Giáo án GDCD Lớp 11 - Tiết 1, Bài 1:Công dân với sự phát triển kinh tế - Trường THPT Dân Lập Diêm Điền - Năm học 2007-2008

iÖm, néi dung vµ vai trß cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ n­íc ta. - HiÓu ®­îc vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam. 2. VÒ kü n¨ng - BiÕt c¸ch quan s¸t thùc tiÔn ®Ó thÊy ®­îc sù tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ sù qu¶n lÝ cña Nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. - Ph©n biÖt ®­îc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë ®Þa ph­¬ng. - X¸c ®Þnh ®­îc tr¸ch nhiÖm cña mçi c«ng d©n trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. 3. VÒ th¸i ®é - N©ng cao lßng tin cña m×nh vµo chÝnh s¸ch nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. - TÝch cùc tham gia ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh, vËn ®éng gia ®×nh vµ ng­êi th©n h¨ng h¸i ®Çu t­ c¸c nguån lùc vµo s¶n xuÊt - kinh doanh, thùc hiÖn tèt ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ, qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc. II. Tµi liÖu vµ ph­¬ng tiÖn - S¸ch gi¸o khoa GDCD líp 11. - C©u hái t×nh huèng GDCD líp 11. - Nh÷ng sè liÖu, th«ng tin vÒ kinh tÕ cã liªn quan ®Õn néi dung bµi häc. - S¬ ®å, biÓu b¶ng III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò - Ph©n tÝch néi dung kh¸i niÖm c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa? - Lµ mét c«ng d©n, em ph¶i lµm g× ®Ó gãp phÇn vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t GV ®Æt vÊn ®Ò: - Thµnh phÇn kinh tÕ lµ g×? - T¹i sao trong thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH ë n­íc ta l¹i ph¶i thùc hiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn? GV gîi më gióp HS hiÓu c¸c h×nh thøc së h÷u vµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. - LÊy vÝ dô vÒ h×nh thøc së h÷u. + Con tr©u lµ t­ liÖu s¶n xuÊt cña «ng An, «ng An cã quyÒn së h÷u con tr©u. + Mét sè chiÕc m¸y kh©u lµ t­ liÖu s¶n xuÊt cña HTX ViÖt An. TËp thÓ x· viªn HTX cã quyÒn së h÷u nh÷ng chiÕc m¸y kh©u ®ã. + M¸y mãc lµ t­ liÖu s¶n xuÊt cña nhµ m¸y xi m¨ng BØm S¬n. Nhµ n­íc cã quyÒn së h÷u m¸y mãc. GV ®Æt c©u hái: - Së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt ®­îc biÓu hiÖn d­íi mÊy h×nh thøc? - YÕu tè nµo lµ c¨n cø trùc tiÕp ®Ó x©y dùng thµnh phÇn kinh tÕ? - Thµnh phÇn kinh tÕ lµ g×? HS: -Tham kh¶o tµi liÖu - Ph¸t biÓu ý kiÕn GV: - Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ - Tæ chøc cho HS th¶o luËn nhãm. - Chia líp thµnh 5 nhãm. - Giao c©u hái cho c¸c nhãm Nhãm 1: T×m hiÓu kh¸i niÖm, néi dung, vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc Nhãm 2: T×m hiÓu kh¸i niÖm, néi dung, vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ Nhãm 3: T×m hiÓu kh¸i niÖm, néi dung, vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n Nhãm 4: T×m hiÓu kh¸i niÖm, néi dung, vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc Nhãm 5: T×m hiÓu kh¸i niÖm, néi dung, vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ 100% vèn n­íc ngoµi. GV: H­íng dÉn HS th¶o luËn HS: Cö ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. C¸c nhãm bæ sung ý kiÕn GV: NhËn xÐt vµ kÕt luËn - C¸c thµnh phÇn kinh tÕ võa hîp t¸c võa c¹nh tranh víi nhau lµ mét tÊt yÕu. Chóng gãp phÇn gi¶i phãng lùc l­îng s¶n xuÊt , thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc trong n­íc vµ n­íc ngoµi. T¹o nhiÒu vèn, nhiÒu viÖc lµm, thay ®æi bé mÆt cña nÒn kinh tÕ, thóc ®Çy t¨ng tr­ëng kinh tÕ GV chuyÓn ý: - VËy, t¹i sao chóng ta l¹i ph¶i x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn? HS tham kh¶o tµi liÖu, ph¸t biÓu GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn: - Nh­ vËy ®Ó quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt, nÒn kinh tÕ VN tÊt yÕu ph¶i tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. - Lµ mét c«ng d©n cña ®Êt n­íc, trong c«ng cuéc ®æi míi vµ x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, chóng ta cã tr¸ch nhiÖm nh­ thÕ nµo? HS tham kh¶o tµi liÖu HS liªn hÖ thùc tiÔn HS ph¸t biÓu ý kiÕn GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn: - Kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®· vµ ®ang t¹o nªn nh÷ng thay ®æi râ rÖt cho nÒn kinh tÕ-x· héi cña n­íc ta, t¹o tiÒn ®Ò héi nhËp víi sù ph¸t triÓn chung cña kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi 1. NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn a. C¸c h×nh thøc së h÷u * Kh¸i niÖm: - Së h÷u lµ mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi trong viªc chiÕm h÷u cña c¶i vËt chÊt * C¸c h×nh thøc së h÷u + Së h÷u toµn d©n + Së h÷u tËp thÓ + Së h÷u c¸ thÓ b.Thµnh phÇn kinh tÕ * Kh¸i niÖm: - Thµnh phÇn kinh tÕ lµ kiÓu tæ chøc, quan hÖ kinh tÕ dùa trªn mét h×nh thøc së h÷u nhÊt ®Þnh vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. * C¸c thµnh phÇn kinh tÕ n­íc ta: + Kinh tÕ Nhµ n­íc lµ thµnh phÇn dùa trªn h×nh thøc së h÷u toµn d©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt + Kinh tÕ tËp thÓ lµ thµnh phÇn dùa trªn h×nh thøc së h÷u tËp thÓ vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt + Kinh tÕ t­ nh©n lµ thµnh phÇn dùa trªn h×nh thøc së h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt + Kinh tÕ TBNN lµ thµnh phÇn dùa trªn h×nh thøc së h÷u hçn hîp vÒ vèn gi÷a kinh tÕ Nhµ n­íc vµ t­ b¶n + Kinh tÕ cã vån ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ thµnh phÇn dùa trªn h×nh thøc së h÷u vèn ( 100%)cña n­íc ngoµi c. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ n­íc ta. - HiÖn nay, ë n­íc ta lùc l­îng s¶n xuÊt thÊp kÐm, tr×nh ®é këong ®ång ®Òu; trong x· héi tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau nªn tÊt yÕu tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ - Kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn gióp gi¶i phong søc s¶n xuÊt cña x· héi, tËn dông mäi nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ; gi¶i quyÕt viÖc lµm; lµm thay ®æi quan niÖm cña x· héi vÒ viÖc lµm; t¹o søc m¹nh tæng hîp thóc ®Èy kinh tÕ t¨ng tr­ëng d. Liªn hÖ tr¸ch nhiÖm c«ng d©n víi viÖc thùc hiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn - ñng hé chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn - VËn déng ng­êi th©n trong gia ®×nh ®Çu t­ vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c vµo s¶n xuÊt kinh doanh. - Tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c ngµnh, nghÒ vµ mÆt hµng mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. - Chñ ®éng t×m hiÕm viÖc lµm phï hîp víi kh¶ n¨ng cña b¶n th©n. 4. Cñng cè. Em ®ång ý víi quan ®iÓm nµo sau ®©y. V× sao? a. Cã viÖc lµm trong thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc lµ tèt nhÊt. b. Kh«ng nªn lµm viÖc trong thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n C. Lµm viÖc cho bÊt k× thµnh phÇn kinh tÕ nµo nh»m ®em l¹i thu nhËp chÝnh ®¸ng cho b¶n th©n, gia ®×nh vµ x· héi. 5. DÆn dß - Lµm c¸c bµi tËp trong SGK - ChuÈn bÞ néi dung phÇn bµi häc tiÕp theo Bµi 7: Thùc hiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ t¨ng c­êng vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña nhµ n­íc (TiÕt 2) I. Môc tiªu 1. VÒ kiÕn thøc - Nªu ®­îc kh¸i niÖm thµnh phÇn kinh tÕ, tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam. - BiÕt ®­îc kh¸i niÖm, néi dung vµ vai trß cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ n­íc ta. - HiÓu ®­îc vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam. 2. VÒ kü n¨ng - BiÕt c¸ch quan s¸t thùc tiÔn ®Ó thÊy ®­îc sù tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ sù qu¶n lÝ cña Nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. - Ph©n biÖt ®­îc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë ®Þa ph­¬ng. - X¸c ®Þnh ®­îc tr¸ch nhiÖm cña mçi c«ng d©n trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. 