Giáo án Giáo dục công dân Lớp 12 - Tiết 8, Bài 4: Quyền bình đẳng của công dân trong một số lĩnh vực của đời sống xã hội - Năm học 2010-2011

Tìm hieåu quyeàn bình ñaúng cuûa coâng daân trong lónh vöïc hoân nhaân, gia ñình, lao ñoäng vaø kinh doanh seõ giuùp chuùng ta giaûi ñaùp ñöôïc phaàn naøo caâu hoûi ñoù. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Kieán thöùc cô baûn Bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình Theá naøo laø bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình? GV giaûi thích cho HS thaáy ñöôïc hoân nhaân laø quan heä giöõa vôï vaø choàng sau khi ñaõ keát hoân. Muïc ñích cuûa hoân nhaân laø xaây döïng gia ñình haïnh phuùc, thöïc hieän caùc chöùc naêng sinh con, nuoâi daïy con vaø toå chöùc ñôøi soáng vaät chaát, tinh thaàn cuûa gia ñình. GV giuùp HS hieåu khaùi quaùt söï bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình: Trong hoân nhaân vaø gia ñình coù caùc moái quan heä chuû yeáu nhö: quan heä giöõa vôï vaø choàng, quan heä giöõa cha, meï vaø caùc con, quan heä giöõa caùc anh, chò, em, vaø quan heä giöõa caùc thaønh vieân khaùc trong gia ñình. Bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình ñöôïc hieåu laø bình ñaúng veà quyeàn vaø nghóa vuï giöõa caùc thaønh vieân trong caùc moái quan heä ñoù, ôû phaïm vi gia ñình treân nguyeân taéc coâng baèng, daân chuû, toân troïng laãn nhau vaø khoâng phaân bieät ñoái xöû. Noäi dung bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình. ï Bình ñaúng giöõa vôï vaø choàng GV ñaët vaán ñeà: Ñieàu 63 Hieán phaùp 1992 quy ñònh: “Coâng daân nöõ vaø nam coù quyeàn ngang nhau veà moïi maët chính trò, kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi vaø gia ñình”. Trong gia ñình “vôï choàng bình ñaúng” (Ñieàu 64 Hieán phaùp 1992). Bình ñaúng giöõa vôï vaø choàng ñöôïc hieåu laø bình ñaúng veà quyeàn vaø nghóa vuï trong gia ñình. Theo Ñieàu 19 Luaät hoân nhaân vaø gia ñình : “Vôï, choàng bình ñaúng vôùi nhau, coù nghóa vuï vaø quyeàn ngang nhau veà moïi maët trong gia ñình”. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän trong quan heä nhaân thaân vaø quan heä taøi saûn. GV hoûi: ­ Theá naøo laø quanheä nhaân thaân giöõa vôï vaø choàng? ­ Theá naøo laø quan heä taøi saûn giöõa vôï vaø choàng? HS traû lôøi. GV nhaän xeùt, choát yù: + Quyeàn vaø nghóa vuï nhaân thaân giöõa vôï vaø choàng laø nhöõng quyeàn vaø nghóa vuï mang yeáu toá tình caûm gaén lieàn vôùi baûn thaân vôï, choàng, khoâng theå chuyeån giao cho ngöôøi khaùc ñöôïc, nhö vôï , choàng coù nghóa vuï chung thuyû, yeâu thöông, quyù troïng nhau, bình ñaúng veà nghóa vuï nuoâi daïy con, coù quyeàn löïa choïn ngheà nghieäp chính ñaùng, nôi cö truù, tín ngöôõng, toân giaùo, + Quyeàn vaø nghóa vuï veà taøi saûn giöõa vôï vaø choàng bao goàm: quyeàn sôû höõu taøi saûn chung (chieám höõu,söû duïng, ñònh ñoaït), coù quyeàn coù taøi saûn rieâng (coù tröôùc khi keát hoân hoaëc ñöôïc thöøa keá rieâng, ñöôïc taëng, cho rieâng), quyeàn thöøa keá, quyeàn vaø nghóa vuï caáp döôõng,.. GV söû duïng phöông phaùp thaûo luaän nhoùm: GV chia nhoùm vaø giao caâu hoûi: ­ Tình traïng baïo löïc trong gia ñình maø naïn nhaân thöôøng laø phuï nöõ vaø treû em laø vaán ñeà ñang ñöôïc quan taâm ôû nhieàu quoác gia, trong ñoù coù Vieät Nam. Theo em, ñaây coù phaûi laø bieåu hieän cuûa baát bình ñaúng khoâng? ­ Moät ngöôøi choàng do quan nieäm vôï mình khoâng ñi laøm, chæ ôû nhaø laøm coâng vieäc noäi trôï, khoâng theå quyeát ñònh ñöôïc vieäc lôùn, neân khi baùn xe oâ toâ (taøi saûn chung cuûa vôï choàng ñang söû duïng vaøo vieäc kinh doanh cuûa gia ñình) ñaõ khoâng baøn baïc vôùi vôï. Ngöôøi vôï phaûn ñoái, khoâng ñoàng yù baùn. Theo em, ngöôøi vôï coù quyeàn ñoù khoâng? Vì sao? Ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy. GV nhaän xeùt, giaûng giaûi: + Baïo löïc trong gia ñình laø bieåu hieän tö töôûng ñaëc quyeàn cuûa nam giôùi. Ngöôøi choàng, ngöôøi cha töï cho mình coù quyeàn ñoái xöû taøn baïo, baát coâng vôùi vôï, con, laøm cho hoï phaûi chiu nhöõng nhöõng toån thöông naëng neà veà thaân theå, bò khuûng boá veà tinh thaàn, lo sôï, hoang mang. Baïo löïc trong trong gia ñình theå hieän caùch öùng xöû khoâng bình ñaúng, thieáu daân chuû khieán phuï nöõ vaø treû em phaûi chòu thieät thoøi. Ñoù laø haønh vi vi phaïm caùc quy ñònh cuûa Luaät Hoân nhaân vaø Gia ñình vaø Luaät Bình ñaúng giôùi . Do ñoù, baïo löïc trong gia ñình caàn phaûi bò leân aùn vaø xöû lí thaät nghieâm khaéc. + Ngöôøi vôï coù quyeàn phaûn ñoái, khoâng ñoàng yù baùn xe oâ toâ bôûi ñoù laø taøi saûn chung cuûa vôï vaø choàng ñang söû duïng vaøo vieäc kinh doanh cuûa gia ñình. Theo quy ñònh cuûa Luaät Hoân nhaân vaø Gia ñình, vieäc mua, baùn lieân quan ñeán taøi saûn chung coù giaù trò lôùn hoaëc laø nguoàn soáng duy nhaát cuûa gia ñình phaûi ñöôïc baøn baïc, thoaû thuaän cuûa caû vôï vaø choàng. GV keát luaän: Vôï, choàng bình ñaúng vôùi nhau, coù nghóa vuï vaø quyeàn ngang nhau veà moïi maët trong gia ñình. ï Bình ñaúng giöõa caùc thaønh vieân cuûa gia ñình GV giaûng: Quan heä giöõa caùc thaønh vieân trong gia ñình: quan heä giöõa cha, meï vaø con; giöõa oâng, baø vaø chaùu; giöõa anh, chò, em vôùi nhau ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû toân troïng laãn nhau, ñoái xöû vôùi nhau coâng baèng, daân chuû, cuøng nhau chaêm lo ñôøi soáng chung cuûa gia ñình. Tuy nhieân, vieäc giaûi quyeát ñuùng ñaén moái quan heä, lôïi ích giöõa caùc thaønh vieân trong gia ñình (giöõa vôï, choàng, cha meï vaø con, oâng baø vaø chaùu) laø moät vaán ñeà lôùn. Coù gia ñình do hoaøn caûnh khoù khaên ñaõ laïm duïng söùc lao ñoäng cuûa con chöa thaønh nieân hoaëc xuùi duc, eùp buoäc con con laøm ñieàu traùi ñaïo ñöùc, traùi phaùp luaät. ÔÛ ñaây, nhöõng ngöôøi chuû gia ñình, choàng vaø vôï, cha vaø meï coù vai troø quyeát ñònh trong vieäc cuûng coá, xaây döïng söï ñoaøn keát cuûa gia ñình. GV yeâu caàu HS giaûi quyeát tình huoáng: ­ Trong thöïc teá, em ñaõ nghe keå hoaëc thaáy tröôøng hôïp naøo cha meï ngöôïc ñaõi hoaëc xuùi giuïc, eùp buoäc con laøm vieäc traùi ñaïo ñöùc, traùi phaùp luaät chöa? Neáu rôi vaøo hoaøn caûnh ñoù, theo em phaûi laøm gì? HS trao ñoåi tìm höôùng giaûi quyeát vaán ñeà. GV giaûng: Trong thöïc teá ñaõ coù nhöõng tröôøng hôïp cha meï ngöôïc ñaõi hoaëc xuùi giuïc, eùp buoäc con laøm vieäc traùi ñaïo ñöùc, traùi phaùp luaät. Neáu rôi vaøo hoaøn caûnh ñoù, caàn tôùi söï giuùp ñôõ cuûa nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình nhö oâng, baø, coâ, chuù; cuûa thaày, coâ, baïn beø; cuûa chính quyeàn ñòa phöông, caùc toå chöùc ñoaøn theå; Traùch nhieäm cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc baûo ñaûm quyeàn bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình GV söû duïng phöông phaùp thaûo luaän nhoùm. Caâu hoûi thaûo luaän: ­ Cheá ñoä phong kieán tröôùc ñaây coâng nhaän cheá ñoä ña theâ: “Nam thì naêm theâ baûy thieáp, gaùi chính chuyeân chæ laáy moät choàng”. Hieän nay, Luaät Hoân nhaân vaø Gia ñình chæ cho pheùp vaø baûo veä cheá ñoä moät vôï moät choàng, nhöng tö töôûng “ña