Giáo án môn Giáo dục công dân - Bài 9: Nhà nước xã hội chủ nghĩa (3 tiết)

ân chuû, quaûn lyù xaõ hoäi baèng phaùp luaät cuûa vua, khoâng phaûi laø Nhaø nöôùc phaùp quyeàn, vì nhöõng ngöôøi caàm quyeàn khoâng heà bò raøng buoäc bôûi phaùp luaät. - Nhaø nöôùc TBCN laø Nhaø nöôùc phaùp quyeàn. Nhaø nöôùc phaùp quyeàn TBCN laø Nhaø nöôùc cuûa tö saûn, theå hieän yù chí vaø baûo veä lôïi ích cuûa tö saûn. - Nhaø nöôùc XHCN laø Nhaø nöôùc phaùp quyeàn. Nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN thöïc hieän yù chí cuûa giai caáp coâng nhaân vaø baûo veä lôïi ích cuûa toaøn theå nhaân daân lao ñoäng. + Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ nhµ n­íc ph¸p quyÒn cña nh©n d©n, do nh©n d©n, v× nh©n d©n. ïVÒ b¶n chÊt cña Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam Caùc caâu hoûi ñaøm thoaïi - Nhµ n­íc ta mang b¶n chÊt giai cÊp nµo? T¹i sao? - B¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n cña Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ñöôïc theå hieän nhö theá naøo ? - Baûn chaát giai caáp coâng nhaân cuûa Nhaø nöôùc ta bao haøm tÝnh nh©n d©n, tÝnh d©n téc ñöôïc bieåu hieän cuï theå nhö theá naøo ? HS phaùt bieåu töï do. Caùc HS khaùc nhaän xeùt , boå sung. GV nhaän xeùt, ñuùc keát. + Nhµ n­íc ta lµ Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa mang b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n, tÝnh nh©n d©n réng r·i vµ tÝnh d©n téc s©u s¾c. ï VÒ chøc n¨ng cña Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam Caùc caâu hoûi ñaøm thoaïi: - So saùnh chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc boùc loät vaø Nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN Vieät Nam: +Nhaø nöôùc boùc loät söû duïng baïo löïc, traán aùp vôùi muïc ñích gì? + Nhaø nöôùc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa söû duïng baïo löïc, traán aùp vôùi muïc ñích gì? + Muïc ñích toå chöùc xaây döïng cuûa Nhaø nöôùc boùc loät? + Muïc ñích toå chöùc xaây döïng cuûa Nhaø nöôùc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa? HS phaùt bieåu töï do. Caùc HS khaùc nhaän xeùt , boå sung. GV nhaän xeùt, ñuùc keát. GV löu yù: Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam còng cã hai chøc n¨ng c¬ b¶n : B¹o lùc trÊn ¸p vµ Tæ chøc x©y dùng. GV cÇn chó ý nhÊn m¹nh thªm vÊn ®Ò sau ®©y : Ph©n biÖt hai chøc n¨ng c¬ b¶n cña nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa vµ nhµ n­íc bãc lét (nhµ n­íc chñ n«, nhµ n­íc phong kiÕn, nhµ n­íc t­ s¶n) : + §èi víi nhµ n­íc bãc lét : B¹o lùc trÊn ¸p nh»m b¶o vÖ vµ duy tr× sù bãc lét cña thiÓu sè ®èi víi ®a sè lµ nh©n d©n lao ®éng. Chøc n¨ng tæ chøc x©y dùng còng lµ nh»m ®em l¹i sù giµu cã vµ bãc lét ngµy cµng nhiÒu h¬n cho giai cÊp thèng trÞ bãc lét. + §èi víi nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa : Chøc n¨ng b¹o lùc trÊn ¸p lµ nh»m chèng l¹i sù ph¶n kh¸ng cña giai cÊp bãc lét vµ c¸c thÕ lùc thï ®Þch ®Ó b¶o vÖ thµnh qu¶ c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ; chøc n¨ng tæ chøc x©y dùng lµ nh»m x©y dùng x· héi míi - x· héi chñ nghÜa vµ céng s¶n chñ nghÜa. Hai chøc n¨ng nµy cã mèi quan hÖ h÷u c¬ vµ thèng nhÊt víi nhau, trong ®ã, chøc n¨ng tæ chøc vµ x©y dùng lµ c¬ b¶n nhÊt vµ gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh. Tieát 3: Hoaït ñoäng3: Ñaøm thoaïi + Giaûng giaûi Muïc tieâu: HS hieåu vai troø cuûa Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa ôû Vieät Nam Caùc caâu hoûi ñaøm thoaïi: - Heä thoáng chính trò laø gì? - Heä thoáng chính trò XHCN ôû nöôùc ta bao goàm nhöõng