Giáo án Giáo dục công dân Khối 12 - Tiết 29, Bài 9: Pháp luật với sự phát triển bền vững của đất nước - Năm học 2009-2010

, v¨n ho¸, x· héi vµ m«i tr­êng cña ®Êt n­íc, lµ mét trong c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn x· héi ph¸t triÓn kh«ng lµnh m¹nh, ®Êt n­íc kh«ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng. LuËt H«n nh©n vµ gia ®×nh n¨m 2000 vµ Ph¸p lÖnh D©n sè n¨m 2002 quy ®Þnh c«ng d©n cã nghÜa vô thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ; x©y dùng quy m« gia ®×nh Ýt con, no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc bÒn v÷ng ; vî chång cã nghÜa vô thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. ï Ph¸p luËt vÒ phßng, chèng tÖ n¹n x· héi GV hái: # Nhµ n­íc ta ®· ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n phßng chèng tÖ n¹n x· héi nµo ? C¶ líp trao ®æi, ®µm tho¹i. GV gi¶ng: TÖ n¹n x· héi lµ t×nh tr¹ng kh«ng b×nh th­êng, cã tÝnh lan truyÒn, tr¸i víi ®¹o ®øc x· héi, tr¸i víi ph¸p luËt. Cã nhiÒu tÖ n¹n x· héi kh¸c nhau, nh­ng quan träng h¬n c¶ lµ tÖ cê b¹c, ma tuý vµ n¹n m¹i d©m. C¸c tÖ n¹n nµy lµ hiÓm ho¹ lín cho toµn x· héi, g©y t¸c h¹i cho søc khoÎ, lµm suy tho¸i gièng nßi, lµm h¹ thÊp phÈm gi¸ con ng­êi, ph¸ ho¹i h¹nh phóc gia ®×nh, g©y ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn trËt tù, an toµn x· héi vµ an ninh quèc gia. §Ó gãp phÇn b¶o vÖ truyÒn thèng v¨n ho¸ tèt ®Ñp cña d©n téc, danh dù vµ nh©n phÈm cña con ng­êi, h¹nh phóc gia ®×nh, gi÷ g×n trËt tù, an toµn x· héi, b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n, x©y dùng vµ ph¸t triÓn con ng­êi ViÖt Nam, Nhµ n­íc ta ®É cã c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ phßng, chèng tÖ n¹n x· héi. C¸c quy ®Þnh vÒ phßng, chèng tÖ n¹n chñ yÕu ®­îc quy ®Þnh trong LuËt Phßng, chèng ma tuý n¨m 2000 vµ Ph¸p lÖnh Phßng, chèng m¹i d©m n¨m 2003. Ph¸p luËt quy ®Þnh, phßng, chèng tÖ n¹n x· héi lµ tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n­íc, c¸ nh©n, gia ®×nh, c¬ quan, tæ chøc vµ cña toµn x· héi. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, b¶o vÖ c¸ nh©n, gia ®×nh, c¬ quan, tæ chøc tham gia phßng, chèng tÖ n¹n x· héi; tæ chøc ®Êu tranh chèng c¸c téi ph¹m x· héi vµ sö dông ®ång bé c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, ph¸p luËt, v¨n ho¸, x· héi, nghiÖp vô ®Ó tuyªn truyÒn, vËn ®éng nh©n d©n tham gia phßng, chèng tÖ n¹n x· héi; kÕt hîp phßng, chèng tÖ cê b¹c, tÖ n¹n ma tuý víi phßng, chèng c¸c lo¹i téi ph¹m, HIV/AIDS vµ c¸c tÖ n¹n x· héi kh¸c. GV kÕt luËn: §ång thêi víi chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt nh»m t¨ng tr­ëng kinh tÕ, Nhµ n­íc ta ph¶i quan t©m ®Õn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, víi quan ®iÓm thÓ hiÖn râ trong ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 – 2020 lµ “t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®i ®«i víi thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr­êng”. º Mét sè néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng GV nªu c¸c c©u hái: ? Em h·y ph©n biÖt m«i tr­êng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn ? HS trao ®æi, ph¸t biÓu. GV gi¶ng: + M«i tr­êng bao gåm c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ yÕu tè vËt chÊt nh©n t¹o, bao quanh con ng­êi, cã ¶nh h­ëng tíi ®êi sèng, s¶n xuÊt, sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña con ng­êi vµ sinh vËt”. VÝ dô : s«ng tù nhiªn, hå tù nhiªn, biÓn, ®åi nói, rõng c©y (tù nhiªn vµ nh©n t¹o), s«ng ®µo, kªnh ®µo, c«ng tr×nh thuû lîi, nhµ m¸y, c«ng viªn, khãi bôi vµ chÊt th¶i tõ c¸c nhµ m¸y, bÇu khÝ quyÓn, + Tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ cña c¶i vËt chÊt cña tù nhiªn ®· cã tõ l©u mµ con ng­êi cã thÓ khai th¸c, chÕ biÕn, sö dông ®Ó phôc vô cho cuéc sèng cña m×nh. §ã cã thÓ lµ tµi nguyªn trong lßng ®Êt nh­ than, quÆng, dÇu, khÝ ®èt, nguån n­íc (bao gåm c¶ n­íc kho¸ng vµ n­íc nãng thiªn nhiªn) hoÆc tµi nguyªn trªn mÆt ®Êt nh­ rõng c©y, ®éng vËt quý hiÕm trong rõng, nói, h¶i s¶n (t«m, c¸ ë biÓn, ë s«ng, hå tù nhiªn) Sù ph©n biÖt kh¸i niÖm m«i tr­êng vµ kh¸i niÖm tµi nguyªn thiªn nhiªn chØ mang tÝnh t­¬ng ®èi, bëi v× vÒ mÆt ph¸p lý th× thµnh phÇn m«i tr­êng ®· bao hµm c¸c yÕu tè cña tµi nguyªn thiªn nhiªn nh­ c¸c hÖ thùc vËt, hÖ ®éng vËt t¹o thµnh hÖ sinh th¸i, kho¸ng s¶n, nguån n­íc GV hái: ?Em cã cho r»ng, b¶o vÖ m«i tr­êng cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt n­íc hay kh«ng? V× sao? HS trao ®æi, ph¸t biÓu. GV gi¶ng: B¶o vÖ m«i tr­êng cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt n­íc, v× m«i tr­êng cã ®­îc b¶o vÖ th× kinh tÕ míi cã ®iÒu kiÖn t¨ng tr­ëng, mµ kinh tÕ t¨ng tr­ëng lµ tiÒn ®Ò cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Êt n­íc. GV hái: ?Em biÕt Nhµ n­íc ta ®· ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt b¶o vÖ m«i tr­êng nµo? HS trao ®æi, ph¸t biÓu. GV gi¶ng: Trong hÖ thèng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn, cÇn kÓ ®Õn : 1/ HiÕn ph¸p 1992 ; 2/ LuËt B¶o vÖ m«i tr­êng n¨m 2005 ; 3/ LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng n¨m 2004 ; 4/ LuËt Thuû s¶n n¨m 2003 5/ LuËt Kho¸ng s¶n n¨m 1996 (söa ®æi, bæ sung n¨m 2005) ; 6/ LuËt DÇu khÝ n¨m 1993 ; 7/ LuËt §Êt ®ai n¨m 2003 ; 8/ LuËt Tµi nguyªn n­íc n¨m 1998. Trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt nµy, LuËt B¶o vÖ m«i tr­êng gi÷ vÞ trÝ quan träng nhÊt. LuËt quy ®Þnh ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn vÒ : Tiªu chuÈn m«i tr­êng ; B¶o tån vµ sö dông hîp lý tµi nguyªn thiªn nhiªn ; B¶o vÖ m«i tr­êng trong s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô; B¶o vÖ m«i tr­êng ®« thÞ, khu d©n c­; B¶o vÖ m«i tr­êng biÓn, n­íc s«ng vµ c¸c nguån n­íc kh¸c ; Qu¶n lý chÊt th¶i ; Phßng ngõa, øng phã sù cè m«i tr­êng, kh¾c phôc « nhiÔm vµ phôc håi m«i tr­êng ; Hîp t¸c quèc tÕ vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ; Tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, mÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vµ c¸c thµnh viªn vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ; Thanh tra, xö lý vi ph¹m, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o vµ båi th­êng thiÖt h¹i vÒ m«i tr­êng; GV l­u ý: Trong ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng, ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng cã tÇm quan trong ®Æc biÖt, v× rõng lµ tµi nguyªn quý gi¸, cã gi¸ trÞ to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n­íc. GV gi¶ng më réng: Theo LuËt B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng n¨m 2004, ®èi víi c¸c lo¹i rõng kh¸c nhau ®· cã c¸c quy chÕ ph¸p lý kh¸c nhau trong viÖc qu¶n lý, sö dông, khai th¸c vµ b¶o vÖ. Thø nhÊt, Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý vµ lµ chñ së h÷u ®èi víi rõng tù nhiªn vµ rõng ®­îc ph¸t triÓn b»ng vèn cña Nhµ n­íc, rõng do Nhµ n­íc nhËn chuyÓn quyÒn së h÷u rõng s¶n xuÊt lµ rõng trång tõ c¸c chñ rõng ; ®éng vËt rõng sèng tù nhiªn, hoang d· ; vi sinh vËt rõng; c¶nh quan, m«i tr­êng rõng. Rõng thuéc së h÷u nhµ n­íc bao gåm : v­ên quèc gia ; khu b¶o tån thiªn nhiªn, gåm khu dù tr÷ thiªn nhiªn, khu b¶o tån loµi – sinh c¶nh ; khu b¶o vÖ c¶nh quan, gåm khu rõng di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, danh lam th¾ng c¶nh, khu rõng nghiªn cøu, thùc nghiÖm khoa häc. Thø hai, c¸c tæ chøc kinh tÕ, hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®­îc Nhµ n­íc giao rõng, cho thuª rõng, giao ®Êt, cho thuª ®Êt ®Ó ph¸t triÓn rõng ; c¸c ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n, tæ chøc nghiªn cøu khoa häc ®­îc Nhµ n­íc giao rõng, giao ®Êt ®Ó ph¸t triÓn rõng th× s¶n phÈm rõng thuéc së h÷u cña tËp thÓ vµ c¸ nh©n, hé gia ®×nh. Chñ rõng ®­îc khai th¸c vµ ph¸t triÓn nguån ®éng vËt rõng, trõ nh÷ng loµi quý hiÕm mµ Nhµ n­íc cÊm s¨n b¾t theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Néi dung b¶o vÖ rõng bao gåm tæng hîp c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ: b¶o vÖ hÖ sinh th¸i rõng ; b¶o vÖ thùc vËt rõng, ®éng vËt rõng ; phßng ch¸y, ch÷a ch¸y rõng ; phßng, trõ sinh vËt g©y h¹i rõng ; kinh doanh, vËn chuyÓn thùc vËt, ®éng vËt rõng. ? C«ng d©n häc sinh cã tr¸ch nhiÖm nh­ thÕ nµo trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng? C¶ líp ®µm tho¹i hoÆc th¶o luËn nhãm. GV kÕt luËn vÒ tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n theo néi dung trong SGK. GV ®Æt c©u hái: ? §Ó t¨ng c­êng quèc phßng, b¶o vÖ an ninh quèc gia, Nhµ n­íc ®· ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt nµo? HS trao ®æi, ph¸t biÓu: GV gi¶ng: Nhµ n­íc ®· ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt nh­ LuËt Quèc phßng, LuËt An ninh quèc gia, LuËt C«ng an nh©n d©n, LuËt NghÜa vô qu©n sù, GV hái: ? Nguyªn t¾c ho¹t ®éng quèc phßng vµ b¶o vÖ an ninh quèc gia? HS trao ®æi, ph¸t biÓu: GV gi¶ng: Nh÷ng nguyªn t¾c ho¹t ®éng quèc phßng vµ b¶o vÖ an ninh quèc gia: ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp cña hÖ thèng chÝnh trÞ vµ toµn d©n téc; kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi víi t¨ng c­êng tiÒm lùc quèc phßng vµ b¶o vÖ an ninh quèc gia; phèi hîp cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng quèc phßng, an ninh vµ ®èi ngo¹i; x©y dùng nÒn quèc phßng toµn d©n; GV tiÕp tôc hái: ?B¶o vÖ quèc phßng vµ an ninh cã ý nghÜa g× ®èi víi ®Êt n­íc ta tr­íc ®©y còng nh­ hiÖn nay? ? Nhµ n­íc vµ c«ng d©n cã nhiÖm vô g× trong c«ng cuéc b¶o vÖ quèc phßng vµ an ninh? HS trao ®æi, ph¸t biÓu. GV kÕt luËn: Ph¸p luËt quy ®Þnh cñng cè quèc phßng, b¶o vÖ an ninh quèc gia lµ nhiÖm vô cña toµn d©n mµ nßng cèt lµ Qu©n ®éi nh©n d©n vµ C«ng an nh©n d©n. Mäi c¬ quan, tæ chøc vµ c«ng d©n cã tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô tham gia cñng cè quèc phßng, b¶o vÖ an ninh quèc gia. d) Mét sè néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng §Ó b¶o vÖ m«i tr­êng, b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn, Nhµ n­íc ®· ban hµnh mét hÖ thèng c¸c v¨n b¶n nh­: LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng, LuËt B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, LuËt Thñy s¶n, LuËt DÇu khÝ, LuËt Khãang s¶n, LuËt Tµi nguyªn n­íc... Ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng quy ®Þnh, viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng ph¶i tu©n thñ theo nguyªn t¾c: b¶o vÖ m«i tr­êng ph¶i g¾n kÕt hµi hßa víi ph¸t triÓn kinh tÕ vµ b¶o ®¶m tiÕn bé x· héi ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Êt n­íc; ph¶i phï hîp víi quy luËt, ®Æc ®iÓm tù nhiªn, lÞch sö, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc. e) Mét sè néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ quèc phßng, an ninh §Ó t¨ng c­êng quèc phßng, b¶o vÖ an ninh quèc gia, Nhµ n­íc ban hµnh hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt: LuËt Quèc phßng, LuËt An ninh quèc gia, LuËt C«ng an nh©n d©n, LuËt NghÜa vô qu©n sù, Nguyªn t¾c häat ®éng quèc phßng vµ b¶o vÖ an ninh quèc gia lµ huy ®éng søc m¹nh tæng hîp cña hÖ thèng chÝnh trÞ vµ tßan d©n téc, kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi víi t¨ng c­êng quèc phßng vµ b¶o vÖ an ninh quèc gia; phèi hîp cã hiÖu qu¶ häat ®éng an ninh, quèc phßng vµ ®èi ngäai; chñ ®éng phßng ngõa, ®Êu tranh lµm thÊt b¹i mäi ©m m­u vµ häat ®éng x©m ph¹m an ninh quèc gia; x©y dùng nÒn quèc phßng tßan d©n, thÕ trËn quèc phßng tßan d©n g¾n víi thÕ trËn an ninh nh©n d©n. Ph¸p luËt quy ®Þnh cñng cè quèc phßng, b¶o vÖ an ninh quèc gia lµ nhiÖm vô cña tßan d©n mµ nßng cèt lµ Qu©n ®éi nh©n d©n vµ C«ng an nh©n d©n. 4) Cñng cè. Bµi tËp 8, 9 SGK 5) H­íng dÉn vÒ nhµ §äc tr­íc phÇn tiÕp theo, bµi tËp 12,13,14 SGK