Giáo án GDCD Lớp 11 - Tiết 23, Bài 11: Chính sách dân số và giải quyết việc làm (1 tiết)

. OÅn ñònh toå chöùc lôùp : 2. Kieåm tra baøi cuõ: 3. Giaûng baøi môùi: - VÊn ®Ò d©n sè hiÖn nay trªn thÕ giíi ®· trë thµnh vÊn ®Ò toµn cÇu vµ lµ sù quan t©m cña nhiÒu quèc gia, nhÊt lµ ë nh÷ng n­íc nghÌo, ®ang ph¸t triÓn. ë n­íc ta, d©n sè t¨ng nhanh lµ mét ¸p lùc lín ®èi víi vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm. VËy chóng ta nhËn thøc vÒ thùc tr¹ng d©n sè vµ viÖc lµm nh­ thÕ nµo vµ ®Ò ra môc tiªu, ph­¬ng h­íng c¬ b¶n nµo ®Ó gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò trªn ? - N­íc ta vÉn ®ang ph¶i ®èi mÆt víi vÊn ®Ò d©n sè t¨ng nhanh, gi¶i quyÕt viÖc lµm khã kh¨n. Bµi nµy gióp c¸c em hiÓu ®­îc t×nh h×nh, môc tiªu vµ nh÷ng ph­¬ng h­íng c¬ b¶n gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò trªn. Phaàn laøm vieäc cuûa Thaày vaø Troø Noäi dung chính cuûa baøi hoïc Hoaït ñoäng1: Ñaøm thoaïi+ Giaûng giaûi + Tröïc quan. Muïc tieâu: HS nªu ®­îc t×nh h×nh h×nh , môc tiªu , nh÷ng ph­¬ng h­íng c¬ b¶n ®Ó gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò d©n sè ë n­íc ta. Caùc caâu hoûi ñaøm thoaïi: - Ñaûng , Nhaø nöôùc ta thaáy ñöôïc vai troø cuûa vaán ñeà daân soá ñoái vôùi söï phaùt trieån ñaát nöôùc nhö theá naøo? - Em haõy ñaùnh giaù tình hình daân soá ôû nöôùc ta? (Veà qui moâ, toác ñoä, maät ñoä, phaân boá) - Vì sao noùi keát quaû giaûm sinh cuûa nöôùc ta chöa vöõng chaéc? - Haäu quaû cuûa vieäc gia taêng daân soá? - Muïc tieâu cuûa chính saùch daân soá? - Nhöõng phöông höôùng cô baûn ñeå thöïc hieän chính saùch daân soá? HS phaùt bieåu töï do. GV nhaän xeùt, ñieàu chænh, giaûng giaûi. GV löu yù: + Quy m« d©n sè lín (n¨m 2006 d©n sè n­íc ta kho¶ng 84 triÖu ng­êi, ®øng thø 2 ë §«ng Nam ¸ vµ thø 13 trong tæng sè h¬n 200 n­íc trªn thÕ giíi) + Tèc ®é t¨ng nhanh : 1930: 17,2 trieäu 1940: 21 trieäu 1945: 25 trieäu 1950: 23,4 trieäu 1965: 35 trieäu 1980: 53,8 trieäu 1990: 60,1 trieäu 1999:76,3 trieäu 2006: 84 trieäu. ( N¨m 1945 d©n sè n­íc ta lµ 25 triÖu ng­êi, n¨m 1999 lµ 76, 3 triÖu ng­êi, t¨ng h¬n gÊp 3 lÇn ) . + MËt ®é d©n sè ë n­íc ta còng rÊt cao : 1979: 159 ngöôøi/ km2 1989: 195 ngöôøi/ km2 1999: 231 ngöôøi/ km2 2000: 242 ngöôøi/ km2 (N¨m 1999 mËt ®é d©n sè n­íc ta lµ 231 ng­êi/ km2, thÕ giíi lµ 44 ng­êi/ km2) . + Ph©n bè ch­a hîp lÝ : Ñoàng baèng: DT ñaát : 30%, DSoá: 75% Mieàn nuùi: DT ñaát : 70%, DSoá: 25% (N«ng th«n chiÕm 76,5%, thµnh thÞ chØ cã 25, 5%,) + KÕt qu¶ gi¶m sinh ch­a v÷ng ch¾c: töø naêm 2000 ñeán nay, möùc giaûm sinh chöõng laïi, ôû nhieàu ñòa phöông, coù nguy cô gia taêng daân soá do tæ leä sinh con thöù 3 . Lí do: t­ t­ëng träng nam, khinh n÷ vÉn tån t¹i, nhÊt lµ ë vïng s©u, vïng xa, ë bé phËn d©n c­ cßn l¹c hËu, tö töôûng chuû quan cuûa laõnh ñaïo, ñieàu kieän kinh teá khaù leân + VÒ t¸c ®éng cña vÊn ®Ò d©n sè t¨ng nhanh ®èi víi ®êi sèng x· héi, GV cã thÓ sö dông s¬ ®å sau: Mèi quan hÖ gi÷a gia t¨ng d©n sè vµ chÊt l­îng cuéc sèng D©n sè t¨ng qu¸ nhanh Kinh tÕ, v¨n ho¸ kÐm ph¸t triÓn Thõa lao ®éng, kh«ng cã viÖc lµm ® c¸c tÖ n¹n x· héi t¨ng Møc sèng thÊp N¨ng suÊt lao ®éng thÊp Søc khoÎ, thÓ lùc kÐm BÖnh tËt nhiÒu + Môc tiªu cña chÝnh s¸ch d©n sè lµ gi¶i quyÕt mét c¸ch toµn diÖn vÊn ®Ò d©n sè (quy m«, c¬ cÊu, ph©n bè d©n c­), ®Æt con ng­êi vµo vÞ trÝ trung t©m, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho ®Êt n­íc . + Ph­¬ng h­íng quan träng ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè lµ tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, huy ®éng toµn x· héi tham gia c«ng t¸c d©n sè, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. Hoaït ñoäng 2: Ñaøm thoaïi + Giaûng giaûi+Tröïc quan Muïc tieâu: HS nhËn thøc ®­îc chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ mét chÝnh s¸ch x· héi c¬ b¶n, gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò nµy sÏ cã ý nghÜa to lín ®èi víi mçi c«ng d©n vµ toµn x· héi; t×nh h×nh h×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm; môc tiªu cña chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm ; nh÷ng ph­¬ng h­íng c¬ b¶n ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm. Caùc caâu hoûi ñaøm thoaïi: - Caùc em nhaän xeùt gì veà tình hình vieäc laøm hieän nay ôû nöôùc ta? - Taïi sao tình traïng thieáu vieäc laøm vaãn laø vaán ñeà böùc xuùc ôû noâng thoân vaø thaønh thò? - Nhöõng soá lieäu sau ñaây noùi leân ñieàu gì? Daân soá trong ñoä tuoåi lao ñoäng: Naêm 2000 chieám khoaûng 55% Naêm 2005 chieám khoaûng 59,1% Naêm 2010 chieám khoaûng 60,7% (döï kieán) Moãi naêm coù khoaûng 1,3 trieäu thanh nieân böôùc vaøo tuoåi lao ñoäng. - Muïc tieâu cuûa chính saùch giaûi quyeát vieäc laøm? - Phöông höôùng cuûa chính saùch giaûi quyeát vieäc laøm? HS phaùt bieåu töï do. GV nhaän xeùt, ñieàu chænh, giaûng giaûi. GV löu yù: +Trªn thÕ giíi, ngay c¶ ®èi víi nhiÒu n­íc giµu th× t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp vÉn lµ vÊn ®Ò nan gi¶i. N­íc ta lµ mét n­íc nghÌo, thiÕu vèn, tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn ch­a cao, d©n sè t¨ng nhanh, quan niÖm vÒ viÖc lµm cßn l¹c hËu th× vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cµng khã kh¨n. §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· nhËn thøc râ ®iÒu ®ã vµ tËp trung nç lùc ®Ó gi¶i quyÕt. + ÑÕn n¨m 2010 n­íc ta phÊn ®Êu gi¶m tØ lÖ thÊt nghiÖp xuèng d­íi 5% ë thµnh thÞ, lao ®éng n«ng nghiÖp cßn d­íi 50% lao ®éng x· héi, n©ng tØ lÖ ng­êi lao ®éng ®· qua ®µo t¹o nghÒ lªn