Giáo án Giáo dục công dân Khối 12 - Tiết 16: Bảo vệ đường giao thông và đi đường đúng pháp luật - Năm học 2008-2009

vËt). 5. §i ®­êng ®óng ph¸p luËt lµ ®¶m b¶o tù do cho mäi ng­êi, mäi ph­¬ng tiÖn ®i trªn ®­êng. ThÊy râ tÝnh chÊt nguy hiÓm vµ xÊu cña nh÷ng biÓu hiÖn coi th­êng ph¸p luËt ®i ®­êng hiÖn nay. III. ChuÈn bÞ: * Liªn hÖ víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng, t×m hiÓu t×nh h×nh vµ yªu cÇu cña ®Þa ph­¬ng vÒ trËt tù an toµn giao th«ng. * §å dïng trùc quan: - H×nh vÏ m« t¶ ®­êng giao th«ng: H×nh mÆt c¾t ngang ®­êng, h×nh ph©n chia mÆt ®­êng, ng· t­ ®­êng. Cã thÓ lµm sa bµn ë s©n tr­êng. - H×nh vÏ mét sè biÓn b¸o giao th«ng. - Tranh, ¶nh vÒ trËt tù giao th«ng. IV. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p. 1. §­êng giao th«ng vµ c¸c c«ng tr×nh giao th«ng: Giao th«ng ë n­íc ta gåm: Giao th«ng ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng s«ng, ®­êng biÓn, ®­êng hµng kh«ng, ®­êng èng. §­êng bé lµ lo¹i giao th«ng phæ biÕn nhÊt. §­êng bé cã rÊt nhiÒu c«ng tr×nh chi tiÕt, n»m tr¶i kh¾p ®Êt n­íc: MÆt ®­êng, lÒ ®­êng, m¸i ®­êng, hµnh lang b¶o vÖ ®­êng, hÖ thèng tho¸t n­íc, c¸c cÇu cèng, bÕn, phµ, cäc tiªu, cét km, biÓn b¸o, tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn ®Êt, ®¸, s¾t tÐp, dù phßngvµ nhiÒu thø kh¸c. Nh÷ng c«ng tr×nh trªn lµ tµi s¶n quý b¸u cña nhµ n­íc vµ nh©n d©n nh­ng lsÞ lµ nh÷ng tµi s¶n n»m ph¬i bµy n¾ng m­a r¶i r¸c kh¾p mäi n¬i dÔ bÞ tæn h¹i. Mçi lo¹i ®­êng giao th«ng ®ã ®Òu bao gåm rÊt nhiÒu c«ng tr×nh n»m tr¶i trªn mét tuyÕn ®­êng. - Cho HS biÕt s¬ l­îc vÒ c¸c lo¹i ®­êng giao th«ng. Tuú thuéc vµo hoµn c¶nh ®Þa lý, ®iÒu kiÖn khoa häc - kÜ thuËt vµ nhu cÇu giao th«ng, ng­êi ta t¹o ra nh÷ng lo¹i ®­êng kh¸c nhau. Sau ®ã gîi ý HS t×m hiÓu c¸c c«ng tr×nh ®­êng bé (B»ng trùc quan). - Víi mçi chi tiÕt c«ng tr×nh ®­êng giao th«ng, cÇn gióp HS t×m hiÓu thùc tÕ ë ®Þa ph­¬ng, cã nh÷ng c«ng tr×nh nµo, ®Þa ®iÓm nµo. ë nh÷ng n¬i cã c¸c c«ng tr×nh ®­êng giao th«ng kh¸c ( §­êng s¾t, ga, bÕn xe, bÕn c¶ng, ®­êng s«ng, bÕn phµ, s©n bay) Th× cÇn dµnh th× giê cho