toå chöùc naøo? - Vai troø cuûa Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa ôû Vieät Nam ? - ThÓ chÕ ho¸ ®­êng lèi chÝnh trÞ cña §¶ng Céng s¶n lµ thÕ nµo ? - ThÓ chÕ ho¸ quyÒn d©n chñ cña nh©n d©n lµ thÕ nµo ? HS phaùt bieåu töï do. Caùc HS khaùc nhaän xeùt , boå sung. GV nhaän xeùt, ñuùc keát. Hoaït ñoäng 4: Ñaøm thoaïi + Giaûng giaûi Muïc tieâu: HS x¸c ®Þnh ®­îc tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n nãi chung, cña m×nh nãi riªng trong viÖc tham gia x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Caùc caâu hoûi ñaøm thoaïi: -Theo em, mçi c«ng d©n ph¶i lµm g× ®Ó gãp phÇn x©y dùng vµ b¶o vÖ Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ? - Em suy nghÜ g× vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc tham gia x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ? - Em sÏ lµm g× khi thÊy b¹n m×nh, hay ai ®ã vi ph¹m ph¸p luËt ? HS phaùt bieåu töï do. Caùc HS khaùc nhaän xeùt , boå sung. GV nhaän xeùt, ñuùc keát. GVgiaûng môû roäng: + Traùch nhieäm cuûa baûn thaân HS: Luoân reøn luyeän ñaïo ñöùc, taùc phong; nhaän thöùc ñuùng ñaén ñöôøng loái cuûa Ñaûng, chính saùch, phaùp luaät cuûa Nhaø nöôøc; coù muïc ñích, ñoäng cô, thaùi ñoä hoïc taäp ñuùng ñaén; saün saøng tham gia lao ñoäng xaây döïng, chieán ñaáu baûo veä Toå quoác; coù loái soáng laønh maïnh, traùnh xa caùc teä naïn xaõ hoäi; goùp phaàn baûo veä taøi nguyeân, moâi tröôøng;. + Neáu phaùt hieän caùc ñoái töôïng vi phaïm phaùp luaät, kòp thôøi ngaên chaën, tuyeân truyeàn vaän ñoäng, giuùp ñôõ hoï söõa chöõa loãi laàm, 1. Nguoàn goác vaø baûn chaát cuûa Nhaø nöôùc: a. Nguoàn goác cuûa Nhaø nöôùc: Thôøi kì cuoái cuûa xaõ hoäi coäng saûn nguyeân thuyû, cheá ñoä tö höõu veà tö lieäu saûn xuaát xuaát hieän, xaõ hoäi phaân hoaù thaønh caùc giai caáp, maâu thuaãn giöõa caùc giai caáp ngaøy caøng gay gaét ñeán möùc khoâng theå ñieàu hoaø ñöôïc. Nhaø nöôùc do giai caáp chieám öu theá veà kinh teá laäp ra ñeå baûo veä lôïi ích vaø ñòa vò cuûa giai caáp mình. b. Baûn chaát cuûa Nhaø nöôùc: ­ Nhaø nöôùc laø boä maùy ñeå duy trì söï thoáng trò ( veà kinh teá, chính trò, tö töôûng) cuûa giai caáp naøy ñoái vôùi giai caáp khaùc. ­ Nhaø nöôùc laø boä maùy traán aùp ñaëc bieät cuûa giai caáp naøy ñoái vôùi giai caáp khaùc. => Nhaø nöôùc mang baûn chaát giai caáp cuûa giai caáp thoáng trò. 2. Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam: a. Theá naøo laø Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam? Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam laø Nhaø nöôùc phaùp quyeàn cuûa nhaân daân, do nhaân daân, vì nhaân daân, quaûn lí moïi maët ñôøi soáng xaõ hoäi baèng phaùp luaät, do Ñaûng Coäng saûn laõnh ñaïo. b. Baûn chaát cuûa Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam. Nhaø nöôùc ta mang baûn chaát giai caáp coâng nhaân. Döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng, toaøn boä hoaït ñoäng cuûa Nhaø nöôùc ñeàu nhaèm thöïc hieän lôïi ích, yù chí, nguyeän voïng cuûa giai caáp coâng nhaân. Baûn chaát giai caáp coâng nhaân cuûa Nhaø nöôùc ta bao haøm caû tính nhaân daân vaø tính daân toäc saâu saéc: ­ Nhaø nöôùc cuûa daân, do daân, vì daân. ­ Nhaø nöôùc keá thöøa vaø phaùt huy nhöõng truyeàn thoáng, baûn saéc toát ñeïp cuûa daân toäc, thöïc hieän chính saùch ñaïi ñoaøn keát daân toäc. c. Chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam: ­ Traán aùp söï phaûn khaùng cuûa giai caáp boùc loät vaø caùc theá löïc thuø ñòch ñeå baûo veä Toå quoác, baûo veä nhöõng thaønh quaû cuûa caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa. ­ Toå chöùc xaây döïng cheá ñoä xaõ hoäi chuû nghóa, xaây döïng neàn kinh teá, vaên hoaù vaø con ngöôøi xaõ hoäi chuû nghóa ( => chöùc naêng caên baûn nhaát ). d. Vai troø cuûa Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa ôû Vieät Nam trong heä thoáng chính trò: ­ Theå cheá hoaù vaø toå chöùc thöïc hieän ñöôøng loái chính trò cuûa Ñaûng Coäng saûn. ­ Toå chöùc xaây döïng xaõ hoäi xaõ hoäi chuû nghóa. ­ Theå cheá hoaù vaø toå chöùc thöïc hieän quyeàn daân chuû cuûa nhaân daân. ­ Laø coâng cuï höõu hieäu ñeå Ñaûng thöïc hieän vai troø laõnh ñaïo xaõ hoäi. ­Laø coâng cuï chuû yeáu cuûa nhaân daân trong söï nghieäp xaây döïng vaø baûo veä Toå quoác. ­ Laø coâng cuï saéc beùn nhaát trong cuoäc ñaáu tranh vôùi moïi aâm möu vaø haønh ñoäng ñi ngöôïc laïi lôïi ích cuûa nhaân daân. 3. Traùch nhieäm cuûa coâng daân trong vieäc tham gia xaây döïng Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa: ­ Göông maãu thöïc hieän vaø tuyeân truyeàn , vaän ñoäng moïi ngöôøi thöïc hieän toát ñöôøng loái, chính saùch cuûa Ñaûng, phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc. ­ Tích cöïc tham gia caùc hoaït ñoäng xaây döïng, cuûng coá, baûo veä chính quyeàn, giöõ gìn traät töï an toaøn xaõ hoäi. ­Pheâ phaùn, ñaáu tranh vôùi nhöõng haønh vi vi phaïm phaùp luaät. ­ Thöôøng xuyeân neâu cao tinh thaàn caûnh giaùc tröôùc nhöõng aâm möu, thuû ñoaïn choáng phaù cuûa caùc theá löïc thuø ñòch. 3. Cuûng coá: ï Trong lòch söû xaõ hoäi loaøi ngöôøi, nhaø nöôùc xuaát hieän töø khi naøo? Taïi sao khi ñoù nhaø nöôùc xuaát hieän? ï Giaûi thích taïi sao nhaø nöôùc mang baûn chaát giai caáp cuûa giai caáp thoáng trò? Cho ví duï minh hoaï? ï Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam laø gì? Taïi sao noùi Nhaø nöôùc ta mang baûn chaát giai caáp coâng nhaân, tính nhaân daân roäng raõi vaø tính daân toäc saâu saéc? ï Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam coù nhöõng chöùc naêng cô baûn naøo? Chöùc naêng laø cô baûn nhaát? Taïi sao? ï Vai troø cuûa Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam trong heä thoáng chính trò ôû nöôùc ta nhö theá naøo? ï Moãi coâng daân caàn phaûi laøm gì ñeå goùp phaàn xaây döïng Nhaø nöôùc phaùp quyeàn xaõ hoäi chuû nghóa ôû nöôùc ta? (§Ó gãp phÇn x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa, mäi ng­êi ph¶i cã ý thøc vµ thùc hiÖn tèt quyÒn vµ nghÜa vô c«ng d©n ®èi víi nhµ n­íc : VÝ dô : NghÜa vô tu©n theo hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt, tham gia b¶o vÖ an ninh quèc phßng, trËt tù an toµn x· héi, gi÷ g×n bÝ mËt quèc gia, chÊp hµnh nh÷ng quy t¾c sinh ho¹t c«ng céng. NghÜa vô qu©n sù, tham gia x©y dùng quèc phßng toµn d©n. NghÜa vô ®ãng thuÕ vµ lao ®éng c«ng Ých theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. NghÜa vô t«n träng vµ b¶o vÖ tµi s¶n cña nhµ n­íc vµ lîi Ých cña c«ng d©n. QuyÒn vµ nghÜa vô häc tËp, quyÒn vµ nghÜa vô lao ®éng, quyÒn tham gia qu¶n lÝ nhµ n­íc, quyÒn bÇu cö vµ øng cö theo luËt ®Þnh.) ï Em haõy neâu nhöõng ví duï theå hieän Nhaø nöôùc ta laø Nhaø nöôùc cuûa nhaân daân, do nhaân daân vaø vì nhaân daân. ï Em haõy neâu nhöõng vieäc laøm cuûa chính quyeàn ñòa phöông nhaèm phaùt huy quyeàn daân chuû cuûa nhaân daân maø em bieát. ï Laø moät hoïc sinh, em phaûi laøm gì ñeå goùp phaàn xaây döïng chính quyeàn vöõng maïnh ôû ñòa phöông mình? 4. Daën doø: - Giaûi quyeát caùc caâu hoûi vaø baøi taäp trong SGK. - Söu taàm caùc tö lieäu coù lieân quan ñeán baøi (hình aûnh, baøi vieát,..) - Ñoïc tröôùc baøi 10.