Giáo án Địa Tiết 24. bài 20. Hơi nước trong không khí. mưa

Tiết 24. Bài 20. HƠI NƯỚC TRONG KHÔNG KHÍ. MƯA Mục tiêu: Kiến thức: Sau bài học, HS cần - Nắm được các khái niệm: độ ẩm của không khí, độ bão hòa hơi nước trong không khí và hiện tượng ngưng tụ hơi nước. - Biết cách tính lượng mưa trong ngày,tháng, trong năm, mưa trung bình năm. 2. Kĩ năng - Biết đọc bản đồ phân bố lượng mưa và phân tích biểu đồ lượng mưa 3. Thái độ Giúp các em hiểu biết thêm về thực tế, thêm yêu môn học Phương tiện dạy học GV: sgk, giáo án, bản đồ phân bố lượng mưa trên TG HS: sgk, tập bản đồ, chuẩn bị bài theo câu hỏi sgk III. Họat động trên lớp: Ổn định tổ chức (1’) Bài mới Các em có biết tại sao khi ta đổ nước vào một cái chậu rồi để dưới nắng, sau một thời gian ta thấy nước trong chậu vơi đi không? Đó là hiện tượng bốc hơi nước. Hơi nước bốc lên sẽ được bão hòa vào trong không khí tạo thành những đám mây và cuối cùng sẽ tạo nên mưa. Để hiểu rõ hơn chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu vào bài học ngày hôm nay, bài 20: “ Hơi nước trong không khí và mưa” Hoạt động của giáo viên và học sinh Ghi bảng Hoạt dộng 1(25p): Hơi nước và độ ẩm của không khí ? Dựa vào kiến thức đã học, cho biết, trong thành phần của không khí lượng hơi nước chiếm bao nhiêu %? TL: 1% ? Hơi nước trong không khí từ đâu mà có? TL: Do hiện tượng bốc hơi trong các biển, hồ, ao, sông ngòi, do TV và ĐV thải ra,… ? Vậy hơi nước là gì? TL: Hơi được sinh ra từ nước trong những điều kiện nhất định VD: - (Nhắc lại câu hỏi lúc vào bài) Nước trong chậu vơi đi là do nhiệt độ cao làm nước bốc hơi Khi phơi quần áo dưới trời không nắng mà có gió to thì quần áo cũng nhanh khô vì nước đã bị bốc hơi hết GV: Khoảng 71% diện tích bề mặt Trái Đất được các biển và đại dương che phủà đây là nguồn cung cấp hơi nước chính trong khí quyển ?Trong các chương trình dự báo thời tiết, những yếu tố nào của thời tiết được nhắc tới? TL: Các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm, gió, mưa của một vùng nào đó trong một ngày hoặc nhiều ngày. Độ ẩm trong dự báo thời tiết chính là độ ẩm không khí ? Độ ẩm không khí là gì? TL: Khả năng chứa một lượng hơi nước nào đó của không khí ?Tại sao trong không khí lại có độ ẩm? Muốn biết trong không khí có độ ẩm thấp hay cao người ta làm thế nào? TL: Do có chứa hơi nước nên không khí có độ ẩm Người ta đo độ ẩm của không khí bằng ẩm kế GV: Quan sát bảng “Lượng hơi nước tối đa trong không khí”. Cho biết lượng hơi nước tối đa mà không khí chứa được khi có nhiệt độ: 100C, 200C, 300C. HS dựa vào bảng để trả lời ? Nhận xét gì về mối quan hệ giữa nhiệt độ và lượng hơi nước có trong không khí? TL: Nhiệt độ và lượng hơi nước trong không khí tỉ lệ thuận với nhau. Nhiệt độ không khí càng cao càng chứa được nhiều hơi nước. GV: giải thích hiện tượng nồm ? Không khí có thể chứa được lượng hơi nước vô hạn không? Sức chứa của không khí cũng có hạn. Khi không khí đã chứa được lượng hơi nước tối đaà không khí đã bão hòa hơi nước (nó không thể chứa thêm được) ? Trong tầng đối lưu, không khí chuyển động theo chiều nào? Càng lên cao nhiệt độ không khí như thế nào? TL: - Theo chiều thẳng đứng Nhiệt độ càng giảm GV: Trong tầng đối lưu, không khí chuyển động theo chiều thẳng đứng. Khi không khí đã bão hòa mà vẫn được cung cấp thêm hơi nước hoặc bị lạnh đi do bốc lên cao hoặc tiếp xúc với khối khí lạnhà hóa lạnhà lượng hơi nước dư thừa trong không khí sẽ ngưng tụ, đọng lại thành các hạt nướcè gọi là sự ngưng tụ Chuyển ý: Từ sự ngưng tụ của các hạt nước sẽ sinh ra các hiện tượng mây, mưa, sương,..Tìm hiểu sang phần 2 Hoạt dộng 2: (15p): Mưa và sự phân bố lượng mưa trên TĐ ?Dựa vào kiến thức thực tế cho biết, mưa là gì? Có mấy loại mưa?Mấy dạng mưa? HS: Mưa là hình thức nước rơi từ khí quyển xuống mặt đất Mưa có các loại như: mưa phùn, mưa rào, mưa đá Có 2 dạng: nước và rắn. ? Mưa được hình thành như thế nào? TL: Khi hơi nước trong không khí ngưng tụ tạo thành mây, gặp điều kiện thuận lợi, hơi nước tiếp tục ngưng tụ làm các hạt nước to dần rồi rơi xuống thành mưa GV vẽ mô phỏng quá trình hình thành mưa Tính lượng mưa trung bình của một địa phương ? Để đo lượng mưa ở một điểm ta dùng dụng cụ gì? TL: Dùng thùng đo mưa (hay vũ kế) GV: Lượng mưa trung bình trong ngày được tính bằng chiều cao tổng cộng của cột nước ở đáy thùng đo mưa sau các trận mưa trong ngày. ? Để tính lượng mưa trong tháng ta làm thế nào? Để tính lượng mưa trong tháng, người ta cộng lượng mưa của tất cả các ngày trong tháng. ?Cách tính lượng mưa trong năm? Còn tính lượng mưa trong năm, người ta cộng toàn bộ lượng mưa trong cả 12 tháng. Ta lấy lượng mưa của nhiều năm cộng lại chia cho số năm ta có lượng mưa trung bình nhiều năm GV: Cho HS quan sát hình 53 sgk, làm việc theo cặp và trả lời 2 câu hỏi: Tháng nào có lượng mưa nhiều nhất? lượng mưa khoảng bao nhiêu? TL: Nhiều nhất: T9: 327mm Tháng nào có lượng mưa ít nhất? lượng mưa khoảng bao nhiêu? TL: Ít nhất: T2: 4,1mm ? Quan sát biểu đồ lượng mưa cho biết, Tp. Hồ Chí Minh có mưa chủ yếu vào mùa nào? àTp HCM có mưa chủ yếu vào mùa hè từ tháng 5-10 b. Sự phân bố lượng mưa trên thế giới GV treo bản đồ phân bố lượng mưa trên thế giới và yêu cầu HSquan sát ? Chỉ ra các khu vực có lượng mưa TB năm >2000mm, các khu vực có lượng mưa TB năm< 200mm >200mm: Trung Mĩ, đông nam Hoa Kì, ven vịnh Chile, Indonexia, ven vịnh Bengan, ven biển phía đông Oxtraylia <200mm: phía bắc Canada, Bắc Phi, phía đông bắc đảo Grơnlen, Trung Á, Irắc, Iran, đông bắc Liên Bang Nga, phía nam lục địa Oxtraylia ? Nhận xét về sự phân bố lượng mưa trên TĐ? Lượng mưa phân bố không đều từ xích đạo về 2 cực. - Mưa nhiều nhất ở vùng xích đạo, mưa ít nhất ở 2 cực Bắc và Nam Hơi nước và độ ẩm của không khí Nguồn cung cấp hơi nước chính: nước trong các biển và đại dương Hơi nước tạo nên độ ẩm không khí. Nhiệt độ càng cao, không khí càng chứa nhiều hơi nước. Không khí bão hòa hơi nước khi nó chứa 1 lượng hơi nước tối đa. - Sự ngưng tụ: hiện tượng hơi nước đọng lại thành hạt nước khi độ ẩm không khí đã vượt qua lượng hơi nước tối đa. Mưa và sự phân bố lượng mưa trên Trái Đất ĐKTL Hơi nước ngưng tụàmây Tiếp tục ngưng tụà đám mây lớn và nặngà các hạt nước rơi xuống à mưa Tính lượng mưa trung bình của một địa phương: Dụng cụ đo lượng mưa: thùng đo mưa (vũ kế) Đơn vị đo: mm (milimet) Trong ngày = tổng chiều cao của cột nước ở thùng đo mưa. Trong tháng = Tổng lượng mưa 30 ngày. Trong năm = Tổng lượng mưa 12 tháng. b) Sự phân bố lượng mưa trên thế giới - Lượng mưa phân bố không đều từ xích đạo về 2 cực. - Mưa nhiều nhất ở vùng xích đạo, mưa ít nhất ở 2 cực Bắc và Nam Củng cố (3’) Yêu cầu HS mô tả lại sự hình thành của mưa Hướng dẫn học sinh tự học (1’) Học bài cũ Chuẩn bị bài thực hành 21 (Có thể trả lời trước một số câu hỏi trong sgk)