Giáo án Giáo dục công dân Khối 12 - Tuần 4 - Tiết 4, Bài 2: Thực hiện pháp luật - Năm học 2009-2010 - Trần Hữu Sáu

ñònh cuûa phaùp luaät hoaëc khoâng haønh ñoäng – khoâng laøm nhöõng vieäc phaûi laøm theo quy ñònh cuûa phaùp luaät . + Haønh vi ñoù xaâm phaïm, gaây thieät haïi cho nhöõng quan heä xaõ hoäi ñöôïc phaùp luaät baûo veä. ­ Thöù hai, do ngöôøi coù naêng löïc traùch nhieäm phaùp lí thöïc hieän. Naêng löïc traùch nhieäm phaùp lí ñöôïc hieåu laø khaû naêng cuûa ngöôøi ñaõ ñaït moät ñoä tuoåi nhaát ñònh theo quy ñònh phaùp luaät, coù theå nhaän thöùc, ñieàu khieån vaø chòu traùch nhieäm veà vieäc thöïc hieän haønh vi cuûa mình. ­ Thöù ba, ngöôøi vi phaïm phaùp luaät phaûi coù loãi. Loãi theå hieän thaùi ñoä cuûa ngöôøi bieát haønh vi cuûa mình laø sai, traùi phaùp luaät , coù theå gaây haäu quaû khoâng toát nhöng vaãn coá yù laøm hoaëc voâ tình ñeå maëc cho söï vieäc xaûy ra. => Keát luaän: Vi phaïm phaùp luaät laø haønh vi traùi phaùp luaät , coù loãi do ngöôøi coù naêng löïc traùch nhieäm phaùp lí thöïc hieän, xaâm haïi caùc quan heä xaõ hoäi ñöôïc phaùp luaät baûo veä. b) Traùch nhieäm phaùp lí ­ Traùch nhieäm phaùp lí laø nghóa vuï cuûa caùc chuû theå vi phaïm phaùp luaät phaûi gaùnh chòu nhöõng bieän phaùp cöôõng cheá do Nhaø nöôùc aùp duïng. ­ Traùch nhieäm phaùp lí ñöôïc aùp duïng nhaèm : + Buoäc caù chuû theå vi phaïm phaùp luaät chaám döùt haønh vi traùi phaùp luaät . + Giaùo duïc, raên ñe nhöõng ngöôøi khaùc ñeå hoï traùnh, hoaëc kieám cheá nhöõng vieäc laøm traùi phaùp luaät . c) Caùc loaïi vi phaïm phaùp luaät vaø traùch nhieäm phaùp lí: ­ Vi phaïm hình söï laø nhöõng haønh vi nguy hieåm cho xaõ hoäi bò coi laø toäi phaïm quy ñònh taïi Boä luaät Hình söï. Ngöôøi phaïm toäi phaûi chòu traùch nhieäm hình söï , phaûi chaáp haønh hình phaït theo quy ñònh cuûa Toøa aùn. Ngöôøi töø ñuû 14 ñeán döôùi 16 tuoåi phaûi chòu traùch nhieäm hình söï veà toäi phaïm raát nghieâm troïng do coá yù hoaëc toäi phaïm ñaëc bieät nghieâm troïng. Ngöôøi töø 16 tuoåi trôû leân phaûi chòu traùch nhieäm hình söï veà moïi toäi phaïm . ­ Vi phaïm haønh chính laø haønh vi vi phaïm phaùp luaät coù möùc ñoä nguy hieåm cho xaõ hoäi thaáp hôn toäi phaïm, xaâm phaïm caùc quy taéc quaûn lí nhaø nöôùc . Ngöôøi vi phaïm phaûi chòu traùch nhieäm haønh chính theo quy ñònh cuûa phaùp luaät . Ngöôøi töø 14 ñeán 16 tuoåi bò xöû phaït haønh chính veà vi phaïm haønh chính do coá yù ; ngöôøi töø ñuû 16 tuoåi trôû leân bò xöû phaït haønh chính veà moïi vi phaïm haønh chính do mình gaây ra. ­ Vi