Giáo án Giáo dục công dân Khối 12 - Tiết 5, Bài 2: Thực hiện pháp luật - Kiều Đình Đào

Tröôøng THPT Nguyeãn Höõu Quang GV: Kieàu Ñình Ñaøo Giaùo aùn GDCD K12 Ngaøy soaïn: Tieát PPCT: 5 Baøi:2 I. MỤC ĐÍCH BÀI HỌC 1.Về kiến thức: Hiểu được các giai đoạn thực hiện pháp luật, khái niệm vi phạm pháp luật. 2. Về kĩ năng. Biết cách thực hiện pháp luật phù hợp lứa tuổi 3.Về thái độ: -Nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật. -Ủng hộ những hành vi thực hiện đúng pháp luật và phê phán những hành vi vi phạm pháp luật. II. CHUẨN BỊ. 1.Chuẩn bị của giáo viên: Bảng kiến thức về các giai đoạn thực hiện pháp luật. Sơ đồ về khái niệm và các dấu hiệu vi phạm pháp luật. 2.Chuẩn bị của học sinh: Đọc trước bài 2. Đọc tư liệu tham khảo trong SGK. Giấy bút. III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. 1.Ổn định lớp: Kiểm tra tác phong và sĩ số lớp dạy 2.Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi:Hãy nêu các hình thức thực hiện pháp luật. Đáp án: Có 4 hình thức sau đây: -Sử dụng pháp luật:Các cá nhân, tổ chức sử dụng đúng đắn các quyền của mình, làm những gì mà pháp luật cho phép làm. -Thi hành pháp luật: Các cá nhân, tổ chức thực hiện đầy đủ những nghĩa vụ, chủ động làm những gì mà pháp luật quy định phải làm. -Tuân thủ pháp luật: Các cá nhân, tổ chức kiềm chế để không làm những điều mà pháp luật cấm. - Áp dụng pháp luật: Các cơ quan, công chức có thẩm quyền căn cứ vào pháp luật để ra các quyết định làm phát sinh, chấm dứt hoặc thay đổi việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ cụ thể của cá nhân, tổ chức. . . 3.Giảng bài mới: Thöïc hieän phaùp luaät laø quaù trình ñöa quy phaïm PL vaøo cuoäc soáng trôû thaønh haønh vi hôïp phaùp cuûa caù nhaân hay toå chöùc. Quaù trình ñoù ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo? Ñoù laø töï thöïc hieän hay töï thöïc hieän vaø coù söï can thieäp cuûa NN. Cuï theå nhö theá naøo? Chuùng ta seõ nghieân cöùu tieáp. 4.Tiến trình tiết dạy: T/g HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG BÀI HỌC 10/ 25/ |HĐ1: - Hoûi: Theo em, quyeàn vaø nghóa vuï cuûa vôï vaø choàng xuaát hieän khi naøo? ð Nhaän xeùt, keát luaän: Quyeàn vaø nghóa vuï cuûa vôï vaø choàng chæ xuaát hieän sau khi quan heä hoân nhaân ñöôïc xaùc laäp. Khi aáy, xuaát hieän quan heä phaùp luaät giöõa vôï vaø choàng (giai ñoaïn 1 cuûa quaù trình thöïc hieän phaùp luaät) ­ Vôï, choàng thöïc hieän quyeàn vaø nghóa cuûa mình nhö theá naøo? à Nhaän xeùt, keát luaän: Sau khi quan heä hoân nhaân ñöôïc xaùc laäp, vôï choàng thöïc hieän quyeàn vaø nghóa vuï cuûa mình (giai ñoaïn 2 cuûa quaù trình thöïc hieän phaùp luaät) theo quy ñònh taïi chöông III – Quan heä giöõa vôï vaø choàng cuûa Luaät Hoân nhaân vaø Gia ñình naêm 2000. |HĐ2: - GV söû duïng ví duï trong SGK vaø yeâu caàu HS chæ ra bieåu hieän cuï theå cuûa töøng daáu hieäu cuûa haønh vi vi phaïm trong ví duï ñoù. FGV giaûng: Caùc daáu hieäu vi phaïm PL: °Thöù nhaát: Laø haønh vi traùi phaùp luaät. + Haønh ñoäng cuï theå: Baïn A chöa ñeán tuoåi ñöôïc pheùp töï ñieàu khieån xe moâ toâ maø ñaõ laùi xe ñi treân ñöôøng vaø hai boá con baïn A ñeàu ñi xe ngöôïc chieàu quy ñònh; Cô sôû saûn xuaát, kinh doanh thaûi chaát thaûi chöa ñöôïc xöû lyù ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng vaøo ñaát, nguoàn nöôùc ; nhaäp