Đề thi tuyển sinh Lớp 10 THPT chuyên môn Lịch sử - Tỉnh Ninh Bình

ĐỀ THI CHÍNH THỨC SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH NINH BÌNH ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN NĂM HỌC 2013 - 2014 Môn: Lịch sử Ngày thi: 22/6/2013 Thời gian làm bài:150 phút (không kể thời gian giao đề) Đề thi gồm 05 câu trong 01 trang I. PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm). Trình bày những nét chính về quá trình hoạt động của Nguyễn Ái Quốc từ 1919 đến 1925, qua đó rút ra vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam trong giai đoạn này. Câu 2 (3,0 điểm). Trong quá trình giải phóng dân tộc, nhiệm vụ cách mạng đặt ra trong thời kì 1939 - 1945 như thế nào? Nêu những thắng lợi quyết định và nguyên nhân thành công của Cách mạng tháng Tám năm 1945. Câu 3 (2,0 điểm). Trung ương Đảng và Chính phủ ta quyết định mở chiến dịch Biên giới thu - đông 1950 nhằm mục tiêu gì? Trình bày diễn biến, kết quả và ý nghĩa chiến dịch Biên giới thu - đông 1950. II. PHẦN LỊCH SỬ THẾ GIỚI (3,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm). Nguyên nhân nào dẫn đến sự phát triển thần kì của nền kinh tế Nhật Bản trong những năm 70 của thế kỉ XX? Việt Nam có thể rút ra những kinh nghiệm gì từ Nhật Bản để vận dụng vào công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hiện nay? Câu 2 (1,0 điểm). Nêu ý nghĩa và tác động của cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật từ năm 1945 đến nay. ------------Hết------------ Họ và tên thí sinh :..................................................... Số báo danh:........................................... Họ và tên, chữ ký: Giám thị 1:.......................................Giám thị 2:........................................... SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH NINH BÌNH HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT CHUYÊN NĂM HỌC 2013-2014 Môn: Lịch sử - Ngày thi 22/6/2013 (Hướng dẫn chấm này gồm 03 trang) I. Hướng dẫn chung Hướng dẫn chấm chỉ nêu những ý cơ bản, nếu thí sinh trình bày bằng phương pháp khác nhưng vẫn đảm bảo nội dung cơ bản thì cho điểm tối đa. II. Hướng dẫn chi tiết. Câu Đáp án Điểm I. PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm) Trình bày những nét chính về quá trình hoạt động của Nguyễn Ái Quốc từ 1919 đến 1925. Qua đó, rút ra vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam trong giai đoạn này. * Những nét chính về quá trình hoạt động của Nguyễn Ái Quốc từ 1919 đến 1925 (1,5 điểm) - Ngày 18/6/1919, Nguyễn Ái Quốc thay mặt những người Việt Nam yêu nước ở Pháp gửi tới Hội nghị Vecxai Bản yêu sách của nhân dân An Nam, đòi Chính phủ Pháp phải thừa nhận các quyền tự do, dân chủ, bình đẳng và tự quyết của dân tộc Việt Nam nhưng không được chấp nhận… 0,25 - Tháng 7/1920, Người đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lê-nin, từ đó giúp Người tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam - con đường cách mạng vô sản. 0,25 - Tháng 12/1920, Người tham dự Đại hội của Đảng Xã hội Pháp ở Tua, Người đã bỏ phiếu tán thành việc gia nhập Quốc tế cộng sản và tham gia thành lập Đảng Cộng sản Pháp, đánh dấu bước ngoặt trong hoạt động cách mạng của Người từ chủ nghĩa yêu nước đến với chủ nghĩa Mác – Lênin và đi theo con đường cách mạng vô sản. 0,25 - Năm 1921, Người cùng với một số người yêu nước của các thuộc địa Pháp sáng lập Hội liên hiệp thuộc địa ở Pa-ri; Sáng lập ra tờ báo Người cùng khổ; Viết bài cho báo “Nhân đạo” ... và Bản án chế độ thực dân Pháp. Mặc dù bị nhà cầm quyền Pháp tìm cách ngăn chặn và cấm đoán các sách báo nói trên vẫn được bí mật chuyển về Việt Nam. 0,25 - Tháng 6/1923, Người rời Pháp sang Liên Xô dự Hội nghị Quốc tế nông dân và được bầu vào Ban chấp hành; Năm 1924, Người tham dự Đại hội lần thứ V của Quốc tế Cộng sản… 0,25 - Cuối năm 1924, Người về Quảng Châu (Trung Quốc). Tại đây, Người thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên mà nòng cốt là Cộng sản đoàn (6-1925); Mở các lớp đào tạo cán bộ… 0,25 * Vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam trong giai đoạn này (0,5 điểm) - Người đã tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam - Con đường cách mạng vô sản. 0,25 - Chuẩn bị về tư tưởng, chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng cộng sản Việt Nam. 0,25 Câu 2 (3,0 điểm) Trong quá trình giải phóng dân tộc, nhiệm vụ cách mạng đặt ra trong thời kì 1939-1945 như thế nào? Nêu những thắng lợi quyết định và nguyên nhân thành công của Cách mạng tháng Tám năm 1945. * Nhiệm vụ cách mạng được đặt ra trong thời kì 1939 – 1945 (0,75 điểm) - Thời kì 1939 – 1945: Tại Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương chủ trương trước hết phải giải phóng cho được các dân tộc Đông Dương khỏi ách áp bức Pháp - Nhật. 0,5 - Tháng 8- 1945: Khi nghe tin chính phủ Nhật đầu hàng Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương họp trong hai ngày 14 và 15/8/1945 đã quyết định phát động Tổng khởi nghĩa trong toàn quốc giành lấy chính quyền trước khi quân Đồng minh vào. 0,25 * Những thắng lợi quyết định (1,0 điểm) - 19/8/1945, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội đã đập tan sào huyệt quân Nhật, tạo điều kiện cho cách mạng thành công ở các địa phương khác trong cả nước. 0,25 - 23/8/1945, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Huế, dinh lũy của chế độ phong kiến sụp đổ. 0,25 - 25/8/1945, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Sài Gòn, dinh lũy của chế độ thực dân về tay cách mạng. 0,25 - 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. 0,25 * Nguyên nhân thắng lợi của cách mạng tháng Tám năm 1945(1,25 điểm) - Do truyền thống yêu nước bất khuất của dân tộc ta được phát huy cao độ dưới sự lãnh đạo của Đảng ; 0,5 - Do Đảng ta lãnh đạo tài tình sáng suốt, đã đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân, có phương pháp cách mạng đúng đắn... ; 0,25 - Do hoàn cảnh quốc tế thuận lợi, phe phát xít thất bại trên tất cả các chiến trường tạo thời cơ giúp cách mạng giành thắng lợi nhanh chóng và ít đổ máu. 0,5 Câu 3 (2,0 điểm) Trung ương Đảng và Chính phủ ta quyết định mở chiến dịch Biên giới thu -đông 1950 nhằm mục tiêu gì? Trình bày diễn biến, kết quả và ý nghĩa chiến dịch Biên giới thu – đông 1950. * Trung ương Đảng và Chính phủ ta quyết định mở chiến dịch Biên Giới thu – đông 1950 nhằm mục tiêu (0,5 điểm) - Tháng 6/1950, Trung ương Đảng và Chính phủ ta quyết định mở chiến dịch Biên giới nhằm: + Tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch; + Khai thông con đường liên lạc quốc tế qua biên giới Việt – Trung; + Củng cố và mở rộng căn cứ địa Việt Bắc. 0,5 * Diến biến, kết quả và ý nghĩa (1,5 điểm) - Diến