phaïm daân söï laø haønh vi vi phaïm phaùp luaät , xaâm phaïm tôùi caùc quan heä taøi saûn (quan heä sôû höõu, quan heä hôïp ñoàng) vaø quan heä nhaân thaân (lieân quan ñeán caùc quyeàn nhaân thaân, khoâng theå chuyeån giao cho ngöôøi khaùc, ví duï : quyeàn ñoái vôùi hoï, teân, quyeàn ñöôïc khai sinh, bí maät ñôøi tö, quyeàn xaùc ñònh laïi giôùi tính) Ngöôøi coù haønh vi vi phaïm daân söï phaûi chòu traùch nhieäm daân söï. Ngöôøi töø ñuû 6 tuoåi ñeán chöa ñuû 18 tuoåi khi tham gia caùc giao dòch daân söï phaûi ñöôïc ngöôøi ñaïi dieän theo phaùp luaät (ví duï : boá meï ñoái vôùi con) ñoàng yù, coù caùc quyeàn , nghóa vuï , traùch nhieäm daân söï phaùt sinh töø giao dòch daân söï do ngöôøi ñaïi dieän xaùc laäp vaø thöïc hieän. ­ Vi phaïm kæ luaät laø vi phaïm phaùp luaät xaâm phaïm caùc quan heä lao ñoäng, coâng vuï nhaø nöôùc do phaùp luaät lao ñoäng, phaùp luaät haønh chính baûo veä. Caùn boä, coâng chöùc, vieân chöùc vi phaïm kæ luaät phaûi chòu traùch nhieäm kæ luaät vôùi caùc hình thöùc caûnh caùo, haï baäc löông, chuyeån coâng taùc khaùc, buoäc thoâi vieäc 4. Cuûng coá: ï Thöïc hieän phaùp luaät laø gì? Em haõy phaân tích nhöõng ñieåm gioáng vaø khaùc nhau giöõa caùc hình thöùc thöïc hieän phaùp luaät . Gôïi yù: Caùc ñieåm gioáng vaø khaùc nhau giöõa hai hình thöùc thöïc hieän phaùp luaät: Söû duïng PL Thi haønh PL Tuaân thuû PL Aùp duïng PL Chuû theå Caù nhaân, toå chöùc Caù nhaân, toå chöùc Caù nhaân, toå chöùc Cô quan, coâng chöùc nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn Möùc ñoä chuû ñoäng cuûa chuû theå Chuû ñoäng thöïc hieän quyeàn (nhöõng vieäc ñöôïc laøm) Chuû ñoäng thöïc hieän nghóa vuï (nhöõng vieäc phaûi laøm) Khoâng laøm nhöõng vieäc bò caám Cô quan nhaø nöôùc chuû ñoäng ra quyeát ñònh hoaëc thöïc hieän haønh vi phaùp luaät theo ñuùng chöùc naêng, thaåm quyeàn ñöôïc trao Caùch thöùc thöïc hieän Neáu phaùp luaät khoâng quy ñònh thì caù nhaân, toå chöùc coù thaåm quyeàn löïa choïn, thoaû thuaän (ví duï:caùc beân coù theå töï thoaû thuaän caùch kyù hôïp ñoàng mua baùn taøi saûn, caùch thöùc trao taøi saûn, thôøi gian giao traû tieàn vaø taøi saûn, ñòa ñieåm thöïc hieän) Baét buoäc tuaân theo caùc thuû tuïc, trình töï chaët cheõ do phaùp luaät quy ñònh ï Theá naøo laø vi phaïm phaùp luaät ? Neâu ví duï. ï Theo em, vi phaïm phaùp luaät vaø traùch nhieäm phaùp lí coù gì chung vaø coù gì khaùc bieät vôùi vi phaïm ñaïo ñöùc vaø traùch nhieäm ñaïo ñöùc? Laáy troäm tieàn cuûa ngöôøi khaùc laø vi phaïm phaùp luaät hay vi phaïm ñaïo ñöùc? Ngöôøi coù haønh