Giáo án Lịch sử Lớp 8 - Tuần 28 - Tiết 44, Bài 28: Trào lưu cải cách Duy tân ở Việt nam nửa cuối thế kỉ 19 - Năm học 2014-2015 - Triệu Thị Thơ

xaõ hoäi VN rôi vaøo khuûng hoaûng nghieâm troïng? GV: giaûi thích: “ muïc ruoãng” Từ chính xác là " mục ruỗng". " Mục ruỗng" là tính từ, có nghĩa là : mục và ruỗng hết từ bên trong, chỉ còn lại lớp vỏ bên ngoài. Ruỗng : ở trạng thái đã bị một quá trình hủy hoại từ bên trong, làm cho thực tế chỉ còn lớp vỏ bên ngoài. VD : thối ruỗng, mọt ruỗng. "Mục rỗng" là từ do người ta quen miệng mà dùng. Từ này sai . Rỗng là không có phần lõi, phần ruột bên trong. Tiếng Việt chúng ta có từ : trống rỗng, rỗng tuếch, rỗng không ... Tiếng Việt không có từ Mục rỗng. Ai dùng từ này là hoàn toàn sai. GV phaùt vaán laøm roõ 1 soá noäi dung: ?: Vì sao taøi chính caïn kieät: do boài thöôøng chieán phí cho Phaùp. GV giaûi thích: Maâu thuaãn daân toäc, maâu thuaãn giai caáp ?: Söï kieän chöùng toû maâu thuaãn giai caáp, maâu thuaãn daân toäc gay gaét: (caùc cuoäc khôûi nghóa) GV duøng MC cho HS thaáy ñòa ñieåm buøng noå caùc cuoäc khôûi nghóa. ?: Nguyeân nhaân caùc cuoäc khôûi nghóa buøng noå: - Söï phaûn boäi daân toäc, phaûn boäi ñaát nöôùc cuûa trieàu ñình Hueá: kyù Hieäp öôùc Nhaân Tuaát 6/ 1862 caét ñaát cho giaëc, vi phaïm ñoäc laäp thoáng nhaát vaø toaøn veïn laõnh thoå, caûn trôû nhaân daân Nam Kyø choáng Phaùp taäp trung löïc löôïng ñaøn aùp khôûi nghóa noâng daân. GVKL: Nhö vaäy, ta thaáy cuoái TK XIX maâu thuaãn daân toäc vaø maâu thuaãn giai caáp ñan xen vôùi nhau caøng laøm cho xaõ hoäi theâm roái loaïn hôn. ?: Theo em, trong hoaøn caûnh treân thì yeâu caàu ñaët ra cho lòch söû Vieät Nam luùc baáy giôø laø gì? - Thay ñoåi cheá ñoä xaõ hoäi hoaëc tieán haønh caûi caùch xaõ hoäi cho phuø hôïp. GV chuyeån yù: Nhö vaäy, caûi caùch laø 1 yeâu caàu khaùch quan taát yeáu trong hoaøn caûnh luùc baáy giôø. Vaäy nhöõng ñeà nghò caûi ôû nöôùc ta vaøo nöûa cuoái TK XIX dieãn ra nhö theá naøo? Chuùng ta cuøng tìm hieåu: ?: Nguyeân nhaân naøo daãn ñeán caùc ñeà nghò caûi caùch ra ñôøi ? GV chuyeån yù: vaäy noäi dung caûi caùch laø gì? Chuùng ta cuøng tìm hieåu: GV: Phaùt phieáu hoïc taâp cho HS GV: duøng baûng thoáng keâ, phaùt vaán HS traû lôøi (Baûng thoáng keâ treân MC) Thôøi gian Teân quan laïi, só phu ñeà nghò caûi caùch Noäi dung chuû yeáu cuûa ñeà nghò caûi caùch 1868 Traàn Ñình Tuùc Nguyeãn Huy Teá Xin môû cöûa bieån Traø Lyù Ñinh Vaên Ñieàn 1872 Vieän Thöông Baïc . . . 