Đề tài Phương pháp dạy và học tốt môn học vần lớp một

Cần có chỗ ngồi riêng, có cách nói riêng, có sự đánh giá cho điểm. Tạo điều kiện cho một số em trong giờ Học vần thường rụt rè, không dám đọc to, đọc lạc cả giọng … ảnh hưởng đến hiệu quả giờ học vần. Cần tạo ra mục đích, động cơ học tập nhẹ nhàng, sinh động giúp trẻ hứng thú học tập. Giáo viên cho phép các em có khả năng tập tách từ thành tiếng, thành âm và chữ. Có thể hướng dẫn cho các em định hướng nét bút trên trang giấy và tập viết các chữ cái, các kiểu chữ khác nhau. Giáo viên nêu câu đố, viết lời giải để các em tự đánh vần, động viên các em đề tên dưới một bức tranh, giúp các em nối hình với chữ. Dạy vần cần cho học sinh đọc nhiều, viết nhiều, phải luôn luôn thay đổi nội dung học đọc, học viết, nếu không việc học vần sẽ bị nhàm chán, hiệu quả học vần sẽ hạn chế. Cần có biện pháp hướng dẫn các em nắm được ý nghĩa của câu, chữ mình đánh vần, chữ mình tô nháp bằng hình thức đàm thoại sinh động, bằng việc kể chuyện, đọc thơ, quan sát vật thật… từ đó góp phần nâng cao hiệu quả dạy Học vân. Ngoài các điều kiện trên, các phương pháp dạy học Tiếng Việt thường được sử dụng ở Tiểu học và nói chung là phương pháp phân tích ngôn ngữ, phương pháp luyện tập theo mẫu và phương pháp giao tiếp. * Phương pháp phân tích ngôn ngữ : Ví dụ : * Bài : on - an Từ “mẹ con” gồm mấy tiếng ? Tiếng “mẹ” gồm những âm nào ghép lại, dấu thanh nào ? * Phương pháp luyện tập theo mẫu : Ví dụ : * Đọc đánh vần tiếng “ sàn” Giáo viên đọc : sờ-an-san-huyền-sàn Học sinh quan sát giáo viên đọc rồi đọc theo Bên cạnh đó, giáo viên cần phải nắm vững nguyên tắc Học vần và phối hợp tốt các phương pháp dạy Học vần. a) Nguyên tắc học vần : Giờ học vần cần phải thay đổi linh hoạt kiểu hoạt động trí tuệ hoặc xen kẽ những khoảng giải lao vài ba phút cho các em chơi các trò chơi như : đọc thơ, quan sát tranh, sử dụng hộp chữ. Phương pháp dạy : “học mà chơi, chơi mà học” để duy trì sự hứng thú của trẻ. Giáo viên cần coi trọng nguyên tắc : “ Học sinh là chủ thể của hoạt động”giúp học sinh luyện tập nhiều khi đọc, viết, ghép vần (có xen kẽ bài tập Tiếng Việt.) Giáo viên lưu ý đúng mức đến tính vừa sức trong dạy Học vần, tránh nhồi nhét kiến thức. Vì thế ngay từ đầu giáoviên cần tìm hiểu thực trạng của lớp để chia thành các nhóm và có cách dạy phù hợp với từng nhóm. Cần phát huy tính tích cực của học sinh, cần giáo dục tư tưởng trong dạy Học vần qua SGK, tranh ảnh, giúp các em có vốn hiểu biết ban đầu về quê hương, đất nước, con người, xã hội…ngoài ra cần lồng ghép các em nên bảo vệ quê hương đất nước, giữ gìn môi trường xanh - sạch – đẹp…. b. Phương pháp dạy Học vần: Điều quan trọng là phải biết phối kết hợp chặt chẽ các phương pháp dạy học khác nhau, ở môn Học vần giúp các em hứng thú và tiếp thu bài tốt. Sau đây là các phương pháp dạy học Học vần cụ thể : + Phương pháp trình bày