vi troäm caép phaûi chòu traùch nhieäm phaùp lí hay traùch nhieäm ñaïo ñöùc? (Gôïi yù : Giöõa vi phaïm phaùp luaät, traùch nhieäm phaùp lí vaø vi phaïm ñaïo ñöùc, traùch nhieäm ñaïo ñöùc coù nhöõng ñieåm gioáng vaø khaùc nhau sau: Gioáng nhau - Ñeàu laø haønh vi traùi vôùi caùc quy taéc, chuaån möïc chung (ñeàu laø traùch nhieäm cuûa ngöôøi vi phaïm phaûi gaùnh chòu söï taùc ñoäng töø phía xaõ hoäi). b) Khaùc nhau - Vi phaïm phaùp luaät laø haønh vi traùi vôùi caùc quy phaïm phaùp luaät do nhaø nöôùc ban haønh; vi phaïm ñaïo ñöùc laø laøm traùi caùc quan nieäm, chuaån möïc ñaïo ñöùc ñöôïc thöøa nhaän chung trong xaõ hoäi. - Vi phaïm phaùp luaät phaûi coù ñuû 3 daáu hieäu do phaùp luaät quy ñònh; Vi phaïm ñaïo ñöùc khoâng nhaát thieát, nhöng cuõng coù nhöõng yeáu toá töông töï nhö khaû naêng nhaän thöùc, khaû naêng ñieàu khieån haønh vi Giaùo vieân coù theå döïa vaøo nhöõng gôïi yù naøy ñeå tieán haønh moät cuoäc traéc nghieäm nhoû baèng caùch keû baûng so saùnh sau: Haønh vi Vi phaïm ñaïo ñöùc Vi phaïm phaùp luaät - Neáu laøm baøi taäp chung taïi lôùp thì yeâu caàu caùc em leân ñieàn vaøo baûng keû to treân giaáy A0 hoaëc treân baûng ñen; - Neáu laøm baøi taäp caù nhaân thì höùông daãn hoïc sinh töï keû baûng hoaëc phaùt cho hoïc sinh baûng keû saün (photo coppy) ñeå caùc em ñieàn vaøo vaø noäp laïi cho giaùo vieân.) ï Haõy phaân bieät söï khaùc nhau giöõa vi phaïm hình söï vaø vi phaïm haønh chính . Neâu ví duï. ï Trong tình huoáng neâu ôû muïc 2. Vi phaïm phaùp luaät vaø traùch nhieäm phaùp lí, vaän duïng caùc tö lieäu trong baøi, em haõy phan tích caùc vi phaïm cuûa baïn A vaø vi phaïm cuûa boá baïn A. Vôùi caùc vi phaïm cuûa moãi ngöôøi, theo em, hoï phaûi chòu traùch nhieäm phaùp lí naøo? ( Gôïi yù: Haønh vi vi phaïm cuûa boá baïn A : ñi xe moâ toâ ngöôïc chieàu quy ñònh. Haønh vi vi phaïm cuûa baïn A ñi xe moâ toâ ngöôïc chieàu vaø laùi xe khi chöa ñuû tuoåi quy ñònh ( 18 tuoâæ), khoâng coù Giaáy pheùp laùi xe, do ñoù: ­ Traùch nhieäm phaùp lí: Theo Nguyeân taéc xöû phaït haønh chính (taïi Ñieàu 4, Nghò ñònh soá 146/2007/NÑ – CP ): + Boá cuûa baïn A thöïc hieän moät haønh vi ñi xe moâ toâ ngöôïc chieàu neân chæ bò phaït moät laàn veà haønh vi cuûa mình. + Baïn A thöïc hieän 2 haønh vi traùi phaùp luaät neân phaûi chòu xöû phaït cho töøng haønh vi. + Tuy baïn A vaø boá baïn A cuøng ñi xe moâ toâ vaøo ñöôøng ngöôïc chieàu, nhöng moãi ngöôøi ñeàu chòu hình thöùc xöû phaït rieâng. ­ Caùc hình thöùc xöû phaït ñoái vôùi baïn A vaø boá cuûa baïn A: + Ñoái vôùi haønh vi