Giáo án Giáo dục công dân Khối 12 - Tiết 27, Bài 9: Pháp luật với sự phát triển bền vững của đất nước - Năm học 2009-2010

b¶n cña ph¸p luËt vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ GV sö dông ph­¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh kÕt hîp ®µm tho¹i. ï QuyÒn tù do kinh doanh cña c«ng d©n GV yªu cÇu HS ®äc §iÒu 13 LuËt Doanh nghiÖp n¨m 2005 ( trong SGK). GV hái: - Kinh doanh lµ g×? HS trao ®æi, ph¸t biÓu. GV gi¶ng: Kinh doanh lµ viÖc thùc hiÖn liªn tôc mét, mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t­, tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm hoÆc cung øng dÞch vô trªn thÞ tr­êng nh»m môc ®Ých sinh lîi. Theo ®Þnh nghÜa nµy, kinh doanh bao gåm ba lo¹i ho¹t ®éng kh¸c nhau lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm vµ ho¹t ®éng dÞch vô. C¶ ba lo¹i h×nh ho¹t ®éng nµy ®Òu nh»m môc ®Ých chÝnh lµ thu lîi nhuËn. VËy, c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®­îc biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo? Ho¹t ®éng s¶n xuÊt lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña con ng­êi. Trong kh¸i niÖm kinh doanh, ho¹t ®éng nµy ®­îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh c¸c tæ chøc, c¸ nh©n lao ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm vËt chÊt cho x· héi. C¸c s¶n phÈm do s¶n xuÊt t¹o ra ®­îc biÓu hiÖn ë nhiÒu thÓ lo¹i kh¸c nhau, bao gåm c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, ng­ nghiÖp VÝ dô: s¶n xuÊt xe ®¹p, xe m¸y, quÇn ¸o, ®å dïng gia ®×nh. Ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm lµ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i nh»m thùc hiÖn l­u th«ng hµng ho¸ tõ ng­êi s¶n xuÊt ®Õn ng­êi tiªu dïng. Th«ng qua ho¹t ®éng nµy, s¶n phÈm tõ c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®­îc chuyÓn ®Õn ng­êi tiªu dïng, ®¸p øng nhu cÇu cña c¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc. VÝ dô: bu«n b¸n vËt t­, hµng c«ng nghiÖp, hµng tiªu dïng, hµng v¨n phßng phÈm. Ho¹t ®éng dÞch vô lµ ho¹t ®éng phôc vô cho nhu cÇu cña sinh ho¹t cña con ng­êi, nh­ ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n, ho¹t ®éng söa ch÷a m¸y mãc, thiÕt bÞ, ho¹t ®éng t­ vÊn vµ giíi thiÖu viÖc lµm GV hái tiÕp - C¸c em hiÓu thÕ nµo lµ quyÒn tù do kinh doanh cña c«ng d©n? HS trao ®æi, ph¸t biÓu. GV gi¶ng: QuyÒn tù do kinh doanh cã nghÜa lµ, mäi c«ng d©n khi cã ®ñ ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh ®Òu cã quyÒn tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh sau khi ®­îc c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn chÊp nhËn ®¨ng ký kinh doanh. QuyÒn tù do kinh doanh ®­îc hiÓu theo c¸c néi dung sau ®©y: Mét lµ, c«ng d©n cã quyÒn tù do lùa chän vµ quyÕt ®Þnh kinh doanh mÆt hµng nµo. VÝ dô: s¶n xuÊt ®å ®iÖn, hµng tiªu dïng, hoÆc bu«n b¸n hµng may mÆc. Hai lµ, c«ng d©n cã quyÒn quyÕt ®Þnh quy m« kinh doanh lín hay nhá, møc vèn ®Çu t­ nhiÒu hay Ýt, ®Þa bµn kinh doanh réng hay hÑp. Ba lµ, c«ng d©n cã quyÒn lùa chän vµ quyÕt ®Þnh h×nh thøc tæ chøc kinh doanh. VÝ dô : cã thÓ thµnh lËp c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp t­ nh©n, hoÆc cã thÓ kh«ng cÇn thµnh lËp c«ng ty mµ chØ cÇn ®¨ng ký kinh doanh h×nh thøc c¸ nh©n hoÆc hé gia ®×nh. GV kÕt luËn: QuyÒn tù do kinh doanh cña c«ng d©n lµ quyÒn cña mçi ng­êi ®­îc tù do tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, tù do lùa chän ngµnh nghÒ, lÜnh vùc kinh doanh, tù do lùa chän quy m« vµ h×nh thøc tæ chøc kinh doanh. ï NghÜa vô cña c«ng d©n khi thùc hiÖn c¸c häat ®éng kinh doanh GV hái: - Theo em, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, nhµ kinh doanh ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nghÜa vô g×? HS trao ®æi, ph¸t biÓu. GV gi¶ng: + Mäi doanh nghiÖp ®­îc tù chñ ®¨ng ký vµ thùc hiÖn kinh doanh nh÷ng ngµnh, nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. VÝ dô : CÊm kinh doanh c¸c ngµnh, nghÒ g©y ph­¬ng h¹i ®Õn quèc phßng, an ninh, trËt tù, an toµn x· héi, truyÒn thèng lÞch sö, v¨n ho¸, ®¹o ®øc, thuÇn phong mü tôc ViÖt Nam vµ søc khoÎ cña nh©n d©n. + Kinh doanh ®óng ngµnh nghÒ ®· ®¨ng ký. + §èi víi doanh nghiÖp kinh doanh c¸c ngµnh, nghÒ mµ ph¸p luËt quy ®Þnh ph¶i cã vèn ph¸p ®Þnh hoÆc chøng chØ hµnh nghÒ, th× doanh nghiÖp ®ã chØ ®­îc ®¨ng ký kinh doanh khi cã ®ñ vèn hoÆc chøng chØ hµnh nghÒ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (vÝ dô: më cöa hµng b¸n thuèc t©n d­îc, thuèc phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp). + Nép thuÕ ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. + Trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr­êng, c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô cã tr¸ch nhiÖm :   Tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng.  •Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng nªu trong b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®· ®­îc phª duyÖt, b¶n cam kÕt b¶o vÖ m«i tr­êng ®· ®¨ng ký vµ tu©n thñ tiªu chuÈn m«i tr­êng.   Phßng ngõa, h¹n chÕ c¸c t¸c ®éng xÊu ®èi víi m«i tr­êng tõ c¸c ho¹t ®éng cña m×nh.   Kh¾c phôc « nhiÔm m«i tr­êng do ho¹t ®éng cña m×nh g©y ra.   Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng cho ng­êi lao ®éng trong c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô cña m×nh.   Nép thuÕ m«i tr­êng, phÝ b¶o vÖ m«i tr­êng. GV nªu c©u hái: - Trong c¸c nghÜa vô khi kinh doanh, nghÜa vô nµo lµ quan träng nhÊt? HS trao ®æi, ph¸t biÓu. GV gi¶ng: Trong c¸c nghÜa vô nµy, nghÜa vô nép thuÕ ®­îc coi lµ quan trong nhÊt. ThuÕ lµ kho¶n tiÒn tõ thu nhËp mµ tæ chøc, c¸ nh©n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ph¶i nép vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc. ThuÕ ra ®êi vµ tån t¹i cïng víi nhµ n­íc, lµ kho¶n thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc. Nhµ n­íc kh«ng thÓ tån t¹i ®­îc nÕu kh«ng cã nguån thu tõ thuÕ. ThuÕ dïng ®Ó chi cho nh÷ng c«ng viÖc chung cña Nhµ n­íc vµ x· héi : chi tr¶ l­¬ng cho c¸n bé, c«ng chøc trong bé m¸y nhµ n­íc ; dïng vµo viÖc x©y dùng nÒn quèc phßng vµ b¶o ®¶m an ninh, trËt tù x· héi ; ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng cña ®Êt n­íc nh­ ®­êng giao th«ng, s©n bay, bÕn c¶ng ; ®Ó ®Çu t­ tµi chÝnh thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n, tËp trung ®Çu t­ x©y dùng nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän, nh÷ng vïng kinh tÕ träng ®iÓm ; ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc - ®µo t¹o nh­ x©y dùng tr­êng häc, ®µo t¹o, båi d­ìng gi¸o viªn, thùc hiÖn ®æi míi néi dung ch­¬ng tr×nh c¸c m«n häc ; ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò v¨n ho¸ - x· héi. GV hái: - Em biÕt nh÷ng lo¹i thuÕ nµo ë n­íc ta hiÖn nay? HS trao ®æi, ph¸t biÓu: GV gi¶ng: ë n­íc ta hiÖn nay cã nhiÒu lo¹i thuÕ kh¸c nhau. + ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp : Lµ kho¶n thuÕ thu tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸ vµ dÞch vô cã thu nhËp cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n, trõ hé gia ®×nh, c¸ nh©n, tæ hîp t¸c x· s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã thu nhËp thÊp. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp hiÖn nay ë n­íc ta ®­îc thùc hiÖn theo LuËt ThuÕ Thu nhËp doanh nghiÖp n¨m 2003. Theo LuËt nµy, cã c¸c møc thuÕ kh¸c nhau ®èi víi c¸c c¬ së kinh doanh nh­ sau : • ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi c¬ së kinh doanh lµ 28%. • ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi c¬ së kinh doanh tiÕn hµnh t×m kiÕm th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ vµ tµi nguyªn quý hiÕm kh¸c tõ 28 ®Õn 50% phï hîp víi tõng dù ¸n, tõng c¬ së kinh doanh. + ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng : Lµ kho¶n thuÕ tÝnh trªn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸, dÞch vô ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tõ s¶n xuÊt, l­u th«ng ®Õn tiªu dïng. VÝ dô: Hµng ho¸ ®­îc s¶n xuÊt ra tõ nhµ m¸y, nÕu ®­îc b¸n trªn thÞ tr­êng th× ph¶i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, tøc lµ gi¸ b¸n trªn thÞ tr­êng lÇn ®Çu. NÕu b¸n tiÕp lµn sau víi gi¸ cao h¬n th× phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n lÇn ®Çu víi gi¸ b¸n lÇn sau lµ gi¸ ph¶i tÝnh thuÕ. Møc thuÕ suÊt ®­îc quy ®Þnh riªng ®èi víi tõng lo¹i hµng ho¸, dÞch vô, tuú thuéc vµo tÝnh chÊt, vÞ trÝ, vai trß cña hµng h¸o Êy ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ®êi sèng x· héi n­íc ta. Theo LuËt ThuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng, møc thuÕ suÊt dao ®éng tõ 0% ®Õn 10%. §èi t­îng ph¶i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng lµ tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ vµ tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c nhËp khÈu hµng ho¸. + ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt : Lµ thuÕ thu ®èi víi mét sè mÆt hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Æc biÖt ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc ®­îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam. §èi t­îng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt tr­íc hÕt lµ hµng ho¸, bao gåm : thuèc l¸ ®iÕu, x× gµ, r­îu, bia, « t« d­íi 24 chç ngåi, x¨ng c¸c lo¹i, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é cã c«ng suÊt tõ 90.000 BTU trë xuèng, bµi l¸, vµng m·, hµng m·. ngoµi hµng ho¸, ®èi t­îng ph¶i chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt cßn bao gåm c¸c lo¹i dÞch vô nh­ : kinh doanh vò tr­êng, m¸t xa, ka-ra-«-kª, kinh doanh casino, trß ch¬i b»ng m¸y gi¾c-pãt, kinh doanh gi¶i trÝ cã ®Æt c­îc, kinh doanh g«n, b¸n thÎ héi viªn, vÐ ch¬i g«n, kinh doanh xæ sè. §èi t­îng nép thuÕ lµ tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, nhËp khÈu hµng ho¸ vµ kinh doanh dÞch vô thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. C¨n cø tÝnh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt lµ gi¸ tÝnh thuÕ vµ thuÕ suÊt. Gi¸ tÝnh thuÕ lµ gi¸ do c¬ së s¶n xuÊt b¸n ra t¹i n¬i s¶n xuÊt ch­a cã thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt; ®èi víi hµng ho¸ nh¹p khÈu lµ gi¸ tÝnh thuÕ nhËp khÈu céng thuÕ nhËp khÈu. ThuÕ suÊt thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt cã møc lµ tõ 10% ®Õn 75%, tuú theo c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô. VÝ dô : s¶n xuÊt hoÆc nhËp khÈu hµng bia chai, bia hép th× ph¶i nép thuÕ víi møc lµ 75% ; ®èi víi dÞch vô kinh doanh g«n, b¸n thÎ héi viªn, vÐ ch¬i g«n th× møc thuÕ suÊt lµ 10%. + ThuÕ thu nhËp ®èi víi ng­êi cã thu nhËp cao : Lµ thuÕ thu ®èi víi c«ng d©n ViÖt Nam ë trong n­íc hoÆc ®i c«ng t¸c n­íc ngoµi vµ c¸ nh©n kh¸c ®Þnh c­ t¹i ViÖt Nam, ng­êi n­íc ngoµi lµm viÖc t¹i ViÖt Nam cã thu nhËp cao theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Theo Ph¸p lÖnh ThuÕ thu nhËp ®èi víi ng­êi cã thu nhËp cao n¨m 1997 (®­îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2004), tõ ngµy 1–7–2004, ng­êi ph¶i nép thuÕ thu nhËp lµ c«ng d©n ViÖt Nam vµ c¸ nh©n kh¸c ®Þnh c­ t¹i ViÖt Nam cã thu nhËp trªn 5 triÖu ®ång/th¸ng, ng­êi n­íc ngoµi c­ tró t¹i ViÖt Nam vµ ng­êi ViÖt Nam lao ®éng, c«ng t¸c ë n­íc ngoµi cã thu nhËp trªn 8 triÖu ®ång/th¸ng. 2. Mét sè néi dung c¬ b¶n cña ph¸t luËt trong sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt n­íc a) Mét sè néi dung c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ï QuyÒn tù do kinh doanh cña c«ng d©n QuyÒn tù do kinh doanh ®­îc qui ®Þnh trong HiÕn ph¸p vµ c¸c luËt vÒ kinh doanh. Tù do kinh doanh cã nghÜa lµ mäi c«ng d©n khi cã ®ñ ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh ®Òu cã quyÒn tiÕn hµnh häat ®éng kinh doanh sau khi ®­îc c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn chÊp nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh. ï NghÜa vô cña c«ng d©n khi thùc hiÖn c¸c häat ®éng kinh doanh # Kinh doanh ®óng ngµnh, nghÒ ghi trong giÊy phÐp kinh doanh vµ nh÷ng ngµnh, nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm; # Nép thuÕ ®Çy ®ñ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; # B¶o vÖ m«i tr­êng; # Tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ quèc phßng, an ninh, trËt tù, an tßan x· héi v.v 4) Cñng cè. Bµi tËp 2 SGK 5) H­íng dÉn vÒ nhµ §äc tr­íc phÇn tiÕp theo