Đề thi học sinh giỏi cấp huyện môn Ngữ Văn Lớp 7 (Kèm đáp án)

sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n n­íc vµ lò c­íp n­íc. a. T×m c¸c tr¹ng ng÷ trong ®o¹n v¨n trªn vµ nªu râ c«ng dông cña c¸c tr¹ng ng÷ Êy b. ChØ ra mét côm C-V lµm thµnh phÇn cña côm tõ trong ®o¹n v¨n. c. Trong c©u cuèi cña ®o¹n v¨n, t¸c gi¶ dïng h×nh ¶nh nµo ®Ó thÓ hiÖn cô thÓ søc m¹nh cña tinh thÇn yªu n­íc? Nªu gi¸ trÞ cña viÖc sö dông h×nh ¶nh Êy? Câu 2: ( 5 điểm) Cảm nghĩ của em về khổ thơ đầu bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh: Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ: “Cục cục tác cục ta” Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ. C©u 3: ( 10 ®iÓm) Khi ®äc truyÖn ng¾n “sèng chÕt mÆc bay” cña t¸c gi¶ Ph¹m Duy Tèn, cã ý kiÕn nhËn xÐt: “Quan phô mÉu kh«ng ®¸nh ®Ëp, ¨n cña ®ót cña d©n mµ vÉn lµ mét kÎ lßng lang d¹ thó” Em hiÓu nhËn xÐt trªn nh­ thÕ nµo? ®¸p ¸n C©u 1. (5 ®iÓm) a. Tr¹ng ng÷: Tõ x­a ®Õn nay, mçi khi tæ quèc bÞ x©m l¨ng-> cã c«ng dông x¸c ®Þnh hoµn c¶nh ®iÒu kiÖn diÔn ra sù viÖc nªu trong c©u, gãp phÇn lµm cho néi dung cña c©u ®­îc ®Çy ®ñ. b. Mét côm C-V lµm thµnh phÇn cña côm tõ trong ®o¹n v¨n HoÆc: mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín HoÆc: mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n HoÆc: tÊt c¶ lò b¸n n­íc vµ lò c­íp n­íc. c. Trong c©u cuèi t¸c gi¶ dïng h×nh ¶nh so s¸nh rÊt chÝnh x¸c, míi mÎ; tinh thÇn yªu n­íc (trõu t­îng) nh­ lµn sãng (cô thÓ) ®Ó gióp ng­êi ®äc h×nh dung søc m¹nh to lín, v« tËn vµ tÊt yÕu cña lßng yªu n­íc trong c«ng viÖc chèng ngo¹i x©m vµ b¶o vÖ ®Êt n­íc Câu 2: ( 5 điểm) - Đây là câu yêu cầu học sinh vận dụng kĩ năng biểu cảm về một đoạn thơ. - Đề yêu cầu nêu cảm nghĩ về đoạn thơ đầu trong bài thơ Tiếng gà trưa của xuân Quỳnh. Đó là những cảm nhận về cảm xúc với bao kỉ niệm cảm động. Người lính trên đường hành quân chợt nghe tiếng gà trưa. Tiếng gà trưa gợi nhớ bao kỉ niệm đẹp thời thơ ấu được sống trong tình yêu thương của người bà, giúp cho anh vơi đi sự mệt mỏi trên quãng đường hành quân. Tác giả đã dùng điệp từ "nghe" để nhấn mạnh nỗi xúc động của người chiến sĩ khi nghe tiếng gà trưa. Từ nghe ở đây không chỉ bằng thính giác mà còn bằng cảm giác, sự tâm tưởng, sự nhớ lại.... Qua đoạn thơ, ta có thể cảm nhận được tình yêu quê hương thắm thiết của người lính trẻ, người lính ra đi chiến đấu bảo vệ quê hương mang theo mình hình ảnh quê hương, những kí ức tuổi thơ đó chính là tình cảm quê hương, tình yêu đất nước, đó chính là động lực cho tinh thần chiến đấu của người lính. - Bài viết có thể là một bài viết ngắn, một đoạn văn biểu cảm nhưng điều quan trọng là các em phải nêu cho được cảm nghĩ của mình về khổ đầu bài thơ đồng thời biết lấy dẫn chứng để minh họa cho cảm nghĩ (nhưng cũng cần tránh sa vào phân tích). - Dù là một bài văn ngắn hay một đoạn văn nhưng phải đảm bảo kết cấu của một bài văn biểu cảm. - Cảm nghĩ chân thành; lời văn trôi chảy, giàu cảm xúc. C©u 3: (10 ®iÓm) a. Më bµi: - Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶: Ph¹m Duy Tèn lµ mét trong nh÷ng c©y bót truyÖn ng¾n hiÖn ®¹i tiªu biÓu ®Çu tiªn cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam. - Giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm, giíi thiÖu vÒ nh©n vËt quan phô mÉu - DÉn lêi nhËn xÐt vÒ quan phô mÉu b. Th©n bµi: - Gi¶i thÝch thµnh ng÷ : lßng lang d¹ thó - Chøng minh tªn quan phñ kh«ng ¨n cña ®ót, kh«ng ®¸nh ®Ëp nh©n d©n - Tªn quan phñ cã lßng