1863- 1871 Nguyeãn Tröôøng Toä 30 baûn ñieàu traàn . . . ?: Qua noäi dung caùc baûn ñieàu traàn, em nhaän xeùt gì veà heä thoáng ñeà nghò caûi caùch cuûa Nguyeãn Tröôøng Toä? - Heä thoáng ñeà nghò caûi caùch cuûa Nguyeãn Tröôøng Toä khaù toaøn dieän, ñeà caëp ñeán nhieàu vaán ñeà: kinh teá, chính trò, phaùp luaât, toân giaùo. GV khaúng ñònh: Trong soá nhöõng ñeà nghò treân, ta thaáy coù ñeà nghò coù theå thöïc hieän ngay (đñoù laø gì caùc em?): nhö chaán chænh boä maùy quan laïi, môû roäng ngoaïi giao, chaán chænh giaùo duïc nhöõng vaán ñeà naøy khoâng ñoøi hoûi quaù nhieàu tieàn cuûa maø chæ caàn coù quyeát taâm cao laø laøm ñöôïc. Nhöng thöïc teá ñaõ khoâng dieãn ra nhö vaây. GV: Vaäy do ñaâu Nguyeãn Tröôøng Toä coù theå ñöa ra heä thoáng ñeà nghò caûi caùch khaù toaøn dieän nhö vaäy. Chuùng ta cuøng tìm hieåu theâm con ngöôøi, cuoäc ñôøi cuûa oâng (treân MC) HS thaûo luaän caëp 1’ - Qua thoâng tin veà con ngöôøi, söï nghieäp cuûa Nguyeãn Tröôøng Toä, theo em nhöõng ñieàu traàn cuûa oâng laø söï keát tinh cuûa nhöõng yeáu toá naøo? GVKL: Nhö vaäy, Nhöõng ñieàu traàn cuûa Nguyeãn Tröôøng Toä laø söï keát tinh cuûa 3 yeáu toá: - Yeâu nöôùc. - Kính chuùa (oâng luoân taâm nieäm: soáng toát ñôøi ñeïp ñaïo) - Kieán thöùc saâu roäng do sôùm ra nöôùc ngoaøi neân coù caùi nhìn thöùc thôøi. Töông töï GV tieáp tuïc cho HS tìm hieåu veà caûi caùch cuûa Nguyeãn Loä Traïch. GV: nhö vaäy chuùng ta vöøa tìm hieåu xong noäi dung nhöõng ñeà nghò caûi caùch tieâu bieåu. Ñeå hieåu roõ hôn veà tích cöïc vaø haïn cheá cuûa nhöõng caûi caùch treân caùc em thaûo luaän nhoùm 2’. HS thaûo luaän 2’ ?: Em haõy nhaän xeùt maët tích cöïc vaø haïn cheá cuûa caùc ñeà nghò caûi caùch? - Tích cöïc: Ñaùp öùng ñöôïc phaàn naøo yeâu caàu cuûa nöôùc ta luùc ñoù, coù taùc ñoäng ñeán caùch nghó, caùch laøm cuûa 1 boä phaän quan laïi trieàu ñình Hueá. - Haïn cheá: Leû teû, rôøi raïc, chöa xuaát phaùt töø nhöõng cô sôû beân trong, chöa giaûi quyeát ñöôïc 2 maâu thuaãn chuû yeáu cuûa xaõ hoäi Vieät Nam baáy giôø. GV chuyeån yù: Tröôùc maët tích cöïc, haïn cheá treân thì keát cuïc cuûa caùc ñeà nghò caûi caùch laø gì? Chuùng ta cuøng tìm hieåu: ?: Keát quaû chung cuûa nhöõng ñeà nghò caûi caùch? GV giaûng theâm: Nhôø caùc ñeà nghò caûi caùch Trieàu ñình Hueá ñaõ nôùi loûng chính saùch beá quan toûa caûng, bôùt ngaët ngheøo vôùi ñaïo Thieân Chuùa giaùo ?: Vì sao caùc caûi caùch khoâng thöïc hieän ñöôïc? - 1 phaàn vì 1 soá caûi caùch khoâng phuø hôïp, raäp khuoân, moâ phoûng cuûa nöôùc ngoaøi. Nhöng lyù do chính laø vi nhaø Nguyeãn baûo thuû. -Ñeå Hs hieåu roõ hôn veà söï baûo thuû cuûa nhaø