Đề tài Một số kinh nghiệm rèn chữ viết và xây dựng bộ hồ sơ vở sạch chữ đẹp

thể đối với phụ huynh học sinh để có thể đáp ứng những yêu cầu tối thiểu cho con em khi bước vào năm học như: Vở ghi của học sinh, bút viết, bảng con, phấn viết, thước kẻ, vở luyện chữ ở lớp, vở luyện chữ ở nhà,... Đây là những phương tiện thiết yếu để nâng cao chất lượng chữ viết của học sinh. Tôi cũng đã phối hợp với phụ huynh có sự kèm cặp sâu sát và thường xuyên khi các em học ở nhà (mỗi em có các mẫu chữ hiện hành treo ở góc học tập) để tạo cho các em có thói quen viết đúng, viết đẹp ở mọi lúc, mọi nơi. 2.6. Đổi mới phương pháp dạy học: Muốn học sinh viết đẹp, viết đúng tôi luôn tận tình, tâm huyết, có sự dạy dỗ công phu theo một phương pháp khoa học. Trong quá trình dạy và luyện chữ cho học sinh tôi đặc biệt chú trọng đến phương pháp thực hành luyện tập giúp học sinh hình thành và trau dồi kỹ năng viết chữ, cần tạo điều kiện để học sinh chủ động tiếp nhận kiến thức (tự quan sát, tự nhận xét, tự ghi nhớ), tự giác luyện tập và rút kinh nghiệm qua thực hành luyện viết dưới sự hướng dẫn của giáo viên. 2.7. Tạo không khí thi đua: Để bồi dưỡng cho học sinh một số đức tính và thái độ cần thiết trong việc rèn luyện chữ viết như: Lòng say mê, ý chí quyết tâm, tính cẩn thận, chính xác, có óc thẩm mỹ, lòng tự trọng và tinh thần trách nhiệm cao tạo được hứng thú cho học sinh hăng say tập viết và có ý thức viết đúng và viết đẹp hàng tháng tôi đều tổ chức thi vở sạch chữ đẹp trong lớp với nhiều hình thức khác nhau như thi vở viết hàng ngày, thi một bài viết theo yêu cầu của giáo viên... Nhờ vậy đã tạo được không khí sôi nổi thiết thực lòng say mê luyện chữ của các em. 2.8. Phân loại các nhóm chữ viết để luyện: Nếu bước đầu mà đòi hỏi các em viết đúng và đẹp ngay là điều không thực tế, khó có thể thực hiện được. Do vậy, tôi có kế hoạch mỗi tuần rèn cho các em một loại chữ nhất định. Rèn viết đúng loại chữ này mới chuyển sang rèn loại chữ khác. Tôi đặt ra kế hoạch rèn chữ cụ thể. Cứ như thế, học sinh rất phấn khởi và say mê rèn luyện. Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo nét và mối quan hệ về cách viết các chữ cái tôi chia ra các nhóm chữ như sau: a) Chữ thường (3 nhóm): * Nhóm 1: n, m, i, u, ư, v, r, t (8 chữ cái): - Trọng tâm để rèn các chữ này là luyện nét móc: Móc ngược, móc xuôi và móc hai đầu. Từ các nét cơ bản trên, nếu viết đẹp 8 chữ cái ở nhóm 1 ta dễ dàng viết được các chữ cái khác như: h, b, p, y,... * Nhóm 2: l, b, h, k, p, y (6 chữ cái): - Năm chữ cái l, b, h, k, y đều giống nhau ở một nét cơ bản là nét khuyết cho nên trọng tâm của nhóm chữ này là rèn luyện nét khuyết trên và nét khuyết dưới. Tôi bắt đầu rèn từ nét sổ dọc, khi học sinh đã viết được nét sổ ngay ngắn tôi mới tiến hành luyện viết nét khuyết. - Viết được các chữ cái ở nhóm 1, nhóm 2 học sinh viết các chữ khác có phần thuận lợi hơn. * Nhóm 3: o, ô, ơ, a, ă, â, d, đ, q, g, c, x, e, ê, s (15 chữ cái): - Đối với nhóm chữ này nhiều người nghĩ rằng đơn giản, nhưng thực tế hầu hết học sinh viết sai từ chữ o. Vì thế tôi bắt đầu rèn từ chữ o. Tôi kẻ một ô vuông trên bảng, chia ô vuông thành 3 phần bằng nhau, đánh dấu 4 điểm giữa các cạnh của các hình chữ nhật dùng phấn màu chấm chấm các điểm thành hình chữ o, sau đó tô lên các dấu chấm chấm. Giáo viên vừa viết vừa hướng dẫn các em quan sát. Viết