HS t×m hiÓu kÜ vÒ c¸c c«ng tr×nh ®ã. 2. Lîi Ých cña c¸c c«ng tr×nh ®­êng giao th«ng: - Bµi kh«ng ®i vµo vÊn ®Ò lîi Ých giao th«ng nãi chung mµ chØ nãi vÒ lîi Ých cña c¸c c«ng tr×nh ®­êng giao th«ng. - TÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh chi tiÕt trªn ®­êng giao th«ng ®Òu nh»m ®¶m b¶o cho giao th«ng an toµn vµ th«ng suèt. Mét sù x©m ph¹m nhá cã thÓ dÉn tíi hËu qu¶ to lín kh«ng thÓ l­êng ®­îc. L­u ý: - NÕu c¸c biÓn b¸o bÞ ph¸ háng, che khuÊt th× nguy hiÓm biÕt chõng nµo cho ng­êi ®i trªn xe. - C¸c biÓn trªn cã viÒn ®á, nÒn vµng, h×nh vÏ ®en. - ChØ cÇn lùa chän mét vµi c«ng tr×nh (NhÊt lµ nh÷ng c«ng tr×nh mµ mäi ng­êi dÔ coi th­êng), råi gióp HS ph©n tÝch ®Ó thÊy râ tÇm quan träng cña c«ng tr×nh ®ã vµ hËu qu¶ nghiªm träng cña nh÷ng vi ph¹m. 3. Quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ ®­êng giao th«ng: - Nh÷ng néi dung ph¸p luËt ®­îc giíi thiÖu trong bµi chØ lµ mét sè ®iÓm cÇn thiÕt, th«ng dông nhÊt, cã quan hÖ ®Õn mäi c«ng d©n. ë nh÷ng n¬i cã c¸c c«ng tr×nh quan träng kh¸c, cÇn ®­a thªm vµo bµi. - CÇn ®Æc biÖt coi träng liªn hÖ vµo thùc tÕ: Nh÷ng tÊm g­¬ng vÒ b¶o vÖ ®­êng giao th«ng (NhÊt lµ cña thiÕu nhi), nh÷ng biÓu hiÖn vÒ vi ph¹m ph¸p luËt b¶o vÖ ®­êng giao th«ng (Nh÷ng vi ph¹m do nghÞch ngîm thiÕu ý thøc cña trÎ em, nh÷ng hµnh vi tham lam nhá g©y thiÖt h¹i lín, nh÷ng hµnh vi cè ý ph¸ ho¹i). CÇn cã nh÷ng c©u hái gîi ý ®Ó HS phª ph¸n nh÷ng vi ph¹m ®ã vÒ mÆt ph¸p luËt vµ vÒ mÆt ®¹o ®øc, v¨n ho¸. - ChÝnh phñ ®· ban hµnh “§iÒu lÖ” b¶o vÖ ®­êng giao th«ng: Nghiªm cÊm viÖc lÊy c¾p lµm h­ háng, lµm sai lÖch vÞ trÝ hoÆc lµm che khuÊt cäc tiªu, biÓn b¸ovµ nh÷ng vËt liÖu dù phßng ®Ó bªn ®­êng. - CÊm x©y dùng nhµ cöa, lÒu qu¸n vµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c trong hµnh lang b¶o vÖ ®­êng bé. - CÊm ph¬i thãc lóa, r¬m r¹, ®ç xe, ®Ó vËt c¶n, cÊm häp chî tô tËp ®«ng ng­êi trªn mÆt ®­êng. 4. §i ®­êng ®óng ph¸p luËt: - Ph¸p luËt vÒ ®i ®­êng ®­îc quy ®Þnh trong b¶n: “ §iÒu lÖ trËt tù, an toµn giao th«ng vËn t¶i ®­êng bé” do Bé Giao th«ng vËn t¶i vµ Bé Néi vô ban hµnh. §iÒu