Nguyeãn môøi caùc em nghe buùt pheâ cuûa Töï Ñöùc ñoái vôùi nhöõng caûi caùch cuûa Nguyeãn Tröôøng Toä (MC) GV: ôû cheá ñoä PK, quyeàn uy cuûa vua raát lôùn: vua ñöôïc coi la thieân töû, vua xöû thaàn töû, thaàn baát töû baát trung, yù vua laø yù trôøi. Tuy nhieân ôû ñaây ta thaáy: tröôùc thaùi ñoä baûo thuû vaø haønh ñoäng töø choái lieân tuïc caùc ñeà nghò caûi caùch, nhöng caùc nhaø caûi caùch vaãn kieân trì, duõng caûm, saõn saøng ñaùnh ñoåi maïng soáng cuûa mình ñeå trình leân vua caùc ñeà nghò nhaèm canh taân ñaát nöôùc, ñöa ñaát nöôùc thoaùt khoûi khuûng hoaûng vaø hoaøn thaønh cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp xaâm löôïc thaéng lôïi. ?: Qua haønh ñoäng cuûa caùc nhaø caûi caùch ñöông thôøi, em hoïc taäp ñöôïc ñieàu gì? (tinh thaàn gì cuûa hoï) - HS suy nghó traû lôøi töï do - Chuùng ta hoïc taäp ôû hoï loøng yeâu nöôùc, tinh thaàn duõng caûm, daùm nghó daùm laøm, daùm ñöôùng ñaàu vôùi khoù khaên nguy hieåm. ?: Nhö vaäy ta thaáy, bôûi tö töôûng baûo thuû neân taát caû caùc ñeà nghò caûi caùch khoâng thöïc hieän ñöôïc. Ñieàu naøy noù aûnh höôûng nhö theá naøo ñoái vôùi tình hình ñaát nöôùc luùc baáy giôø? - HS döïa sgk traû lôøi GV: Trong hoïc kyø 1 caùc em cuõng ñaõ hoïc 1 cuoäc caûi caùch tieâu bieåu ôû 1 nöôùc Chaâu aù naêm 1868 ñoù laø cuoäc caûi caùch naøo? caûi caùch Duy taân Lieân heä, so saùnh vôùi cuoäc caûi caùch Duy taân ôû Nhaät baûn 1868: gioáng nhö caùc nöôùc chaâu aù, Nhaätt cuõng bò tö baûn phöông taây nhoøm ngoù, trôû thaønh ñoái töôïng xaâm löôïc cuûa chuùng. Trong hoaøn caûnh ñoù. Thieân Hoaøng Minh Trò tieán haønh caûi caùch ñöa ñaát nöôùc thoaùt khoûi khuûng hoaûng, nhaät phaùt trieån leân thaønh nöôùc TB coâng nghieäp. ?: Töø ñoù chuùng ta coù theå khaúng ñònh ñieàu gì? - Muoán caûi caùch thaønh coâng thì nhöõng ngöôøi ñöùng ñaàu heä thoáng ctrò phaûi coù caùi nhìn thöùc thôøi vaø taàm nhìn chieán löôïc, tö duy phaûi ñoåi môùi, saùng taïo. VD nhö coâng cuoäc ñoåi môùi cuûa ñaûng ta 1986 - GV lieân heä coâng cuoäc ñoåi môùi cuûa Ñaûng ta ñaõ vaø ñang gaët haùi nhieàu thaønh coâng: Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn VI (1986) ñeà ra ñöôøng loái ñoåi môùi. Traûi qua gaàn 3 thaäp kyû chuùng ta ñaõ vaø ñang gaët haùi ñöôïc raát nhieàu thaønh coâng. Chuùng ta coù theå vöõng tin raèng vôùi söï ñoaøn keát nhaát trí cuûa toaøn Ñaûng, toaøn daân, döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng thì coâng cuoäc xaây döïng CNXH ôû nöôc ta nhaát ñònh thaéng lôïi. ?: Tuy khoâng ñöôïc thöïc hieän, nhöng nhöõng ñeà