kho¶ng 40%, GV keát luaän: Laø nöôùc coù toác ñoä taêng daân soá cao ñang trong quaù trinh coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù. Neáu thöïc hieän toát chính saùch giaûi quyeát vieäc laøm, nöôùc ta seõ sôùm oån ñònh moïi maët ñôøi soáng xaõ hoäi vaø thoaùt khoûi tình trang nöôùc ngheøo, keùm phaùt trieån Hoaït ñoäng 3: Ñaøm thoaïi + Giaûng giaûi. Muïc tieâu: HS x¸c ®Þnh ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi chÝnh s¸ch d©n sè vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm. GV neâu caâu hoûi: - Em suy nghÜ nh­ thÕ nµo vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi chÝnh s¸ch d©n sè vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm? GV yªu cÇu 1 hoÆc 2 HS tr¶ lêi. Caùc HS khaùc nhaän xeùt, boå sung. GV nhaän xeùt, giaûng giaûi, choát yù. 1. Chính saùch daân soá: a. Tình hình daân soá nöôùc ta: Quy moâ daân soá lôùn, toác ñoä taêng coøn nhanh, chaát löôïng daân soá thaáp, maät ñoä daân soá cao vaø phaân boá chöa hôïp lí. b. Muïc tieâu vaø phöông höôùng cô baûn ñeå thöïc hieän chính saùch daân soá: ï Muïc tieâu : Tieáp tuïc giaûm toác ñoä gia taêng daân soá,sôùm oån ñònh quy moâ, cô caáu daân soá vaø phaân boá daân cö hôïp lí , naâng cao chaát löôïng daân soá . ï Nhöõng phöông höông cô baûn: ­ Taêng cöôøng laõnh ñaïo vaø quaûn lí coâng taùc daân soá. ­ Laøm toát coâng taùc thoâng tin, tuyeân truyeàn, giaùo duïc keá hoaïch hoaù gia ñình. ­ Naâng cao söï hieåu bieát cuûa ngöôøi daân veà vai troø cuûa gia ñình , bình ñaúng giôùi, söùc khoeû sinh saûn. ­ Nhaø nöôùc ñaàu tö ñuùng möùc, thöïc hieän xaõ hoäi hoaù coâng taùc daân soá. 2. Chính saùch giaûi quyeát vieäc laøm: a. Tình hình vieäc laøm hieän nay ôû nöôùc ta: Tình traïng thieáu vieäc laøm ôû nöôùc ta laø vaán ñeà raát böùc xuùc ôû caû noâng thoân laãn thaønh thò. b. Muïc tieâu vaø phöông höôùng cô baûn cuûa chính saùch giaûi quyeát vieäc laøm: ï Muïc tieâu : Taäp trung söùc giaûi quyeát vieäc laøm, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, môû roäng thò tröôøng lao ñoäng,g iaûm tæ leä thaát nghieäp vaø taêng tæ leä ngöôøi lao ñoäng ñaõ qua ñaøo taïo ngheà. ï Nhöõng phöông höông cô baûn: ­ Thuùc ñaåy phaùt trieån saûn xuaát vaø dòch vuï. ­ Khuyeán khích laøm giaøu hôïp phaùp. ­ Ñaåy maïnh xuaát khaåu lao ñoäng. ­ Söû duïng coù hieäu quaû nguoàn voán. 3. Traùch nhieäm cuûa coâng daân ñoái vôùi chính saùch daân soá vaø giaûi quyeát vieäc laøm: ­ Chaáp haønh chính saùch, phaùp luaät veà daân soá. ­ Chaáp haønh chính saùch giaûi quyeát vieäc laøm vaø phaùp luaät veà lao ñoäng. ­ Ñoäng vieân moïi ngöôøi cuøng chaáp haønh caùc chính saùch vaø phaùp luaät noùi treân. ­ Coù yù chí vöôn leân, naém baét thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät, chuû