đúng, viết đẹp chữ o học sinh sẽ viết đẹp, viết đúng các chữ cái khác trong nhóm 3. Khi các em viết đúng, đẹp tất cả các chữ cái tôi lại bắt đầu rèn cho học sinh viết từ, câu ứng dụng. Ngoài việc làm cho học sinh hiểu được ý nghĩa của từ, câu sẽ viết bằng những lời giải thích ngắn gọn tôi còn hướng dẫn các em nối liên kết liền mạch các chữ cái. Theo tôi đây là một việc làm hết sức quan trọng. Viết liền mạch không chỉ làm cho tốc độ viết được nâng lên mà còn đảm bảo tính cân đối và yêu cầu thẩm mỹ của chữ viết. Trên cơ sở quan sát chữ mẫu, giáo viên còn giúp học sinh phân tích xem trong từ có bao nhiêu chữ cái có độ cao như nhau, khoảng cách giữa các chữ cái như thế nào? Trong từ có bao nhiêu điểm nối các chữ cái? Điểm đặt bút, điểm nối và điểm dừng bút ở đâu?. Ví dụ: Khi hướng dẫn học sinh viết chữ “hoan” các điểm liên kết được tạo bởi 3 chỗ nối các chữ cái. Chỗ nối thứ nhất giữa “h” và “o” là liên kết một đầu. Điểm liên kết là điểm dừng bút của chữ “h”, chỗ nối thứ hai giữa “o” và “a”, ở đây không có liên kết vì vậy phải tạo liên kết bằng cách thêm nét phụ. Chỗ nối thứ ba liên kết thuận chiều giữa “a” và “n”. Vì điểm kết thúc của “a” và điểm bắt đầu “n” không cùng vị trí. Do đó tạo liên kết bằng cách kéo dài điểm kết thúc của “a” sao cho đi qua điểm bắt đầu của chữ cái “n”. Điểm đặt bút của chữ “hoan” là điểm bắt đầu của chữ “h”. Điểm kết thúc của chữ “hoan” là điểm kết thúc của chữ “n”. Quy trình viết từng chữ cái các em đã nắm được, ngoài ra các em còn biết cách nối các con chữ. Trên cơ sở đã được luyện viết ở lớp, về nhà các em có thể vận dụng để viết các bài viết đúng và đẹp. b) Chữ hoa (5 nhóm): Đối với kiểu chữ hoa tôi cũng phân nhóm tương tự theo cấu tạo nét giống nhau. * Nhóm 1: U, Ư, Y, V, X. * Nhóm 2: A, Ă, Â, N, M. * Nhóm 3: C, G, E, Ê, T. * Nhóm 4: P, R, B, D, Đ, I, K, H, S, L, V. * Nhóm 5: O, Ô, Ơ, Q. Phần III: Kết quả đạt được Sau một thời gian trực tiếp giảng dạy với tất cả sự tâm huyết của mình bản thân tôi đã tự tìm tòi học hỏi và đúc rút kinh nghiệm khắc phục những tồn tại nên đã thu được một số kết quả sau: Về giáo viên: Tôi đã thành thạo trong việc sử dụng các biện pháp luyện chữ cho học sinh. Biết kết hợp nhuần nhuyễn và đồng thời hai yếu tố: bồi dưỡng về tình cảm và hình thành kiến thức, quy định khi viết chữ. Dạy học theo nguyên tắc đi từ dễ đến khó, từ cụ thể đến khái quát. Chẳng hạn muốn luyện các con chữ trước tiên tôi luyện các nét cấu tạo cơ bản của con chữ đó. Triệt để khai thác khả năng tự nhận xét của học sinh đối với sản phẩm của mình. Một khi học sinh đã biết nhận xét tức là các em đã nắm được chuẩn mực thế nào là chữ đẹp. Từ đó giáo viên sẽ dễ dàng uốn nắm hơn (Tất nhiên những hoạt động nhận xét của học sinh đều diễn ra dưới sự hướng dẫn của giáo viên). Nhờ vậy, trong học kỳ vừa qua chất lượng chữ viết của học sinh lớp tôi đã tiến bộ rõ rệt. Không những thế, trong năm học này tôi được giao trọng trách bồi dưỡng cho đội tuyển học sinh thi viết chữ đẹp của trường để tham dự các hội thi từ cấp cơ sở. Quá trình bồi dưỡng tôi đã áp dụng những kinh nghiệm trên và đã đạt được kết quả khá cao, cụ thể: Hội thi các cấp Số lượng Giải nhất Giải nhì Giải ba Giải KK Cấp Cụm 10 6 2 2 0 Cấp Huyện 6 4 2 0 0 Cấp Tỉnh 6 1 0 0 3 Hiện tại trường tôi đang có 3 em tham gia dự thi viết chữ đẹp cấp quốc gia (chưa có kết quả). Đó là những