Đề tài Rèn kĩ năng đọc cho học sinh khối 5 thông qua tiết tập đọc

bài văn xuôi: -Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm thông qua việc dẫn dắt gợi mở để học sinh thể hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc phù hợp với hình ảnh, cảm xúc trong bài thơ, phù hợp tính cách nhân vật trong bài văn (Bước đầu biết làm chủ được giọng đọc đối với ngữ điệu, tốc độ, cao độ, trường độ, âm sắc nhằm diễn tả đúng nội dung bài. Đọc diễn cảm phù hợp với sự cảm nhận riêng của từng cá nhân. Giáo viên có thể viết khổ thơ ra bảng, giấy gắn trên bảng để học sinh tìm ra cách đọc). + Ví dụ: Bài “Bầm ơi’’ Gọi 1,2 em đọc cho học sinh nhận xét, giọng đọc bài thơ như thế nào? Bạn đọc đúng chưa? (Giọng trầm lắng thiết tha). Em đọc lại: Đọc hai câu mở đầu: Ai về thăm mẹ quê ta/ Chiều nay có đứa con xa nhớ thầm.” Hỏi: bạn đọc đúng chưa? Đọc với giọng thế nào? (với giọng nhẹ , trầm , nghỉ hơi dài khi kết thúc). Nhấn giọng ở đoạn theo cách ngân dài hơi hơn ở những từ ngữ khẳng định hoặc mang rõ sắc thái cảm xúc: “Chiều nay có đứa con xa nhớ thầm” Trong khi đọc tôi hướng dẫn đọc đúng đối với những câu văn sau dấu chấm lửng, ngắt nghỉ thế nào? Đối với các câu cảm, câu thán, câu hỏi trong bài cần đọc như thế nào mới đúng Khi đọc trong các bài thơ, bài văn có các câu hỏi, câu kể, câu cảm giáo viên cần hướng dẫn các em đọc đúng giọng của từng loại câu đó thì mới bộc lộ được cảm xúc của từng nhân vật và của tác giả. +Ví dụ : Bài Chú đi tuần “Các cháu ơi ! ngủ có ngon không? Các cháu cứ yên tâm ngủ nhé!” + Hoặc : Bài : “Một chuyên gia máy xúc’’ có câu văn : - Đồng chí lái máy xúc bao nhiêu năm rồi ? -Chúng mình là đồng nghiệp đấy, đồng chí Thuỷ ạ! Tôi hướng dẫn các em cần đọc đúng ngữ điệu khi đọc câu hỏi như nhấn giọng từ để hỏi, cao giọng ở cuối câu. Nếu học sinh đọc chưa hay giáo viên có thể đọc mẫu cho học sinh để học sinh nghe giọng đọc của cô để tự điều chỉnh mình đọc theo cô. Để các em đọc tốt giáo viên cần tạo niềm say mê hứng thú cho học sinh . Ví dụ: khi đọc bài “Hạt gạo làng ta’’cuối giờ học giáo viên hát cho các em nghe bài hát Hạt gạo làng ta mà đã được phổ nhạc . Thông qua hiểu được nội dung bài đọc, phải hiểu được cảm xúc của tác giả trong văn bản đó. Đối với nhân vật thể hiện được tính cách của nhân vật đó. Giọng đọc thay đổi ở từng đoạn. Khi đọc câu đối thoại đọc như thế nào? Đọc thế nào thể hiện đọc giọng của từng nhân vật. -Biết đọc bài văn với giọng kể nhẹ nhàng, hóm hỉnh hay với giọng niềm nở hồ hởi...Để thể hiện được tính cách, cảm xúc của các nhân vật người đọc cần hoà mình vào từng nhân vật để tìm được cách đọc. Khi đọc diễn cảm tôi hướng dẫn các em biết nhấn giọng ở các từ ngữ gợi tả, gợi cảm (tặc lưỡi, ngạc nhiên, giận dữ, thủng thẳng, giả bộ), và biết đọc phân biệt lời các nhân vật. Ví dụ : bài: Lòng dân : - Khi dạy tôi hướng dẫn các em phân biệt tên nhân vật với lời nói của nhân vật và lời chú thích về thái độ, hành động của nhân vật :ví dụ Cai : ( xẵng giọng ) // Chồng chị à? Dì Năm : - Dạ , chồng tui. Cai : - Để coi. ( Quay sang lính ) // Trói nó lại cho tao//(chỉ dì Năm ). Cứ trói đi . Tao ra lịnh mà//( lính trói dì Năm lại ). Khi đọc cần thể hiện đúng thái độ, tình cảm của nhân vật và tình huống kịch. Cụ thể: - Giọng cai và lính : hống hách, xấc xược - Giọng dì Năm và chú cán bộ ở đoạn đầu : tự nhiên, ở đoạn sau dì Năm khéo giả vờ than vãn khi bị