Giáo án môn Giáo dục công dân Lớp 11 - Bài 2: Đặc sản trái cây Việt nam

nhaø ñaàu tö caù nhaân). Theo tính toaùn cuûa moät soá chuyeân gia kinh teá thì öôùc tính voán ñaàu tö giaùn tieáp cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam hieän ñaõ leân ñeán 4 tæ USD vaø coøn tieáp tuïc taêng theâm trong thôøi gian tôùi. Caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi (hieän coù khoaûng 1.700) chuû yeáu ñaàu tö vaøo coå phieáu vaø traùi phieáu ñaõ nieâm yeát (khoaûng 68% coå phieáu vaø 32% traùi phieáu), trong ñoù caùc nhaø ñaàu tö nhoû leû ñaõ naém giöõ tôùi 1tæ USD. - Trong khoaûng töø giöõa ñeán cuoái naêm 2006, tình traïng ñaàu tö vaøo coå phieáu ôû nöôùc ta mang taâm lyù “ñaùm ñoâng”, caû ngöôøi coù kieán thöùc vaø hieåu bieát, caû nhöõng ngöôøi mua, baùn theo phong traøo, qua ñoù ñaåy TTCK vaøo tình traïng “noùng”, hieän töôïng “bong boùng” laø coù thaät vaø cuõng qua ñoù nhieàu ngöôøi ñöôïc höôûng töø “moät voán, boán lôøi” thaäm chí tôùi 10 hoaëc hôn 10 lôøi. Tình hình soâi ñoäng cuûa TTCK thôøi gian qua phaûn aùnh hieän töôïng kinh teá toát laønh laø: (1) neàn kinh teá Vieät Nam ñaõ vaø ñang taêng tröôûng vaø coù xu höôùng tieáp tuïc taêng tröôûng; (2) voán cho ñaàu tö phaùt trieån ñöôïc huy ñoäng qua keânh TTCK vaø vaãn coøn ñieàu kieän phaùt trieån qua keânh naøy trong thôøi gian tôùi, do nhieàu doanh nghieäp lôùn (trong ñoù coù caùc ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc) tieán haønh coå phaàn hoaù, phaùt haønh traùi phieáu, thöïc hieän nieâm yeát taïi caùc coâng ty chöùng khoaùn. Tuy nhieân, vieäc phaùt trieån “noùng” cuûa TTCK cuõng seõ phaùt sinh 2 vaán ñeà caàn phaûi quan taâm: (1) vieäc caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù ñieàu kieän thao tuùng, deã gaây ruûi ro cho TTCK trong nöôùc; (2) cuõng ñaõ taùc ñoäng khaù maïnh ñeán thò tröôøng baát ñoäng saûn, ñaåy giaù nhaø, ñaát leân cao. - Caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn sau quaù trình taùi cô caáu ñaõ laøm aên toát, ñang oån ñònh vaø phaùt trieån, tieáp tuïc taùi cô caáu ñeå taêng cöôøng naêng löïc caïnh tranh vaø hoäi nhaäp theo caùc cam keát cuûa WTO, trong ñoù coù vieäc phaùt haønh theâm coå phieáu ñeå taêng voán. Theo quy ñònh taïi Nghò ñònh soá 141 ngaøy 22 - 11 - 2006 cuûa Chính phuû “Veà ban haønh danh muïc voán phaùp ñònh cuûa toå chöùc tín duïng” thì ñeán heát naêm 2007 voán ñieàu leä cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi nöôùc ta phaûi ñaït 1000 tæ ñoàng vaø ñeán naêm 2010 phaûi ñaït 3000 tæ ñoàng. Ñeå thöïc hieän ñöôïc vieäc naøy, caùc ngaân haøng thöông maïi phaûi tìm moïi caùch ñeå taêng voán, trong ñoù bao goàm caû vieäc phaùt haønh theâm coå phieáu ra coâng chuùng (phaùt haønh môùi, phaùt haønh theâm, thöôûng cuoái naêm baèng coå phieáu) vaø ñaây cuõng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm cho coå phieáu ngaân haøng luoân “noùng”. - Coù söï chuyeån dòch ñaùng keå voán töø ngaân haøng thöông maïi sang ñaàu tö chöùng khoaùn theo 2 höôùng: (1) caùc nhaø ñaàu tö caù nhaân ruùt tieàn göûi tieát kieäm ñeå ñaàu tö chöùng khoaùn (2) nhöõng ngöôøi khaùc (bao goàm caû coâng ty chöùng khoaùn cuûa ngaân haøng laïi vay tieàn cuûa ngaân haøng thöông maïi ñeå kinh doanh chöùng khoaùn (theo baùo caùo cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc, tyû leä caùc ngaân haøng thöông maïi cho caùc coâng ty chöùng khoaùn ngaân haøng vay ñeå kinh doanh chöùng khoaùn taïi thôøi ñieåm cuoái naêm 2006 laø 2,6%). Qua ñaây cuõng phaàn naøo taùc ñoäng ñeán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi vaø caû Ngaân