Giáo án Giáo dục công dân Lớp 12 - Tiết 17, Bài 6: Công dân với các quyền tự do cơ bản - Năm học 2008-2009 - Nguyễn Văn Tập

TiÕt 17 Ngµy so¹n:21 th¸ng 12n¨m 2008 Bµi 6: C«ng d©n víi c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n (4 tiÕt) (TiÕt 1) I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: 1.Veà kieán thöùc: - Neâu ñöôïc khaùi nieäm, noäi dung, yù nghóa cuûa caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân: Quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå ; Quyeàn ñöôïc phaùp luaät baûo hoä veà tính maïng , söùc khoûe , danh döï vaø nhaân phaåm ; Quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà choã ôû; Quyeàn baûo ñaûm an toaøn vaø bí maät thö tín, ñieän thoaïi , ñieän tín ; Quyeàn töï do ngoân luaän. - Trình baøy ñöôïc traùch nhieäm cuûa Nhaø nöôùc vaø coâng daân trong vieäc baûo ñaûm vaø thöïc hieän caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân. 2.Veà kiõ naêng: - Bieát phaân bieät nhöõng haønh vi thöïc hieän ñuùng vaø haønh vi xaâm phaïm quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân. - Bieát töï baûo veä mình tröôùc caùc haønh vi xaâm phaïm cuûa ngöôøi khaùc. 3.Veà thaùi ñoä: - Coù yù thöùc baûo veä caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa mình vaø toân troïng caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa ngöôøi khaùc - Bieát pheâ phaùn caùc haønh vi xaâm phaïm tôùi caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân II. TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP : 1. OÅn ñònh toå chöùc lôùp : 2. Kieåm tra baøi cuõ: 3. Giaûng baøi môùi Ngaøy nay, treân ñaát nöôùc chuùng ta, moãi coâng daân coù nhöõng quyeàn töï do nhaát ñònh ñöôïc ghi nhaän trong Hieán phaùp, ñoù laø caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân. Caùc quyeàn töï do naøy ñöôïc ñaët ôû vò trí ñaàu tieân, quan troïng nhaát, khoâng theå taùch rôøi ñoái vôùi moãi caù nhaân. Trong baøi hoïc naøy, chuùng ta tìm hieåu caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân nhö: quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå ; quyeàn ñöôïc phaùp luaät baûo hoä veà tính maïng, söùc khoûe, danh döï vaø nhaân phaåm; quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà choã ôû; quyeàn ñöôïc baûo ñaûm an toøan vaø bí maät thö tín, ñieän thoïai, ñieän tín; quyeàn töï do ngoân luaän. Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung chÝnh cña bµi GV giaûng: ÔÛ moãi nöôùc, caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân ñeàu ñöôïc ghi nhaän trong Hieán phaùp vaø trong caùc luaät lieân quan. Ñaây thöïc chaát laø caùc quyeàn ñöôïc soáng vôùi tö caùch laø con ngöôøi trong xaõ hoäi, coâng daân cuûa moät nöôùc. Quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân laø cheá ñònh phaùp lyù cô baûn cuûa Luaät Hieán phaùp, xaùc ñònh ñòa vò phaùp lyù cuûa coâng daân trong moái quan heä vôùi Nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi, laø cô sôû ñeå xaùc ñònh caùc quyeàn vaø nghóa vuï khaùc cuûa coâng daân ôû moïi caáp ñoä vaø trong moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. ÔÛ nöôùc ta, coâng daân coù caùc quyeàn töï do cô baûn veà thaân theå, töï do trong ñôøi soáng tinh thaàn, töï do lao ñoäng vaø saùng taïo, töï do kinh doanh, hoïc taäp vaø nghieân cöùu khoa hoïc Taïi sao caùc quyeàn naøy goïi laø caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân ? Vì : - Caùc quyeàn naøy quy ñònh moái quan heä cô baûn giöõa Nhaø nöôùc vaø coâng daân. - Caùc quyeàn naøy ñöôïc nghi nhaän trong Hieán phaùp – luaät cô baûn cuûa Nhaø nöôùc. Baøi hoïc naøy khoâng ñaët ra nhieäm vuï tìm hieåu taát caû caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân, maø chæ tìm hieåu veà caùc quyeàn töï do thaân theå vaø caùc quyeàn töï do lieân quan ñeán ñôøi soáng tinh thaàn cuûa coâng daân. Ñoàng thôøi, trong caùc quyeàn töï do veà thaân theå vaø ñôøi soáng tinh thaàn cuûa coâng daân cuõng bao goàm nhieàu loaïi quyeàn khaùc nhau, trong ñoù chuùng ta chæ tìm hieåu : Quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân ; Quyeàn ñöôïc phaùp luaät baûo hoä veà tính maïng, söùc khoeû, danh döï vaø nhaân phaåm ; Quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà choã ôû cuûa coâng daân ; Quyeàn ñöôïc baûo ñaûm an toaøn vaø bí maät thö tín, ñieän thoaïi, ñieän tín ; Quyeàn töï do ngoân luaän. Quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân a Möùc ñoä kieán thöùc: HS caàn naém ñöôïc: - Theá naøo laø quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân. - Noäi dung quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân. a Caùch thöïc hieän: GV duøng caùc phöông phaùp thuyeát trình, ñaøm thoaïi, thaûo luaän nhoùm, GV söû duïng tình huoáng trong SGK: Oâng A maát xe maùy vaø khaån caáp trình baùo vôùi coâng an xaõ. Trong vieäc naøy, oâng A khaúng ñònh anh X laø ngöôøi laáy caép. Döïa vaøo lôøi khai baùo cuûa oâng A, coâng an xaõ ñaõ ngay laäp töùc baét anh X vaø eùp buoäc anh phaûi nhaän laø ñaõ laáy caép. Vieäc laøm cuûa coâng an xaõ laø vi phaïm quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân. GV hoûi: ­ Taïi sao vieäc laøm naøy cuûa coâng an xaõ laø vi phaïm quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân? HS trao ñoåi, traû lôøi. Treân cô sôû HS ñaõ chuaån bò baøi hoïc, GV ñaët caâu hoûi: ­ Theá naøo quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân? Caûø lôùp trao ñoåi, ñaøm thoaïi. GV giaûng: Quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå coù nghóa laø: Khoâng ai coù theå bò baét neáu khoâng coù quyeát ñònh cuûa Toaø aùn, quyeát ñònh hoaëc pheâ chuaån cuûa Vieän Kieåm saùt, tröø tröôøng hôïp phaïm toäi quaû tang. Theo noäi dung cuûa quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå thì khoâng ai ñöôïc töï tieän baét ngöôøi. Haønh vi töï tieän baét ngöôøi laø haønh vi xaâm phaïm ñeán quyeàn töï do veà thaân theå cuûa coâng daân, laø haønh vi traùi phaùp luaät. GV hoûi tieáp: ­ Vaäy coù khi naøo phaùp luaät cho pheùp baét ngöôøi khoâng? Lôùp trao ñoåi, ñaøm thoaïi. GV keát luaän: Coù 3 tröôøng hôïp phaùp luaät cho pheùp baét ngöôøi: + Tröôøng hôïp 1: Vieän Kieåm