Đề tài Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học điạ lý lớp 12

1 ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC ĐIẠ LÝ LỚP 12 Sinh viên thực hiện: Lê Thùy Dung, K55C Giáo viên hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hằng ĐẶT VẤN ĐỀ Trong lĩnh vực giáo dục, CNTT có thể ứng dụng trong giảng dạy nhiều môn học khác nhau, trong đó Địa lý là một môn học có những điều kiện thuận lợi để ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, Địa lý là môn học sử dụng nhiều phương tiện trực quan như tranh, ảnh, biểu đồ, bản đồ... việc ứng dụng CNTT trong dạy học Địa lý giúp chúng ta có thể dễ dàng khai thác, sử dụng có hệ thống, hiệu quả những phương tiện đó tạo nên hiệu quả giờ dạy và học. Chương trình Địa lý lớp 12 đề cấp đến các vấn đề của Địa lý tự nhiên, Địa lý dân cư, Địa lý kinh tế Việt Nam có nhiều điểm thuận lợi để ứng dụng CNTT vào giảng dạy và học tập. Với mong muốn nghiên cứu về khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lý lớp 12 đồng thời góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực nhằm phục vụ cho việc giảng dạy nên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí lớp 12”. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Cở sở lý luận và thực tiễn của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lý lớp 12 1.1 Cở sở lý luận - Sự cần thiết phải đổi mới phương pháp dạy học hiện nay Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học nói chung và trong dạy học bộ môn Địa lí nói riêng có thể tiến hành ở nhiều phương diện như nghiên cứu, thiết kế, xây dựng sách điện tử, đĩa CD có nội dung của từng bài, đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường các phương tiện, thiết bị bài học bằng Power Point và các phần mềm Địa lí. - Tình hình ứng dụng CNTT và sử dụng các phương tiện trực quan trong trường trung học phổ thông + Trong dạy học nói chung Các thiết bị dạy học hiện đại được trang bị cho các trường phổ thông như: Máy vi tính, máy chiếu, đầu Video… được lắp đặt trong những phòng học riêng. Hiện nay, môn tin học đã trở thành một môn học bắt buộc ở trường THPT. Ứng dụng CNTT trong dạy học đạng tạo ra một bước chuyển cơ bản trong quá trình đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp dạy học, học tập và quản lý giáo dục + Trong môn Địa lí nói riêng Môn Địa lí có nhiều thuận lợi hơn các môn học khoa học xã hội trong việc ứng dụng các thành tựu của CNTT do những yêu cầu đặt ra của môn học đó. Thực tế cho thấy, tất cả HS ở các cấp trường phổ thông khi hỏi đều trả lời rất thích học Địa lí trong những phòng đa năng hay với CNTT, các em đều mong chờ và hào hứng với giờ học 2 Địa lí của các thầy cô giáo có ứng dụng CNTT vào quá trình dạy học. 1.2 Cơ sở thực tiễn - Vị trí chương trình Địa lý lớp 12 Chương trình Địa lí lớp 12 được xây dựng nhằm đảm bảo mục tiêu giáo dục cơ bản, hiện đại và thực tiễn. Nội dung gồm 4 phần: Địa lý tự nhiên, Địa lí dân cư,Địa lí kinh tế, Địa lí địa phương. - Khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lý lớp 12 Chương trình sách giáo khoa địa lí lớp 12 được biên soạn phù hợp những đổi mới trong mục tiêu giáo dục, cung cấp cho HS những kiến thức về tự nhiên, dân cư, kinh tế xã hội của Việt Nam một cách căn bản nhất. Chương trình SGK 12 mới gồm 45 bài trong đó: lí thuyết: 38 bài,thực hành: 7 bài - Đặc điểm lứa tuổi, tâm sinh lý và trình độ nhận thức của học sinh lớp 12 Các em học sinh trung bình có độ tuổi từ 17-18, các em đang ở độ tuổi “trăng tròn”, tuổi “bẻ gãy sừng trâu”. Về mặt sinh lý, các em đang phát triển như người lớn nên chiều cao, cân nặng, cơ bắp đều phát triển, sức khoẻ dồi dào, có thể hoạt động học tập với các cơ chế hoạt động của thần kinh cấp cao ở cường độ cao trong thời gian tương đối dài. Từ đặc điểm tâm sinh lý của học sinh khối 12, mỗi giáo viên cần lựa chọn nội dung, phương pháp và phương tiện dạy học phù hợp với tâm lý của học sinh. 2. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lý lớp 12 2.1. Những khái niệm liên quan đến thiết kế bài giảng điện tử 2.2. Khai thác phần mềm để thiết kế bài học Địa lý lớp 12 - Khai thác hình ảnh Một số phần mềm cho phép khai thác trực tiếp các hình ảnh thì ta chỉ cần mở ảnh cần lấy, sau đó nhấn lệnh Copy trực tiếp từ đĩa chứa phần mềm và thực hiện lệnh Paste để dán hoặc lưu thành file riêng - Khai thác các videoclip, flash - Khai thác phần mềm Encarta Đây là phần mềm có nhiều nội dung về Địa lý. Thông qua các phần mềm này có thể khai thác nhiều nội dung, kiến thức về các vấn đề kinh tế - xã hội, văn hoá nghệ thuật, tôn giáo với một kho dữ liệu ở nhiều dạng khác nhau như: các hình ảnh phong phú về các nước trên thế giới; một hệ thống bản đồ, từ các bản đồ thành phần tự nhiên như địa hình, khí hậu, cho đến các vùng sinh thái, bản đồ phân bố dân cư, quần cư; Các dữ liệu dạng văn bản; Các bảng số liệu thống kê; Ngoài ra còn có các đoạn video clip... - Khai thác phần mềm Db map Trong phần mềm đã có 13 bản đồ Việt Nam được số hóa từ bản đồ hành chính Việt Nam có tỷ lệ 1: 1750000 của Cục đo đạc và Bản đồ Nhà nước. Một số tính năng ưu việt của phần mềm Db-Map là nó cho phép cập nhật, sửa chữa các bản đồ đã có trong phần mềm, tùy theo lượng số liệu mà người dùng thu thập được và có trong tay. Ngoài ra, nó cũng cho phép nhập thêm vào các loại bản đồ mới 3 nếu sử dụng bàn số hóa hoặc nếu có các bản đồ được xây dựng với các chương trình khác như Autocad, Alats GIS... - Khai thác phần mềm Microsoft Power Point để thiết kế bài giảng địa lí lớp 12 + Khởi động và thoát khỏi Power Point + Soạn nội dung giáo án + Khai thác phần mềm Violet để xây dựng câu hỏi trắc nghiệm địa lí lớp 12 - Giới thiệu phần mềm Violet Violet (Visual & Online Lecture Editor for Teacher) là phần mềm của Việt Nam, một công cụ giúp cho giáo viên có thể tự xây dựng được các bài giảng trên máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả. Violet cho phép tạo được 4 kiểu bài tập trắc nghiệm: - Một đáp án đúng: chỉ cho phép chọn 1 đáp án - Nhiều đáp án đúng: cho phép chọn nhiều đáp án một lúc - Đúng/Sai: với mỗi phương án sẽ phải trả lời là đúng hay sai - Câu hỏi ghép đôi: Kéo thả các ý ở cột phải vào các ý tương ứng ở cột trái để được kết quả đúng. - Qui trình thiết kế bài giảng điện tử 2.3.Thiết kế một số bài giảng Địa lý lớp 12 - Thiết kế giáo án Power Point - Thiết kế giáo án xây dựng câu hỏi trắc nghiệm bằng phần mềm Violet 2.4.Thực nghiệm sư phạm Tác giả tiến hành thực nghiệm tại trường THPT Việt Trì việc thực nghiệm được tiến hành ở cả hai lớp đối chứng và thực nghiệm. KẾT LUẬN Việc ứng dụng CNTT trong dạy học đã và đang ngày càng được áp dụng rộng rãi và phổ biến vào nước ta, việc sử dụng máy vi tính, máy chiếu, các phần mềm dạy học… đã được thực hiện và đem lại hiệu quả ban đầu. Đề tài đã chứng minh được hiệu quả thiết thực của việc ứng dụng CNTT trong dạy học, nhất là dạy học Địa lý ở trường phổ thông là một việc làm cần thiết góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực. Việc nghiên cứu đề tài đã giúp bản thân em có được kiến thức về CNTT trong dạy học Địa lý, biết cách nghiên cứu một đề tài khoa học về phương pháp dạy học, được tiếp cận với một số phần mềm phục vụ cho việc giảng dạy Địa lý ở trường phổ thông. 4 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Đặng Văn Đức, Nguyễn Thị Thu Hằng. Phương Pháp dạy học địa lí theo hướng tích cực. NXB Đại học sư phạm Hà Nội, 2004 [2] Nguyễn Viết Thịnh, Phạm Kim Chung, Đỗ Thị Minh Đức, Nguyễn Tường Huy. Windows Ms Office Internet dùng trong giảng dạy và nghiêm cứu Địa lý. NXB Đại học sư phạm Hà Nội, 2007 [3] Nguyễn Trọng Phúc. Một số vấn đề dạy học Địa lý ở trường phổ thông. NXB Đại học quốc gia HN [4] Nguyễn Dược, Nguyễn Trọng Phúc. Lý luận dạy học Địa lý phần đại cương. NXB đại học Quốc Gia HN [5] Đặng Văn Đức, Nguyễn Thị Thu Hằng. Kỹ thuật dạy học Địa lý ở trường THPT. NXB Giáo Dục, 1999.