trói, nghẹn ngào nói lời trăng trối với con khi bị doạ bắn chết. - Giọng An : giọng một đứa trẻ đang khóc. ( An tham gia rất tự nhiên vào vở kịch do má em dàn dựng. trong tình huống nguy hiểm, em khóc vì thực sự lo cho má). * Đối với văn bản phi nghệ thuật: Hướng dẫn học sinh đọc xác định ngữ điệu đọc sao cho phù hợp với nội dung thông báo làm rõ thông tin cơ bản giúp nghe tiếp nhận được những vấn đề quan trọng hay nổi bật trong văn bản. - Đọc diễn cảm sau khi học sinh đã tóm tắt hiểu được nội dung của văn bản. -Khi rèn đọc lần cuối tiết học, học sinh phải thể hiện được cảm xúc của tác giả khi biết bài văn bài thơ đó. -Tôi thấy tổ chức cho học sinh thi đọc theo cặp, theo nhóm, mỗi nhóm cử một bạn lên thi đọc. Đối với bài: có người dẫn truyện các nhân vật trong chuyện cho học sinh đóng vai và đọc theo lời nhân vật và người dẫn truyện. Gọi học sinh lên đọc, các em ở dưới là giám khảo nghe, chấm, nhận xét xem bạn nào, nhóm nào, đọc hay. Giáo viên cùng cả lớp động viên khuyến khích học sinh đọc tốt để các em đọc tốt hơn. -Đối với thời gian một tiết tập đọc chỉ trong vòng 35- 40 phút mà đối tượng học sinh gồm : Giỏi - khá- trung bình - yếu ngoài chức năng chủ yếu là rèn đọc - luyện đọc là chính ở trong cả quá trình tiết học. Học sinh phải được luyện đọc nhiều lần. Học sinh nào cũng phải được đọc trong giờ học ít nhất một lần. Trong giờ học tôi tuân theo nguyên tắc học sinh là chủ thể của giờ học. Muốn vậy, tôi đã nắm chắc từng đối tượng học sinh. Tôi đã chú ý rèn đọc nhiều đối với học sinh đọc yếu. Rèn từ thấp đến cao, từ phát âm đúng, đọc đúng, ngắt nghỉ đúng câu dài, tiến tới rèn đọc diễn cảm . - Ngay từ ngày đầu, tháng đầu của năm học rèn dứt điểm cho những học sinh phát âm sai, rèn học sinh đọc chưa đúng ngắt nghỉ. Tôi cho học sinh đọc từ 1,2 câu rồi tăng dần 3,4 câu tới 1 đoạn ,2 đoạn và cả bài. Mỗi tuần ở tháng 9 - 10 buổi chiều tôi dành 2 tiết để rèn đọc. Rèn em nào dứt điểm em đó, rèn từ nào dứt điểm từ đó. Sau khi các em đọc khá dần tôi duy trì mỗi tuần 1 tiết để rèn đọc đúng, đọc hay. Rèn đọc cho học sinh phải kiên trì, rèn thường xuyên thì kết quả đọc sẽ nâng lên rõ rệt. Rèn học sinh đọc đúng, đọc hay cho học sinh phải đạt được các yêu cầu cụ thể đề ra: + Đọc phát âm đúng, phát âm không lẫn lộn. + Đọc ngắt nghỉ đúng dấu chấm, dấy phẩy giữa các cụm từ ở những câu dài. + Đọc to rõ ràng, lưu loát. + Đọc ngắt nhịp đúng các nhịp thơ. + Biết đọc nhấn giọng, thay đổi sắc thái giọng đọc phù hợp với văn cảnh và lời nhân vật. Qua những năm áp dụng phương pháp giảng dạy “Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết tập đọc” tôi tiến hành khảo sát lần 2 cũng ở lớp tôi chủ nhiệm ở tôi thấy tỷ lệ học sinh đọc tốt đã có nhiều chuyển biến so với khảo sát. Cụ thể kết quả như sau: Năm học Lớp Số học sinh Đọc phát âm sai Đọc ngắt nghỉ sai Đọc đúng Đọc diễn cảm Số lượng Tỷ lệ % Số lượng Tỷ lệ % Số lượng Tỷ lệ % Số lượng Tỷ lệ % 2006-2007 5B 30 3 10 4 13,3 22 73,3 15 50 2007-2008 5B 30 6 20 5 16,6 20 66,6 17 56,6 T9,T10,T11 2008-2009 5B 35 7 20 9 25,7 20 57 14 50 Qua kết quả trên cho thấy chất lượng của học sinh đã được nâng lên rõ rệt, số học sinh đọc phát âm sai giảm nhiều. Số học sinh đọc đúng, đọc hay tăng lên. Để có kết quả như trên, trong mỗi giờ dạy tập đọc các biện pháp mà tôi đã trình bày ở trên, giúp chất lượng dạy - học tâp đọc đạt được những yêu cầu, mục tiêu của môn