lÖ quy ®Þnh mét c¸ch rÊt chi tiÕt, chÆt chÏ viÖc ®i l¹i trªn ®­êng bé (Cho c¸c lo¹i xe cã ®éng c¬ hoÆc kh«ng cã ®éng c¬; Ng­êi dÉn d¾t hoÆc ®iÒu khiÓn sóc vËt; ng­êi c­ìi lõa, ngùa; ng­êi ®i bé hoÆc lµm nh÷ng c«ng viÖc kh¸c trªn c¸c ®­êng giao th«ng c«ng céng vµ ®­êng chuyªn dïng. GV nªn giíi thiÖu l­ít qua néi dung phong phó cña v¨n b¶n ( ë môc tµi liÖu tham kh¶o) ®Ó gióp HS cã ý niÖm vÒ tÝnh chÊt quan träng cña quy t¾c giao th«ng. - Bµi nµy chØ ®Ò cËp ®Õn mét sè Ýt nh÷ng quy ®Þnh th«ng dông nhÊt vµ cÇn nhÊt cho ng­êi ®i bé: PhÝa ®i, lèi ®i dµnh riªng, qua ®­êng, qua chç ®­êng giao nhau, vµ trËt tù trªn ®­êng, cÇu, phµ, trªn tµu, xe + §i ®óng phÝa ®i: + §i ®óng lèi ®i dµnh riªng, ®óng chiÒu quy ®Þnh cho tõng ®èi t­îng. + L­u ý khi qua ®­êng, qua ng· ba, ng· t­. + Gi÷ trËt tù trªn ®­êng, cÇu, phµ vµ trªn tµu xe. Khi d¹y vÒ nh÷ng quy ®Þnh trªn cÇn chó ý t×nh h×nh cô thÓ tõng n¬i: + §èi víi HS thµnh phè, thÞ x· th× nh÷ng kiÕn thøc ë bµi lµ qu¸ ®¬n gi¶n, c¸c em ®ªï ®· biÕt nh­ng l¹i lu«n lu«n vi ph¹m v× c¸c em coi th­êng. V× thÕ GV cÇn lµm râ: “Nh÷ng quy ®Þnh ®ã lµ kh«ng thÓ coi th­êng” ®Æc biÖt cÇn phª ph¸n th¸i ®é ng«ng nghªnh, cËy nhanh, cËy khoÎ, muèn tá ra lµ giái. + §èi víi HS n«ng th«n, gÇn ®­êng «t«, cÇn d¹y kü tõng quy ®Þnh, nhÊt lµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ trËt tù trªn ®­êng, cÇu, phµ, tµu, xeNªu ra cho HS nh÷ng b»ng chøng thùc tÕ vµ hËu qu¶ cña nh÷ng vi ph¹m c¸c quy ®Þnh ®ã (B»ng tranh ¶nh, hiÖn vËt, c©u chuyÖn vÒ tai n¹n giao th«ng). Cè g¾ng cho HS tËp duyÖt ë s©n tr­êng hoÆc ë ®Þa ph­¬ng (Dïng quü giê thùc hµnh, ngo¹i kho¸). + §èi víi HS vïng xa x«i, hÎo l¸nh, Ýt cã dÞp ra thµnh phè hoÆc ®­êng giao th«ng c«ng céng: CÇn gióp HS cã hiÓu biÕt vµ tËp lµm quen víi quy t¾c giao th«ng; cÇn so s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a ®i trªn ®­êng mßn vµ ®­êng lín, gi÷a ®i trªn ph­¬ng tiÖn th« s¬ vµ ph­¬ng tiÖn c¬ giíi. Kh«ng thÓ coi bµi nµy lµ kh«ng thiÕt thùc ®èi víi HS ë n¬i xa x«i, v× c¸c em kh«ng thÓ sèng m·i trong c¶nh hiÖn t¹i. 5. CD - HS ®èi víi trËt tù, an