Giáo án Giáo dục công dân Khối 12 - Chương 1: Pháp luật và thực hiện pháp luật

ù, thñ tôc chÆt chÏ do ph¸p luËt quy ®Þnh th× míi ®¶m b¶o tÝnh d©n chñ thËt sù, nghÜa lµ ng­êi d©n míi thËt sù cã ®iÒu kiÖn ®Ó thÓ hiÖn ý chÝ, nguyÖn väng, sù tÝn nhiÖm cña m×nh ®èi víi ng­êi do m×nh lùa chän bÇu ra. *GV ph©n tÝch thªm: NÕu quy ®Þnh sè l¸ phiÕu cña mçi cö tri phô thuéc vµo tµi s¶n mµ ng­êi ®ã cã sÏ t¹o nªn sù bÊt b×nh ®¼ng gi÷a ng­¬i giµu ( ®­îc bá nhiÒu phiÕu) vµ ng­êi nghÌo (Ýt phiÕu) vµ nh­ vËy th× c¸c ®¹i biÓu ®­îc bÇu ra sÏ lµ ®¹i diÖn cho nh÷ng ng­êi giµu. NÕu ph¸p luËt thõa nhËn c¸c nguyªn t¾c tiÕn bé, d©n chñ nh­ng b¶n th©n ng­êi d©n hoÆc c¸c c¬ quan nhµ n­íc hoÆc c¸c tæ chøc cã liªn quan kh«ng thùc hiÖn ®óng, nghiªm tóc th× viÖc bÇu cö vÉn kh«ng d©n chñ trªn thùc tÕ. VD: BÇu cö ë n­íc Mü(b¸o c¸o cña tæ chøc quan st¸ nh©n quyÒn 1998) *GV hái: QuyÒn øng cö thùc hiÖn b»ng c¸ch nµo? *HS ph¸t biÓu. *GV gi¶ng: QuyÒn øng cö thùc hiÖn b»ng hai c¸ch: tù øng cö vµ ®­îc giíi thiÖu øng cö. C¸c c«ng d©n ®ñ 21 tuæi trë lªn, cã n¨ng lùc vµ tÝn nhiÖm víi cö tri ®Òu cã thÓ tù øng cö hoÆc ®­îc c¬ quan, tæ chøc giíi thiÖu øng cö. *C¸ch thøc nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n­íc th«ng qua c¸c ®¹i biÓu vµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc- c¬ quan ®¹i biÓu cña nh©n d©n: *GV hái: - C¸ch thøc thùc hiÖn quyÒn lùc Nhµ n­íc cña nh©n d©n th«ng qua c¸c ®¹i biÓu do m×nh bÇu ra? *HS tr¶ lêi, GV gi¶ng: + C¸c ®¹i biÓu nh©n d©n ph¶i liªn hÖ chÆt chÏ víi cö tri: VÝ dô: TiÕp xóc,thu thËp ý kiÕn,nguyÖn väng cña cö tri. + ChÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nh©n d©n vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña cö tri: VÝ dô: B¸o c¸o th­êng xuyªn vÒ ho¹t ®éng cña m×nh cña Quèc héi, H§ND, tr¶ lêi c¸c yªu cÇu, kiÕn nghÞ.... ïý nghÜa cña quyÒn bÇu cö vµ øng cö cña c«ng d©n *GV h­íng dÉn HS dùa vµo SGK ®Ó t×m hiÓu néi dung nµy. *HS ghi ý chÝnh.. 1. QuyÒn bÇu cö vµ quyÒn øng cö vµo c¸c c¬ quan ®¹i biÓu cña nh©n d©n a). Kh¸i niÖm quyÒn bÇu cö vµ øng cö QuyÒn bÇu cö vµ øng cö lµ c¸c quyÒn d©n chñ c¬ b¶n cña c«ng d©n trong lÜnh vùc chÝnh trÞ, th«ng qua ®ã , nh©n d©n thùc thi h×nh thøc d©n chñ gi¸n tiÕp ë tõng ®Þa ph­¬ng vµ trong ph¹m vi c¶ n­íc . b) Néi dung quyÒn bÇu cö vµ øng cö vµo c¸c c¬ quan ®¹i biÓu cña nh©n d©n * Ng­êi cã quyÒn bÇu cö vµ øng cö vµo c¬ quan ®¹i biÓu cña nh©n d©n: - Mäi c«ng d©n ViÖt Nam ®ñ 18 tuæi trë lªn ®Òu cã quyÒn bÇu cö vµ ®ñ 21 tuæi trë lªn ®Òu cã quyÒn øng cö vµo Quèc héi , H§ND. - Nh÷ng tr­êng hîp kh«ng ®­îc thùc hiÖn quyÒn bÇu cö gåm: + Ng­êi ®ang bÞ t­íc quyÒn bÇu cö theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt; + Ng­êi ®ang ph¶i chÊp hµnh h×nh ph¹t tï ; ng­êi ®ang bÞ t¹m giam; ng­êi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù; - Nh÷ng