caûnh, quaù caûnh ñoäng vaät, thöïc vaät chöa qua kieåm dòch; + Khoâng haønh ñoäng: Ngöôøi kinh doanh khoâng noäp thueá cho Nhaø nöôùc (traùi vôùi phaùp luaät veà thueá); Ngöôøi coù thaåm quyeàn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät khoâng giaûi quyeát ñôn thö khieáu naïi, toá caùo cuûa coâng daân ;... °Thöù hai: Do ngöôøi coù naêng löïc traùch nhieäm phaùp lí thöïc hieän. - GV coù theå yeâu caàu HS giaûi thích roõ: Theá naøo laø naêng löïc traùch nhieäm p/ lí? Nhöõng ngöôøi naøo ñuû vaø khoâng ñuû naêng löïc traùch nhieäm p/lí ? GV giaûng: Naêng löïc traùch nhieäm phaùp lyù : Khaû naêng cuûa ngöôøi ñaõ ñaït ñoä tuoåi nhaát ñònh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, coù theå nhaän thöùc vaø ñieàu khieån ñöôïc haønh vi cuûa mình, töï quyeát ñònh caùch xöû söï cho ñuùng phaùp luaät vaø chòu traùch nhieäm ñoäc laäp veà haønh vi cuûa mình. Naêng löïc traùch nhieäm phaùp lyù cuûa con ngöôøi phuï thuoäc vaøo ñoä tuoåi, tình traïng söùc khoeû - taâm lyù (coù bò beänh veà taâm lyù laøm maát hoaëc haïn cheá khaû naêng nhaän thöùc veà haønh vi cuûa mình hay khoâng). °Thöù ba: Ngöôøi vi phaïm phaùp luaät phaûi coù loãi. GV neâu caâu hoûi: Theo em, boá con baïn A coù bieát ñi xe vaøo ñöôøng ngöôïc chieàu laø vi phaïm phaùp luaät khoâng? Haønh ñoäng cuûa boá con baïn A coù theå daãn ñeán haäu quaû nhö theá naøo? Haønh ñoäng ñoù coá yù hay voâ yù? GV giaûng; Moät ngöôøi bình thöôøng, khoeû maïnh veà maët taâm lyù, coù lyù chí vaø töï do yù chí, hoaøn toaøn coù theå löïa choïn cho mình haønh vi xöû söï phuø hôïp vôùi lôïi ích cuûa XH, cuûa coäng ñoàng vaø caàn phaûi thaáy tröôùc haäu quaû haønh vi cuûa mình. Neáu coi thöôøng lôïi ích XH vaø lôïi ích cuûa caù nhaân khaùc, coù theå nhaän thaáy ñöôïc haäu quaû thieät haïi cho XH hoaëc cho ngöôøi khaùc do haønh vi cuûa mình gaây ra nhöng laïi mong muoán, hoaëc ñeå maëc, hoaëc do sô xuaát ñeå noù xaûy ra thì ñoù laø haønh vi coù loãi. Trong khoa hoïc phaùp lyù, loãi ñöôïc hieåu laø traïng thaùi taâm lyù phaûn aùnh traïng thaùi tieâu cöïc cuûa chuû theå ñoái vôùi haønh vi traùi phaùp luaät cuûa mình vaø ñoái vôùi haäu quaû cuûa haønh vi ñoù. Loãi ñöôïc theå hieän döôùi hai hình thöùc : loãi coá yù vaø loãi voâ yù. - Lỗi cố ý là như thế nào? Loãi coá yù : Loãi coá yù tröïc tieáp : Chuû theå vi phaïm nhaän thaáy tröôùc haäu quaû thieät haïi cho XH vaø cho ngöôøi khaùc do haønh vi cuûa mình gaây ra, nhöng vaãn mong muoán ñieàu ñoù xaûy ra. Ví duï : Haønh vi ñaùnh ngöôøi gaây thöông tích. Loãi coá yù giaùn tieáp : Chuû theå vi phaïm nhaän thaáy tröôùc haäu quaû thieät haïi cho xaõ hoäi vaø cho ngöôøi khaùc do haønh vi cuûa mình gaây ra, tuy khoâng mong muoán nhöng vaãn ñeå maëc cho noù xaûy ra. VD : Khoâng cöùu giuùp ngöôøi ñang trong tình traïng nguy hieåm ñeán tính maïng. + Loãi voâ yù, Loãi voâ yù do quaù töï tin : Chuû theå vi phaïm nhaän thaáy tröôùc haäu quaû thieät haïi cho xaõ hoäi vaø cho ngöôøi khaùc do haønh vi cuûa mình gaây ra, nhöng hy voïng, tin töôûng ñieàu ñoù khoâng xaûy ra. Ví duï : Phanh xe (thaéng) khoâng an toaøn ; baùn thöïc phaåm bò quaù haïn söû duïng laøm nhieàu ngöôøi bò ngoä ñoäc. Loãi voâ yù do caåu thaû : Chuû theå vi phaïm do khinh suaát, caåu thaû maø khoâng nhaän thaáy tröôùc haäu quaû cuûa thieät haïi cho xaõ hoäi vaø cho ngöôøi