Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tiết 28, Bài 15: Sự phát triển kinh tế và văn hoá thời Trần - Năm học 2013-2014

Ngày soạn: 01/12/2013. Tiết 28. Bài 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HOÁ I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: 1. Kiến thức: Hs cần biết và hiểu: - Nhờ những chính sách của nhà Trần và tinh thần lao động cần cù của nhân dân, nền kinh tế, xã hội được phục hồi và phát triển nhanh chóng, văn hoá, giáo dục, khoa học - kĩ thuật đều đạt được nhiều thành tựu rực rỡ. Đại Việt ngày càng cường thịnh. 2. Tư tưởng: - Bồi dưỡng cho học sinh lòng yêu nước, yêu quê hương. - Niềm tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên,... 3. Kĩ năng: - Rèn cho học sinh kĩ năng phân tích, so sánh, đối chiếu, hệ thống hóa, khái quát hóa, các sự kiện lịch sử. II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU: - Tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến bài học. - Một số công trình kiến trúc, điêu khắc,.. thời Trần. III. THỰC HIỆN BÀI GIẢNG: 1. Ổn định. 2. Kiểm tra bài cũ: - Trình bày những nét chính về sự phát triển kinh tế - xã hội thời Trần sau chiến tranh? 3. Dạy và học bài mới : * Giới thiệu bài: “Ở bài học trước chúng ta đã thấy dưới thời Trần mặc dù phải trải qua các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm nhưng nền kinh tế rất phát triển. Vậy trên các lĩnh vực khác như văn hóa, giáo dục, khoa học - kĩ thuật như thế nào? Đó là những nội dung chính mà cô và trò chúng ta sẽ cùng nhau nghiên cứu”. * Bài mới. Hoạt động của GV và HS Nội dung - Thời Trần, những tín ngưỡng cổ truyền nào phổ biến trong nhân dân? - Đạo Phật thời Trần phát triển như thế nào? So với đạo Phật thời Lí? - Nho giáo thời Trần phát triển ra sao? Vì Vì sao phát triển hơn thời Lý? + Kể tên những nhà nho nổi tiếng thời Trần? - Những hình thức sinh hoạt văn hoá nào được nhân dân thời Trần rất ưa chuộng? - Tập quán sống giản dị của nhân dân nói lên điều gì? - Em hãy cho biết vài nét về tình hình văn học thời Trần ? - Văn học thời Trần mang tính chất và nội dung gì? - Kể tên các tác giả, tác phẩm nổi tiếng thời Trần? - Tại sao văn học thời Trần phát triển mạnh và mang đậm lòng yêu nước , niềm tự hào dân tộc? - Em hãy trình bày vài nét về tình hình giáo dục thời Trần? + Trường học được mở ở đâu? + Các kì thi được tổ chức như thế nào? So với thời Lý? - Em có nhận xét gì về tình hình đó? - Em hãy trình bày vài nét về khoa học - kĩ thuật thời trần? + Sử học ? + Quân sự ? + Y học ? + Thiên văn có sự đóng góp của những tên tuổi nào? + Khoa học có sự đóng góp của ai? - Nêu nhận xét của em về tình hình trên? - Hãy giới thiệu những nét độc đáo của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc thời Trần ? + Các công trình kiến trúc? + Nghệ thuật điêu khắc? - Quan sát H37,38 SGK em có nhận xét gì về tháp Phổ Minh và hình đầu rồng men lục (Thế kỉ XIV- XV) ? - Liên hệ: + Đời sống văn hóa. + Văn học. + Giáo dục, khoa học-kĩ thuật. + Kiến trúc, điêu khắc. 1. Đời sống văn hoá. - Tín ngưỡng cổ truyền được duy trì và phát triển: thờ cúng tổ tiên, các anh hùng dân tộc, - Đạo Phật vẫn phát triển, nhưng không bằng thời Lý. - Nho giáo ngày càng phát triển, địa vị ngày càng cao và được trọng dụng. - Các hình thức sinh hoạt văn hoá dân gian vẫn duy trì, phát triển như: tuồng, chèo. đấu vật, đua thuyền,... - Nhân dân có tập quán sống giản dị. 2. Văn học. - Văn học (chữ Hán, chữ Nôm): phát triển mạnh. + Phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc. + Chứa đựng sâu sắc lòng yêu nước, tự hào dân tộc. 3. Giáo dục, khoa học, kĩ thuật. * Giáo dục: + Quốc Tử Giám được mở rộng. + Các lộ, phủ đều có trường học + Các kì thi được tổ chức ngày càng nhiều, có quy củ, nề nếp. * Khoa học- kĩ thuật: + Sử học: Tác phẩm: Đại Việt sử kí của Lê Văn Hưu (Năm 1272). + Quân sự: Tác phẩm “ Binh thư yếu lược” của Trần Hưng Đạo + Y học: nổi tiếng là thầy thuốc Tuệ Tĩnh. + Thiên văn học: Đặng Lộ, Trần Nguyên Đán,... + Khoa học: Hồ Nguyên Trừng và các thợ thủ công chế tạo được súng thần cơ và đóng thuyền lớn. 4. Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc. - Kiến trúc: Tháp Phổ Minh (Nam Định), thành Tây Đô (Thanh Hoá). - Điêu khắc: Có nhiều loại tượng đá trong các lăng mộ Vua và quý tộc Trần. - HS tự liên hệ. 4. Củng cố: - Em có nhận xét gì về tình hình văn hoá, giáo dục, khoa học, kĩ thuật thời Trần? - Tại sao Văn học, khoa học, giáo dục thời Trần phát triển? - Học sinh củng cố bằng sơ đồ tư duy. - Trò chơi lịch sử. 5. HDVN: - Học bài. Trả lời câu hỏi 1,2 SGK/73 - Sưu tầm tranh ảnh về nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc thời Trần? - Đọc, tìm hiểu Bài 16: SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỈ XIV ( Phần I: Tình hình kinh tế, xã hội). + Tình hình kinh tế. + Tình hình xã hội. ( Chú ý: Sự bùng nổ của các cuộc khởi nghĩa nông dân cuối thế kỉ XIV nói lên điều gì?).