nghò caûi caùch cuoái theá kæ XIX coù yù nghóa nhö theá naøo? I . Tình hình Vieät Nam nöûa cuoái theá kæ XIX - Chính trò: Boä maùy chính quyeàn trôû neân muïc ruoãng. - Kinh teá: ñình treä, sa suùt; taøi chính caïn kieät. - Xaõ hoäi: ñôøi soáng nhaân daân voâ cuøng khoù khaên, maâu thuaãn giai caáp vaø maâu thuaãn daân toäc gay gaét . => Caùc traøo löu caûi caùch duy taân ra ñôøi . II. Nhöõng ñeà nghò caûi caùch ôû Vieät Nam vaøo nöûa cuoái theá kæ XIX 1. Nguyeân nhaân: - Nhaèm ñöa ñaát nöôùc thoaùt khoûi khuûng hoaûng, ñaáu tranh choáng Phaùp thaéng lôïi. - Do loøng yeâu nöôùc, thöông daân cuûa 1 soá quan laïi, só phu. 2. Nhöõng ñeà nghò caûi caùch tieâu bieåu Sgk/ 135 III . Keát cuïc cuûa caùc ñeà nghò caûi caùch * Keát quaû: - Taùc ñoäng tôùi caùch nghó, caùch laøm cuûa moät boä phaän quan laïi trieàu ñình Hueá. - Trieàu ñình Hueá ñaõ töø choái moïi caûi caùch, keå caû nhöõng caûi caùch coù khaû naêng thöïc hieän. * YÙ nghóa: - Taán coâng vaøo tö töôûng loãi thôøi, baûo thuû. - Chuaån bò cho söï ra ñôøi cuûa phong traøo duy taân ôû Vieät Nam ñaàu theá kyû XX. 4.Cuûng coá : Baøi taäp cuûng coá, troø chôi oâ chöõ treân MC Caâu hoûi: 1. Cô quan naøy ñaõ xin môû 3 cuûa bieån. (Vieän thöông baïc). 2. Nôi noå ra cuoäc baïo loaïn cuûa Taï Vaên Phuïng (Quaûng Yeân). 3. Trước khi vĩnh biệt cõi đời, ông đã phải nuối tiếc mà than thở rằng: "Một lỡ bước đi, muôn thuở hận Ngoảnh đầu nhìn lại đã trăm năm (Oâng laø Nguyeãn Tröôøng toä) 4. Ngöôøi ñaõ daâng 2 baûn thôøi vuï saùch (Nguyeãn Loä Traïch). 5. Ngöôøi xin môû cöûa bieån Traø Lyù – Nam Ñònh (Traàn Ñình Tuùc) 6. VN nöûa cuoái TK XIX rôi vaøo tình traïng nhö theá naøo? (khuûng hoaûng) Caâu hoûi gôïi yù môû töø khoùa: Ñaây laø thaùi ñoä cuûa trieàu ñình nhaø Nguyeãn tröôùc caùc ñeà nghò caûi caùch cuoái TK XIX? (BAÛO THUÛ) GV giaùo duïc tö töôûng HS: do thaùi ñoä baûo thuû cuûa Trieàu ñình Hueá naø nhöõng ñeà nghò caûi caùch Duy taân ôû VN nöûa cuoái TK XIX k ñöôïc thöïc hieän duø coù nhöõng caûi caùch heát söùc toaøn dieän ñeà caäp tôùi vaán ñeà böùc xöùc trong xaõ hoäi luùc baáy giôø, coù theå thöïc hieän.: nhö cuûa Nguyeãn tröôøng toä, Nguyeãn Loä Traïch. Do ñoù trong cuoäc soáng chuùng ta caàn bieát ñaáu tranh choáng tö töôûng baûo thuû, loãi thôøi, laïc haäu. Tröôùc nhöõng tö töôûng môùi, caùi môùi ta caàn thaùi ñoä ñuùng ñaén, traân troïng baûo veä nhöõng giaù trò ñích thöïc cuûa tö töôûng, trí tueä cuûa con ngöôøi töø ñoù goùp phaàn xaây döïng xaõ hoäi vaên minh, giaøu ñeïp hôn! 5. Daën doø : *************c & d***************