haøng Nhaø nöôùc vôùi vai troø quaûn lyù vaø ñieàu haønh chính saùch tieàn teä. 2. Thuaän lôïi vaø thaùch thöùc ñoái vôùi söï phaùt trieån TTCK ôû Vieät Nam Khi gia nhaäp WTO, cuõng coù nghóa laø phaûi môû cöûa vaø hoäi nhaäp, phaûi chaáp nhaän nhöõng ñieàu khoaûn ñaõ kyù keát vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi vaø cuûa WTO, trong ñoù coù lónh vöïc dòch vuï, bao goàm caû taøi chính, ngaân haøng vaø ñöông nhieân coù caû TTCK. Trong ñieàu kieän ñoù, söï phaùt trieån cuûa TTCK vöøa coù nhöõng thuaän lôïi raát cô baûn, nhöng cuõng phaûi ñoái maët vôùi nhöõng thaùch thöùc raát lôùn. Hai thuaän lôïi cô baûn: Thöù nhaát, laø taêng tröôûng chu chuyeån voán, trong ñoù ñaàu tö nöôùc ngoaøi taêng ñaùng keå (rieâng lónh vöïc ñaàu tö treân TTCK cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi nhö ñaõ neâu treân ñaõ leân ñeán 4 tæ USD). Ñaây laø moät trong nhöõng vaán ñeà quan troïng thuùc ñaåy cho vieäc taêng tröôûng kinh teá ôû nöôùc ta. Thöù hai, TTCK phaùt trieån, nhaát laø thò tröôøng sô caáp (IPO)(1) trong ñoù coù vieäc coå phaàn hoaù caùc Coâng ty coù yeáu toá voán nöôùc ngoaøi seõ coù ñieàu kieän taêng huy ñoäng nguoàn voán daøi haïn ñeå ñaàu tö vaøo phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh trong nöôùc, vaø ñöông nhieân taùc ñoäng tích cöïc trôû laïi cho söï phaùt trieån cuûa TTCK. Ba thaùch thöùc lôùn: - Khi môû cöûa ngaønh dòch vuï taøi chính, ngaân haøng thì tröôùc heát laø taïo ra söùc eùp veà quaûn lyù thò tröôøng voán treân moät soá lónh vöïc: (1) Ñoàng baûn teä seõ leân giaù, aûnh höôûng ñeán taêng tröôûng kinh teá; (2) Söùc eùp veà gia taêng phöông tieän thanh toaùn nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu gia taêng löôïng ngoaïi teä töø nöôùc ngoaøi chuyeån vaøo vaø söï thao tuùng cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi laøm cho tæ leä laïm phaùt taêng, qua ñoù phaûi taêng cöôøng naêng löïc cuûa caùc cô quan quaûn lyù ñeå giaûm thieåu nhöõng ruûi ro cuûa thò tröôøng voán (bao goàm caû thò tröôøng tieàn teä vaø TTCK). - Seõ taïo ra söï dòch chuyeån voán giöõa ngaân haøng vaø TTCK, neáu khoâng coù söï kieåm soaùt kòp thôøi vaø hieäu quaû thì seõ daãn ñeán ruûi ro vaø neáu ruûi ro lôùn seõ aûnh höôûng söï an toaøn cuûa heä thoáng ngaân haøng. - Neáu ñeå TTCK taêng tröôûng “quaù noùng”, seõ phaùt sinh hieän töôïng “bong boùng” vaø do ñoù yeáu toá an toaøn cho nhöõng nhaø ñaàu tö, nhaát laø caùc nhaø ñaàu tö caù nhaân vaø caû söï an toaøn cuûa TTCK bò aûnh höôûng. Khi TTCK suïp ñoå seõ phaûi maát nhieàu naêm môùi coù theå hoài phuïc, keùo theo nhieàu khoù khaên khoâng chæ cho heä thoáng taøi chính, ngaân haøng maø caû ñoái vôùi neàn kinh teá. 3 - Ñeå TTCK Vieät Nam phaùt trieån oån ñònh Khi Vieät Nam thöïc hieän hoäi nhaäp saâu hôn vaøo neàn kinh teá theá giôùi seõ gaëp nhieàu khoù khaên, nhöng laïi môû ra nhöõng vaän hoäi lôùn cho taêng tröôûng xuaát nhaäp khaåu, taêng ñaàu tö, taêng chu chuyeån voán, töø ñoù coù ñieàu kieän cho TTCK phaùt trieån. TTCK laø phong vuõ bieåu cuûa neàn kinh teá. Vì vaäy, söï phaùt trieån cuûa TTCK moät caùch oån ñònh seõ laø taùc nhaân quan troïng khoâng chæ cho söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng taøi chính noùi rieâng maø ñoái vôùi caû neàn kinh teá noùi chung. Xin ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp cô baûn cho thôøi gian tôùi: Moät laø, hoaøn thieän khuoân khoå phaùp lyù, sôùm trieån khai höôùng daãn Luaät Chöùng khoaùn (ñaõ coù hieäu löïc töø 1-1-2007) theo höôùng bình ñaúng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, ñoàng boä vôùi