toµn giao th«ng: §©y lµ nh÷ng néi dung mµ HS cã thÓ vËn dông vµo cuéc sèng hµng ngµy. Tai n¹n giao th«ng ®ang lµ mèi lo rÊt lín cña mäi ng­êi. Víi t­ c¸ch lµ nh÷ng c«ng d©n trÎ vµ ®­îc gi¸o dôc ®Çy ®ñ chóng ta cÇn ph¶i: - Kh¾c phôc nh÷ng hµnh vi x©m ph¹m c¸c c«ng tr×nh ®­êng giao th«ng th­êng xÈy ra nh­ ®Ó vËt c¶n trªn mÆt ®­êng, lµm sai lÖch, h­ háng c¸c biÓn b¸o, hµng rµo ch¾n, cäc tiªu, ngåi ch¬i trªn ®­êng, nÐm ®¸ vµo ®oµn tµucÇn gióp cho mäi ng­êi ®Æc biÖt lµ c¸c em nhá hiÓu râ lîi Ých cña tõng bé phËn cña ®­êng giao th«ng, s½n sµng tham gia b¶o vÖ ®o¹n ®­êng ®i qua ®Þa ph­¬ng, gióp ®ì c¸c nh©n viªn nhµ n­íc b¶o vÖ ®­êng. - Kh¾c phôc th¸i ®é coi th­êng quy t¾c trËt tù, an tµn trªn ®­êng: §i xe ®¹p phãng nhanh, v­ît Èu, rÏ bÊt ngê, luån l¸ch, ®i dµn hµng ngang, võa ®i võa ®ïa nghÞch; §i bé d­íi lßng ®­êng, b¨ng qua ®­êng khi cã xe c¬ giíi, b¸m nh¶y «t«, th¶ r«ng tr©u bß, ®¸ bãng, th¶ diÒu trªn ®­êngcÇn phª ph¸n th¸u ®é liÒu lÜnh, cËy nhanh, cËy khoÎ, chen lÊn g©y ho¶ng sî co ng­êi giµ, trÎ em, ng­êi tµn tËt ®i trªn ®­êng. ë nh÷ng n¬i hÎo l¸nh giao th«ng kÐm ph¸t triÓn, HS cñng cÇn luyÖn tËp lµm quen víi quy t¾c ®i ®­êng ®Ó khi ra ®­êng lín, vµo thµnh phè kh«ng bÞ lóng tóng vµ cgiô tai n¹n ®¸ng tiÕc. - Khi xÈy ra va ch¹m, tai n¹n trªn ®­êng cÇn ph¶i: + S½n sµng cøu gióp, b¶o vÖ ®å ®¹c cña ng­êi bÞ n¹n. + NÕu bÞ ng­êi kh¸c g©y va ch¹m, tai n¹n, cÇn nh¶ nhÆn, b×nh tÜnh, tr¸nh g©y gç; NÕu g©y ra va ch¹m, tai n¹n cho ng­êi kh¸c kh«ng trèn tr¸nh. + TuyÖt ®èi t«n träng c¶nh s¸t giao th«ng, gióp ®ì hä xö lý c«ng b»ng nhanh chãng. IV. T­ liÖu tham kh¶o: 1. C¸c danh tõ: “§­êng quèc lé, ®­êng tØnh, ®­êng huyÖn, ®­êng x·, ®­êng ®« thÞ, ®­êng chuyªn dïng” lµ ®Ó ph©n biÖt tõng ph©n lo¹i, ®Çu t­ vèn vµ ph©n cÊp qu¶n lý hÖ thèng ®­êng bé. §­êng bé: Nh÷ng con ®­êng ®­îc sö dông chung cho c¶ xe ¬ giíi, th« s¬, ng­êi ®i bé (Ph©n biÖt víi ®­êng s«ng, ®­êng biÓn, ®­êng bay) §­êng «t«: Nh÷ng con ®­êng sö dông riªng cho xe c¬ giíi hoÆc phÇn ®­êng dµnh riªng cho xe c¬ giíi (Ph©n biÖt víi phÇn ®­êng cho xe th« s¬, ng­êi ®i bé b»ng gi¶i