Giáo án Giáo dục công dân Lớp 12 - Tiết 2, Bài 1: Pháp luật và đời sống - Năm học 2010-2011

Tieát 2 Ngaøy soaïn 15/07/2010 Baøi 1 PHAÙP LUAÄT VAØ ÑÔØI SOÁNG I. MUÏC TIEÂU 1.Veà kieán thöùc: - Neâu ñöôïc baûn chaát cuûa phaùp luaät ; moái quan heä giöõa phaùp luaät vôùi kinh teá, chính trò, ñaïo ñöùc. - Hieåu ñöôïc vai troø cuûa phaùp luaät ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa moãi caù nhaân, nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi. 2.Veà kiõ naêng: - Bieát ñaùnh giaù haønh vi xöû söï cuûa baûn thaân vaø cuûa nhöõng ngöôøi xung quanh theo caùc chuaån möïc cuûa phaùp luaät. 3.Veà thaùi ñoä: - Coù yù thöùc toân troïng phaùp luaät ; töï giaùc soáng, hoïc taäp theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. II. PHÖÔNG PHAÙP : Thuyeát trình, vaán ñaùp, thaûo luaän nhoùm, taïo tình huoáng, tröïc quan, III. PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC: - Tranh, aûnh, sô ñoà, giaáy khoå to. - Coù theå söû duïng vi tính, maùy chieáu. IV. TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP : 1. OÅn ñònh toå chöùc lôùp : 2. Kieåm tra baøi cuõ 1. Phaùp luaät laø gì ? 2. Caùc ñaëc tröng cuûa phaùp luaät? 3. Giaûng baøi môùi: Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Kieán thöùc cô baûn Baûn chaát cuûa phaùp luaät GV phaùt vaán yeâu caàu HS töï phaùt hieän vaán ñeà döïa treân vieäc tham khaûo SGK. Baûn chaát cuûa phaùp luaät: ï Veà baûn chaát giai caáp cuûa phaùp luaät GV coù theå söû duïng caùc caâu hoûi phaùt vaán ñeå yeâu caàu HS töï phaùt hieän vaán ñeà döïa treân vieäc tham khaûo SGK: ­ Em ñaõ hoïc veà nhaø nöôùc vaø baûn chaát cuûa nhaø nöôùc (GDCD11). Haõy cho bieát, Nhaø nöôùc ta mang baûn chaát cuûa giai caáp naøo? ­ Theo em, phaùp luaät do ai ban haønh? ­ Phaùp luaät do Nhaø nöôùc ta ban haønh theå hieän yù chí, nguyeän voïng, lôïi ích cuûa giai caáp ? ­ Nhaø nöôùc ta ban haønh phaùp luaät nhaèm muïc ñích gì? HS traû lôøi: Phaùp luaät do Nhaø nöôùc ta ban haønh theå hieän yù chí, nhu caàu, lôïi ích cuûa giai caáp coâng nhaân vaø ña soá nhaân daân lao ñoäng vì baûn chaát cuûa Nhaø nöôùc ta mang baûn chaát cuûa giai caáp coâng nhaân, laø Nhaø nöôùc cuûa daân, do daân , vì daân. GV nhaän xeùt vaø keát luaän: Phaùp luaät mang baûn chaát giai caáp saâu saéc vì phaùp luaät do nhaø nöôùc, ñaïi dieän cho giai caáp caàm quyeàn ban haønh vaø baûo ñaûm thöïc hieän. Phaàn GV giaûng môû roäng: Nhaø nöôùc chæ sinh ra vaø toàn taïi trong xaõ hoäi coù giai caáp vaø bao giôø cuõng theå hieän baûn chaát giai caáp. Nhaø nöôùc, theo ñuùng nghóa cuûa noù, tröôùc heát laø moät boä maùy cöôõng cheá ñaëc bieät naèm trong tay giai caáp caàm quyeàn, laø coâng cuï saéc beùn nhaát ñeå thöïc hieän söï thoáng trò giai caáp, thieát laäp vaø duy trì traät töï xaõ hoäi coù lôïi cho giai caáp thoáng trò. Cuõng nhö nhaø nöôùc, phaùp luaät chæ phaùt sinh, toàn taïi vaø phaùt trieån trong