lang d¹ thó: biÓu hiÖn + Chç ë, ®å dïng cña quan khi ®i hé ®ª + ViÖc lµm chÝnh cña quan khi ®i hé ®ª + Lßng ®am mª tæ t«m cña quan phô mÉu ngµy mét lín, ®ång thêi còng biÓu hiÖn th¸i ®é thê ¬, v« tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc vµ th¸i ®é khinh th­êng m¹ng sèng cña ng­êi d©n + Th¸i ®é h¶ hª, sung s­íng, m·n nguyÖn cña quan lóc ï th«ng t«m trong khi vì ®ª, d©n r¬i vµo c¶nh ngÝn sÇu mu«n th¶m. - Nªu th¸i ®é cña t¸c gi¶ ( nh÷ng c©u v¨n cô thÓ trong bµi) vµ cña chóng ta víi lo¹i ng­êi lßng lang d¹ sãi c. kÕt luËn: - Kh¼ng ®Þnh l¹i sù ®óng ®¾n, s¾c s¶o cña nhËn xÐt - Suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ nh©n vËt quan phô mÉu §Ò thi häc sinh giái M«n: Ng÷ v¨n 7 ( ĐỀ 11) Thêi gian lµm bµi: 120 phót (kh«ng tÝnh thêi gian giao ®Ò) Câu 1( 5 đ): Chỉ ra và phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật trong bài ca dao sau? Trong đầm gì đẹp bằng sen? Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng Nhị vàng, bông trắng, lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. Câu 2 (5 đ): Qua bài thơ “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương và những bài ca dao bắt đầu bằng hai chữ “Thân em”, em hãy làm rõ cuộc đời chìm nổi bấp bênh của người phụ nữ trong xã hội cũ? (Giới hạn trong 1 trang giấy.) Câu 3 (10 đ): Cảm nghĩ của em về bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến. ®¸p ¸n Câu 1: (5 đ) Một số biện pháp nghệ thuật: + Câu hỏi tu từ (câu 1): Đặt ra câu hỏi để khẳng định. + Liệt kê (câu 2): Vẻ đẹp hài hòa của bông sen. + Đảo trật tự ngữ pháp - Điệp ngữ (câu 3): Nhấn mạnh lần nữa vẻ đẹp của hoa sen – vẻ đẹp từ trong ra ngoài. Đồng thời, làm bước tiến cho câu cuối cùng, câu thơ quan trọng nhất. + Ẩn dụ: Hình ảnh bông hoa sen trong đầm lầy là hình ảnh ẩn dụ cho phẩm chất của con người. Câu 2: (5 đ). Yêu cầu: Đây là đề bài kiểu phân tích – chứng minh, hs phải thực hiện theo bố cục ba phần. * Mở bài (1đ): Giới thiệu chung về hình ảnh người phụ nữ trong thơ và ca dao. * Thân bài (3đ): - Về mặt nội dung: + Người phụ nữ trong xã hội xưa có thân phận bấp bênh, trôi nổi giữa cuộc đời. + Họ không được làm chủ cuộc đời mình, số phận phụ thuộc hoàn toàn vào người khác. - Nghệ thuật thể hiện: + Ẩn dụ, so sánh, đối lập, đảo kết cấu thành ngữ “Bảy nổi ba chìm” (Bánh trôi nước), kết thúc ở “chìm”: thân phận người phụ nữ cay cực, xót xa hơn + Ngôn ngữ, giọng điệu * Kết bài (1 đ): Cảm nhận của em về người phụ nữ trong xã hội xưa. Câu 3: ( 10 đ) Yêu cầu: HS xác định được đây là kiểu bài biểu cảm về một tác phẩm văn học. Bài làm đầy đủ 3 phần, bố cục rõ ràng, mạch lạc. * Mở bài (1đ): Giới thiệu bài thơ và nêu cảm nghĩ chung của em về bài thơ. * Thân bài: (8 đ) - Cảm nghĩ về nội dung bài thơ: Quan niệm đúng đắn về tình bạn. Đó là tình bạn vượt lên vật chất tầm thường, tình bạn xuất phát từ sự chân thành, tình tri âm, tri kỷ - Cảm nghĩ về giá trị nghệ thuật: + Ngôn ngữ thơ giản dị, tự nhiên, dân dã + Giọng điệu hài hước, hóm hỉnh, chứa đựng tình bạn thắm thiết thông qua việc xây dựng tình huống éo le, khó xử. + Sử dụng linh hoạt nghệ thuật đối. * Kết bài: (1đ) Tình cảm của em đối với bài thơ. Qua bài thơ, em học được điều gì? Một số đề cảm nhận C©u 1(5 ®iÓm) Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n sau: “ T«i yªu Sµi Gßn da diÕt. T«i yªu trong n¾ng sím, mét thø n¾ng ngät ngµo, vµo buæi chiÒu léng giã nhí th­¬ng, d­íi nh÷ng c©y m­a nhiÖt ®íi bÊt ngê. T«i yªu thêi tiÕt tr¸i chøng víi