trực quan: Cần hướng dẫn học sinh xem tranh ảnh, vật thật hay mô hình gắn với nội dung từ khoá, từ ngữ ứng dụng. Cho các em nghe giọng đọc, nhìn khuôn miệng của giáo viên khi phát âm, đánh vần mẫu. Phương pháp này được sử dụng nhiều trong bước giới thiệu bài mới, bước luyện tập giúp các em tiếp thu kiến thức mới nhanh hơn, củng cố âm, vần mới sâu sắc hơn. Giáo viên tiết kiệm được lời giảng mà giờ dạy vẫn sinh động. Ví dụ : Dạy vần: “ ăn” Giáo viên đưa cái khăn rằn thì học sinh sẽ biết ngay là cả hai tiếng đều có vần ăn” + Phương pháp phân tích tổng hợp : Phương pháp này được áp dụng khi giảng bài mới. Cho HS phân tích từ tiếng – âm – (vần) Khi các em đã nắm được âm (vần) mới tổng hợp trở lại và đọc tơn (đọc xuôi và đọc ngược) Giúp học sinh nắm chắc bài học, tiếp thu kiến thức có hệ thống một cách chủ động, Ví dụ : + Dạy bào “on” Phân tích : Vần “on” gồm mấy âm ? ( 2 âm : o và n ) Tiếng “con” gồm âm gì ghép với vần gì ?( âm c ghép với vần on) Từ “mẹ con” gồm mấy tiếng? Tiếng nào ? (mẹ và con) Tổng hợp : Âm đến vần : ( o-on -> on Vần đến tiếng ( cờ-on-conà con ) Tiếng đến từ “mẹ con” ( sau đó cho học sinh đọc trơn vần, tiếng và từ ) + Phương pháp hỏi đáp : Được tiến hành trên cơ sở các câu hỏi của thầy và sự trả lời của học sinh để tìm ra tri thức mới. Giáo viên cần chuẩn bị hệ thống câu hỏi của thầy và câu trả lời của học sinh để tìm ra tri thức mới. Phương pháp àny giúp học sinh tham gia vào việc tìm hiểu bài mới một cách tự giác, tích cực, chủ động. Nhờ đó các em thuộc bài nhanh, hào hứng học tập, lớp học sinh động. Qua đó giáo viên nắm được trình độ học tập của học sinh, từ đó có phương pháp dạy học phù hợp. Ví dụ : + Dạy bài “ ong” `Giáo viên đưa ra hệ thống câu hỏi như sau : ? – Từ dòng sông gồm mấy tiếng, đó là những tiếng nào ? ?- Tiếng sông gồm âm nào ghé[ với vần nào? Dấu gì ? ? – Vần ông gồm mấy âm ? ? - Tiếng sống có âm nào đã học ? ? – Muốn dòng sông luôn trong sạch, bản thân mỗi em và gia đình cần phải làm gì để bảo vệ dòng sông? ?- Nơi em ở có dòng sông nào không ? +Phương pháp luyện tập thực hành : Giáo viên cho các em vận dụng các giác quan khi học,đọc, viết : mắt nhìn, miệng đọc, tai nghe, tay viết. Cho các em tập đọc, tập phân tích từ, tiếng, tập viết ngay sau khi học bài mới. Với những bài dạy một âm, một vần, cho học sinh tập viết ngay ở tiết 1 . Phương pháp này giúp các em khắc sâu hôn những kiến thức vừa học, góp phần hình thành các kĩ năng đọc và viết một cách hệ thống. Ngoài ra còn giúp các em phát triển óc quan sát, tư duy, phân tích. +.Phương pháp vui trò chơi học tập : Trò chơi có thể tiến hành sau khi học sinh học bài mới (kết hợp luyện tập) sau phần luyện tập. Tuỳ theo bài dạy và mục đích “chơi” giáo viên sử dụng linh hoạt các trò chơi. Trò chơi có thể bằng vật thật (trực quan) học sinh sử dụng thao tác tay chân, bằng biểu tượng, bằng lời….Ví dụ : chơi đố chữ, thi