Giáo án Giáo dục công dân Khối 12 - Tiết 1, Bài 1: Pháp luật và đời sống - Kiều Đình Đào

Tröôøng THPT Nguyeãn Höõu Quang GV: Kieàu Ñình Ñaøo Giaùo aùn GDCD K12 Ngaøy soaïn: Baøi 1 PHAÙP LUAÄT VAØ ÑÔØI SOÁNG ( 3 tieát ) Tieát PPCT: 1 Baøi: I..MỤC ĐÍCH BÀI HỌC 1.Về kiến thức: Hiểu được khái niệm pháp luật, các đặc trưng và bản chất giai cấp của pháp luật. 2. Về kĩ năng. Biết đánh giá hành vi xử sự của bản thân và những người xung quanh theo các chuẩn mực của pháp luật. 3.Về thái độ: Có ý thức tôn trọng pháp luật; tự giác sống, học tập theo quy định của pháp luật. II. CHUẨN BỊ. 1.Chuẩn bị của giáo viên: Vẽ sơ đồ và chuẩn bị Các tình huống pháp luật Các văn bản luật Sơ đồ khái niệm pháp luật Sơ đồ đặc trưng của pháp luật 2.Chuẩn bị của học sinh: -Đọc bài trong SGK -Đọc tư liệu tham khảo -Giấy bút III.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. 1.Ổn định lớp: Tác phong và sĩ số lớp dạy. 2.Kiểm tra bài cũ: Giới thiệu chương trình Giáo dục công dân lớp 12 3.Giảng bài mới: Giới thiệu bài mới. Nhaø tö töôûng ngöôøi Anh Gioân Loác (John Locke 1632 – 1704) ñaõ töøng khaúng ñònh raèng ôû ñaâu khoâng coù phaùp luaät, ôû ñoù khoâng coù töï do. Em hieåu caâu noùi treân nhö theá naøo? (GV cho 2 em traû lôøi) Nhö vaäy töï do vaø phaùp luaät coù maâu thuaãn nhau khoâng? Taïi sao? (cho 2 em traû lôøi) Vaäy Phaùp luaät laø gì coù vai troø nhö theá naøo trong ñôøi soáng cuûa moãi chuùng ta. Baøi hoïc hoâm nay seõ cho ta bieát ñieàu ñoù. 4. Tiến trình tiết dạy: T/g HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG BÀI HỌC 10/ 20/ 10/ |HĐ1: 1.- Phaùp luaät laø gì? -GV hoûi: Em haõy keå teân moät soá luaät maø em ñaõ ñöôïc bieát . Nhöõng luaät ñoù do cô quan naøo ban haønh? ­ Vieäc ban haønh luaät ñoù nhaèm muïc ñích gì? ­Neáu khoâng thöïc hieän PL coù sao khoâng? GV giaûng: Hieän nay, nhieàu ngöôøi vaãn thöôøng nghó raèng phaùp luaät chæ laø nhöõng ñieàu caám ñoaùn. Phaùp luaät khoâng phaûi chæ laø nhöõng ñieàu caám ñoaùn, maø phaùp luaät bao goàm caùc quy ñònh veà : - Nhöõng vieäc ñöôïc laøm. - Nhöõng vieäc phaûi laøm. - Nhöõng vieäc khoâng ñöôïc laøm. -VD: Coâng daân coù quyeàn töï do kinh doanh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät ñoàng thôøi coù nghóa vuï noäp thueá. -GV nhaán maïnh: Phaùp luaät laø nhöõng quy taéc xöû söï chung aùp duïng cho moïi ñoái töôïng vaø chæ coù nhaø nöôùc môùi ñöôïc pheùp ban haønh. |HĐ2:Caùc ñaëc tröng cuûa phaùp luaät GV hoûi : Theá naøo laø tính quy phaïm phoå bieán cuûa phaùp luaät? Tìm ví duï minh hoaï. GV giaûng: Noùi ñeán phaùp luaät laø noùi ñeán nhöõng quy phaïm cuûa noù, vaø nhöõng quy phaïm naøy coù tính phoå bieán. Tính quy phaïm : nhöõng nguyeân taéc, khuoân maãu, quy taéc xöû söï chung. Tuy nhieân, trong xaõ hoäi khoâng phaûi chæ phaùp luaät môùi coù tính quy phaïm. Ngoaøi quy phaïm phaùp luaät, caùc quan heä xaõ hoäi coøn ñöôïc ñieàu chænh bôûi caùc quy phaïm xaõ hoäi khaùc nhö quy phaïm ñaïo ñöùc, quy phaïm taäp quaùn, tín ñieàu toân giaùo Nhöng khaùc vôùi quy phaïm xaõ hoäi, quy phaïm phaùp luaät laø quy taéc xöû söï chung coù tính phoå bieán. GV hoûi: Taïi sao noùi, phaùp luaät coù tính quy phaïm phoå bieán ? Ví duï : Phaùp luaät giao thoâng ñöôøng boä quy ñònh : Caám xe oâ toâ, xe