Giáo án Giáo dục công dân Lớp 12 - Bài 6: Công dân với các quyền tự do cơ bản - Phan Văn Khang

Bµi 6 C«ng d©n víi c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n (4tiÕt) I/ Môc tiªu bµi häc 1/ VÒ kiÕn thøc - HS cÇn n¾m ®­îc k/n néi dung,ý nghÜa cña 1 sè quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n -Nªu ®­îc tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n­íc vµ c«ng d©n trong viÖc b¶o ®¶m vµ thùc hiÖn c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n. 2/ VÒ kÜ n¨ng & th¸i ®é. -BiÕt thùc hiÖnd­îc viÖc quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n -BiÕt c¸ch xö sù phï hîp víi qui ®Þnh cña ph¸p luËt cña PL -N©ng cao ý thøc t«n träng PL, ñng hé nh÷ng hµnh vi thùc hiÖn ®óng PL &phª ph¸n c¸c hµnh vi vi ph¹m PL. II/Träng t©m kiÕn thøc GV cÇn lµm râ néi dung sau: -k/n ,néi dung ,ý nghÜa quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n -Nªu ®­îc chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÒ b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n III/ ph­¬ng ph¸p vµ ph­¬ng tiÖn 1/ Ph­¬ng ph¸p : thuyÕt tr×nh , th¶o luËn, ®µm tho¹i 2/ Ph­¬ng tiÖn :SGK, s¬ ®å,m¸y chiÕu IV/tiÕn tr×nh gi¶ng d¹y 1/ æn ®Þnh tæ chøc 2/ KiÓm tra bµi cò :(c©u hái ë SGK) *Ho¹t ®éng 1: GV giíi thiÖu bµi häc 3/Bµi häc míi . Ho¹t ®éng cña GV &HS Néi dung kiÕn thøc *TiÕt1 *Ho¹t ®éng 2:Gi¶ng gi¶i k/n quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n *Gv cho hs lý gi¶i ý nghÜa vÒ quyÒn c¬ b¶n cña c«ng d©n ? *Th¶o luËn t×nh huèng trong SGK. -T¹i sao viÖc lµm nµy cña c«ng x· lµ vi ph¹m quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ th©n thÓ cña c«ng d©n? -ThÕ nµo lµ quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ th©n thÓ cña c«ng d©n? -VËy cã khi nµo ph¸p luËt cho phÐp b¾t ng­êi kh«ng? *GV kÕt luËn cã 3 tr­êng hîp ph¸p luËt cho phÐp b¾t ng­êi. *Nh­ vËy chØ TH ph¹m téi qu¶ tang th× ai còng cã quyÒn b¾t gi÷ mµ kh«ng cÇn cã lÖnh hay quyÕt ®Þnh nµo c¶,cßn c¸c TH kh¸c th× cã quyÕt ®Þnh cña CQ cã thÈm quyÒn. *VËy t¹i sao trong TH ®ã ph¸p luËt l¹i cho phÐp b¾t ng­êi?(Lµ ®Ó gi÷ g×n trËt tù an ninh,lµ ®Ó diÒu tra téi ph¹m) *TiÕt 2 *Cho hs ®äc c¸c ®iÒu 104,121,122 cña luËt h×nh sù 1999. -C¸c ®iÒu luËt ®ã nãi ®Õn quyÒn g× cña c«ng d©n.? -Em thÊy m×nh cã ®­îc h­ëng quyÒn nµy kh«ng? *NÕu tÝnh m¹ng cña mét ng­êi lu«n bÞ ®e do¹ th× cuéc sèng cña ng­êi ®ã nh­ thÕ nµo? *Trong XH mµ cã nhiÒu ng­êi bÞ ®e do¹ nh­ thÕ th× XH sÏ ntn? *GV tæ chøc th¶o luËn -T×nh huèng ë SGK.