khaùc do mình gaây ra, maëc duø coù theå nhaän thaáy vaø caàn phaûi nhaän thaáy tröôùc.Ví duï : Huùt thuoác laù laøm chaùy röøng ; taït ngang xe maùy laøm ngaõ ngöôøi khaùc. ð GV ruùt ra khaùi nieäm vi phaïm PL: Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật, có lỗi do người có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện, xâm hại các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ. - Khi quan heä hoân nhaân ñöôïc xaùc laäp. - Sau khi quan heä hoân nhaân ñöôïc xaùc laäp, vôï choàng thöïc hieän quyeàn vaø nghóa vuï cuûa mình - Lí do mà bố bạn A đưa ra là không xác đáng; Cảnh sát giao thông phạt 2 bố con bạn A là đúng; Bạn A phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình. - Đủ tuổi chịu trách nhiệm trước PL trước hành vi người đó gây ra . . . - Bố con bạn A đã biết đi vào đường 1 chiều là vi phạm pháp luật; hành động đó có thể dẫn tới gaâ tai nạn giao thông; Hành động đó là cố ý - HS làm việc cá nhân c. Các giai đoạn thực hiện pháp luật: Gồm 2 giai đoạn chính sau: -Giai đoạn 1:Giữa các cá nhân, tổ chức hình thành một quan hệ xã hội do pháp luật điều chỉnh (gọi là quan hệ pháp luật) -Giai đoạn 2: Cá nhân, tổ chức tham gia quan hệ pháp luật thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình. 2. Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí. a. Vi phạm pháp luật: Vi phạm pháp luật có các dấu hiệu cơ bản sau: -Thứ nhất, đó là hành vi trái pháp luật +Hành động cụ thể: làm những việc không được làm theo quy định của pháp luật +Không hành động: không làm những việc phải làm theo quy định của pháp luật. Hành vi đó xâm phạm, gây thiệt hại cho những quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ. -Thứ hai, do người có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện . Năng lực trách nhiệm pháp lí được hiểu là khả năng của người đã đạt một độ tuổi nhất định theo quy điịnh của pháp luật, có thể nhận thức, điều khiển và chịu trách nhiệm về việc thực hiện hành vi của mình. -Thứ ba, người vi phạm pháp luật phải có lỗi. Lỗi thể hiện thái độ của người biết hành vi của mình là sai, trái pháp luật, có thể gây hậu quả không tốt nhưng vẫn cố ý làm hoặc vô tình để mặc cho sự việc xảy ra. Kết luận: Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật, có lỗi do người có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện, xâm hại các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ. 5.- Cuûng coá luyện tập : (5 phút) CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT GIAI ĐOẠN 1 Giữa các cá nhân, tổ chức hình thành một quan hệ xã hội do pháp luật điều chỉnh GIAI ĐOẠN 2 Cá nhân, tổ chức tham gia quan hệ pháp luật thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình. VI PHẠM PHÁP LUẬT CÁC DẤU HIỆU KHÁI NIỆM Do người có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện Là hành vi trái pháp luật Người vi phạm pháp luật phải có lỗi Là hành vi trái pháp luật, có lỗi do người có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện, xâm hại các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ 6.- Hoạt động tiếp nối : - Đọc trước phần tiếp theo: Trách nhiệm pháp lí và các loại vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí. - Đọc Tư liệu tham khảo trong SGK IV. RÚT KINH NGHIỆM: .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................