thành công nhất định mà bản thân tôi đã đạt được trong năm học này. 2. Về học sinh: a) Về tốc độ: Đa số các em đều đã viết đúng theo tốc độ quy định (50chữ/15phút). b) Về kỹ năng viết: Các em đã khắc phục được tình trạng viết sai lỗi chính tả, viết đúng mẫu chữ quy định, nhiều em có nét chữ rất mềm mại và đã thể hiện được nét thanh nét đậm. Thậm chí nhiều em còn biết viết cách điệu các con chữ hoa để bài viết có tính sáng tạo hơn. c) Về kỹ năng trình bày: 91,4% học sinh biết cách trình bày bài hợp lý, bố cục cân đối, nhan đề nổi rõ so với bài viết. Biết cách trình bày các thể thơ, đoạn văn hay một đoạn hội thoại. Điều đáng nói ở đây là các em rất có hứng thú và say mê luyện chữ. Các em đã chủ động tự giác tham gia, biết cách học hỏi bạn bè và cô giáo. Cuối học kỳ I lớp tôi đã đạt lớp VSCĐ trong toàn trường, có 32 em đạt loại A chiếm 91,4%. Dưới đây là kết quả khảo sát cụ thể: SL học sinh Biết cách trình bày Viết đúng mẫu Viết đúng tốc độ Viết đúng chính tả Viết đẹp, có sáng tạo 35 SL % SL % SL % SL % SL % 32 91,4 35 100 34 97,1 30 85,7 25 71,4 Phần IV: Kết luận 1. Bài học kinh nghiệm: - Rèn chữ viết cho học sinh Tiểu học nói chung và học sinh lớp 2 nói riêng là nhiệm vụ rất quan trọng của người giáo viên. Các em có được kỹ năng viết tốt mới có thể học tốt các môn học khác. - Nắm vững cấu tạo của từng con chữ, khoảng cách giữa các con chữ để trình bày bài viết của mình có thẩm mỹ. - Để giúp học sinh viết đúng, đẹp giáo viên cần tổ chức cho các em rèn chữ thường xuyên, ngay trong từng buổi học, tiết học,... - Khuyến khích động viên có bài viết đẹp, chính xác nhằm nâng cao khả năng cảm nhận cái đẹp của chữ viết. - Chú trọng đến từng đối tượng học sinh khi rèn chữ. - Chữ viết của giáo viên phải mẫu mực ở bất cứ nơi nào. 2. Đề xuất: Quá trình nghiên cứu đề tài này tôi đã lấy vai trò của chữ viết làm căn cứ và đã khảo sát chữ viết của học sinh trên nhiều phương diện khác nhau. Trên cơ sở đó, tôi xin đề xuất một vài ý kiến nhằm góp phần nâng cao chất lượng viết chữ đẹp, giữ vở sạch cho học sinh tiểu học như sau: 2.1. Các cấp lãnh đạo cần có sự quan tâm chỉ đạo sâu sát và bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của việc rèn chữ. 2.2. Nên tổ chức nhiều cuộc hội thảo, chuyên đề về việc rèn chữ đẹp giữ vở sạch. Nhiều kinh nghiệm quý báu từ các đơn vị trường học khác nhau sẽ giúp cho các đồng chí lãnh đạo có nhiều giải pháp khả thi để áp dụng vào cơ sở mình có hiệu quả hơn. Mặt khác, cũng thông qua các cuộc hội thảo, chuyên đề người lãnh đạo sẽ nắm rõ được thực trạng tình hình từ đó có hướng chỉ đạo, điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp, thống nhất trong toàn cơ sở. 2.3. Cần có sự quan tâm về trang thiết bị, cơ sở vật chất và các phương tiện dạy học đảm bảo yêu cầu, cụ thể: phòng học đủ ánh sáng, bàn ghế vừa tầm vóc học sinh, bảng chống loá... Trên đây là một vài kinh nghiệm mà tôi đã đúc rút được trong quá trình rèn chữ viết và xây dựng bộ hồ sơ vở sạch chữ đẹp trên thực tế đã đạt được những thành công nhất định. Tôi mạnh dạn nêu ra để hội đồng khoa học xem xét, bổ sung, góp ý kiến để tôi có thêm những kinh nghiệm trong giảng dạy nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Xin chân thành cảm ơn sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo và đồng nghiệp. Quảng Thuận, ngày 25 tháng 4 năm 2008 Người viết