Giáo án Giáo dục công dân Lớp 10 - Bài 6: Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng

GV tËp trung toµn líp, gi÷ trËt tù vµ gäi ®¹i diÖn tõng nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ cña nhãm m×nh. Nhãm kh¸c l¾ng nghe ®Ó bæ sung GV: Sau mçi ý HS tr¶ lêi GV chèt ý vµ bãc ®¸p ¸n s¬ ®å. Ho¹t ®éng 5 – C¶ líp GV: §­a ra mét sè c©u hái th¶o luËn c¶ líp 1. Theo em sù ra ®êi cña c¸i míi nh­ thÕ nµo?(®¬n gi¶n hay phøc t¹p?V× sao?) 2. Khuynh h­íng ph¸t triÓn cña sù vËt vµ hiÖn t­îng cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo trong thùc tiÔn ? Cho vÝ dô? HS: Nghiªn cøu SGK vËn dông vèn hiÓu biÕt cña m×nh suy nghÜ tr¶ lêi. GV: NhËn xÐt,bæ sung vµ kÕt luËn. C¸i míi ra ®êi kh«ng ®¬n gi¶n, dÔ dµng, mµ ph¶i tr¶i qua sù ®Êu tranh gi÷a c¸i míi vµ c¸i cò, c¸i tiÕn bé vµ l¹c hËu. V× thÕ chóng ta kh«ng nªn ¶o t­ëng vÒ sù ra ®êi dÔ dµng cña c¸i míi nh­ng chóng ta h·y v÷ng tin vÒ sù tÊt th¾ng cña c¸i míi. GV: KÕt luËn toµn bµi. 1. Phñ ®Þnh biÖn chøng vµ phñ ®Þnh siªu h×nh * Phñ ®Þnh: lµ sù xo¸ bá sù tån t¹i cña mét sù vËt hiÖn t­îng nµo ®ã. Cã 2 quan niÖm c¬ b¶n vÒ phñ ®Þnh ®ã lµ phñ ®Þnh biÖn chøng vµ phñ ®Þnh siªu h×nh a. Phñ ®Þnh siªu h×nh. b. Phñ ®Þnh biÖn chøng (GV treo tê nguån PHT sè 1, hoÆc chiÕu tê nguån PHT trªn mµn h×nh). - TÝnh kh¸ch quan: nguyªn nh©n cña sù phñ ®Þnh n»m ngay trong b¶n th©n sù vËt, hiÖn t­îng, lµ kÕt qu¶ cña viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn. - TÝnh kÕ thõa: lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, ®¶m b¶o cho sù vËt vµ hiÖn t­îng gi÷ l¹i yÕu tè tÝch cùc, g¹t bá nh÷ng yÕu tè tiªu cùc, lçi thêi cña c¸i cò, ®Ó sù vËt vµ hiÖn t­îng ph¸t triÓn liªn tôc, kh«ng ngõng. 2. Khuynh h­íng ph¸t triÓn cña SVHT. Sù vËt ®ang tån t¹i Sù vËt míi Sù vËt míi h¬n Phñ ®Þnh lÇn 1 Phñ ®Þnh lÇn 2 (Phñ ®Þnh cña phñ ®Þnh) 4. Còng cè kiÕn thøc GV còng cè kiÕn thøc b»ng bµi tËp GV: Ph¸t PHT cho häc sinh C©u 1. Ph©n biÖt P§BC vµ P§SH cña c¸c sù vËt, hiÖn t­îng sau: SVHT P§BC P§SH Con gµ pd Qu¶ trøng Luéc trøng ®Ó ¨n Con t»m p® C¸i kÐn Ho¸ chÊt ®éc h¹i tiªu diÖt SV XHPK p® XHNL C©u 2: Em ®ång ý víi víi kiÕn nµo sau ®©y vÒ P§BC. A. Phñ ®Þnh lµ sù xo¸ bá B. Phñ ®Þnh lµ sù xo¸ bá hoµn toµn chÊm døt sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C. Phñ ®Þnh lµ c¸i míi ra ®êi thay thÕ c¸i cò , sù ph¸t triÓn cao h¬n. C©u 3: Häc sinh chóng ta ph¶i häc tËp nh­  thÕ nµo ®Ó phï hîp víi quan ®iÓm cña phñ ®Þnh biÖn chøng? A. Lu«n lu«n suy nghÜ ®Ó ®æi míi ph­¬ng ph¸p häc tËp B. Phª ph¸n c¸i cò nh­ng kh«ng phñ ®Þnh tÊt c¶. C.Gi÷ g×n, b¶o tån di s¶n v¨n ho¸. D. TÊt c¶ c¸c viÖc lµm trªn HS: Tr¶ lêi vµo PHT GV: NhËn xÐt bæ sung ®­a ra ®¸p ¸n ®óng. 5. H­íng dÉn häc bµi ë nhµ GV: H­íng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp trong SG * GV: DÆn häc sinh nghiªn cøu tr­íc bµi 7”Thùc tiÔn vµ vai trß cña thùc tiÔn ®èi nhËn thøc”. *. C¸c tranh ¶nh vµ s¬ ®å sö dông gi¶ng d¹y bµi 6. Bøc 1: §èt , ph¸ rõng Bøc 2: VÝ dô cña ¨ng-ghen ( H¹t thãc c©y lóa h¹t thãc) Tê nguån phiÕu häc tËp Phñ ®Þnh siªu h×nh Phñ ®Þnh biÖn chøng Kh¸i niÖm DiÔn ra do sù can thiÖp, sù t¸c ®éng tõ bªn ngoµi, c¶n trë hoÆc xo¸ bá sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn tù nhiªn cña sù vËt hiÖn t­îng. DiÔn ra do sù ph¸t triÓn cña b¶n th©n SVHT, cã kÕ thõa nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña SVHT cò ®Ó ph¸t triÓn sù vËt hiÖn t­îng míi. Nguyªn nh©n T¸c ®éng tõ ngoµi vµo Tù th©n phñ ®Þnh (phñ ®Þnh kh¸ch quan) §Æc ®iÓm Phñ ®Þnh s¹ch tr¬n - TÝnh kÕ thõa - TÝnh kh¸ch quan T¸c dông Tiªu diÖt sù ph¸t triÓn TiÒn ®Ò sù ph¸t triÓn Tê nguån s¬ ®å Khuynh h­íng ph¸t triÓn cña sù vËt hiÖn t­îng IV. T¸c dông cña viÖc sö dông tranh ¶nh trong th¶o luËn nhãm. ­u ®iÓm. VÒ phÝa gi¸o viªn: Cã thÓ quan s¸t vµ nhËn biÕt ý thøc tù häc, th¸i ®é lµm bµi cña häc sinh. Tõ ®ã gi¸o viªn cã thÓ ®¸nh gi¸ kÜ luËt häc tËp cña häc sinh. VÒ phÝa häc sinh. C¨n cø vµo yªu cÇu cña gi¸o viªn, ®Ó ph©n chia néi dung c¬ b¶n ®Ó tù häc. Tõ ®ã rÌn luyÖn ®­îc kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, tæng hîp, t­ duy l«gic, n¾m b¾t c¸c vÊn ®Ò cèt lâi, c¬ b¶n cña yªu cÇu häc tËp. §Æc biÖt ®èi víi nh÷ng häc sinh rôt rÌ, Ýt nãi th× th«ng qua tranh ¶nh kÕt hîp víi PHT sÏ ph¶n håi ®­îc nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c tõ phÝa c¸c em cho gi¸o viªn. 2. H¹n chÕ. Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm, viÖc sö dông tranh ¶nh còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nh­: líp ån h¬n do trao ®æi, tæn phÝ Nh×n chung, trong c¸c giê d¹y nÕu sö dông tranh ¶nh ®Ó ho¹t ®éng nhãm th× g׬ häc sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n, vµ g©y hµo høng lµm viÖc c¶ tõ gi¸o viªn vµ häc sinh, tr¸nh t×nh tr¹ng ú trong giê häc. V. KÕt qu¶ thùc tÕ. Trong thùc tÕ gi¶ng d¹y m«n GDCD ë tr­êng THPT t«i ®· tiÕn hµnh ph­¬ng ph¸p sö dông tranh ¶nh ®Ó tæ chøc häc sinh th¶o luËn nhãm ë bµi 6 “Khuynh h­íng ph¸t triÓn cña sù vËt hiÖn t­îng”. Tr­íc khi tiÕn hµnh thö nghiÖm ph­¬ng ph¸p nµy mét mÆt t«i ®· so¹n gi¸o ¸n ®Çy ®ñ, chu ®¸o, lùa chän nh÷ng tranh ¶nh cã chÊt l­îng. MÆt kh¸c, trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y b¶n th©n t«i ®· trao ®æi ý kiÕn víi c¸c b¹n bÌ, ®ång nghiÖp vÒ ph­¬ng ph¸p nµy, ®Ó bæ sung vµo bµi d¹y cña m×nh. V× thÕ khi kiÓm tra kÕt qña thùc nghiÖm t«i thÊy b­íc ®Çu cã tÝnh kh¶ quan. T«i ®· chän 4 líp cã tr×nh ®é t­¬ng ®­¬ng nhau ®ã lµ:10A1,10A2, , 10A4, 10A5 vµ sö dông d¹y theo hai