tr­êng hîp kh«ng ®­îc thùc hiÖn quyÒn øng cö: + Nh÷ng ng­êi thuéc diÖn kh«ng ®­îc thùc hiÖn quyÒn bÇu cö; + Ng­êi ®ang bÞ khëi tè vÒ h×nh sù ; ng­êi ®ang ph¶i chÊp hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh h×nh sù cña Toµ ¸n; +Ng­êi ®· chÊp hµnh xong b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n nh­ng ch­a ®­îc xo¸ ¸n ; +Ng­êi ®ang chÊp hµnh quyÕt ®Þnh xö lÝ hµnh chÝnh vÒ gi¸o dôc hoÆc ®ang bÞ qu¶n chÕ hµnh chÝnh. * C¸ch thùc hiÖn quyÒn bÇu cö vµ øng cö cña c«ng d©n: - QuyÒn bÇu cö cña c«ng d©n thùc hiÖn theo c¸c nguyªn t¾c: bÇu cö phæ th«ng, b×nh ®¼ng , trùc tiÕp vµ bá phiÕu kÝn. - QuyÒn øng cö cña c«ng d©n ®­îc thùc hiÖn theo hai con ®­êng: +Tù øng cö (cã n¨ng lùc vµ tÝn nhiÖm) +§­îc giíi thiÖu øng cö (MTTQ VN giíi thiÖu). ï C¸ch thøc nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n­íc th«ng qua c¸c ®¹i biÓu vµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc- c¬ quan ®¹i biÓu cña nh©n d©n: -Thø nhÊt c¸c ®¹i biÓu nh©n d©n ph¶i liªn hÖ chÆt chÏ víi c¸c cö tri. -Thø hai, c¸c ®¹i biÓu nh©n d©n chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nh©n d©n vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña cö tri. c) ý nghÜa cña quyÒn bÇu cö vµ øng cö cña c«ng d©n - Lµ c¬ së ph¸p lý-chÝnh trÞ quan träng ®Ó h×nh thµnh c¸c c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc, ®Ó nh©n d©n thÓ hiÖn ý chÝ vµ nguyÖn väng cña m×nh. - ThÓ hiÖn b¶n chÊt d©n chñ, tiÕn bé cña Nhµ n­íc ta. - B¶o ®¶m quyÒn c«ng d©n, quyÒn con ng­êi trªn thùc tÕ. 3) Còng cè: GV đưa ra các câu hỏi và tình huống 1. Lµ HS líp 12 em vµ c¸c b¹n cã thÓ tham gia vµo viÖc x©y dùng vµ qu¶n lÝ tr­êng líp b»ng nh÷ng h×nh thøc d©n chñ nµo? 2. Yªu cÇu HS gi¶i quyÕt bµi tËp 3 SGK Tr.81. 4) DÆn dß: Häc bµi cò(môc b); lµm bµi tËp 1 vµ 2, ®äc tr­íc môc 2. TiÕt PPCT:................................. Ngµy säan:........................................... Bµi 7:C¤NG D¢N VíI C¸C QUYÒN D¢N CHñ(TiÕt 2) 1. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: - §èi t­îng ®­îc tham gia bÇu cö vµ øng cö ®­îc quy ®Þnh nh­ thÕ nµo trong HiÕn ph¸p vµ LuËt BÇu cö?- C¸ch thùc hiÖn quyÒn bÇu cö vµ øng cö cña c«ng d©n? 2. Gi¶ng bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung chÝnh Ho¹t ®éng 1:Kh¸i niÖm vÒ quyÒn tham gia qu¶n lÝ ®Êt n­íc vµ x· héi: * GV h­íng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i niÖm vÒ quyÒn tham gia qu¶n lÝ ®Êt n­íc vµ x· héi trong SGK. §©y lµ quyÒn tham gia th¶o luËn vµo c¸c c«ng viÖc chung cña ®Êt n­íc trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi trªn ph¹m vi c¶ n­íc vµ trong tõng ®Þa ph­¬ng, quyÒn kiÕn nghÞ víi c¬ quan nhµ n­íc vÒ x©y dùng bé m¸y nhµ n­íc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi. §©y lµ h×nh thøc thùc hiÖn