Giáo án Giáo dục công dân 12 - Bài 4: Quyền bình đẳng của công dân trong một số lĩnh vực của đời sống xã hội

coù nghóa laø moïi caù nhaân, toå chöùc khi tham gia vaøo caùc quan heä kinh teá, töø vieäc löïa choïn ngaønh, ngheà, ñòa ñieåm kinh doanh, löïa choïn hình thöùc toå chöùc kinh doanh, ñeán vieäc thöïc hieän quyeàn vaø nghóa vuï trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh ñeàu bình ñaúng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. b) Noäi dung quyeàn bình ñaúng trong kinh doanh ­ Moïi coâng daân ñeàu coù quyeàn töï do löïa choïn hình thöùc toå chöùc kinh doanh. ­ Moïi doanh nghieäp ñeàu coù quyeàn töï chuû ñaêng kí kinh doanh trong ngheà maø phaùp luaät khoâng caám. ­ Moïi loaïi hình doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau ñeàu ñöôïc bình ñaúng trong vieäc khuyeán khích phaùt trieån laâu daøi, hôïp taùc vaø caïnh tranh laønh maïnh. ­ Moïi doanh nghieäp ñeàu bình ñaúng veà quyeàn chuû ñoäng môû roäng quy moâ vaø ngaønh, ngheà kinh doanh; chuû ñoäng tìm kieám thò tröôøng, khaùch haøng vaø kí keát hôïp ñoàng; töï do lieân doanh vôùi caùc caù nhaân, toå chöùc kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; töï chuû kinh doanh ñeå naâng cao hieäu quaû vaø khaû naêng caïnh tranh. ­ Moïi doanh nghieäp ñeàu bình ñaúng veà nghóa vuï, noäp thueá vaø thöïc hieän caùc nghóa vuï taøi chính ñoái vôùi Nhaø nöôùc; baûo ñaûm quyeàn, lôïi ích hôïp phaùp cuûa ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp; tuaân thuû phaùp luaät veà baûo veä taøi nguyeân, moâi tröôøng, caûnh quan, di tích lòch söû. c) Traùch nhieäm cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc baûo ñaûm quyeàn bình ñaúng trong kinh doanh: ­ Nhaø nöôùc thöøa nhaän söï toàn taïi laâu daøi vaø phaùt trieån cuûa caù loaïi hình doanh nghieäp ôû nöôùc ta. ­ Nhaø nöôùc quy ñònh ñòa vò phaùp lí cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp, quy ñònh quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc doanh nghieäp trong hoaït ñoäng kinh doanh. ­ Nhaø nöôùc khaúng ñònh baûo hoä quyeàn sôû höõu vaø thu nhaäp hôïp phaùp cuûa moïi loaïi hình doanh nghieäp. ­ Nhaø nöôùc quy ñònh nam, nöõ bình ñaúng trong vieäc thaønh laäp doanh nghieäp, tieán haønh hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh, quaûn lí doanh nghieäp, bình ñaúng trong vieäc tieáp caän thoâng tin, nguoàn voán, thò tröôøng vaø nguoàn lao ñoäng. 