ñoäng tìm vieäc laøm 3. Cuûng coá: ï Neâu tình hình daân soá ôû nöôùc ta vaø taùc ñoäng cuûa noù ñoái vôùi moïi maët cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. ( Sau khi nªu nh÷ng t¸c ®éng cña viÖc t¨ng d©n sè ®èi víi ®êi sèng x· héi nh­ : c¶n trë tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, g©y khã kh¨n lín trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng, lµm c¹n kiÖt tµi nguyªn vµ « nhiÔm m«i tr­êng, gi¸o viªn cã thÓ nhÊn m¹nh ¸p lùc cña viÖc t¨ng d©n sè ®èi víi vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm : + NÕu d©n sè t¨ng qu¸ nhanh trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thõa lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm khã kh¨n. + NÕu ph¸t triÓn d©n sè phï hîp víi ®iÒu kiÖn tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi sÏ thuËn lîi trong vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. + ViÖc lµm ®­îc gi¶i quyÕt tèt sÏ thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn ®­îc n©ng cao, mäi ng­êi sÏ cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÊn ®Ò d©n sè, chÊp nhËn gia ®×nh Ýt con) ï Muïc tieâu vaø phöông höôùng cô baûn cuûa chính saùch daân soá ôû nöôùc ta? ï Em haõy giaûi thích vaø neâu leân thaùi ñoä cuûa mình ñoái vôùi nhöõng quan nieäm sau: Trôøi sinh voi, trôøi sinh coû; Ñoâng con hôn nhieàu cuûa; Troïng nam khinh nöõ. (+ "Trêi sinh voi, trêi sinh cá" : NghÜa bãng cña c©u tôc ng÷ nµy lµ : ë ®êi ai còng cã kÕ ®Ó sinh nhai, kh«ng ai ngåi khoanh tay ®Ó chÞu chÕt ®ãi. Dï sinh con ®Î c¸i bao nhiªu, ng­êi ta còng cã c¸ch b­¬n ch¶i ®Ó nu«i con kh«n lín ®­îc. Quan niÖm nµy lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng d©n sè t¨ng qu¸ nhanh, ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng cuéc sèng. + "§«ng con h¬n nhiÒu cña" : Lµ quan niÖm nÆng vÒ sè l­îng, ch­a chó ý tíi chÊt l­îng d©n sè. HiÖn nay quan niÖm nµy kh«ng cßn phï hîp n÷a. + "Träng nam, khinh n÷" : §©y lµ nh÷ng quan niÖm phong kiÕn, l¹c hËu, qu¸ ®Ò cao vÞ trÝ, vai trß cña nam giíi, coi nhÑ vÞ trÝ, vai trß cña phô n÷ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi vµ gia ®×nh. HiÖn nay, quan niÖm nµy kh«ng cßn phï hîp n÷a. Bëi v× c¬ së x· kinh tÕ – x· héi cña quan niÖm nµy ®· c¨n b¶n bÞ xãa bá.) ï Neâu tình hình vieäc laøm vaø muïc tieâu cuûa chính saùch giaûi quyeát vieäc laøm ôû nöôùc ta. Haõy tìm hieåu tình hình vieäc laøm ôû ñòa phöông em vaø nhaän xeùt. ï Trình baøy phöông höôùng cô baûn nhaèm giaûi quyeát vaán ñeà vieäc laøm ôû nöôùc ta hieän nay. ï Em suy nghó nhö theá naøo veà traùch nhieäm cuûa mình ñoái vôùi caùc chính saùch vöøa hoïc ? 4. Daën doø: -Giaûi quyeát caùc caâu hoûi vaø baøi taäp trong SGK. - Ñoïc tröôùc baøi 12.