biến: + Với lực lượng áp đảo, quân ta tiêu diệt Đông Khê (18/9/1950) làm Thất Khê bị uy hiếp, Cao Bằng bị cô lập, hệ thống phòng ngự của địch trên đường số 4 bị lung lay; + Quân Pháp ở Cao Bằng được lệnh rút về theo đường số 4, đồng thời lực lượng của chúng từ Thất Khê đánh lên Đông Khê để đón quân từ Cao Bằng về; + Quân ta phục kích, chặn đánh địch trên đường số 4, làm cho 2 cánh quân của Pháp bị thiệt hại nặng nề nên không liên lạc được với nhau, buộc quân Pháp phải lần lượt rút khỏi các cứ điểm trên đường số 4. Ngày 22/10/1950 đường số 4 hoàn toàn được giải phóng. 0,25 0,25 0,25 - Kết quả và ý nghĩa + Sau hơn 1 tháng chiến đấu chiến dịch kết thúc thắng lợi, quân dân ta đã giải phóng được vùng biên giới Việt – Trung từ Cao Bằng đến Đình Lập với 35 vạn dân. + Chọc thủng hành lang Đông - Tây của địch ở Hoà Bình, thế bao vây cả trong lẫn ngoài của địch đối với căn cứ địa Việt Bắc bị phá vỡ, làm phá sản kế hoạch Rơve của Pháp. + Đưa cuộc kháng chiến chống Pháp của ta bước sang giai đoạn phát triển mới. Ta giành được thế chủ động trên chiến trường chính Bắc Bộ. 0,25 0,25 0,25 II. PHẦN LỊCH SỬ THẾ GIỚI (3,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm) Nguyên nhân nào dẫn đến sự phát triển thần kì của nền kinh tế Nhật Bản trong những năm 70 của thế kỉ XX? Việt Nam có thể rút ra những kinh nghiệm gì từ Nhật Bản để vận dụng vào công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hiện nay? * Nguyên nhân phát triển thần kì (1,25 điểm) - Những điều kiện quốc tế thuận lợi như sự phát triển chung của nền kinh tế thế giới, những thành tựu tiến bộ của cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật hiện đại...; 0,25 - Truyền thống văn hoá, giáo dục lâu đời của người Nhật - sẵn sàng tiếp thu những giá trị tiến bộ của thế giới nhưng vẫn giữ được bản sắc dân tộc; 0,25 - Hệ thống tổ chức quản lí có hiệu quả của các xí nghiệp, công ti...; 0,25 - Vai trò của nhà nước trong việc đề ra các chiến lược phát triển, năm bắt đúng thời cơ và điều tiết cần thiết để đưa nề kinh tế liên tục tăng trưởng; 0,25 - Con người Nhật được đào tạo chu đáo, có ý chí vươn lên, cần cù lao động, đề cao kỉ luật và coi trọng tiết kiệm. 0,25 * Việt Nam có thể rút ra được kinh nghiệm (0,75 điểm) - Tiếp thu áp dụng những thành tựu tiến bộ của khoa học - kĩ thuật hiện đại. 0,25 - Coi trọng nhân tố con người, ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của công cuộc CNH, HĐH.. 0,25 - Vai trò của nhà nước trong việc nắm bắt đúng thời cơ, điều tiết kinh tế, đề ra chiến lược phát triển… 0,25 Câu 2 (1,0 điểm) Nêu ý nghĩa và tác động của cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật từ năm 1945 đến nay. - Có ý nghĩa vô cùng to lớn, là mốc son đánh dấu trong lịch sử tiến hoá của văn minh nhân loại. Mang lại những tiến bộ phi thường, thành tựu kì diệu và những thay đổi to lớn trong cuộc sống con người. 0,25 - Cho phép con người có những bước nhảy vọt chưa từng thấy về sản xuất và năng suất lao động, nâng cao mức sống và chất lượng sống của con người. 0,25 - Đưa đến những thay đổi lớn về cơ cấu dân cư lao động ... 0,25 - Chế tạo ra những loại vũ khí và phương tiện quân sự có sức tàn phá và huỷ diệt cuộc sống. Đó là nạn ô nhiễm môi trường…, nhiễm phóng xạ nguyên tử, tai nạn lao động và giao thông, những dịch bệnh mới.... 0,25 -------------- Hết -------------