3. Cuûng coá: ï Nguyeân taéc bình ñaúng ñöôïc theå hieän nhö theá naøo trong quan heä giöõa vôï vaø choàng? Thöïc hieän nguyeân taéc bình ñaúng trong quan heä giöõa vôï vaø choàng coù yù nghóa nhö theá naøo ñoái vôùi ngöôøi phuï nöõ trong giai ñoaïn hieän nay? ï Theo em, vieäc phaùp luaät thöøa nhaän quyeàn sôû höõu taøi saûn rieâng cuûa vôï, choàng coù maâu thuaãn vôùi nguyeân taéc bình ñaúng giöõa vôï vaø choàng khoâng? (Gôïi yù: Vieäc phaùp luaät thöøa nhaän quyeàn sôû höõu taøi saûn rieâng cuûa vôï, choàng khoâng maâu thuaãn vôùi nguyeân taéc bình ñaúng giöõa vôï vaø choàng vì vôï, choàng coù taøi saûn chung vaø moãi beân coù theå coù taøi saûn rieâng. Taøi saûn rieâng khoâng baét buoäc phaûi coù. Thöøa nhaän sôû höõu taøi saûn rieâng cuûa vôï, choàng cuõng nhaèm muïc ñích cuõng coá quan heä vôï, choàng ñoàng thôøi toân troïng, baûo ñaûm töï do yù chí caù nhaân trong hoân nhaân vaø gia ñình. Moãi beân vôï, choàng coøn coù nhöõng quan heä gaén boù vôùi ngöôøi thaân thuoäc, baïn beø caàn ñöôïc ñuøm boïc, chu caáp. Khi caàn phaûi chu caáp, ñuøm boïc cho ai, khoâng caàn phaûi giaáu gieám, noùi doái nhau do khoâng phaûi söû duïng tôùi taøi saûn chung. ) ï Qui taéc ñaïo ñöùc vaø caùch xöû söï cuûa caùc thaønh vieân trong gia ñình hieän nay coù gì khaùc so vôùi caùc gia ñình truyeàn thoáng tröôùc ñaây? (Gôïi yù: -Heä thoáng quy taéc ñaïo ñöùc chæ ñaïo moái quan heä giöõa caùc thaønh vieân trong gia ñình truyeàn thoáng ñaõ chòu aûnh höôûng raát saâu saéc cuûa heä tö töôûng Nho giaùo, phong kieán laâu ñôøi ôû Vieät Nam. Ñoù laø: kính treân nhöôøng döôùi, lôïi ích caù nhaân phuïc tuøng lôïi ích gia ñình vaø doøng hoï; loøng bieát ôn cha meï , laáy chöõ hieáu laøm ñaàu; kính troïng oâng baø, thôø phuïng toå tieân; söï ñuøm boäc laãn nhau giöõa anh em cuøng gia ñình, cuøng doøng hoï. -Tö töôûng troïng nam, khinh nöõ thoáng trò trong gia ñình, ñaåy ngöôøi phuï nöõ, ngöôøi vôï, ngöôøi con gaùi vaøo ñòa vò thaáp heøn, bò phuï thuoäc, chòu söï baát bình ñaúng caû veà maët vaät chaát vaø tinh thaàn. Gia ñình ñeà cao ñaïo ñöùc chung thuûy giöõa choàng vaø vôï nhöng laïi chaáp nhaän cheá ñoä ña theâ. Ñoàng thôøi, tö töôûng gia tröôûng ñeà cao vai troø ngöôøi con tröôûng caû veà quyeàn lôïi vaø traùch nhieäm laøm cho caùc con thöù phaûi chòu thieät thoøi. Moâ hình gia ñình lí töôûng luùc naøy laø gia ñình aên ôû thuaän hoøa, treân döôùi coù neà neáp, toân ti traät töï roõ raøng, leã nghóa ñöôïc toân troïng, laém con , nhieàu chaùu. Gia ñình Vieät Nam hieän nay vaãn raát coi troïng loøng chung thuûy, ñaïo ñöùc tình nghóa vôï vaø choàng, ñeà cao loøng hieáu thaûo cuûa con caùi, söï kính troïng, bieát ôn cuûa con chaùu ñoái vôùi oâng baø, toå tieân. Vieäc giöõ gìn, phaùt huy nhöõng giaù trò ñaïo ñöùc truyeàn