Caùc doanh nghieäp phaûi xöû lyù nhöõng vaán ñeà ñoù phuø hôïp vôùi ñaëc thuø cuûa mình. Tuy nhieân, doanh nghieäp nöôùc ta, tröø caùc saûn phaåm coù tính ñaëc saûn, coøn caùc saûn phaåm khaùc ñöùng caùch raát xa caùc doanh nghieäp ñöùng ñaàu theá giôùi veà kyõ thuaät vaø quy moâ saûn phaåm. Vì vaäy, chieán löôïc phaùt trieån doanh nghieäp chæ neân löïa choïn moät trong hai caùch: Chuyeân moân hoùa saûn phaåm heïp trong maïng saûn xuaát toaøn caàu cuûa caùc coâng ty ña quoác gia; Lieân doanh, lieân keát ñeå söû duïng öu theá cuûa doanh nghieäp khaùc quoác teá hoùa söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp mình. Neáu töï mình laøm moïi vieäc vaø ñi töø ñaàu thì laøm cho quaõng ñöôøng ñuoåi kòp ñoái thuû caïnh tranh seõ caøng daøi theâm. Do ñoù, neân thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo taát caû caùc lónh vöïc Vieät Nam coù lôïi theá caïnh tranh. Song lôïi theá caïnh tranh cuûa moät ñaát nöôùc cuõng nhö cuûa moät doanh nghieäp coù tính bieán ñoäng raát lôùn theo ñaø phaùt trieån cuûa tieán boä khoa hoïc - kyõ thuaät, coâng ngheä vaø cuûa nhu caàu tieâu duøng. Chính vì theá, doanh nghieäp Vieät Nam caàn phaùt hieän, khai thaùc moïi lôïi theá so saùnh ñeå ñaåy nhanh taêng tröôûng kinh teá. Muoán vaäy, caàn khuyeán khích doanh nghieäp caïnh tranh treân thò tröôøng trong nöôùc vaø theá giôùi. Chæ trong coï xaùt vôùi ñoái thuû caïnh tranh thì caùc tieàm naêng voán coù môùi ñöôïc phaùt hieän vaø söû duïng trieät ñeå. Thöù hai, phaûi thoâng qua taêng cöôøng naêng löïc caïnh tranh ñeå toå chöùc laïi caùc doanh nghieäp trong neàn kinh teá. Trong töông quan thò tröôøng, moät doanh nghieäp taêng tröôûng maïnh hôn thì seõ laáy maát thò tröôøng ñaõ coù hoaëc seõ coù cuûa doanh nghieäp khaùc. Nhôø ñoù, caùc doanh nghieäp coù caùch toå chöùc môùi, hieäu quaû seõ ñöôïc thieát laäp treân thò tröôøng, caùc doanh nghieäp khoâng theå thay ñoåi buoäc phaûi ruùt khoûi thò tröôøng laøm cho neàn kinh teá lieân tuïc tieán veà muïc tieâu ngaøy caøng hieäu quaû hôn. Do ñoù, saùp nhaäp, giaûi theå, phaù saûn laø hieän töôïng bình thöôøng cuûa kinh teá thò tröôøng, khoâng caàn coù söï can thieäp cuûa Nhaø nöôùc, tröø nhöõng söï can thieäp ñoù laø ñeå haïn cheá caùc xu höôùng phaùt trieån quaù khích ñaõ nhìn thaáy hoaëc vì caùc muïc tieâu xaõ hoäi ñaëc thuø. Song, ñeå haønh vi cuûa Nhaø nöôùc khoâng vi phaïm nguyeân taéc caïnh tranh, nhaø nöôùc neân taùch baïch caùc hoaït ñoäng hoã trôï, chuyeån giao thu nhaäp töø ngaân saùch nhaø nöôùc cho caùc boä phaän daân cö khoûi caùc giao dòch haøng hoùa