ñi xe moâ toâ ngöôïc chieàu: Phaït tieàn töø 100.000 ñoàng ñeán 200.000 ñoàng ñoái vôùi moãi ngöôøi ñieàu khieån vi phaïm. + Ñoái vôùi haønh vi ñieàu khieån xe maùy treân 50 phaân khoái cuûa baïn A: Phaït caûnh caùo hoaëc phaït tieàn töø 40.000 ñoàng ñeán 60.000 ñoàng). Nhö vaäy, theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, hai boá con baïn A phaûi chòu traùch nhieäm haønh chính. ) ï Theo em, vieäc truy cöùu traùch nhieäm hình söï vaø phaït tuø ñoái vôùi hai ngöôøi phaïm toäi chöa thaønh nieân trong baøi ñoïc theâm coù thoûa ñaùng khoâng? Vì sao? (Gôïi yù: Hai bò caùo ñeàu laø ngöøôi chöa thaønh nieân, bò keát aùn vôùi “ Toäi cöôùp giaät taøi saûn” vaø möùc aùn laø: 1 naêm tuø giam ñoái vôùi bò caùo vöøa qua tuoåi 15 khi phaïm toäi vaø 1 naêm 6 thaùng tuø giam vôùi bò caùo treân 17 tuoåi. Theo nguyeân taéc xöû lí ñoái vôùi ngöôøi chöa thaønh nieân phaïm toäi thì neáu ngöôøi ñoù phaïm toäi ít nghieâm troïng (möùc cao nhaát cuûa khung hình phaït ñeán 3 naêm tuø) hoaëc toäi nghieâm troïng (möùc cao nhaát cuûa khung hình ñeán 7 naêm tuø) thì coù theå ñöôïc mieãn traùch nhieäm hình söï (Ñieàu 68, Boä luaät Hình söï 1999). Tuy nhieân, theo Ñieàu 136, Boä luaät hình söï 1999 veà “ Toäi cöùôp giaät taøi saûn”, ñaây laø toäi ñaëc bieät nghieâm troïng vì coù möùc cao nhaát cuûa khung hình phaït laø töø 12 naêm tuø ñeán 20 naêm hoaëc chung thaân. Do ñoù, hai bò caùo khoâng ñöïôc mieãn traùch nhieäm hình söï. - Veà möùc phaït tuø giam: Khoaûn 1, Ñieàu 136 Boä luaät hình söï 1999 quy ñònh möùc thaáp nhaát cuûa khung hình phaït ñoái vôùi Toäi cöôùp giaät taøi saûn laø 1 naêm ñeán 5 naêm. Do ñoù, baûn aùn tuyeân ñoái vôùi hai bò caùo laø thoûa ñaùng treân cô sôû ñaõ xem xeùt caùc tình tieát giaûm nheï nhö tuoåi cuûa töøng bò caùo, phaïm toäi laàn ñaàu, haïn cheá veà nhaän thöùc xaõ hoäi, phaùp luaät.) ï Tröôùc coång nhaø treû, moät beù gaùi meáu maùo laét ñaàu :”Con khoâng ñoäi muõ baûo hieåm ñaâu. Noùng laém!...) Coâ giaùo cuùi xuoáng doã daønh:”Con ñoäi muõ baûo hieåm vaøo, neáu khoâng, ra ñöôøng maáy chuù coâng an phaït caû hai meï con ñaáy!”. Nghe ñeán “chuù coâng an” , beù gaùi nín thinh nhöng vaãn phuïng phòu roài ñeå cho meï ñoäi chieác muõ baûo hieåm xinh xaén leân ñaàu. Co giaùo vaø baø meï nhìn nhau cöôøi . Thay vì phaûi ñöa” maáy chuù coâng an” ra doïa beù, theo em, chuùng ta neân noùi gì vôùi beù? 5. Daën doø: - Giaûi quyeát caùc caâu hoûi vaø baøi taäp trong SGK. - Söu taàm caùc tö lieäu coù lieân quan ñeán baøi (hình aûnh, baøi vieát,..) - Ñoïc tröôùc baøi 3.