thoáng noùi treân ñöôïc boå sung kòp thôøi vôùi vieäc tieáp thu nhöõng tö töôûng tieân tieán cuûa nhaân loaïi. Ñoù laø vieäc coi troïng quyeàn töï do daân chuû cuûa con ngöôøi baát cöù trai hay gaùi, giaø hay treû, toân troïng söï bình ñaúng giöõa nam, nöõ, toân troïng lôïi ích caù nhaân cuûa moãi thaønh vieân, khoâng phaân bieät thöù caáp, ñaúng caáp. Caùc thaønh vieân trong gia ñình coù quyeàn vaø nghóa vuï chaêm soùc, giuùp ñôõ nhau, cuøng nhau chaêm lo ñôøi soáng chung cuûa gia ñình). ï Taïi sao ngöôøi lao ñoäng vaø ngöôøi söû duïng lao ñoäng phaûi giao keát hôïp ñoàng lao ñoäng? Thöïc hieän ñuùng nguyeân taéc trong giao keát hôïp ñoàng lao ñoäng ñem laïi quyeàn lôïi gì cho ngöôøi lao ñoäng vaø ngöôøi söû duïng lao ñoäng? ï Vieäc Nhaø nöôùc öu ñaõi ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng coù trình ñoä chuyeân moân kó thuaät cao vaø quy ñònh khoâng söû duïng lao ñoäng nöõ vaøo caùc coâng vieäc naëng nhoïc, nguy hieåm, ñoäc haïi, aûnh höôûng xaáu ñeán chöùc naêng sinh ñeû vaø nuoâi con coù traùi vôùi nguyeân taéc coâng daân bình ñaúng trong lao ñoäng khoâng? Vì sao? (Gôïi yù: Nhaø nöôùc coù nhöõng qui ñònh rieâng trong Boä Luaät Lao Ñoäng ñôùi vôùi lao ñoäng nöõ ôû chöông X vaø lao ñoäng coù trình ñoä chuyeân moân kó thuaät cao ôû chöông XI. Vieäc phaùp luaät quy ñònh öu ñaõi ñoái vôùi ngöôøi coù trình ñoä chuyeân moân kó thuaät cao vaø quy ñònh khoâng söû duïng lao ñoäng nöõ vaøo caùc coâng vieäc naëng nhoïc, nguy hieåm, ñoäc haïi coù aûnh höôûng xaáu ñeán chöùc naêng sinh ñeû vaø nuoâi con khoâng vi phaïm nguyeân taéc coâng daân bình ñaúng trong lao ñoäng maø chính laø theå hieän söï bình ñaúng trong lao ñoäng bôûi vì: -Lao ñoäng nöõ caàn ñöôïc quan taâm ñeán ñaëc ñieåm veà cô theå, sinh lí vaø chöùc naêng laøm meï trong lao ñoäng. -Ngöôøi coù trình ñoä chuyeân moân, kó thuaät cao ñöôïc Nhaø nöôùc vaø ngöôøi söû duïng lao ñoäng öu ñaõi nhö: taïo ñieàu kieän thuaän lôïi trong coâng taùc, traû löông cao, ñöôïc taïo ñieàu kieän hoïc taäp, coâng taùc ôû trong vaø ngoaøi nöôùc, ñeå khoâng ngöøng phaùt huy taøi naêng coù lôïi cho doanh nghieäp vaø coù lôïi cho ñaát nöôùc.) ï Phaùp luaät thöøa nhaän bình ñaúng trong kinh doanh coù vai troø quan troïng nhö theá naøo ñoái vôùi ngöôøi kinh doanh vaø xaõ hoäi? ï Haõy keå veà taám göông nhöõng nhaø kinh doanh thaønh ñaït maø em bieát vaø nhaän xeùt veà quyeàn bình ñaúng nam, nöõ trong kinh doanh ôû nöôùc ta hieän nay. ï Em haõy tìm caâu traû lôøi ñuùng trong caùc baøi taäp sau ñaây. * Bieåu hieän cuûa bình ñaúng trong hoân nhaân laø: a) Ngöôøi choàng phaûi