thoâng thöôøng. Noùi caùch khaùc, caàn duøng caïnh tranh ñeå luyeän doanh nghieäp Vieät Nam coù böôùc tröôûng thaønh. Kinh nghieäm Nhaät Baûn cho thaáy, ñeå coù heä thoáng doanh nghieäp maïnh, nhaø nöôùc chæ hoã trôï caùc doanh nghieäp coù khaû naêng caïnh tranh, vaø cuõng chæ hoã trôï thoâng qua caùc giaûi phaùp ñeå coù thò tröôøng thuaän lôïi cho doanh nghieäp caïnh tranh, nhôø ñoù caùc doanh nghieäp Nhaät Baûn tröôûng thaønh raát nhanh choùng. Thöù ba, vieäc naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp, veà cô baûn phuï thuoäc vaøo chieán löôïc cuûa töøng doanh nghieäp cuï theå. Trong thöïc traïng cuûa doanh nghieäp Vieät Nam hieän nay coù moät soá ñieåm chung caàn löu yù nhö: - Caùc doanh nghieäp chöa khai thaùc heát khaû naêng taïo uy tín vaø hieäu quaû thoâng qua chính saùch taøi chính hoã trôï toái ña caïnh tranh ñeå coù theå tieáp caän nguoàn voán khoâng ñeán noãi khan hieám hieän nay. Caùc toå chöùc taøi chính cuûa Vieät Nam duø tieàm löïc chöa lôùn, nhöng nguoàn voán khoâng phaûi laø nhoû vaø hieän khan hieám caùc döï aùn hieäu quaû ñeå cho vay. Vaán ñeà laø caùc doanh nghieäp phaûi naêng ñoäng, phaûi ñaàu tö ñeå coù thoâng tin thò tröôøng vaø thoâng tin veà ñoái thuû ñeå coù quyeát saùch ñaàu tö ñuùng ñaén, qua ñoù môùi coù söùc maïnh veà saûn phaåm, veà giaù caû vaø quy moâ ñeå thaéng theá trong caïnh tranh. Caùc chính saùch naøy khoâng nhöõng phaûi coù taàm nhìn daøi haïn maø coøn phaûi ñuû linh hoaït vaø naêng löïc thöïc hieän. - Phaûi bieát söû duïng ñuùng ñaén tieàm naêng con ngöôøi vaø xaõ hoäi Vieät Nam. Ngöôøi Vieät Nam ñöôïc ñaùnh giaù laø nhaän thöùc nhanh, linh hoaït trong suy nghó vaø haønh ñoäng nhöng keùm khaû naêng nhaãn naïi vaø quaù coi troïng lôïi ích ngaén haïn, khoâng thích hôïp taùc, lieân doanh vôùi nhau, vì tính nghi kî... Nhöõng ñaëc tính ñoù phaûi ñöôïc hoùa giaûi coù lôïi cho coâng vieäc kinh doanh, nhaát laø trong toå chöùc xaõ hoäi lao ñoäng. Lôïi theá lao ñoäng naøy coù theå khai thaùc treân phöông dieän phí ñaøo taïo chuyeân moân hoùa heïp vaø chuyeån ngheà thaáp, ñoä kheùo leùo cuûa coâng nhaân neáu ñöôïc söû duïng thích hôïp coù theå laøm ra nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng cao. Löôïng lao ñoäng xaõ hoäi khaù lôùn vaø ñoä tuoåi trung bình treû laø lôïi theá giuùp doanh nghieäp nhanh choùng ñoåi môùi kyõ thuaät maø khoâng vaáp phaûi löïc caûn lôùn. Tuy nhieân, kyû luaät lao ñoäng caàn phaûi ñöôïc chuù troïng nhaèm giöõ oån ñònh toå chöùc saûn xuaát vaø kieåm soaùt chaát löôïng. Do tính tieåu noâng coøn naëng neà, neân