theâ” coù coøn aûnh höôûng tôùi nam giôùi khoâng? Bieåu hieän ra sao? Theo quy ñònh cuûa phaùp luaät thì ngöôøi vi phaïm bò xöû lí nhö theá naøo? HS thaûo luaän nhoùm vaø cöû ñaïi dieän trình baøy. GV giaûng: Thöïc teá, nöôùc ta hieän nay coøn aûnh höôûng cuûa tö töôûng phong kieán, vaãn coøn hieän töôïng nam giôùi vi phaïm phaùp luaät, laáy hai, ba vôï nhöng khoâng ñaêng kí keát hoân. Vì vaäy, ñeå caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät hoân nhaân vaø gia ñình ñöôïc thöïc hieän, Nhaø nöôùc ñoùng vai troø raát quan troïng Nhaø nöôùc coù chính saùch, bieän phaùp taïo ñieàu kieän ñeå caùc coâng daân nam, nöõ xaùc laäp hoân nhaân töï nguyeän, tieán boä, xaây döïng moái quan heä bình ñaúng giöõa caùc thaønh vieân cuûa gia ñình; vaän ñoäng xoaù boû phong tuïc taäp quaùn laïc haäu veà hoân nhaân vaø gia ñình; phaùt huy truyeàn thoáng, phong tuïc taäp quaùn 1. Bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình a) Theá naøo laø bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình Bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình ñöôïc hieåu laø bình ñaúng veà nghóa vuï vaø quyeàn giöõa vôï, choàng vaø giöõa caùc thaønh vieân trong gia ñình treân cô sôû nguyeân taéc daân chuû, coâng baèng, toân troïng laãn nhau, khoâng phaân bieät ñoái xöû trong caùc moái quan heä ôû phaïm vi gia ñình vaø xaõ hoäi. b) Noäi dung bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình ï Bình ñaúng giöõa vôï vaø choàng ­ Trong quan heä thaân nhaân: Vôï, choàng coù quyeàn vaø nghóa vuï ngang nhau trong vieäc löïa choïn nôi cö truù; toân troïng vaø giöõ gìn danh döï, nhaân phaåm, uy tín cuûa nhau; toân troïng quyeàn töï do tín ngöôõng, toân giaùo cuûa nhau; . ­ Trong quan heä taøi saûn: Vôï, choàng coù quyeàn vaø nghóa vuï ngang nhau trong sôû höõu taøi saûn chung, theå hieän ôû caùc quyeàn chieám höõu, söû duïng vaø ñònh ñoaït ï Bình ñaúng giöõa cha meï vaø con ­ Cha meï coù quyeàn vaø nghóa vuï ngang nhau ñoái vôùi con; cuøng nhau thöông yeâu, nuoâi döôõng, chaêm soùc, giaùo duïc, baûo veä quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa con, ­ Cha meï khoâng ñöôïc phaân bieät ñoái xöû giöõa caùc con, ngöôïc ñaõi, haønh haï, xuùc phaïm con (keå caû con nuoâi); khoâng ñöôïc laïm duïng söùc lao ñoäng cuûa con chöa thaønh nieân; khoâng xuùi giuïc, eùp buoäc con laøm nhöõng vieäc traùi phaùp luaät, traùi ñaïo ñöùc xaõ hoäi. ­ Con coù boån phaän yeâu quyù, kính troïng, chaêm soùc, nuoâi döôõng cha meï. Con khoâng ñöôïc coù haønh vi ngöôïc ñaõi, haønh haï, xuùc phaïm cha meï. ïBình ñaúng giöõa oâng baø vaø chaùu OÂng baø coù nghóa vuï vaø quyeàn troâng nom, chaêm soùc, giaùo duïc chaùu, soáng maãu möïc vaø neâu göông toát cho caùc chaùu; chaùu coù boån phaän kính troïng, chaêm soùc, phuïng döôõng oâng baø. ï Bình ñaúng giöõa anh, chò, em Anh, chò, em coù boån phaän thöông yeâu, chaêm soùc, giuùp ñôõ nhau; coù nghóa vuï vaø quyeàn ñuøm boïc, nuoâi döôõng nhau trong tröôøng hôïp khoâng coøn cha meï hoaëc cha meï khoâng coù ñieàu kieän troâng nom, nuoâi döôõng, chaêm soùc, giaùo duïc con. c) Traùch nhieäm cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc baûo ñaûm quyeàn bình ñaúng trong hoân nhaân vaø gia ñình ­ Nhaø nöôùc coù chính saùch, bieän phaùp taïo ñieàu kieän ñeå caùc coâng daân nam, nöõ xaùc laäp hoân nhaân töï nguyeän, tieán boä vaø gia ñình thöïc hieän ñaày ñuû chöùc naêng cuûa mình; taêng cöôøng tuyeân truyeàn, phoå bieán phaùp luaät veà hoân nhaân vaø gia ñình,.. 4) Cñng cè. 5) H­íng dÉn vÒ nhµ: