Giáo án Mĩ thuật Lớp 6 - Bài 12: Một số công trình tiêu biểu của mĩ thuật thời Lý

Ngày soạn : 12/11/2007 Ngày giảng: 14/11/2007 Bài:  12 Thường thức mĩ thuật Một số công trình tiêu biểu của mĩ thuật thời Lý I. Mục tiêu bài học: - HS hiểu biết thêm về nghệ thuật, đặc biệt là mĩ thuật thời Lý đã được học ở bài 8 - HS nhận thức đầy đủ hơn về vẻ đệp của một số công trình, sản phẩm của mĩ thuật thời Lý thông qua đặc điểm và hình thức nghệ thuật - HS biết trân trọng và yêu quý nghệ thuật thời Lý nói riêng, nghệ thuật dân tộc nói chung II. Chuẩn bị: - Nghiên cứu hình ảnh trong SGK và ĐDDH mĩ thuật 6 - Sưu tầm thêm tranh ảnh về các công trình, tác phẩm mĩ thuật, đồ gốm được giới thiệu trong bài - Phóng to một số hình vẽ hoặc các chi riết để giới thiệu cho rõ hơn (ví dụ như các chi tiết cấu trúc của chùa Một Cột, các nếp áo của tượng Phật A-di-đà, hình con Rồng ..) III. Phương pháp - Phương phỏp nờu vấn đề, phương phỏp thảo luận, phương phỏp vấn đỏp. - Phương phỏp luyện tập. - Thảo luận nhóm , giáo viên hướng dẫn IV. TIẾN TRèNH DẠY - HỌC 1. Ổn định tổ chức ( 1 phỳt ) - GV kiểm tra sĩ số học sinh 2. Kiểm tra bài cũ (3 phỳt ) - GV kiểm tra bài trước của học sinh nhận xét ưu nhược điểm của bài đánh giá ngay bài để học sinh rút kinh nghiệm. 3. Nội dung bài mới (31 phỳt ) Vào bài . Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi bảng - GV nhắc một số đặc điểm của mĩ thuật thời Lý vì những đặc điểm này sẽ đợc minh hoạ cụ thể qua các công trình hoặc các tác phẩm trong bài - GV đặt câu hỏi kiểm tra bài cũ nhằm phục vụ cho nội dung của bài mới + ? Trong hai thế kỷ, dưới vương triều nhà Lý, nước Đại Việt bước vào thời kỳ hùng mạnh đã có những kiến trúc gì ?  - Kiến trúc cung đình, kiến trúc Phật giáo phát triển đã tạo điều kiện cho nghệ thuật điêu khắc trong trang trí thời kì này phát triển  - GV trình bày, diễn giải kết hợp với ĐDDH  và hình ảnh trong SGK  ? Chùa Một Cột xây dựng năm nào ? - chùa Một Cột được xây dựng năm 1049 là công trình kiến trúc tiêu biểu của kinh thành Thăng Long  ? Ngôi chùa được xây dựng ở đâu? vị trí ngôi chùa được đặt như thế nào? -  GV giới thiệu ý nghĩa của ngôi chùa - GV giới thiệu sơ lược về ngôi chùa - HS theo dõi SGK bài trước - Nghệ thuật kiến trúc cung đình - Phật giáo phát triển mạnh - Nhiều ngôi chùa lớn được xây dựng Học sinh trả lời. - Ngôi chùa nằm ở thủ đô Hà Nội đã được tu sửa nhiều lần (1954 do thực dân Pháp rút khỏi Hà Nội). Ngôi chùa xây dựng to đẹp hơn, nhưng vẫn giữ nguyên kiến trúc ban đầu - HS đọc SGK  - Toàn bộ ngôi chùa có cấu trúc hình vuông, chiều rộng 3m đặt trên cột đá lớn (đường kính 1,25m) - Chùa giống đoá hoa sen nở trên cột đá. Xung quanh hồ là lan can, bốn phía có cầu cong 1. Tìm hiểu chùa một cột Hà Nội * Đạo Phật được đề cao và giữ vị trí quốc giáo - Chùa Một Cột được xây dựng năm 1049 - Chùa giống đoá hoa sen nở trên cột đá. - * Chùa Một Cột cho thấy một trí tưởng tượng bay bổng của các nghệ nhân thời Lý, đồng thời là một công trình kiến trúc độc đáo, đầy tính sáng tạo và đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam ? Pho tượng được tạc bằng chất liệu gì ? ? Tượng chia làm mấy phần ? ? Phần tượng có đặc điểm gì? Kể tên những hoa văn trang trí trên bệ tượng Kết luận :   * Tầng trên là toà sen hình tròn, như một đoá hoa sen nở rộ với hai tầng cánh, các cánh sen được chạm đôi Rồng theo lối đục nông, mỏng   * Tầng dưới là đế tượng hình bát