3. VÒ th¸i ®é - N©ng cao lßng tin cña m×nh vµo chÝnh s¸ch nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. - TÝch cùc tham gia ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh, vËn ®éng gia ®×nh vµ ng­êi th©n h¨ng h¸i ®Çu t­ c¸c nguån lùc vµo s¶n xuÊt - kinh doanh, thùc hiÖn tèt ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ, qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc. II. Tµi liÖu vµ ph­¬ng tiÖn - S¸ch gi¸o khoa GDCD líp 11. - C©u hái t×nh huèng GDCD líp 11. - Nh÷ng sè liÖu, th«ng tin vÒ kinh tÕ cã liªn quan ®Õn néi dung bµi häc. - S¬ ®å, biÓu b¶ng III. Ho¹t ®éng d¹y vµ häc 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò C©u hái: - C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay? - T¹i sao chóng ta ph¶i x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung kiÕn thøc GV ®Æt vÊn ®Ò: - T¹i sao Nhµ n­íc l¹i cã vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ. - Vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc nh­ thÕ nµo? - Lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng c­êng vai trß vµ hiÖu lùc kinh tÕ cña Nhµ n­íc? GV: Tæ chøc cho HS th¶o lu¹n nhãm, t×m hiÓu vai trß qu¶n lÝ cña Nhµ n­íc. - Chia líp thµnh 3 nhãm - Giao c©u hái cho c¸c nhãm. Nhãm 1: T×m hiÓu néi dung, sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña qu¶n lÝ Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ. Nhãm 2: Ph©n tÝch néi dung qu¶n lÝ kinh tÕ Nhµ n­íc. Nhãm 3: lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng c­êng vai trß vµ hiÖu lùc qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc HS: C¸c nhãm th¶o lu¹n GV: §©y lµ nh÷ng néi dung khã hiÓu, khã suy luËn. Gi¸o viªn h­íng gióp cho HS th¶o liaanj, liªn hÖ thùc tÕ b»ng c¸ch gîi ý b¸m s¸t s¸ch gi¸o kho. HS : Cö ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. HS: C¶ líp trao ®æi GV: Nghe ý kiÕn c¸c nhãm, ph¸t hiÖn nh÷ng chç ch­a chÝnh x¸c, t¹o sù tranh luËn gi÷a c¸c nhãm vÒ vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc. GV: Liªn hÖ vÊn ®Ò tiªu cùc : + Hµng gi¶ + Bu«n lËu + Trèn thuÕ + Tham «, tham nh÷ng - GV: KÕt luËn, chuyÓn ý 2. vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc a. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i cã vai trß qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc. - Do yªu cÇu ph¶i thùc hiÖn vai trß cña chñ së h÷u Nhµ n­íc vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. - Do yªu cÇu ph¶i ph¸t huy mÆt tÝch cùc vµ kh¾c phôc mÆt h¹n chÕ cña kinh tÕ thÞ tr­êng. - Do yªu cÇu ph¶i gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa trong x©y dùng kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta b. Néi dung qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc - Qu¶n lÝ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc víi t­ c¸ch Nhµ n­íc lµ ng­êi chñ së h÷u. - Qu¶n lÝ vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa c. T¨ng c­êng vai trß vµ hiÖu lùc qu¶n lÝ cña Nhµ n­íc - TiÕp tôc ®æi míi c¸c c«ng cô kÕ ho¹ch hãa, ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ Q.lÝ - T¨ng c­êng lùc l­îng vËt chÊt cña Nhµ n­íc ®Ó ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng - TiÕp tôc c¶i c¸ch hµnh chÝnh bé m¸y Nhµ n­íc, chÕ ®é c«ng chøc theo h­íng c«ng khai, minh b¹ch, tinh gän cã n¨ng lùc, s¸ng t¹o vµ v÷ng m¹nh. 4. Cñng cè Bµi 1: yÕu tè nµo sau ®©y lµ c¨n cø trùc tiÕp x¸c ®Þnh thµnh phÇn kinh tÕ. Khoanh trßn vµo ý kiÕn ®óng. a. Së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt b. Vèn c. Khoa häc - c«ng nghÖ Bµi 2: Em cho biÕt ý kiÕn ®óng: C¬ së ®Ó Nhµ n­íc ta qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ a. Lµ Nhµ n­íc d©n chñ víi ®a sè b. Nhµ n­íc cña d©n do d©n, v× d©n c. Gi¶i quyÕt triÖt ®Ó, hiÓu qu¶ nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 5. DÆn dß - VÒ nhµ c¸c bµi tËp cßn l¹i trong SGK. - L­u ý l¹i néi dung c¸c s¬ ®å. - ChuÈn bÞ bµi 8 " Chñ nghÜa x· héi"