¤ng A ®· vi ph¹m quyÒn g×? *§èi víi quyÒn b¶o hé vÒ tÝnh m¹ng, søc kháe, PL n­íc ta nghiªm cÊm c¸c hµnh vi nµo? -§¸nh ng­êi -GiÕt ng­êi,®e do¹ giÕt ng­êi -Xóc ph¹m ®Õn danh dù nh©n phÈm cña ng­êi kh¸c *GV hái :ThÕ nµo lµ x©m ph¹m tíi danh dù nh©n phÈm cña ng­êi kh¸c?(Tung tin bÞa ®Æt nãi xÊu ng­êi kh¸c g©y thiÖt h¹i vÒ uy tÝn danh dù cña ng­êi ®ã) *TiÕt 3 *Th¶o luËn c¶ líp: -Cã thÓ vµo chæ ë cña ng­êi kh¸c khi ch­a ®­îc ng­êi ®ã ®ång ý kh«ng? -GV gäi mçi em hs lªn tr¶ lêi. *GV kÕt luËn VÒ mÆt nguyªn t¾c kh«ng ai ®­îc tù ý vµo chç ë cña ng­ßi kh¸c. tù ý vµo chç ë cña ng­ßi kh¸c,tù tiÖn kh¸m chç ë cña ng­êi kh¸c lµ vi ph¹m ph¸p luËt tuú theo møc ®é mµ cã bÞ xö lÝ theo PL. -Th¶o luËn t×nh huèng ë SGK.Bè con «ng A cã ®­îc tù tiÖn vµo kh¸m nhµ «ng B do nghi nghê «ng B lÊy chiÕc qu¹t kh«ng? -VËy cã khi nµo PL cho phÐp kh¸m chç ë cña ng­êi kh¸c kh«ng? §ã lµ c¸c tr­êng hîp nµo?. - ViÖc kh¸m xÐt còng ph¶i theo mét thñ tôc ,tr×nh tù cña PL nh­ thÕ nµo? -Em hiÓu thÕ nµo lµ bÝ mËt ,an toµn vÒ th­ tÝn ®iÖn tÝn ®iÖn tho¹i? * Th­ tÝn ®iÖn tÝn ®iÖn tho¹i cña cd lµ ph­¬ng tiÖn dïng ®Ó th¨m hái, trao ®æi bµn b¹c c«ng viÖc lµm ¨n. *Th­ tÝn ®iÖn tÝn ®iÖn tho¹i cña cd lµ ph­¬ng tiÖn sinh ho¹t thuéc ®êi sèng tinh thÇn nªn ph¶i ®­îc b¶o ®¶m an toµn bÝ mËt. - Em hiÓu thÕ nµo lµ quyÒn ®­îc b¶o ®¶m bÝ mËt ,an toµn vÒ th­ tÝn ®iÖn tÝn ®iÖn tho¹i? *TiÕt 4 Em h·y cho biÕt cd cã c¸c ho¹t ®éng tù do ng«n luËn nµo ? *VËy thÕ nµo lµ quyÒn tù do ng«n luËn cña c«ng d©n? *GV kÎ b¶ng cho hs ph©n biÖt h×nh thøc ng«n luËn trùc tiÕp &gi¸n tiÕp? -Khi thùc hiÖn c¸c quyÒn ®ã th× cd ph¶i tu©n thñ ntn? -Lµ hs phæ th«ng,em thùc hiÖn quyÒn tù do ng«n luËn nh­ thÕ nµo ? *GV tæ chøc hs th¶o luËn líp ®Ó t×m hiÓu tr¸ch nhiÖm cña nhµ n­íc vµ c«ng d©n -C©u hái 1 :Nhµ n­íc ®· ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n ntn ? -C©u hái 2 :Theo em c«ng d©n ph¶i lµm g× ®Ó thùc hiÖn c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n cña m×nh? 1- Kh¸i niÖm quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n a. §/n QuyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n lµ c¸c quyÒn ®­îc ghi nhËn trong HP&PL ®Ó quy ®Þnh mèi quan hÖ c¬ b¶n gi÷a c«ng d©n&Nhµ n­íc. b. ý nghÜa quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n -Mang gi¸ trÞ nh©n v¨n to lín cña XH loµi ng­êi -Mang tÝnh lÞch sö ,lµ thµnh qu¶ ®Êu tranh l©u dµi cña nh©n lo¹i. 2- C¸c quyÒn tù do c¬ b¶n cña c«ng d©n a.QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ th©n thÓ cña c«ng d©n *§/n;C«ng d©n cã quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ th©n thÓ cã nghÜa lµ ,kh«ng ai bÞ b¾t nÕu kh«ng cã quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n,ViÖn kiÓm s¸t ,trõ TH ph¹m téi qu¶ tang. *ý nghÜa cña quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ th©n thÓ - §©y lµ quyÒn quan träng nhÊt liªn quan ®Õn quyÒn sèng,®Ðn mèi quan hÖ gi÷a c¬ quan nhµ n­íc vµ c«ng d©n. -B¶o vÖ quyªn con ng­êi lµ x©y dùng mét x· héi d©n chñ c«ng b»ng v¨n minh *Ph¸p luËt quy ®Þnh 3 tr­êng hîp ®­îc phÐp b¾t ng­êi. -Tr­êng hîp 1 : VKS,Toµ ¸n b¾t bÞ can, bÞ c¸o ®Ó t¹m giam khi cã c¨n cø: + BÞ can, bÞ c¸o ph¹m téi ®Æc biÖt nghiªm träng + BÞ can, bÞ c¸o ph¹m téi nghiªm träng -Tr­êng hîp 2 : B¾t ng­êi trong tr­êng hîp khÈn cÊp. + C¨n cø thø nhÊt : Cã c¨n cø kh¼ng ®Þnh ng­êi ®ã ®ang chuÈn bÞ thùc hiÖn téi ph¹m rÊt nghiªm träng hoÆc téi ph¹m ®Æc biÖt nghiªm träng + C¨n cø thø hai : Khi ng­êi bÞ h¹i hoÆc ng­êi cã mÆt t¹i n¬i x¶y ra téi ph¹m chÝnh m¾t tr«ng thÊy + C¨n cø thø ba : cã dÊu vÕt cña téi ph¹m ë ng­êi hoÆc t¹i chç ë cña ng­êi bÞ nghi thùc hiÖn téi ph¹m vµ xÐt thÊy cÇn ng¨n chÆn ngay viÖc ng­êi ®ã trèn hoÆc tiªu huû chøng cø -Tr­êng hîp 3 : B¾t ng­êi ®ang ph¹m téi qu¶ tang hoÆc ®ang bÞ truy n·. b. QuyÒn ®­îc ph¸p luËt b¶o hé vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù vµ nh©n phÈm *§Þnh nghÜa : QuyÒn ®­îc ph¸p luËt b¶o hé vÒ tÝnh m¹ng, søc kháe, danh dù vµ nh©n phÈm(SGK) *QuyÒn bao gåm hai néi dung. -Néi dung 1 : Kh«ng ai ®­îc x©m ph¹m tíi tÝnh m¹ng, søc khoÎ cña ng­êi kh¸c. *PL n­íc ta nghiªm cÊm c¸c hµnh vi +C¸c hµnh vi hung h·n,c«n ®å,®¸nh ng­êi g©y th­¬ng tÝch + C¸c hµnh vi x©m ph¹m ®Õn tÝnh m¹ng cña ng­êi kh¸c nh­ giÕt ng­êi,®e do¹ giÕt ng­êi,lµm chÕt ng­êi. - Néi dung 2 : Kh«ng ai ®­îc x©m ph¹m tíi danh dù vµ nh©n phÈm cña ng­êi kh¸c. -kh«ng ®­îc cã hµnh vi tung tin xÊu, bÞa ®Æt ®iÒu xÊu -kh«ng ®­îc cã hµnh vi tr¸i ph¸p luËt nh­ ®¸nh ®Ëp, chöi m¾ng c. QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ chç ë cña c«ng d©n *Kh¸i niÖm: -Chç ë lµ tµi s¶n riªng cña cd lµ chç thê cóng tæ tiªn lµ n¬i sum häp nghØ ng¬i cña mçi gia ®×nh -QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ chç ë ®­îc hiÓu lµ: Chç ë cña c«ng d©n lµ n¬i bÊt kh¶ x©m ph¹m, kh«ng mét ai cã quyÒn tuú tiÖn vµo chç ë cña ng­êi kh¸c nÕu kh«ng ®­îc ng­êi ®ã ®ång ý.ChØ trong TH d­îc PL cho phÐp * QuyÒn nµy ®­îc hiÓu theo hai néi dung. -Néi dung 1 : Tù tiÖn vµo