ngöôøi lao ñoäng chöa coù taùc phong coâng nghieäp, neân tính töï giaùc lao ñoäng chöa cao, coøn chuyeån coâng vieäc theo thu nhaäp, chöa trung thaønh vôùi coâng ty. Do ñoù, khoâng theå aùp duïng nguyeân xi caùc moâ hình quaûn lyù doanh nghieäp cuûa phöông Taây, nhöng cuõng khoâng neân thuï ñoäng chôø hoaøn caûnh. Ñieàu caên baûn trong doanh nghieäp laø ban quaûn lyù phaûi gaén vôùi lôïi ích cuûa coâng nhaân, coâng khai caùc lo laéng cuøng coâng nhaân vaø taïo neân khoâng khí côûi môû, tin töôûng laãn nhau. Doanh nghieäp hieän nay cuõng coøn chi phí quaù ít cho ñaøo taïo laâu daøi nguoàn nhaân löïc, chaát löôïng lao ñoäng chöa ñöôïc tieâu chuaån hoùa, aûnh höôûng lôùn ñeán chaát löôïng saûn phaåm vaø naêng suaát lao ñoäng cuûa doanh nghieäp. Ñeå naâng cao naêng löïc caïnh tranh, doanh nghieäp Vieät Nam phaûi naâng cao naêng suaát lao ñoäng, taêng thu nhaäp cho coâng nhaân, ñoàng thôøi giaûm chi phí löông trong saûn phaåm. Ñaëc bieät, caàn coù chieán löôïc thu huùt vaø söû duïng nhaân taøi laøm vieäc trong coâng ty. Coù ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù ñaày naêng löïc, tích cöïc, naêng ñoäng vaø taän tuïy laø lôïi theá so saùnh lôùn nhaát cuûa doanh nghieäp trong caïnh tranh. Doanh nghieäp Vieät Nam phaûi tích cöïc môû cöûa lieân doanh, lieân keát vôùi doanh nghieäp khaùc, keå caû doanh nghieäp nöôùc ngoaøi. Kinh nghieäm cuûa caùc doanh nghieäp thaønh ñaït treân theá giôùi cho thaáy: khoâng coù doanh nghieäp naøo ñuû söùc bao truøm moïi theá maïnh cuûa ngaønh. Ñôïi chôø söï tích tuï naêng löïc trong töøng doanh nghieäp ngaøy nay thì raát chaäm. Taêng quy moâ saûn xuaát baèng voán vay cuõng chæ giaûi quyeát ñöôïc nhöõng lôïi theá haïn heïp cuûa moät doanh nghieäp, coøn lieân doanh, lieân keát, thaäm chí saùt nhaäp ñeå trôû thaønh caùc taäp ñoaøn kinh teá lôùn seõ ngay laäp töùc hoäi tuï ñöôïc caùc lôïi theá maø töøng doanh nghieäp ñaõ tích luõy ñöôïc theo nhöõng con ñöôøng khaùc nhau. Ñeå coù theå lieân doanh, lieân keát thaønh coâng, phaûi bieát hy sinh nhöõng lôïi ích ngaén haïn, bieát löïa chieàu ñoái phöông ñeå coù theå thoâng qua keá hoaïch. Lieân keát ñeå cuøng hôïp löïc caïnh tranh coù leõ laø maët yeáu keùm lôùn nhaát cuûa doanh nghieäp Vieät Nam. Trong neàn kinh teá thò tröôøng hieän ñaïi, caùc doanh nghieäp coøn caàn ñeán caû nhöõng lieân keát xaõ hoäi mang tính ngaønh ngheà nhaèm hoã trôï nhau veà maët toå chöùc vaø phaùp lyù trong moâi tröôøng caïnh tranh quoác teá. Vuõ Vaên Phuùc PGS, TS, Phoù Tröôûng ban Ban Tuyeân giaùo Trung öông Haøng hoaù trong thaùng khuyeán maõi