tìm âm- vần, vừa học (chỉ đúng, nhanh) thi ghép vần, hái hoa dân chủ … Phương pháp này giúp giờ học sinh động, duy trì được hứng thú của trẻ. Các em được học tập một cách chủ động, tích cực . Trong quá trình dạy học , cần áp dụng linh hoạt các phương pháp dạy học vừa nêu ở trên, biết phối hợp các phương pháp trên một cách chặt chẽ, sáng tạo… giúp học sinh lĩnh hội kiến thức tốt, khắc sâu bài học và nhớ lâu hơn, tạo cho không khí lớp học thêm hào hứng, các em học tập một cách chủ động, tích cực và sáng tạo. Qua áp dụng các phương pháp trên, để biết được học sinh có nắm chắc bài học hay không, các em thích học môn Học vần hay không, tôi đã đưa ra vài câu hỏi trắc nghiệm như sau : (Hỏi miệng) Em hãy đánh dấu x vào ô vuông mà em cho là đúng : Vần “ot”gồm mấy âm ghép lại : 1 âm 2 âm 3 âm 2) Âm “k” được ghép với những âm nào dưới đây ? âm o và i âm u, ư , ô, ơ âm I, e, ê. 3) Âm “ng” không được ghép với những vần nào ? vần ia, eng vần ai, oi vần iêng 4) Có âm “h” ghép thêm vần và dấu thanh nào để có tiếng “học” vần oc + thanh . vần uc + thanh vần it + thanh 5) Em có thích học môn Học vần không ? bình thường không thích rất thích . Khi nhận được bài trắc nghiệm, kết quả là đa số các em đều thích học môn Học vần và hầu hết làm đúng các đáp án trên. III.ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ : Sau thời gian tích cực áp dụng các phương pháp dạy học nêu trên trong năm học 2008-2009 tôi thấy kết quả học tập các em có sự tiến bộ rõ rệt. Tỉ lệ học sinh khá giỏi được nâng lên và tỉ lệ học sinh yếu có giảm đi. Điểm 9 - 10 7 – 8 5 - 6 Dưới 5 Giữa kì 1 Cuối kì 1 7(30%) 11(48%) 3(13%) 5(21,7%) 6(27%) 4(17,3%) 7(30%) 3(13%) Lớp 1Đ . Sĩ số : 23 học sinh Tỉ lệ học sinh khá giỏi tăng lên 6 em (tăng 26.7%) Tỉ lệ học sinh yếu giảm đi 4 em ( giảm 17%) IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM : Qua thực tế giảng dạy tôi đã vận dụng các phương pháp đã nêu vào trong bài học, bản thân tôi đã rút ra các bài học kinh nghiệm như sau : Cần bám sát học sinh, gần gũi, nói chuyện với các em Có cách dạy mới, tạo không khí học tập vui tươi, nhẹ nhàng Gió viên cần tạo điều kiện cho học sinh tự khám phá, mở mang kiến thức Lựa chọn đúng hình thức và phương pháp dạy học tuỳ theo nội dung bài học một cách linh hoạt Động viên, tuyên dương ,khuyến khích học sinh khi các em có sự tiến bộ, cố gắng, sáng tạo. Giúp học sinh mạnh dạn, tự tin trong học tập. Học hỏi thêm ở đồng nghiệp về phương pháp dạy học . Nắm đặc điểm đối tượng học sinh để có kế hoạch bồi dưỡng, phụ đạo Phối hợp với nhà trường và gia đình để giúp học sinh học tập tốt hơn Kiến nghị Mong lãnh đạo các cấp cung cấp dầy đủ các phương tiện dạy học để đáp ứng với nhu cầu đổi mới phương pháp dạy học . ngày 11 tháng 3 năm 2009 Ý KIẾN CỦA HĐKH ĐƠN VỊ Người viết …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… TM HỘI ĐỒNG KHOA HỌC Hiệu trưởng