quyÒn d©n chñ trùc tiÕp cña nh©n d©n. Ho¹t ®éng 2: Néi dung c¬ b¶n cña quyÒn tham gia qu¶n lÝ nhµ n­íc vµ x· héi. *GV tæ chøc cho HS häc tËp theo nhãm. *GV ®­a ra hÖ thèng c¸c c©u hái gîi më sau: - ë ph¹m vi c¶ n­íc, nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn tham gia qu¶n lý nhµ n­íc vµ x· héi ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch nµo? - ë ph¹m vi c¬ së, quyÒn tham gia qu¶n lý nhµ n­íc vµ x· héi ®­îc thÓ hiÖn qua c¬ chÕ"D©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra". Em cho biÕt c¸ch thøc thùc hiÖn c¬ chÕ nµy? *GV yªu cÇu häc sinh lµm viÖc ®éc lËp. Sau ®ã, trao ®æi víi b¹n bªn c¹nh m×nh theo nhãm ghÐp ®«i ®Ó thèng nhÊt kÕt qu¶. Sau khi hµon thµnh GVtæ chøc cho c¸c nhãm tr¶ lêi, bæ sung, tranh luËn. Cuèi cïng GV kh¸i qu¸t l¹i. - ë ph¹m vi c¶ n­íc ®­îc thùc hiÖn b»ng 2 c¸ch: + Tham gia th¶o luËn, gãp ý kiÕn x©y dùng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt: VÝ dô: gãp ý kiÕn x©y dùng HiÕn ph¸p, LuËt §Êt ®ai, LuËt H«n nh©n vµ Gia ®×nh, Bé luËt H×nh sù,.. +Th¶o luËn vµ biÓu quyÕt c¸c vÊn ®Ò träng ®¹i cña ®Êt n­íc. HiÖn nay, ®ang so¹n th¶o LuËt Tr­ng cÇu ý d©n. - ë ph¹m vi ®Þa ph­¬ng :d©n chñ trùc tiÕp ®­îc thùc hiÖn theo c¬ chÕ:D©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra. §iÒu nµy ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: + Nh÷ng viÖc ph¶i th«ng b¸o cho d©n. VÝ dô: ChÝnh s¸ch, ph¸p luËt.. + Nh÷ng viÖc d©n lµm vµ quyÕt ®Þnh trùc tiÕp. VÝ dô: Møc ®ãng gãp x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng,.. + Nh÷ng viÖc d©n ®­îc th¶o luËn, tham gia ý kiÕn tr­íc khi chÝnh quyÒn x· quyÕt ®Þnh. VÝ dô: KÕ ho¹ch sö dông ®Êt ë ®Þa ph­¬ng, + Nh÷ng viÖc nh©n d©n gi¸m s¸t, kiÓm tra: VÝ dô: Dù to¸n vµ quyÕt to¸n ng©n s¸ch x·. GV nªu c¸c vÝ dô t×nh huèng thÓ hiÖn nh÷ng th¸i ®é, c¸ch xö sù kh¸c nhau cña nh©n d©n ®èi víi viÖc thùc hiÖn quyÒn tham gia qu¶n lÝ nhµ n­íc ®Ó HS ph©n tÝch: * Trong cuéc häp Tæ d©n phè bµn vÒ chñ tr­¬ng huy ®éng nh©n d©n ®ãng gãp tiÒn cho Quü khuyÕn häc, cã ng­êi nãi “Chóng t«i biÕt g× mµ hái, c¸c «ng bµ c¸n bé cø quyÕt, chóng t«i xin theo”; ng­êi kh¸c l¹i cho r»ng “ Hái th× hái vËy chø ai nghe m×nh mµ bµn víi b¹c”; còng cã ng­êi míi nghe nãi ®Õn chñ tr­¬ng huy ®éng ®ãng gãp tiÒn ®· bá vÒ vµ ®ßi ®i kiÖn c¸n bé lµm tr¸i ph¸p luËt Tõ vÝ dô cô thÓ ®ã,GV gîi ý ®Ó HS tù x¸c ®Þnh ®óng tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc thùc hiÖn quyÒn tham gia qu¶n lÝ nhµ n­íc, ®Æc biÖt lµ ë cÊp c¬ së. * Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu ý nghÜa cña quyÒn tham gia qu¶n lÝ nhµ n­íc vµ x· héi * GV sö dông vd trong SGK Tr(73) vµ ®­a ra c©u hái: - ViÖc lµm trªn cña chÝnh phñ nh»m môc ®Ých g×? H·y nªu ý nghÜa cña quyÒn tham gia qu¶n lý nhµ n­íc vµ x· héi? *HS suy nghÜ tr¶ lêi. *GV kÕt luËn. Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu kh¸i niÖm quyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o: * GV ®­a ra hÖ thèng c©u hái sau: - H·y nªu quyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o? - ThÕ nµo lµ quyÒn khiÕu n¹i ? ThÕ nµo lµ quyÒn tè c¸o? - Sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a khiÕu n¹i vµ tè c¸o? (c¸c tiªu chÝ: môc ®Ých, chñ thÓ, thñ tôc, lÜnh vùc) *HS lµm viÖc c¸ nh©n. Sau ®ã trao ®æi víi b¹n bªn c¹nh ®Ó thèng nhÊt vµ tr¶ lêi. *GV bæ sung, kÕt luËn. *HS ghi ý chÝnh. 2. QuyÒn tham gia qu¶n lÝ nhµ n­íc vµ x· héi a) Kh¸i niÖm vÒ quyÒn tham gia qu¶n lÝ ®Êt n­íc vµ x· héi QuyÒn tham gia qu¶n lÝ ®Êt n­íc vµ x· héi lµ quyÒn cña c«ng d©n tham gia th¶o luËn vµo c¸c c«ng viÖc chung cña ®Êt n­íc trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, trong ph¹m vi cña c¶ n­íc vµ trong ®Þa ph­¬ng ; quyÒn kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan nhµ n­íc vÒ x©y dùng bé m¸y nhµ n­íc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. b) Néi dung c¬ b¶n cña quyÒn tham gia qu¶n lÝ nhµ n­íc vµ x· héi * ë ph¹m vi c¶ n­íc: - Tham gia th¶o luËn, gãp ý kiÕn x©y xùng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt. - Th¶o luËn vµ biÓu quyÕt c¸c vÊn ®Ò träng ®¹i khi Nhµ n­íc tæ chøc tr­ng cÇu ý d©n. * ë ph¹m vi c¬ së: Trùc tiÕp thùc hiÖn theo c¬ chÕ “D©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm , d©n kiÓm tra”: - Nh÷ng viÖc ph¶i ®­îc th«ng b¸o ®Ó ®©n biÕt mµ thùc hiÖn (chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc). - Nh÷ng viÖc d©n lµm vµ quyÕt ®Þnh trùc tiÕp b»ng biÓu quyÕt c«ng khai hoÆc bá phiÕu kÝn -Nh÷ng viÖc d©n ®­îc th¶o luËn , tham gia ®ãng gãp ý kiÕn tr­íc khi chÝnh quyÒn x· quyÕt ®Þnh . - Nh÷ng viÖc nh©n d©n ë ph­êng, x· gi¸m s¸t , kiÓm tra. c) ý nghÜa cña quyÒn tham gia qu¶n lÝ nhµ n­íc vµ x· héi - Lµ c¬ së ph¸p lÝ quan träng ®Ó nh©n d©n tham gia vµo ho¹t ®éng cña bé m¸y Nhµ n­íc, nh»m ®éng viªn vµ ph¸t huy søc m¹nh cña toµn d©n, cña toµn x· héi vÒ viÖc x©y dùng bé m¸y nhµ n­íc v÷ng m¹nh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. 3. QuyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng d©n. a) Kh¸i niÖm quyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng d©n. QuyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o lµ quyÒn d©n chñ c¬ b¶n cña c«ng d©n ®­îc quy ®Þnh trong hiÕn ph¸p, lµ c«ng cô ®Ó nh©n d©n thùc hiÖn d©n chñ trùc tiÕp trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n , tæ chøc bÞ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt x©m h¹i 3. Còng cè: - C¸c em cÇn n¾m v÷ng néi dung quyÒn tham gia qu¶n lý nhµ n­íc vµ x· héi. - GV cã thÓ sö dông t×nh huèng ®Ó còng cè tiiÕt häc. 4. DÆn dß: Häc bµi cò, lµm c¸c bµi tËp 4,5 Tr 82; ®äc phÇn cßn l¹i cña bµi 7.