ph­¬ng ph¸p. -Líp thùc nghiÖm lµ: 10A1 vµ 10A5 : theo ph­¬ng ph¸p sö dông tranh ¶nh ®Ó th¶o luËn nhãm. -Líp ®èi chøng lµ: 10A2 vµ 10A4: theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng Sau mçi tiÕt d¹y t«i ®· tiÕn hµnh kiÓm tra tõ 5 ®Õn 7 phhót ë c¸c líp trªn vµ thu ®­îc kÕt qña nh­ sau: Líp Líp thùc nghiÖm (D¹y theo ph­¬ng ph¸p sö dông tranh ¶nh th¶o luËn nhãm) Líp Líp ®èi chøng(D¹y theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng) Møc d­íi TB Møc TB Møc kh¸ Møc giái Møc d­íi TB Møc TB Møc kh¸ møc giái 10A2(50hs) 0% 38,4% 49,1% 12,5% 10A1(50hs) 11,5% 59,4% 29,1% 0% 10A4(51hs) 0% 40,5% 44,5% 14,7% 10A5(51hs) 9,2% 53,5% 35,2% 2,1% Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ kÕt qu¶ tõ c¸c bµi kiÓm tra t«i nhËn thÊy: -Líp ®èi chøng 10A1, 10A5 tØ lÖ häc sinh ®¹t ®iÓm kh¸, giái cßn thÊp, tØ lÖ häc sinh ®¹t ®iÓm trung b×nh lµ chñ yÕu. ThËm chÝ cã tØ lÖ häc sinh bÞ ®iÓm d­íi trung b×nh. Sè l­îng häc sinh hiÓu bµi kh¾c s©u kiÕn thøc cßn Ýt. VÉn cßn nhiÒu häc sinh ch­a chó ý nghe gi¶ng. - Líp thùc nghiÖm 10A2, 10A4 tØ lÖ ®iÓm kh¸, giái cao h¬n líp ®èi chøng, kh«ng cã tØ lÖ häc sinh d­íi ®iÓm trung b×nh, phæ biÕn lµ ®iÓm 7,8,9. Kh«ng khÝ häc tËp s«i næi, sinh ®éng, häc sinh tÝch cùc x©y dùng bµi. Víi kÕt qu¶ nh­ trªn chøng tá r»ng ph­¬ng ph¸p nµy ngoµi viÖc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña häc sinh cßn gióp cho häc sinh hiÓu bµi nhanh h¬n, g׬ häc sinh ®éng h¬n. IV. Bài học kinh nghiệm. Là một GV giảng dạy môn GDCD THPT, dù tuổi nghề còn non trẻ nhưng tôi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm trong quá trình sử dụng phöông phaùp naøy. Có một điều mà tôi cảm nhận được qua các giờ giảng một cách sâu sắc là: Giờ dạy nào GV sử duïng tranh aûnh ñeå thaûo luaän nhoùm thì giờ học đó trở nên sinh động, lôi cuốn học sinh và khối lượng tri thức được truyền thụ nhiều hơn, HS hứng thu nhiều hơn những giờ GV chæ söû duïng ñôn thuaàn thaûo luaän nhoùm PhÇn C : KÕt luËn Đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy đã và đang trở thành xu thế tất yếu trong thời kỳ XHH giáo dục, thời kỳ chấn hưng nền giáo dục nước nhà nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho HS để hướng đến một nguồn nhân lực có chất lượng cao. Vôùi đội ngũ GV GDCD hầu hết là những GV trẻ, có nhiều khả năng trong việc tự thiết kế, sưu tầm và sử dụng tranh aûnh. Vì vậy có thể hoàn toàn tin tưởng rằng việc triển khai phong trào sử dụng tranh aûnh ñeå thaûo luaän nhoùm trong môn GDCD là hoàn toàn khả thi và chắn chắn phong trào này sẽ được nhiều thầy cô hưởng öùng. *Nh÷ng nhËn xÐt rót ra tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ò tµi. - Ph­¬ng ph¸p sö dông tranh ¶nh ®Ó th¶o luËn nhãm thùc