giöõ vai troø chính trong ñoùng goùp veà kinh teá vaø quyeát ñònh coâng vieäc lôùn trong gia ñình. b) Coâng vieäc cuûa ngöôøi vôï laø noäi trôï gia ñình vaø chaêm soùc con caùi, quyeát ñònh caùc khoaûn chi tieâu haèng naøy cuûa gia ñình. c) Vôï choàng cuøng baøn baïc, toân troïng yù kieán cuûa nhau trong vieäc quyeát ñònh caùc coâng vieäc cuûa gia ñình. d) Chæ ngöôøi vôï môùi coù quyeàn löïa choïn nôi cö truù, quyeát ñònh soá con vaø thôøi gian sinh con. e) Chæ ngöôøi vôï môùi coù nghóa vuï thöïc hieän keá hoaïch hoaù gia ñình, chaêm soùc vaø giaùo duïc con caùi. g) Vôï, choàng bình ñaúng vôùi nhau, coù quyeàn vaø nghóa vuï ngang nhau veà moïi maët trong gia ñình. * Bình ñaúng giöõa caùc thaønh vieân trong gia ñình ñöôïc hieåu laø: a) Lôïi ích caù nhaân phuïc tuøng lôïi ích chung cuûa gia ñình, doøng hoï, treân noùi döôùi phaûi nghe. b) Vai troø cuûa ngöôøi choàng, ngöôøi cha, ngöôøi con trai tröôûng trong gia ñình ñöôïc ñeà cao, quyeát ñònh toaøn boä coâng vieäc trong gia ñình. c) Caùc thaønh vieân trong gia ñình ñoái xöû coâng baèng, daân chuû, toân troïng laãn nhau. d) Taäp theå gia ñình quan taâm ñeán lôïi ích töøng caù nhaân, töøng caù nhaân phaûi quan taâm ñeán lôïi ích chung cuûa gia ñình. e) Caùc thaønh vieân trong gia ñình coù quyeàn vaø nghóa vuï chaêm soùc, giuùp ñôõ nhau, cuøng nhau chaêm lo ñôøi soáng chung cuûa gia ñình. * Quyeàn bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ trong lao ñoäng theå hieän: a) Moïi coâng daân khoâng phaân bieät giôùi tính, ñoä tuoåi ñeàu ñöôïc Nhaø nöôùc boá trí vieäc laøm. b) Nam vaø nöõ bình ñaúng veà tuyeån duïng, söû duïng, naâng baäc löông vaø traû coâng lao ñoäng. c) Chæ boá trí lao ñoäng nam laøm coâng vieäc naëng nhoïc, nguy hieåm hoaëc tieáp xuùc vôùi caùc chaát ñoäc haïi. d) Ngöôøi söû duïng lao ñoäng öu tieân nhaän nöõ vaøo laøm vieäc khi caû nam vaø nöõ ñeàu coù ñuû tieâu chuaån laøm coâng vieäc maø doanh nghieäp ñang caàn. e) Lao ñoäng nöõ ñöôïc höôûng cheá ñoä thai saûn, heát thôøi gian nghæ thai saûn, khi trôû laïi laøm vieäc, lao ñoäng nöõ vaãn ñöôïc baûo ñaûm choã laøm vieäc. ï Coù ngöôøi hieåu bình ñaúng trong kinh doanh laø: Baát cöù ai cuõng coù theå tham gia vaøo quaù trình kinh doanh. Hieåu nhö vaäy coù ñuùng khoâng? Vì sao? Sau khi toát nghieäp trung hoïc phoå thoâng, neáu em coù yù ñònh thaønh laäp doanh nghieäp tö nhaân thì em coù quyeàn thöïc hieän yù ñònh ñoù khoâng? Vì sao? 4. Daën doø: - Giaûi quyeát caùc caâu hoûi vaø baøi taäp trong SGK. - Söu taàm caùc tö lieäu coù lieân quan ñeán baøi (hình aûnh, baøi vieát,..) - Ñoïc tröôùc baøi 5.