maùy, xe ñaïp ñi ngöôïc chieàu cuûa ñöôøng moät chieàu. GV hoûi: Taïi sao PL mang tính quyeàn löïc, baét buoäc chung? Ví duï minh hoaï. GV giaûng: Trong XH coù phaân chia thaønh giai caáp vaø caùc taàng lôùp XH khaùc nhau ñeàu luoân toàn taïi nhöõng lôïi ích khaùc nhau, thaäm chí ñoái khaùng nhau. Nhaø nöôùc vôùi tö caùch laø toå chöùc ñaëc bieät cuûa quyeàn löïc chính trò ñeå thöïc hieän caùc chöùc naêng quaûn lí nhaèm duy trì traät töï xaõ hoäi phuø hôïp vôùi lôïi ích cuûa giai caáp thoáng trò trong xaõ hoäi. GV hoûi: Em coù theå phaân bieät söï khaùc nhau giöõa PL vôùi quy phaïm ñaïo ñöùc? GV giaûng: + Vieäc tuaân theo quy phaïm ñaïo ñöùc chuû yeáu döïa vaøo tính töï giaùc cuûa moïi ngöôøi, ai vi phaïm thì bò dö luaän xaõ hoäi pheâ phaùn. GV giaûng: PL có tính xác định chặt chẽ về mặt hình thức. Thöù nhaát, hình thöùc theå hieän cuûa phaùp luaät laø caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät, ñöôïc quy ñònh roõ raøng, chaët cheõ trong töøng ñieàu khoaûn ñeå traùnh söï hieåu sai daãn ñeán söï laïm duïng phaùp luaät. Thöù hai, thaåm quyeàn ban haønh vaên baûn cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc ñöôïc quy ñònh trong Hieán phaùp vaø Luaät Ban haønh vaên baûn quy phaïm phaùp luaät. Thöù ba, caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät naèm trong moät heä thoáng thoáng nhaát : Vaên baûn cuûa cô quan caáp döôùi phaûi phuø hôïp vôùi vaên baûn cuûa cô quan caáp treân. VD: (Ñieàu 64). Phuø hôïp vôùi Hieán phaùp , Luaät hoân nhaân gia ñình naêm 2000 khaúng ñònhh quy taéc chung “Cha meï khoâng ñöôïc phaân bieät ñoái xöû giöõa caùc con” (Ñieàu 34) ( GV coù theå giôùi thieäu nhanh sô ñoà “Heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam” khi giaûng phaàn naøy) |HÑ3: GV coù theå söû duïng caùc caâu hoûi phaùt vaán ñeå yeâu caàu HS töï phaùt hieän vaán ñeà döïa treân vieäc tham khaûo SGK: 1. Em ñaõ hoïc veà nhaø nöôùc vaø baûn chaát cuûa nhaø nöôùc (GDCD11). Haõy cho bieát, Nhaø nöôùc ta mang baûn chaát cuûa giai caáp naøo? 2. Theo em, phaùp luaät do ai ban haønh? 3. PL do Nhaø nöôùc ta ban haønh theå hieän yù chí, nguyeän voïng, lôïi ích cuûa giai caáp ? 4. Nhaø nöôùc ta ban haønh phaùp luaät nhaèm muïc ñích gì? ðGV giaûng môû roäng: Nhaø nöôùc chæ sinh ra vaø toàn taïi trong xaõ hoäi coù giai caáp vaø bao giôø cuõng theå hieän baûn chaát g/c. Cuõng nhö nhaø nöôùc, PL chæ phaùt sinh, toàn taïi vaø phaùt trieån trong xaõ hoäi coù giai caáp, bao giôø cuõng theå hieän tính giai caáp. Khoâng coù phaùp luaät phi giai caáp. Baûn chaát g/c cuûa PL theå hieän ôû choã, PL phaûn aùnh yù chí cuûa g/c thoáng trò. Baûn chaát g/c laø bieåu hieän chung cuûa baát kyø kieåu PL naøo (PL chuû noâ, PL phong kieán, PL tö saûn, PL xaõ hoäi chuû nghóa), nhöng moãi kieåu PL laïi coù nhöõng bieåu hieän rieâng cuûa noù. - Phaùp luaät xaõ hoäi chuû nghóa theå hieän yù chí cuûa giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng, quy ñònh quyeàn töï do, bình ñaúng, coâng baèng cho taát caû nhaân daân. - HS traû lôøi: Luật Hôn nhân và gia đình, Luật hình sự, Luật dân sự, Luật đất đai . . . Đều do Quốc hội ban hành. HS traû lôøi: Vì PL là những quy tắc xử sự chung, là khuôn mẫu chung, được áp dụng nhiều lần, đối với tất cả mọi người, trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. HS traû lôøi. Phaùp luaät laø heä thoáng quy taéc xöû söï, laø nhöõng khuoân maãu, ñöôïc aùp duïng ôû moïi nôi, ñoái vôùi moïi toå chöùc, caù nhaân vaø trong moïi moái quan heä xaõ hoäi. HS traû lôøi. Vì PL chỉ xuất hiện trong XH có giai cấp và nhà nước. Nhà nước muốn thể hiện quyền lực của mình bằng cách thông qua PL. VD: LGT ñöôøng boä quy ñònh : chaáp haønh hieäu leänh cuûa ngöôøi ñieàu khieån giao thoâng hoaëc chæ daãn cuûa ñeøn tín hieäu, bieån baùo hieäu , vaïch keû ñöôøng - HS traû lôøi. PL là những quy phạm mang tính bắt buộc chung; còn quy phạm đạo đức là những chuẩn mực do xã hội quy dịnh chủ yếu dựa vào tính tự giác. . . - HS trả lời: 1. Nhà nước ta mang bản chất g/c công nhân . . . 2. PL do nhà nước ban hành 3. PL thể hiện ý chí, nguyện vọng, lợi ích của nhân dân lao động. 4. Nhằm mục đích giữ gìn trật tự XH, bảo vệ quyền và lợi ích của nhân dân và của nhà nước. 1- Khaùi nieäm phaùp luaät: a) Phaùp luaät laø gì ? Phaùp luaät laø heä thoáng caùc quy taéc xöû söï chung do nhaø nöôùc ban haønh vaø ñöôïc baûo ñaûm thöïc hieän baèng quyeàn löïc nhaø nöôùc. b) Caùc ñaëc tröng cuûa phaùp luaät: - Tính quy phaïm phoå bieán : Phaùp luaät ñöôïc aùp duïng nhieàu laàn, ôû nhieàu nôi, ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi, trong moïi lónh vöïc ñôøi soáng xaõ hoäi. - Tính quyeàn löïc , baét buoäc chung: Phaùp luaät ñöôïc ñaûm baûo thöïc hieän baèng söùc maïnh quyeàn löïc nhaø nöôùc, baét buoäc ñoái vôùi taát caû moïi ñoái töôïng trong xaõ hoäi. - Tính xaùc ñònh chaët cheõ veà mặt hình thöùc: Caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät do cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ban haønh. Noäi dung cuûa vaên baûn do cô quan caáp döôùi ban haønh (coù hieäu löïc phaùp lí thaáp hôn) khoâng ñöôïc traùi vôùi noäi dung cuûa vaên baûn do cô quan caáp treân ban haønh (coù hieäu löïc phaùp lí cao hôn). Noäi dung cuûa taát caû caùc vaên baûn ñeàu phaûi phuø hôïp khoâng ñöôïc traùi Hieán phaùp. 2.Bản chất của pháp luật. a. Bản chất giai cấp của pháp luật. -Các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành phù hợp với ý chí của giai cấp cầm quyền mà nhà nước là đại diện. Nhằm giữ gìn trật tự xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích của nhà nước . -Nhà nước Việt Nam đại diện cho lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động Việt Nam. HCM: “ Pháp luật của ta là pháp luật thật sự dân chủ vì nó bảo vệ quyền tự do, dân chủ rộng rãi cho nhân dân lao động...’ 5.- Cuûng coá luyện tập : (2 phút) GV treo sô ñoà 2 leân ñeå nhaéc laïi kieán thöùc ñaõ hoïc. -Pháp luật có tính quy phạm phổ biến. -Pháp luật mang tính quyền lực bắt buộc chung. -Pháp luật có tính xác định chặt chẽ về mặt hình thức. KHÁI NIỆM Xử sự chung Pháp luật là hệ thống các quy tắc do nhà nước ban hành Được đảm bảo thực hiện bằng quyền lực của nhà nước ĐẶC TRƯNG 6.- Hoạt động tiếp nối : (1 phút) Laøm baøi taäp 1 – 2 trong SGK trang 10 –11 GV : Phaân coâng 2 nhoùm chuaån bò tìm hieåu veà baûn chaát cuûa PL (toå 1 – 2) 3 nhoùm tìm hieåu veà moái quan heä (toå 3 – 4 – 5 ) IV. RÚT KINH NGHIỆM: .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................