xaõ hoäi coù giai caáp, bao giôø cuõng theå hieän tính giai caáp. Khoâng coù phaùp luaät phi giai caáp. Baûn chaát giai caáp cuûa phaùp luaät theå hieän ôû choã, phaùp luaät phaûn aùnh yù chí cuûa giai caáp thoáng trò. Nhôø naém trong söùc maïnh cuûa quyeàn löïc nhaø nöôùc, thoâng qua nhaø nöôùc giai caáp thoáng trò ñaõ theå hieän vaø hôïp phaùp hoaù yù chí cuûa giai caáp mình thaønh yù chí cuûa nhaø nöôùc. YÙ chí ñoù ñöôïc cuï theå hoaù trong caùc vaên baûn phaùp luaät cuûa nhaø nöôùc. Baûn chaát giai caáp laø bieåu hieän chung cuûa baát kyø kieåu phaùp luaät naøo (phaùp luaät chuû noâ, phaùp luaät phong kieán, phaùp luaät tö saûn, phaùp luaät xaõ hoäi chuû nghóa), nhöng moãi kieåu phaùp luaät laïi coù nhöõng bieåu hieän rieâng cuûa noù. - Phaùp luaät chuû noâ quy ñònh quyeàn löïc voâ haïn cuûa chuû noâ vaø tình traïng voâ quyeàn cuûa giai caáp noâ leä. - Phaùp luaät phong kieán quy ñònh ñaëc quyeàn, ñaëc lôïi cuûa ñòa chuû phong kieán vaø caùc cheá taøi haø khaéc ñoái vôùi nhaân daân lao ñoäng. - So vôùi phaùp luaät chuû noâ vaø phaùp luaät phong kieán, phaùp luaät tö saûn coù böôùc phaùt trieån môùi, tieán boä, quy ñònh cho nhaân daân ñöôïc höôûng caùc quyeàn töï do, daân chuû trong caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Vôùi bieåu hieän naøy, tính giai caáp cuûa phaùp luaät tö saûn thaät khoâng deã nhaän thaáy, laøm cho nhieàu ngöôøi laàm töôûng raèng phaùp luaät tö saûn laø phaùp luaät chung cuûa xaõ hoäi, vì lôïi ích chung cuûa nhaân daân, khoâng mang tính giai caáp. Nhöng suy ñeán cuøng, phaùp luaät tö saûn luoân theå hieän yù chí cuûa giai caáp tö saûn vaø tröôùc heát phuïc vuï cho lôïi ích cuûa giai caáp tö saûn - lôïi ích cuûa thieåu soá ngöôøi trong xaõ hoäi. - Phaùp luaät xaõ hoäi chuû nghóa theå hieän yù chí cuûa giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng, quy ñònh quyeàn töï do, bình ñaúng, coâng baèng cho taát caû nhaân daân. ï Veà baûn chaát xaõ hoäi cuûa phaùp luaät: GV hoûi: ­ Theo em, do ñaâu maø nhaø nöôùc phaûi ñeà ra phaùp luaät? Em haõy laáy ví duï chöùng minh. GV laáy ví duï thoâng qua caùc quan heä trong xaõ hoäi ñeå chöùng minh cho phaàn naøy vaø keát luaän: Phaùp luaän mang baûn chaát xaõ hoäi vì phaùp luaät baét nguoàn töø thöïc tieãn ñôøi soáng xaõ hoäi, do caùc thaønh vieân cuûa xaõ hoäi thöïc hieän, vì söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi. GV söû duïng ví duï trong SGK ñeå giaûng phaàn naøy. Sau khi phaân tích ví duï, GV keát luaän: Moät ñaïo luaät chæ phaùt huy ñöôïc hieäu löïc vaø hieäu quaû neáu keát hôïp ñöôïc haøi hoaø baûn chaát xaõ hoäi vaø baûn chaát giai caáp. Khi nhaø nöôùc – ñaïi dieän cho giai caáp thoáng trò naém baét ñöôïc hoaëc döï baùo ñöôïc caùc quy taéc xöû söï phoå bieán phuø hôïp vôùi quy luaät khaùch quan cuûa söï vaän ñoäng, phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi trong töøng giai ñoaïn lòch