ph©n c¸ch hoÆc c¸c v¹ch däc liÒn) §­êng th« s¬: Sö dông riªng cho xe th« s¬, ng­êi ®i bé (§­îc ph©n biÖt víi phÇn cho xe c¬ giíi b»ng gi¶i ph©n c¸ch hoÆc v¹ch däc liÒn). §­êng ­u tiªn: ®­êng chØ cã mét h­íng ®i; §­êng hai chiÒu: Dïng chung cho tÊt c¶ chiÒu ®i vµ vÒ mµ kh«ng cã gi¶i ph©n c¸ch hoÆc v¹ch däc liÒn. §­êng ®«i: ChiÒu ®i vµ vÒ ®ùc ph©n biÖt râ rµng b»ng d¶i ph©n c¸ch hoÆc v¹ch däc liÒn. 2. Quy t¾c giao th«ng trong “§iÒu lÖ trËt tù, an toµn giao th«ng vËn t¶i ®­êng bé” quy ®Þnh rÊt chi tiÕt vµ nghiªm ngÆt. VÝ dô: - Cã h¬n 20 ®iÒu, mçi ®iÒu gåm nhiÒu kho¶n, mçi ®iÒu bao gåm nhiÒu kho¶n cô thÓ ®èi víi c¸c lo¹i xe: Yªu cÇu ®èi víi ng­êi ®iÒu khiÓn xe: Gi¶m tèc ®é, tèc ®é tèi ®a, tèc ®é tèi thiÓu, chuyÓn h­íng xe ch¹y; xe lïi xe; kho¶ng c¸ch an toµn gi÷a c¸c xe nèi ®u«i nhau, xe v­ît nhau, xe tr¸nh nhau, dõng xe, ®ç xe, qua ®­êng giao nhau, cÊm c¾t ngang ®oµn xe, xe «t« ®i thµnh tõng ®oµn, xe qua phµ, cÇu phao, nh÷ng xe ­u tiªn qua phµ tr­íc, kÐo xe kh¸c theo sau, kÐo r¬ - moãc, tËp l¸i xe c¬ giíi, nh÷ng ®iÒu nghiªm cÊm ng­êi ®iÒu khiÓn c¸c lo¹i xe, vËn chuyÓn hµnh kh¸ch, viÖc dïng «t« vËn t¶i hµng ho¸ ®Ó chë hµnh kh¸ch, xe chë hµng ho¸. - §iÒu 32 víi 5 kho¶n cô thÓ ®èi víi ng­êi ®iÒu khiÓn xe ®¹p. - §iÒu 58 víi 4 ®iÒu kho¶n cô thÓ ®èi víi ng­êi ®i bé. - §iÒu 31 víi 3 ®iÒu kho¶n cô thÓ ®èi víi ng­êi dÉn d¾t sóc vËt c­ìi ngùa, lõa Mçi khi CD sö dông ®­êng GT b»ng ph­¬ng tiÖn nµo cÇn t×m hiÓu kÜ l­ìng c¸c quy ®Þnh ®èi víi ph­¬ng tiÖn ®ã vµ ®Æc biÖt ph¶i cã kh¶ n¨ng lµm chñ ph­¬ng tiÖn ®ã. 3. HÖ thèng b¸o hiÖu ®­êng bé: HiÖu lÖnh cña ng­êi ®iÒu khiÓn giao th«ng, tÝn hiÖu ®Ìn giao th«ng, biÓn b¸o hiÖu, v¹ch kÎ ®­êng, cäc tiªu hoÆc t­êng b¶o vÖ, hµng rµo ch¾n. 4. BiÓn b¸o hiÖu ®­êng bé: - BiÓn viÕt b»ng ch÷: Ngoµi 5 lo¹i trªn cßn cã lo¹i biÓn viÕt b»ng ch÷ (h×nh ch÷ nhËt), nÒn xanh lam ch÷ tr¾ng hoÆc nÒn ®á ch÷ tr¾ng, dïng ®Ó chØ dÉn hoÆc b¸o ®iÒu lªnh ®èi víi xe th« s¬ vµ ng­êi ®i bé. 4. S¬ ®å ®­êng bé: TL Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung 4.Dặn dò, bài tập về nhà: Tiết 1: Tiết 2: Tiết 3: