Địa lí tỉnh Bắc Ninh

Trấn Kinh Bắc được thành lập vào thời vua Lê Thánh Tông (năm 1469). Năm 1822, vua Minh Mạng đổi trấn Kinh Bắc Thành trấn Bắc Ninh. Năm 1831, Trấn Bắc Ninh đổi thành tỉnh Bắc Ninh.

 Từ những năm đầu của thế kỷ XX tới trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, địa lý hành chính tỉnh Bắc Ninh ít thay đổi. Bắc Ninh lúc đó có 2 phủ, 8 huyện, 78 tổng và 599 xã.

Cách mạng tháng Tám thành công, tổ chức hành chính có thay đổi như bỏ cấp tổng, cấp xã được mở rộng, bỏ đơn vị phủ, châu và các đơn vị hành chính lớn hơn cấp xã gọi chung là huyện. Bắc Ninh lúc đó là huyện với các đơn vị hành chính gần như hiện nay.

Năm 1962, Bắc Ninh và Bắc Giang sát nhập thành một tỉnh lấy tên là Hà Bắc với 16 huyện, 6 thị trấn, 316 xã và 10 phường. Tỉnh lị đặt tại thị xã Bắc Giang.

Năm 1996, tỉnh Hà Bắc lại tách thành hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang. Bắc Ninh được tái lập với 6 huyện và một thị xã, một thành phố là: Thành phố Bắc Ninh, TX Từ Sơn, các huyện Yên Phong, Quế Võ, Thuận Thành, Tiên Du, Gia Bình, Lương Tài, 6 thị trấn

 

doc7 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1506 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Địa lí tỉnh Bắc Ninh, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ninh ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶: Tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 13,7%; gi¸ trÞ s¶n l­îng cña toµn ngµnh t¨ng 10,6%. Tû träng c«ng nghiÖp trong GDP cña tØnh t¨ng tõ 37,5% - n¨m 2000 lªn 46,2% (kÓ c¶ x©y dùng) – n¨m 2004. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp ngµy cµng chiÕm tû träng lín trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. N¨m 2004, toµn tØnh cã 19548 c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Trong ®ã doanh nghiÖp nhµ n­íc Trung ­¬ng: 7 c¬ së; doanh nghiÖp nhµ n­íc §Þa ph­¬ng: 4 c¬ së; hîp t¸c x· 164 c¬ së; doanh nghiÖp t­ nh©n 83 c¬ së; c«ng ty TNHH 143 c¬ së; c«ng ty cæ phÇn 5 c¬ së; doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ nhµ n­íc 9 c¬ së vµ 19.133 c¬ së s¶n xuÊt cña hé gia ®×nh c¸ thÓ. Hµng n¨m ®· t¹o c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh cho 94.765 lao ®éng, lùc l­îng lao ®éng nµy râ rµng ch­a t­¬ng xøng víi yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ – x· héi cña tØnh. Sau hơn hai năm khởi công, Khu công nghiệp Tiên Sơn đã có 34 dự án đăng ký đầu tư với tổng số vốn hơn 1.500 tỷ đồng, diện tích thuê đất chiếm 130ha, trong đó đã thẩm định và cấp giấy phép đầu tư cho 18 dự án, với tổng vốn đầu tư 963 tỷ đồng , chiếm 80ha đất, đến nay đã 6 dự án đã đi vào hoạt động, tạo việc làm cho hơn 1.000 lao động; Khu công nghiệp Quế Võ đến hết năm 2002 đã có 23 nhà đầu tư đăng ký, với tổng số vốn là 1.000 tỷ đồng, diện tích chiếm đất 83ha, trong đó có 17 dự án được cấp giấy phép đầu tư, với tổng vốn đầu tư 718,7 tỷ đồng, chiếm 45ha đất. Cùng với việc phát triển hai khu công nghiệp trên, UBND tỉnh đang chỉ đạo triển khai lập quy hoạch phát triển 3 Khu công nghiệp gồm: KCN Nam Sơn- Hạp lĩnh(300ha); KCN Yên Phong (200ha); KCN Đại Đồng - Hoàn Sơn(300ha). Ngoài ra, tỉnh còn chú trọng đến công tác quy hoạch xây dựng các Cụm công nghiệp và Khu công nghiệp làng nghề; khuyến khích khôi phục, phát triển các làng nghề truyền thống, đến nay tỉnh đã tiến hành quy hoạch 17 cụm công nghiệp đa nghề, làng nghề ( 11 cụm đa nghề, 6 cụm làng nghề) ở 8 huyện, thị xã với diện tích 235,3ha, hiện nay đã có 7 cụm khởi công, 6 cụm thực hiện phương thức gọi đầu tư cấp dời, 4 cụm đang tiến hành xây dựng quy hoạch.Vì thế, các làng n ghề được củng cố và phát triển đã tạo ra 75% giá trị sản xuất khu vực công nghiệp ngoài quốc doanh; góp phần giải quyết việc làm( thu hút gần 5 vạn lao động) và tăng thu nhập cho người lao động ở nông thôn, góp phần thực hiện có hiệu quả chương trình xoá đói, giảm nghèo, tạo ra tích luỹ nội bộ cho phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, đẩy mạnh việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh trong những năm tiếp theo. Kinh tế đối ngoại và thương mại - dịch vụ có bước phát triển. Các cụm thương mại - dịch vụ ở thị xã, thị trấn và thị tứ từng bước được hình thành. Mạng lưới chợ nông thôn tiếp tục phát triển, hoạt động dịch vụ ngày càng đa dạng, hàng hoá phong phú, giá cả ổn định đáp ứng được nhu cầu phục vụ cho sản xuất và tiêu dùng của nhân dân. Tổng mức bán lẻ hàng hoá hàng hoá thị trường xã hội tăng từ 875,3 tỷ đồng năm 1996 lên 3444,3 tỷ đồng năm 2004; hoạt động xuất nhập khẩu hàng năm đều tăng, năm 1996 đạt 35,42 triệu USD, nắm 2004 đạt 156,9tr USD. Từ năm 1997 đến nay , Bắc Ninh đã tiếp nhận và triển khai nhiều dự án sử dụng nguồn vốn ODA như : trạm bơm Tân Chi, Bệnh viện Đa khoa tỉnh ...và nhiều dự án đầu tư và hợp tác liên doanh với nước ngoài đã đi vào hoạt động. Thu ngân sách trên địa bàn tỉnh tăng bình quân 8,4%/ năm ( 1996-2000), năm 2001 đạt 254,7 tỷ đồng, năm 2002 đạt 309 tỷ đồng, n¨m 2004 ®¹t 768,8 tû ®ång. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội năm 1999 là 899 tỷ đồng, năm 2004 ®¹t 2481,3 tû ®ång. Hoạt động tín dụng có bước chuyển biến đáp ứng nhu cầu vốn phát triển sản xuất kinh doanh, khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển, tạo việc làm góp phần xoá đói, giảm nghèo. Cùng với việc phát triển kinh tế - xã hội, các lĩnh vực văn hoá- xã hội có bước phát triển khá: B¾c Ninh cã hÖ thèng ®­êng bé thuËn tiÖn cho viÖc vËn chuyÓn, giao l­u kinh tÕ ë trong vµ ngoµi tØnh. Tæng chiÒu dµi quèc lé vµ tØnh lé lµ 221,6 km, doanh thu vËn t¶i hµng ho¸ ®¹t 360,3 tû ®ång, vËn t¶i hµnh kh¸ch ®¹t 63,3 tû ®ång - n¨m 2005. §­êng quèc lé: Gåm 4 tuyÕn ®­êng + Quèc lé 1A: Hµ Néi – B¾c Ninh – B¾c Giang – L¹ng S¬n, ®o¹n qua B¾c Ninh tõ §¸p CÇu (thµnh phè B¾c Ninh) ®Õn §×nh B¶ng (Tõ S¬n) dµi 19,8km. + Quèc lé 18: Néi Bµi – B¾c Ninh - §«ng TriÒu – H¹ Long, ®o¹n qua B¾c Ninh tõ TiÒn An (thµnh phè B¾c Ninh) ®Õn Ph¶ L¹i (QuÕ Vâ) dµi 26,2km. MËt ®é ®­êng bé ®¹t 0,27km/km2 , víi tuyÕn ®­êng nµy B¾c Ninh chØ c¸ch s©n bay quèc tÕ néi bµi 20km ®­êng cao tèc. + Quèc lé 38: B¾c Ninh – H¶i D­¬ng – H­ng Yªn, ®o¹n qua B¾c Ninh tõ Ninh X¸ (thµnh phè B¾c Ninh) ®Õn CÇu Do (ThuËn Thµnh) dµi 23,0km. + Quèc lé 1B: Hµ Néi – B¾c Ninh – B¾c Giang – L¹ng S¬n, ®o¹n qua B¾c Ninh tõ §¸p CÇu (thµnh phè B¾c Ninh) ®Õn §×nh B¶ng (Tõ S¬n) dµi19,0km - §­êng s¾t: B¾c Ninh n»m trong tuyÕn ®­êng s¾t xuyªn ViÖt Yªn Viªn – B¾c Ninh dµi 20km. - §­êng s«ng: Lµ mét lîi thÕ ®¸ng kÓ cña B¾c Ninh. Bèn con s«ng lín (s«ng CÇu, s«ng §uèng vµ s«ng Th¸i B×nh, s«ng Ngò HuyÖn Khuª) ch¶y qua t¹o thµnh m¹ng l­íi ®­êng thuû cã thÓ nèi liÒn B¾c Ninh víi c¸c tØnh kh¸c. Tæng chiÒu dµi ®­êng thuû lµ 127km, cã hai c¶ng (c¶ng nhµ m¸y kÝnh vµ c¶ng kÝnh næi) trong ®ã c¶ng s«ng ThÞ CÇu víi n¨ng lùc 200.000 tÊn/ n¨m. B­u chÝnh viÔn th«ng Ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng ®· ®­îc tØnh ®Çu t­ ®¸ng kÓ vµ ph¸t triÓn víi tèc ®é kh¸ nhanh. Cho ®Õn nay toµn tØnh ®· cã 27 tæng ®µi ®iÖn tö c¸c lo¹i, tæng sè m¸y ®iÖn tho¹i lµ 191.466 chiÕc, b×nh qu©n 19,2 m¸y ®iÖn tho¹i/100d©n. Tæng doanh thu b­u ®iÖn ®¹t 202.602 tû ®ång (n¨m 2005). Mét sè b­u ®iÖn lín nh­: B­u ®iÖn tØnh B¾c Ninh, b­u ®iÖn thµnh phè B¾c Ninh, b­u ®iÖn huyÖn Yªn Phong, Tiªn Du, Tõ S¬n, Gia B×nh, ThuËn Thµnh, QuÕ Vâ, L­¬ng Tµi vµ c¸c ®iÓm b­u ®iÖn v¨n ho¸ x· (123 c¬ së). 3. Th­¬ng M¹i Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, ngµnh th­¬ng m¹i B¾c Ninh còng cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ. M¹ng l­íi chî ®­îc ph¸t triÓn réng kh¾p, tÝnh ®Õn n¨m 2004 toµn tØnh cã 140 chî trong ®ã khu vùc thµnh thÞ lµ 20 chî, chiÕm 14%, khu vùc n«ng th«n cã 120 chî, chiÕm 86%. - Néi th­¬ng: Trong thêi gian qua nhê thÞ tr­êng ®­îc më réng l­u th«ng, hµng ho¸ ph¸t triÓn nhanh nªn c¬ b¶n ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña x· héi, ®¶m b¶o ®­îc c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu cho cuéc sèng nh©n d©n trong tØnh.Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ doanh thu dÞch vô cña tØnh cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng. N¨m 2000, ®¹t 1.490,5 tû ®ång, n¨m 2004, t¨ng lªn 3.443,4 tû ®ång, ®Õn n¨m 2005 lµ 4.094,1 tû ®ång. §Õn nay toµn tØnh cã 886 doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã cã 30 ®¬n vÞ do nhµ n­íc qu¶n lý vµ 10 ®¬n vÞ kinh doanh cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, thu hót 41.954 ng­êi tham gia kinh doanh. - Ngo¹i th­¬ng: Do n«ng nghiÖp ®ang chiÕm tû träng cao trong c¬ cÊu kinh tÕ cña tØnh nªn quy m« vµ c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu cßn nhá. N¨m 1999, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña tØnh chØ ®¹t 29.242 triÖu USD, ®Õn n¨m 2004, ®¹t 64.105 triÖu USD, kim ng¹ch xuÊt khÈu míi chØ b»ng 5 – 6% GDP cña tØnh, t­¬ng ®èi thÊp so víi b×nh qu©n c¶ n­íc. B¾c Ninh chñ yÕu xuÊt khÈu n«ng s¶n, ®å thñ c«ng mü nghÖ truyÒn thèng vµ nhËp khÈu vËt t­, trang thiÕt bÞ m¸y mãc phôc vô cho s¶n xuÊt. 4. Du lÞch B¾c Ninh cã nhiÒu khu di tÝch lich sö vµ c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ mang b¶n s¾c cña vïng Kinh B¾c. S¶n phÈm du lÞch chñ yÕu lµ du lÞch lÔ héi nh»m giíi thiÖu truyÒn thèng v¨n ho¸, truyÒn thèng c¸ch m¹ng cña ®Þa ph­¬ng nh­: - Héi lim diÔn ra tõ ngµy 11 ®Õn ngµy 13 th¸ng giªng hµng n¨m, g¾n liÒn víi truyÒn thèng v¨n ho¸ næi tiÕng cña ®Êt Kinh B¾c lµ h¸t Quan hä. - LÔ héi §Òn §« ®­îc x©y dùng d­íi triÒu Lª, n¬i ®©y cßn gi÷ ®­îc nhiÒu cæ vËt quÝ, nhiÒu tµi liÖu lÞch sö quan träng, ®Æc biÖt lµ tÊm bia cæ cña Tr¹ng nguyªn Phïng Kh¾c Khoan kh¾c vµo n¨m 1602. LÔ héi diÔn ra trong 4 ngµy (tõ ngµy 15 th¸ng 3 ©m lÞch), héi cã lÔ tr×nh th¸nh, thi ®Êu cê ng­êi, ®Êu vËt vµ c¸c trß vui kh¸c. - §Òn Bµ Chóa Kho: T­¬ng truyÒn Bµ lµ mét phô n÷ ®· khÐo tæ chøc s¶n xuÊt, tÝch tr÷ l­¬ng thùc, tr«ng nom ng©n khè thêi kú trong vµ sau chiÕn th¾ng Nh­ NguyÖt (1076). Khi Bµ qua ®êi, nh©n d©n ®· lËp ®Òn thê ®Ó ghi l¹i c«ng ¬n cña Bµ. §Òn thê Bµ ë lµng Cæ MÔ, x· Vò Ninh, thµnh phè B¾c Ninh. - Chïa D©u ë th«n Kh­¬ng Tù, x· Thanh Kh­¬ng, huyÖn ThuËn Thµnh. Chïa ®­îc dùng vµo thÕ kû thø II vµ trë thµnh trung t©m phËt gi¸o lóc bÊy giê. LÔ héi chïa D©u më vµo ngµy 17 th¸ng giªng ©m lÞch, chïa D©u thê phËt mÉu Man N­¬ng, ®©y lµ lÔ héi tiªu biÓu cho sù héi nhËp cña tÝn ng­ìng n«ng nghiÖp vµo ®¹o PhËt. Trong phËt ®iÖn chÝnh cã pho t­îng n÷ thÇn Ph¸p V©n ( n÷ thÇn M©y) ngåi trªn toµ sen, v× vËy chïa cßn ®­îc gäi lµ Ph¸p V©n tù. - Chïa Bót Th¸p cã tªn ch÷ lµ Ninh Phóc tù, to¹ l¹c ë phÝa t©y th«n Bót Th¸p, x· §×nh Tæ, huyÖn ThuËn Thµnh. §©y lµ mét trong nh÷ng ng«i chïa danh tiÕng vµo bËc nhÊt t¹i ViÖt Nam. - Chïa PhËt TÝch ®­îc khëi dùng vµo kho¶ng thÕ kû XI ë s­ên nói PhËt TÝch, x· PhËt TÝch, huþªn Tiªn Du nh»m t­ëng nhí c«ng ¬n cña vua Lý Th¸nh T«ng. - §×nh lµng §×nh B¶ng thuéc huyÖn Tõ s¬n, c¸ch Hµ Néi 20km, ®©y lµ mét ng«i ®×nh cæ kÝnh næi tiÕng nhÊt ®Êt Kinh B¾c. Trong ngµy héi trªn b·i réng tr­íc cöa ®×nh cã c¸c cuéc vui nh­ ®¸nh cê, ®¸nh vËt, ®¸nh ®u, chäi gµ, h¸t chÌo, h¸t Quan hä. - Di tÝch phßng tuyÕn Nh­ NguyÖt thuéc th«n Thä §øc, Tam §a, huyÖn Yªn Phong. - Di tÝch nói Di Linh cã tªn gäi nói Thanh hay nói Ph¸o §µi, n»m trªn hai ph­êng ThÞ CÇu vµ §¸p CÇu. Nói Di Linh lµ mét di tÝch lÞch sö, mét ®iÓm tham quan cña du kh¸ch khi tíi th¨m vïng ®Êt Kinh B¾c th¬ méng. - Lµng tranh §«ng Hå lµ mét lµng nghÒ vÏ tranh d©n gian næi tiÕng cña ViÖt Nam ë lµng §ång Hå, huyÖn ThuËn Thµnh. Chî tranh vµ héi thi ®å m· ®· phÇn nµo ph¶n ¸nh ®­îc nÐt ®Æc thï trong ho¹t ®éng kinh tÕ – v¨n ho¸ cña ng­êi d©n lµng §«ng Hå. - Ngoµi ra cßn cã ®×nh Cæ MÔ, ®×nh §«ng Hå… Bªn c¹nh c¸c danh th¾ng vµ di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, B¾c Ninh ®· hîp víi c¸c tØnh l©n cËn nh­ Hµ Néi, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, B¾c Giang ®Ó h×nh thµnh c¸c tuyÕn du lÞch nèi víi khu du lÞch Kinh B¾c.

File đính kèm:

  • docDia li tinh Bac Ninh.doc