giác, xung quanh được chạm trổ nhiều hoạ tiết trang trí hình hoa dây chữ “S” và sóng nước => Cách sắp xếp chung của pho tượng hài hoà, cân đối Tượng A-di-đà là hình ảnh mẫu của cô gái với vẻ đẹp trong sáng, lặng lẽ và lắng đọng đầy nữ tính nhưng lại không mất đi vẻ trầm mặc của Phật A-di-đà - Được tạc từ khối đá nguyên xanh xám, là tác phẩm điêu khắc xuất sắc của nghệ thuật thời Lý nói riêng và nghệ thuật dân tộc nói chung - tượng chia làm hai phần : phần tượng Phần bệ tượng + Phần tượng :   Phật A-di-đà ngồi xếp bằng, hai bàn tay ngửa, đặt chồng lên nhau để trước bụng, tì nhẹ lên đùi theo quy định nhà Phật nhưng dáng ngồi vẫn thoải mái, không gò bó. Các nếp áo choàng bó sát người được buông từ vai xuống tạo nên những đường cong mềm mại, tha thớt và trau truốt càng tôn thêm vẻ đẹp của pho tượng. Mình tượng thanh mảnh, ngồi hơi dướn về phía trớc trông uyển chuyển nhưng lại vững vàng   Khuôn mặt tượng phúc hậu, dịu hiền mang đậm vẻ đẹp lí tưởng của người phụ nữ Việt Nam + Phần bệ tượng :   Phật A-di-đà ngự trên bệ đá toà sen được trang trí bằng các hoa văn tinh xảo và hoàn mĩ, bệ đá gồm hai tầng 2.Tìm hiểu tác phẩm điêu khắc Tượng A-di-đà (chùa Phật tích – Bắc Ninh ) - GV giới thiệu hình ảnh, dáng của con Rồng ? Nêu những nét độc đáo của Rồng thời Lý - GV có thể sưu tầm thêm một số hình ảnh các con Rồng sau này của Việt Nam hoặc Trung Quốc để từ đó so sánh, phân tích, nêu bật được tính độc đáo của Rồng thời Lý. - Rồng thời Lý các em thấy được chạm khắc ở những đâu ? - Rồng là hình ảnh tợng trưng cho quyền lực của vua chúa. Song Rồng thời Lý có những đặc điểm cấu tạo khác hẳn với các thời trước hoặc cùng cùng thời ở Trung Quốc. Rồng thời Lý là sản phẩm của sáng tạo nghệ thuật của dân tộc Việt Nam - Những nét độc đáo của Rồng thời Lý : + Luôn thể hiện trong dáng dấp hiền hoà, mềm mại, không có sừng trên đầu và luôn có hình chữ “S” + Thân Rồng khá dài, mình tròn, thân lẳn, uốn khúc mềm mại, thon nhỏ dần từ đầu đến đuôi, khúc uốn lợn nhịp nhàng theo kiểu “thắt túi”, mang dạng của con rắn, do đó còn gọi là “Rồng Rắn” hoặc “Rồng Giun” + Mọi chi tiết như mào, lông, chân cũng đều phụ hoạ theo kiểu “thắt túi” - Rồng thời Lý được chạm khắc ở những di tích liên quan trực tiếp tới vua như ở kinh đô, một số chùa mà nơi vua đã qua hoặc trú lại như chùa Phật tích, chùa Dạm, chùa Long Đọi Rồng thường có mặt cạnh những biểu tượng Phật giáo như lá đề và hoa sen 3.  Tìm hiểu nghệ thuật trang trí : Rồng thời Lý - GV giới thiệu hình ảnh một số đồ gốm thời Lý ?Nêu đặc điểm của gốm thời Lý? - Có các trung tâm lớn nổi tiếng về gốm như Thăng Long, Bát Tràng, Thổ Hà, Thanh Hoá - Có nhiều thể dạng khác nhau như bát đĩa, ấm chén, bình, liễn - Chế tạo được các men gốm quý hiếm như gốm men ngọc, men lục, men da lươn, men trắng ngà - Hình vẽ trang trí là hình tượng hoa sen, đài sen, cánh sen cách điệu được khắc nổi hoặc chìm - Xương gốm mỏng, nhẹ, chịu được nhiệt độ cao ; nét khắc chìm, phủ men đều, bóng, mịn và có độ trong sâu - Dáng nhẹ nhõm, thanh thoát, trau truốt mang vẻ đẹp trang trọng, quý phái 4. Nghệ thuật gốm Đánh giá kết quả học tập GV đặt câu hỏi : + Em hãy kể một vài nét về chùa Một Cột, tượng A-di-đà ? + Em còn biết thêm công trình mĩ thuật nào của thời Lý ?  Học sinh trả lời qua những phâng trong bài học. Bài tập về nhà: - Xem các tranh ảnh minh hoạvà học bài trong SGK - Chuẩn bị bài học sau V. Rút kinh nghiệm tiết dạy