học ngoài ra trong mỗi tiết dạy tập đọc giáo viên cần tạo nên không khí sôi nổi thi đua động viên kịp thời để học sinh tự tin hơn, phấn khởi hơn với kết quả rèn luyện của mình. ở buổi hai mỗi tháng tôi tổ chức một lần hái hoa dân chủ thi đọc đúng đọc hay, đọc thuộc lòng các bài thơ, khổ thơ, đọc phân vai, đoạn văn mà mình thích nhất để thi đua và tuyên dương động viên khuyến khích kịp thời và rèn đọc phải thường xuyên liên tục. Chú ý rèn đối với học sinh yếu kém và rèn đọc trong các phân môn khác của Tiếng Việt và các môn học khác. Duy trì sinh hoạt Đội đọc truyện trong thư viện, để rèn kỹ năng đọc cho học sinh với kết quả này chắc chắn cuối năm lớp tôi sẽ không còn học sinh đọc yếu nữa. Phần 3 . Kết thúc vấn đề: Muốn nâng cao chất lượng hiệu quả của các giờ dạy Tập đọc để học sinh đọc đúng đọc hay bước đầu cảm thụ được cái hay cái đẹp trong bài văn, bài thơ thì khâu luyện đọc - rèn đọc đúng có vai trò rất quan trọng. Học sinh có đọc đúng mới hiểu đúng nội dung, mới diễn tả được cảm xúc của mình. Để làm tốt việc rèn đọc cho học sinh lớp 5 trong phân môn Tập đọc người giáo viên phải làm tốt những việc sau: -Mỗi giáo viên phải mẫu mực trong lời nói, việc làm, say sưa yêu nghề yêu trẻ , yêu trường lớp. -Phải luôn nghiên cứu tìm hiểu về nội dung kiến thức, phương pháp bộ môn, nắm chắc hệ thống chương trình. Người giáo viên phải thường xuyên tự bồi dưỡng nâng cao trình độ, luôn cập nhật những thông tin, những đổi mới về phương pháp giảng dạy. -Giáo viên phải nhận thức đúng vai trò chức năng ở phân môn Tập đọc. Trước hết giáo viên phải rèn cho mình đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm mọi bài tập đọc trong cấp học nói chung, các bài tập đọc lớp 5 nói riêng. Phải đầu tư quĩ thời gian cho khâu chuẩn bị bài, xây dựng tổ chức các hoạt động cho học sinh trên lớp học . -Giáo viên phải kiên trì , thường xuyên rèn cho học sinh theo các bước: +Luyện học sinh phát âm đúng các phụ âm khó đọc hay sai. +Luyện đọc đúng các cụm từ, ngắt nghỉ đúng. +Ngắt nghỉ đúng ở các câu văn, khổ thơ. +Luyện đọc mức độ từ thấp đến cao với học sinh yếu. +Luyện cho học sinh biết lên giọng, hạ giọng, nhấn giọng ở câu văn, thể hiện tính cách nhân vật hoặc giọng vui, buồn trong các văn bản với giọng đọc, ngữ điệu, tốc độ đọc, âm sắc, nhằm diễn tả đúng nội dung bài. +Đối với những học sinh đọc sai, rèn dứt điểm ở tiết đọc và tiết luyện đọc ở buổi hai. +Nhiều học sinh được tham gia đọc và nhận xét bạn đọc. -Luôn động viên khích lệ gây hứng thú học tập, đọc đối với học sinh yếu kém, phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh. -Vận dụng phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh lớp mình. Cử chỉ giáo viên, lời nói ngắn gọn dễ hiểu hướng học sinh thao tác tư duy chủ động. -Học sinh phải chuẩn bị bài thật tốt ở nhà, đọc nhiều lần đối với học sinh yếu kém trước khi đến lớp. -Thường xuyên dự giờ đồng nghiệp để học tập trao đổi rút kinh nghiệm. -Tổ khối Quan tâm bồi dưỡng thường xuyên hơn nữa những giáo viên năng lực còn hạn chế nhất là khâu đọc của giáo viên. -Hội thảo trao đổi những kinh nghiệm cho đồng nghiệp học tập ở cấp cụm , cấp huyện. Trên đây là một số kinh nghiệm biện pháp đã làm trong khi rèn học sinh đọc trong phân môn Tập đọc lớp 5. Tôi đã mạnh dạn cùng trao đổi, chia xẻ cùng các ban. Mong các bạn đóng góp ý kiến. Tôi xin chân thành cảm ơn! Ngày 10 tháng 11 năm 2008