caùc quy ñònh khaùc cuûa phaùp luaät Vieät Nam, nhöng phaûi phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. Naâng cao naêng löïc quaûn lyù vaø kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi thò tröôøng taøi chính noùi chung vaø TTCK noùi rieâng, trong ñoù chuù troïng kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh doanh ñoái vôùi thò tröôøng OTC ñeå baûo ñaûm söï oån ñònh cuûa thò tröôøng vaø caû ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeå traùnh söï thao tuùng thò tröôøng cuûa nhöõng nhaø ñaàu tö naøy. Hai laø, tieáp tuïc phaùt trieån vaø hoaøn thieän thò tröôøng taøi chính (bao goàm thò tröôøng tieàn teä vaø thò tröôøng voán), taïo ñieàu kieän toát vaø thoâng thoaùng hôn theo caùc cam keát khi gia nhaäp WTO cho vieäc phaùt trieån caùc nhaø ñaàu tö laø doanh nghieäp, caùc ñònh cheá taøi chính trung gian vaø caùc toå chöùc phuï trôï treân thò tröôøng, song phaûi ñaûm baûo khaû naêng caïnh tranh trong ñieàu kieän môùi, coù nghóa laø phaûi naêng cao naêng löïc taøi chính, naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh vaø kieåm tra kieåm soaùt noäi boä. Ba laø, naâng cao naêng löïc hoaït ñoäng cuûa TTCK treân cô sôû hieän ñaïi hoaù heä thoáng coâng ngheä thoâng tin, tröôùc heát laø ôû caùc trung taâm giao dòch chöùng khoaùn vaø caùc nhaø ñaàu tö laø doanh nghieäp. Ñoàng thôøi vôùi vieäc naøy laø taêng cöôøng tính coâng khai vaø minh baïch cuûa TTCK töø vieäc coâng boá thoâng tin, caùo baïch, baùo caùo hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø ñaàu tö laø doanh nghieäp vaø caùc ñònh cheá lieân quan khaùc . Boán laø, chuù troïng ñaøo taïo cho ñoäi nguõ nhöõng nhaø quaûn lí, nhöõng ngöôøi tham gia kinh doanh chöùng khoaùn, vaø caùc nhaø ñaàu tö. Ñi ñoâi vôùi vieäc naøy laø taêng cöôøng tuyeân truyeàn ñeå nhieàu ngöôøi cuøng bieát vaø ñònh höôùng ñuùng ñaén cho vieäc ñaàu tö coù hieäu quaû, traùnh hieän töôïng ñaàu tö kieåu phong traøo nhö vöøa qua. Naêm laø, taêng cöôøng hoaït ñoäng giaùm saùt ñoái vôùi TTCK nhaèm giaûm thieåu ruûi ro, caûnh baùo vaø ngaên chaën sôùm söï ñoå vôõ cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Caàn chuù troïng taêng côøng thanh tra giaùm saùt an toaøn hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi ñeå haïn cheá taùc ñoäng tieâu cöïc lieân quan ñeán TTCK nhö: - Chaán chænh vieäc cho vay cuûa ngaân haøng thöông maïi ñoái vôùi coâng ty chöùng khoaùn ñeå kinh doanh treân TTCK, ñoàng thôøi taêng cöôøng giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty naøy theo caùc quy ñònh hieän haønh veà kinh doanh chöùng khoaùn. - Chuù troïng giaùm saùt nhaèm ñaûm baûo an toaøn hoaït ñoäng cuûa TTCK, choáng nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi thao tuùng thò tröôøng, ñaûm baûo tính coâng khai vaø minh baïch trong hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty chöùng khoaùn vaø caùc ñònh cheá trung gian. - Tieán tôùi thaønh laäp cô quan giaùm saùt thò tröôøng taøi chính (sau naêm 2010) ñeå thöïc hieän chöùc naêng giaùm saùt vaø baûo ñaûm an toaøn cho toaøn boä thò tröôøng taøi chính treân cô sôû phaùt trieån cuûa TTCK, heä thoáng ngaân haøng thöông maïi vaø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc. Nguyeãn Ñình Töï PGS, TS, Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (1) .Laø nôi coå phieáu cuûa doanh nghieäp ñaõ coå phaàn hoùa ñöôïc ñöa leân saøn (IPO - Initial Public Offering - giaù chaøo baùn khôûi ñaàu cuûa moät loaïi coå phieáu treân saøn) Moät phieân gia dòch soâi ñoäng cuûa Thò tröôøng Chöùng khoaùn Thaønh phoá Hoà Chí Minh Aûnh: Minh Quoác