trêi ®ang ui ui buån b·, bçng nhiªn trong v¾t l¹i nh­ thuû tinh. T«i yªu c¶ ®ªm khuya th­a thít tiÕng ån. T«i yªu phè ph­êng n¸o ®éng, dËp d×u xe cé vµo nh÷ng giê cao ®iÓm. Yªu c¶ c¸i tÜnh lÆng cña buæi s¸ng tinh s­¬ng víi lµn kh«ng khÝ m¸t dÞu, thanh s¹ch trªn mét sè ®­êng cßn nhiÒu c©y xanh che chë. Nªó cho lµ c­êng ®iÖu, xin th­a: “Yªu nhau yªu c¶ ®­êng ®i GhÐt nhau ghÐt c¶ t«ng chi, hä hµng”. (Sµi Gßn t«i yªu - Minh H­¬ng) Câu 2 (5 điểm) Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Ổ trứng hồng tuổi thơ. (Tiếng gà trưa, Xuân Quỳnh, Ngữ văn 7, tập 1) a. Chỉ ra và nêu đặc điểm của các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ. b. Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về hiệu quả nghệ thuật của các phép tu từ đó trong việc thể hiện nội dung. Câu 3( 5 đ): Chỉ ra và phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật trong bài ca dao sau? Trong đầm gì đẹp bằng sen? Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng Nhị vàng, bông trắng, lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. C©u 4 (5 ®iÓm): Tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ nh÷ng c¸i hay cña ®äan v¨n sau: “ Êy ®Êy, c¸i mïa xu©n thÇn th¸nh cña t«i nã lµm cho ng­êi ta muèn ph¸t ®iªn lªn nh­ thÕ ®Êy. Ngåi yªn kh«ng chÞu ®­îc. Nhùa sèng ë trong ng­êi c¨ng lªn nh­ m¸u c¨ng lªn trong léc cña loµi nai, nh­ mÇm non cña c©y cèi, n»m im m·i kh«ng chÞu ®­îc, ph¶i tråi ra thµnh nh÷ng c¸i l¸ nhá ti ti gi¬ tay vÉy nh÷ng cÆp uyªn ­¬ng ®øng c¹nh”. (TrÝch “Mïa xu©n cña t«i”- Vò B»ng) C©u 5( 3 ®iÓm ) Tr×nh bÇy c¶m nhËn cña em vÒ do¹n v¨n sau: “ Tù nhiªn nh­ thÕ: ai còng chuéng mïa xu©n. Mµ th¸ng giªng lµ th¸ng ®Çu cña mïa xu©n, ng­êi ta cµng tr×u mÕn, kh«ng cã g× l¹ hÕt. Ai b¶o ®­îc non ®õng th­¬ng n­íc, b­ím ®õng th­¬ng hoa, tr¨ng ®õng th­¬ng giã; ai cÊm ®­îc trai th­¬ng g¸i, ai cÊm ®­îc mÑ yªu con; ai cÊm ®­îc c« g¸i cßn son nhí chång th× míi hÕt ®­îc ng­êi mª luyÕn mïa xu©n.” (Mïa xu©n cña t«i- Vò B»ng- Ng÷ v¨n 7, tËp 1) Câu 6 (3.5 điểm) Tìm và phân tích tác dụng của phép điệp ngữ trong đoạn thơ sau: “Năm qua đi, tháng qua đi Tre già măng mọc có gì lạ đâu Mai sau Mai sau Mai sau Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh”. (Tre Việt Nam - Nguyễn Duy) c©u 7 (3 ®iÓm): H·y chØ râ vµ ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong nh÷ng c©u th¬ sau: “ Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy, ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u. Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu, Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai?” (Sau phót chia ly - §oµn ThÞ §iÓm). C©u 6( 4 ®iÓm ) §iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ ©m thanh vµ vÒ nghÜa cña c¸c tõ: nhÊp nh«, phËp phång, bËp bÒnh. C©u 8 (5 ®iÓm): Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n sau: “ Cèm lµ thøc quµ riªng biÖt cña ®Êt n­íc, lµ thøc d©ng cña nh÷ng c¸nh ®ång lóa b¸t ng¸t xanh, mang trong h­¬ng vÞ tÊt c¶ c¸i méc m¹c, gi¶n dÞ vµ thanh khiÕt cña ®ång quª néi cá An Nam. Ai ®· nghÜ ®Çu tiªn dïng cèm ®Ó lµm quµ sªu tÕt. Kh«ng cßn g× hîp h¬n víi sù v­¬ng vÝt cña t¬ hång, thøc quµ trong s¹ch, trung thµnh nh­ c¸c viÖc lÔ nghi. Hång cèm tèt ®«i vµ kh«ng bao giê cã hai mµu l¹i hoµ hîp h¬n ®­îc n÷a: Mµu xanh t­¬i cña cèm nh­ ngäc th¹ch quý, mµu ®á th¾m cña hång nh­ ngäc lùu giµ. Mét thø thanh ®¹m, mét thø ngät s¾c, hai vÞ n©ng ®ì nhau ®Ó h¹nh phóc ®­îc l©u bÒn”(Mét thø quµ cña lóa non: Cèm - Th¹ch Lam)