sù trë thµnh c«ng cô quan träng gióp häc sinh t×m tßi, kh¸m ph¸ kiÕn thøc. T¹o ®­îc kh«ng khÝ hµo høng, tù tin trong giê häc, x©y dùng d­îc c¸ch häc míi, trong ®ã häc sinh lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh nhËn thøc, tÝch cùc tù lÜnh héi kiÕn thøc míi. - Ph­¬ng ph¸p nµy võa gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò m©u thuÉn gi÷a néi dung kiÕn thøc cña bµi qu¸ dµi so víi thêi l­îng h¹n chÕ cña mét tiÕt häc nh­ng ®ång thêi còng kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khã kh¨n vÒ ho¹t ®éng ®éc lËp cña häc sinh trong ®iÒu kiÖn häc sinh ®«ng trong mét líp häc. - Khi sö dông ph­¬ng ph¸p nµy vµo d¹y bµi 6 “ Khuynh h­íng ph¸t triÓn cña sù vËt hiÖn t­îng ‘’ c¸c em ®· tham gia trao ®æi tÝch cùc, s«i næi ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò g©y cÊn, chÝnh v× vËy c¸c em dÔ n¾m b¾t kiÕn thøc h¬n vµ giê häc s«i næi h¬n, sinh ®éng h¬n. PhÇn D :KiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt Trong khuôn khổ bài viết này, tôi xin có một vài đề xuất đối với các cấp quản lý giáo dục, nhằm nâng cao việc sử dụng phöông phaùp naøy vào giảng dạy như sau: -Moät laø : Đối với Sở GD&ĐT tăng cường đề xuất với Bộ GD thiết kế nhiều hơn nữa caùc tranh aûnh cho bộ môn GDCD. - Hai laø :VÒ phÝa nhµ tr­êng : +Các trường phát động phong trào tự làm đồ dùng dạy học, có theo dõi, tổng kết và trao giải. + Ph­¬ng ph¸p nµy rÊt phï hîp víi viÖc sö dông m¸y chiÕu v× thÕ nhµ tr­êng cÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cã mét phßng häc b»ng m¸y chiÕu. + CÇn nèi m¹ng eternet vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸o viªn t×m kiÕm tranh ¶nh,sè liÖu ®Ó phôc vô viÖc d¹y häc - Ba là: Nếu GV sưu tầm được nhiều tư liệu bộ môn, nhà trường hãy hỗ trợ nguồn kinh phí để thực hiện. -VÒ phÝa gi¸o viªn : +Ph¶i nghiªn cøu kÜ néi dung bµi häc ®Ó tõ ®ã biÕt chän läc nh÷ng bøc tranh cã chÊt l­îng, hay thiÕt kÕ nh÷ng s¬ ®å ®¬n gi¶n ®Ó sö dông vµo bµi gi¶ng (tr¸nh viÖc ®­a vµo qu¸ nhiÒu bøc tranh hay nh÷ng bøc tranh kÐm chÊt l­îng trong mét bµi sÏ lµm ph©n t¸n häc sinh) + Ph¶i tuú vµo l­îng kiÕn thøc cña häc sinh ®Ò sö dông c©u hái thùc tÕ phï hîp -VÒ phÝa häc sinh : ph¶i nghiªn cøu kÜ bµi häc ë nhµ tr­íc khi ®Õn líp. * Ph­¬ng ph¸p nµy còng cã thÓ ¸p dông vµo d¹y mét sè bµi ë ch­¬ng tr×nh líp 10, 11, 12 vµ më réng ë c¸c m«n häc kh¸c. Trên thực tế, việc nghiên cứu và ứng dụng sáng kiến này chỉ trong một phạm vi hẹp, vì thế chưa thể đánh giá được toàn diện và chính xác nhất những ưu điểm và hạn chế của phöông phaùp naøy. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự động viên cổ vũ cùng những lời góp ý chân thành từ các thầy cô đồng nghiệp để sáng kiến này ngày một hoàn thiện hơn./.