söû vaø bieán caùc quy taéc ñoù thaønh nhöõng quy phaïm phaùp luaät theå hieän yù chí, söùc maïnh chung cuûa nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi thì seõ coù moät ñaïo luaät vöøa coù hieäu quaû vöøa coù hieäu löïc, vaø ngöôïc laïi. Phaàn GV giaûng môû roäng: + Phaùp luaät baét nguoàn töø thöïc tieãn ñôøi soáng xaõ hoäi Phaùp luaät baét nguoàn töø chính thöïc tieãn ñôøi soáng xaõ hoäi, do thöïc tieãn cuoäc soáng ñoøi hoûi. Ví duï : Phaùp luaät veà baûo veä moâi tröôøng quy ñònh nghieâm caám haønh vi thaûi chaát thaûi chöa ñöôïc xöû lí ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng vaø chaát ñoäc, chaát phoùng xaï, chaát nguy haïi khaùc vaøo ñaát, nguoàn nöôùc chính laø vì quy ñònh naøy baét nguoàn töø thöïc tieãn ñôøi soáng xaõ hoäi : Caàn coù ñaát vaø nguoàn nöôùc trong saïch ñeå baûo ñaûm cho söùc khoeû, cuoäc soáng cuûa con ngöôøi vaø cuûa toaøn xaõ hoäi. Ví duï : + Phaùp luaät phaûn aùnh nhu caàu, lôïi ích cuûa giai taàng khaùc nhau trong xaõ hoäi Trong xaõ hoäi coù giai caáp, ngoaøi giai caáp thoáng trò coøn coù caùc giai caáp vaø caùc taàng lôùp xaõ hoäi khaùc. Vì theá, phaùp luaät khoâng chæ phaûn aùnh yù chí cuûa giai caáp thoáng trò maø coøn phaûn aùnh nhu caàu, lôïi ích, nguyeän voïng cuûa caùc giai caáp vaø caùc taàng lôùp daân cö khaùc trong xaõ hoäi. Vì vaäy, ngoaøi tính giai caáp cuûa noù, phaùp luaät coøn mang tính xaõ hoäi. Ví duï : phaùp luaät cuûa caùc nhaø nöôùc tö saûn, ngoaøi vieäc theå hieän yù chí cuûa giai caáp tö saûn coøn phaûi theå hieän ôû möùc ñoä naøo ñoù yù chí cuûa caùc giai caáp khaùc trong xaõ hoäi nhö giai caáp coâng nhaân, giai caáp noâng daân, taàng lôùp tieåu thöông, tieåu chuû, ñoäi nguõ trí thöùc, + Caùc quy phaïm phaùp luaät ñöôïc thöïc hieän trong thöïc tieãn ñôøi soáng xaõ hoäi vì söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi Khoâng chæ coù giai caáp thoáng trò thöïc hieän phaùp luaät, maø phaùp luaät do moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi thöïc hieän, vì söï phaùt trieån chung cuûa toaøn xaõ hoäi. Tính xaõ hoäi cuûa phaùp luaät ñöôïc theå hieän ôû möùc ñoä ít hay nhieàu, ôû phaïm vi roäng hay heïp coøn tuyø thuoäc vaøo tình hình chính trò trong vaø ngoaøi nöôùc, ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi ôû moãi nöôùc, trong moãi thôøi kyø lòch söû nhaát ñònh cuûa moãi nöôùc. . 2. Baûn chaát cuûa phaùp luaät a) Baûn chaát giai caáp cuûa phaùp luaät Caùc quy phaïm phaùp luaät do nhaø nöôùc ban haønh phuø hôïp vôùi yù chí cuûa giai caáp caàm quyeàn maø nhaø nöôùc ñaïi dieän . b) Baûn chaát xaõ hoäi cuûa phaùp luaät: ­ Caùc quy phaïm phaùp luaät baét nguoàn töø thöïc tieãn ñôøi soáng xaõ hoäi. ­ Caùc quy phaïm phaùp luaät ñöôïc thöïc hieän trong thöïc tieãn ñôøi soáng xaõ hoäi vì söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi. 4) Cñng cè. 5) H­íng dÉn vÒ nhµ: Vai trß cña ph¸p luËt trong ®êi sèng?