soaùt, Toaø aùn trong phaïm vi thaåm quyeàn maø phaùp luaät cho pheùp coù quyeàn quyeát ñònh baét bò can, bò caùo ñeå taïm giam, khi coù caên cöù xaùc ñaùng chöùng toû bò can, bò caùo seõ gaây khoù khaên cho vieäc ñieàu tra, truy toá, xeùt xöû hoaëc seõ tieáp tuïc phaïm toäi. + Tröôøng hôïp 2: Baét ngöôøi trong tröôøng hôïp khaån caáp (theo noäi dung trong SGK). + Tröôøng hôïp 3: Baét ngöôøi ñang phaïm toäi quaû tang hoaëc ñang bò truy naõ (theo noäi dung trong SGK). GV löu yù: + Trong tröôøng 1, vieäc baét ngöôøi chæ ñöôïc tieán haønh khi coù quyeát ñònh cuûa Cô quan ñieàu tra, Vieän Kieåm saùt, Toaø aùn. + Trong tröôøng 2, vieäc baét ngöôøi khaån caáp cuõng caàn phaûi coù pheâ chuaån cuûa Vieän Kieåm saùt sau khi tieán haønh baét. + Trong tröôøng 3, ngöôøi ñang bò truy naõ laø ngöôøi ñang coù leänh truy naõ cuûa Cô quan ñieàu tra, Vieän Kieåm saùt, Toaø aùn, nghóa laø ñaõ coù quyeát ñònh cuûa cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn. Khi ñoù, ai cuõng coù quyeàn baét vaø giaûi ngay ñeán Cô quan coâng an, Vieän Kieåm saùt hoaëc Uyû ban nhaân daân nôi gaàn nhaát. Coøn ñoái vôùi ngöôøi ñang phaïm toäi quaû tang thì ai cuõng coù quyeàn baét maø khoâng caàn phaûi coù leänh hay quyeát ñònh cuûa cô quan Nhaø nöôùc. Nhö vaäy, chæ coù ngöôøi ñang phaïm toäi quaû tang thì môùi coù theå bò baét maø khoâng caàn leänh hay quyeát ñònh naøo caû; coøn caùc tröôøng hôïp khaùc thì vieäc baét ngöôøi ñeàu phaûi coù quyeát ñònh hoaëc pheâ chuaåm cuûa cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn. GV hoûi: ­ Taïi sao phaùp luaät laïi cho pheùp baét ngöôøi trong nhöõng tröôøng hôïp naøy? HS trao ñoåi, ñaøm thoaïi. GV keát luaän: Vì ñeå giöõ gìn traät töï, an ninh, ñeå ñieàu tra toäi phaïm, ñeå ngaên chaën toäi phaïm. GV giuùp HS ruùt ra yù nghóa cuûa quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân. 1. Caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân a) Quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân ï Theá naøo laø ? Khoâng ai bò baét, neáu khoâng coù quyeát ñònh cuûa Toaø aùn, quyeát ñònh hoaëc pheâ chuaån cuûa Vieän kieåm saùt, tröø tröôøng hôïp phaïm toäi quaû tang. ï Noäi dung : Khoâng moät ai, duø ôû cöông vò naøo coù quyeàn töï yù baét vaø giam, giöõ ngöôøi vì nhöõng lí do khoâng chính ñaùng hoaëc do nghi ngôø khoâng coù caên cöù. Trong moät soá tröôøng hôïp caàn thieát phaûi baét, giam, giöõ ngöôøi ñeå giöõ gìn traät töï, an ninh, ñeå ñieàu tra toäi phaïm, ñeå ngaên chaën toäi phaïm thì nhöõng caùn boä nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn thuoäc Cô quan ñieàu tra, Vieän kieåm saùt, Toaø aùn vaø moät soá cô quan khaùc ñöôïc quyeàn baét vaø giam, giöõ ngöôøi, nhöng phaûi theo ñuùng trình töï vaø thuû tuïc do phaùp luaät quy ñònh. ï YÙ nghóa: Nhaèm ngaên chaën moïi haønh vi tuøy tieän baét giöõ ngöôøi traùi vôùi quy ñònh cuûa phaùp luaät, baûo veä quyeàn con ngöôøi – quyeàn coâng daân trong moät xaõ hoäi coâng baèng, daân chuû, vaên minh. 4. Cñng cè vµ luyÖn tËp: 5. DÆn dß: Lµm bµi tËp vµ xem tr­íc néi dung cho tiÕt 2.