vµ kh¸m chç ë cña ng­êi kh¸c nÕu kh«ng ®­îc ng­êi ®ã ®ång ý lµ vi ph¹m PL. - Néi dung 2 : Kh¸m chç ë cña c«ng d©n ph¶i theo ®óng ph¸p luËt. Cã 2 tr­êng hîp ®­îc ph¸p luËt cho phÐp kh¸m chç ë cña ng­êi kh¸c: +Kh¼ng ®Þnh chæ ë cña hä cã tang vËt cã liªn quan ®Õn vô ¸ + Kh¼ng ®Þnh chæ ë cña hä cã ng­êi bÞ truy n· hoÆc ng­êi ph¹m téi ®ang lÈn tr¸nh *ViÖc kh¸m xÐt còng ph¶i theo ®óng thñ tôc ,tr×nh tù cña PL: -Cã lÖnh cña VKS & Toµ ¸n,CQ ®iÒu tra -Ph¶i cã mÆt cña chñ nhµ,®¹i diÖn cña CQ x·& ng­êi hµng xãm chøng kiÕn -Kh«ng ®­îc kh¸m vµo ban ®ªm,ph¶i cã ghi biªn b¶n. d. QuyÒn ®­îc b¶o ®¶m an toµn vµ bÝ mËt th­ tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn *Kh¸i niÖm: -Th­ tÝn ®iÖn tÝn ®iÖn tho¹i cña cd lµ ph­¬ng tiÖn dïng ®Ó th¨m hái, trao ®æi bµn b¹c c«ng viÖc lµm ¨n. -Th­ tÝn ®iÖn tÝn ®iÖn tho¹i cña cd lµ ph­¬ng tiÖn sinh ho¹t thuéc ®êi sèng tinh thÇn nªn ph¶i ®­îc b¶o ®¶m an toµn bÝ mËt. * Néi dung +Kh«ng ai ®­îc kiÓm so¸t ®iÖn tho¹i, tù tiÖn bãc më, thu gi÷, tiªu huû th­, ®iÖn tÝn cña ng­êi kh¸c. +ChØ nh÷ng ng­êi cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ chØ trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn thiÕt míi ®­îc bãc më, kiÓm so¸t, thu gi÷ th­ tÝn, ®iÖn tÝn cña c«ng d©‹n -Ng­êi nµo tù tiÖn bãc më, thu gi÷, tiªu huû th­, ®iÖn tÝn cña ng­êi kh¸c sÏ bÞ xö lÝ theo PL. e. QuyÒn t­ do ng«n luËn *C«ng d©n cã quyÒn tù do ng«n luËn ®­îc hiÓu lµ quyÒn tù do ph¸t biÓu ý kiÕn, thÓ hiÖn chÝnh kiÕn, quan ®iÓm cña m×nh vÒ c¸c vÊn ®Ò chung cña ®Êt n­íc *C«ng d©n thùc hiÖn quyÒn tù do ng«n luËn nh­ thÕ nµo ? - thùc hiÖn trªn c¬ së ph¸p luËt - kh«ng ®­îc tù do tuú tiÖn - kh«ng ®­îc lîi dông ®Ó chèng ph¸ nhµ n­íc, ph¸ häai trËt tù, an toµn x· héi 3. Tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n­íc vµ c«ng d©n trong viÖc b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n cña cd a. §èi víi Nhµ n­íc -Mét lµ ban hµnh mét hÖ thèng ph¸p luËt nh­ HiÕn ph¸p,LuËt h×nh sù,LuËt d©n sù,.. -Hai lµ, Nhµ n­íc tæ chøc vµ x©y dùng bé m¸y c¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng b. §èi víi c«ng d©n -Mét lµ n¾m d­îc néi dung c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n trªn -Hai lµ Phª ph¸n ®Êu tranh tè c¸o viÖc lµm tr¸i PL vi ph¹m quyÒn tù do c¬ b¶n trªn -Ba lµ TÝch cùc gióp ®ì c¸n bé Nhµ n­íc thi hµnh quyÕt ®Þnh b¾t ng­êi ®óng PL -Bèn lµ Tù rÌn luyÖn n©ng cao ý thøc PL 4. Cñng cè bµi häc 5. H­íng dÉn häc bµi -Tr¶ lêi c©u hái ë SGK -§äc tr­íc bµi míi