Đề tài Áp dụng phương pháp dạy học trực quan để nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học lớp 6

ng hạn khi dạy bài “Làm quen với soạn thảo văn bản” giáo viên cần cho học sinh làm quen với việc sao chép, di chuyển, cắt (xoá)... nhanh qua các biểu tượng. Giáo viên đưa các biểu tượng Tương tự bài “Chỉnh sửa văn bản” giáo viên đưa các biểu tượng ? Hãy nêu tên các biểu tượng trên và tính năng của các biểu tượng * Dạy bài “Định dạng văn bản” ngoài việc định dạng văn bản bằng menu lệnh giáo viên cần cho học sinh định dạng văn bản thông qua các biểu tượng sau. Hs nhìn vào biểu tượng và nêu chức năng của các biểu trượng từ đó các em nắm chắc hơn kiến thức lí thuyết để vận dụng vào làm thực hành tốt hơn. * Dạy bài “Trình bày trang văn bản và in” ngoài việc dùng lệnh in, xem văn bản bằng menu lệnh thì có thể in, xem văn bản thông qua các biểu tượng sau. c. Dạy học trực quan bằng biểu trưng hình ảnh Biểu trưng hình ảnh được tạo ra như ảnh chụp, tranh minh hoạ, tranh vẽ. Tất cả đều phản ánh sự vật và ý nghĩa dưới dạng các biểu trưng cụ thể và mang tính hiện thực cao, người học có khả năng phiên dịch các biểu trưng hình ảnh thành các vật tương tự trong thế giới hiện thực. Khi dạy bài “Máy tính điện tử” ta có thể sử dụng một số ảnh, ảnh minh hoạ về máy tính, một số thiết bị của máy tính như đĩa mềm, USB ổ cứng, để học sinh quan sát và phân biệt. Hoặc khi dạy bài “Hệ điều hành Windows” để giúp học sinh sớm hình thành kỉ năng làm việc với máy tính như khởi động máy tính, tắt máy tính hay phân biệt các đối tượng trên màn hình máy tính ta tiến hành đưa một số hình ảnh liên quan. Thanh công việc Các biểu tượng chương trình d. Kết hợp các loại hình trực quan. Giữa các loại hình trực quan, người thiết kế có thể kết hợp đa dạng các loại biểu trưng trực quan ngôn ngữ, hình ảnh, đồ hoạ với nhau. Đối với hầu hết học sinh ba loại này bao gồm nhiều mức độ khác nhau rất có ích trong học tập. Ví dụ: Khi dạy bài “Máy tính và phần mềm máy tính” ta có thể sử dụng kết hợp giữa biểu trưng hình ảnh và biểu trưng ngôn ngữ. Giáo viên yêu cầu: - Quan sát hình ảnh và cho biết ở hình trên đâu là thiết bị xuất, nhập,. .. * Dạy bài “Giới thiệu hệ soạn thảo văn bản”, “Quản lý tệp văn bản”, “Định dạng văn bản”... ta có thể sử dụng kết hợp cả ba hình thức trực quan Thanh Menu bar Thanh Tool bar Thanh Formating Thước dọc Thanh cuộn Thanh Drawing Thước ngang * Dạy bài “Định dạng văn bản” ta chiếu hình ảnh sau và kết hợp cho học sinh thực hiện định dạng phông chữ, cỡ chữ, kiểu chữ... trên máy tính thì học sinh dể tiếp thu bài và ghi nhớ lâu hơn. 3. Xây dựng các kĩ năng, thực hành a. Kĩ năng nhận biết tính năng các loại biểu tượng. Sau một tiết học tôi thường củng cố lại cho học sinh những cái vừa học bằng các dạng bài tập trắc nghiệm giúp học sinh nắm lại bài, học sinh có thể phân biệt được lệnh, các biểu tượng và nắm ý nghĩa của các biểu tượng. Ví dụ: Dạy bài “Làm quen với soạn thảo văn bản”,: Nối các ý của cột A, B, C, D sao cho hợp lý. A B C D Ctrl + O Ctrl + N Ctrl + S Alt + F4 File \ Open File \ Save File \ Exit File \ New Tạo tập tin văn bản mới Đóng tập tin văn bản Mở văn bản đã có Lưu văn bản * Bài “Chỉnh sửa văn bản”: Dùng các từ, cụm từ điền vào chổ trống cho phù hợp. (1) Edit \ Copy (2) Edit \ Cut (3) Edit \ Paste (4) Delete (5) Ctrl + V (6) Ctrl + C (7) Ctrl + X Các bước sao chép khối Bước1. Chọn khối Bước2. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng..........) Bước3. Đưa con trỏ đến vị trí mới. Bước4. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng..........) Các bước chuyển khối Bước1. Chọn khối Bước2. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng..........) Bước3. Đưa con trỏ đến vị trí mới. Bước4. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng..........) Các bước xoá khối Bước1. Chọn khối Bước2. Click vào. ........... (hay bấm phím...... hoặc Click biểu tượng..........) b. Rèn luyện kĩ năng thao tác trên máy Để việc học Tin học của học sinh đạt kết quả tốt, chất lượng cao, học sinh nắm chắc bài, biết thao tác trên máy tính cần cho học sinh học tại phòng máy, học sinh vừa nghe giáo viên giảng bài vừa ghi bài và thực hiện trên máy tính theo từng bước một. Với cách tổ chức học như thế này kết quả cho thấy học sinh nắm chắc bài học, đa số các em đều thực hiện được các thao tác thực hành. 4. Học bằng chơi, chơi mà học. Giải trí thư giản. Để cho học sinh có hứng thú học tập, tạo kích thích tìm tòi, đồng thời góp phần thư giản cho các em thì trước khi kết thúc tiết học (5-10 phút) tôi thường tổ chức cho các em chơi một số trò chơi như: Solitaire, Spider Solitaire, Freecell... hay cho học sinh vẽ hình tự do bằng chương trình Paint mà qua các chương trình này học sinh được hình thành các kĩ năng sử dụng chuột, các thao tác với chuột. Với các giải pháp thực hiện nói trên nên năm học 2009-2010 ba lớp 6A, 6B, 6C trường THCS Mai Thủy đã đạt được kết quả đáng khả quan. IV. Kết quả và bài học kinh nghiệm 1. Kết qủa Qua một thời gian ngắn thực hiện ứng dụng các dụng cụ trực quan vào dạy học tin học lớp 6 tôi nhận thấy: - Việc ứng dụng giúp Giáo viên truyền thụ kiến thức cho học sinh một cách tích cực và trực quan, tiết kiệm thời gian trong tiết dạy lí thuyết từ đó HS có thời gian thực hành nhiều hơn và trong quá trình thực hành học sinh nhớ kiến thức lâu hơn - Đối với học sinh tôi nhận thấy học sinh học tập tích cực hơn, hào hứng hơn, chú ý hơn, tham gia xây dựng bài sôi nổi hơn. Đặc biệt các em ghi nhớ kiến thức lâu hơn, chất lượng đi lên rõ rệt. Sau khi áp dụng các biện pháp trên vào các tiết dạy thể hiện chất lượng các mứt như sau. Cụ thể: * Về mức độ tiếp thu lý thuyết: Lớp Tổng số Giỏi Khá TB Yếu Kém SL % SL % SL % SL % SL % 6A 43 12 27.9 15 34.9 12 27.9 4 9.3 0 0 6B 43 13 30.2 15 34.9 11 25.6 4 9.3 0 0 6C 43 10 23.3 16 37.2 12 27.9 5 11.6 0 0 Cộng 129 35 27.1 46 35.7 35 27.1 13 10.1 0 0 Qua kết quả trên thể hiện rõ việc sử cải tiến phương pháp dạy học trong các bài giảng tin học đã có hiệu quả, chất lượng mũi nhọn và đại trà khá vững chắc học sinh đã chủ động trong các thao tác thực hành cụ thể là: + Số em hiểu bài biết vận dụng kiến thức kĩ năng trình bày bài lí thuyết đạt 62.8 % + Số em đạt điểm trung bình 27.1 % + Số em chưa hiểu bài chiếm tỉ lệ 10.1% So sánh với khảo sát đầu năm + Số em hiểu bài biết vận dụng kiến thức kĩ năng trình bày bài lí thuyết tăng 19.4% + Số em đạt trung bình giảm 2.9 % + Số em chưa hiểu bài, vận dụng yếu giảm 9.3 % + Số lượng học sinh kém không còn * Về kỉ năng thực hành: Lớp Tổng số Thực hành Tự thao tác sau khi có hướng dẫn Thao tác cần có hướng dẫn thường xuyên Chưa biết thao tác SL % SL % SL % 6A 43 34 79.1 9 20.9 0 0.0 6B 43 33 76.7 10 23.3 0 0.0 6C 43 36 83.7 7 16.3 0 0.0 Cộng 129 103 79.8 26 20.2 0 0.0 + Số lương học sinh tự thao tác sau khi có hướng dẫn tăng 51.9% + Thao tác cần có hướng dẫn thường xuyên giảm 27.1 % + Chưa biết thao tác không còn 2. Bài học kinh nghiệm Kinh nghiệm thực tiễn dạy học và kết quả nghiên cứu thực nghiệm cho thấy để nâng cao chất lượng dạy học cần có các điều kiện sau: - Tạo không khí học tập tích cực, giáo viên phải tạo ra mỗi giờ học là một niềm vui niềm say mê trong học tập của học sinh. Giáo viên luôn tạo ra những thách thức vừa sức, tổ chức những hoạt động tự lực của học sinh trong từng tiết học. Các thiết bị dạy học rất có ý nghĩa giáo viên phải luôn phát huy hết tác dụng của các thiệt bị dạy học, đặc biệt là dụng cụ trực quan có như vậy mới gây được hứng thú học tập của các em. Bên cạnh mỗi tiết dạy giáo viên luôn nổ lực chuẩn bị các đồ dùng trực quan đầy đủ phù hợp với nội dung bài dạy từ đó vậy giáo viên mới tạo được sự hứng thú bộ môn cho các em. Bên cạnh đó giáo viên phải biết vận dụng các kiến thức trong bài dạy vào các hoạt động thực tế có liên quan và giải thích cụ thể từ đó các em có nhu cầu tìm hiểu về môn học. C. Kết luận Dạy học là một nghệ thuật. Sử dụng tốt phương pháp dạy học trực quan là con đường tốt nhất để đạt được mục đích yêu cầu tiết dạy trong đó phương tiện dùng công cụ trực quan đặc biệt có hiệu quả tốt giúp người học hiểu và nắm chắc thông tin cần thiết. Việc sử dụng dụng cụ trực quan vào quá trình dạy học là cần thiết đối với mỗi giáo viên vì nó mang lại hiệu suất, hiệu quả của giáo dục cao. Muốn học sinh học tốt các môn học nói chung và môn Tin học nói riêng thì điều đầu tiên người giáo viên phải tạo được ở học sinh niềm say mê, hứng thú học tập bộ môn. Giờ học phải thu hút sự chú ý ham học hỏi của học sinh, tạo cho các em lòng tin vào khả năng của mình, nhiệt tình ham mê học tập. Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi về việc sử dụng phương pháp học dạy trực quan và sử dụng giáo cụ trực quan trong giảng dạy Tin học. Rất mong ý kiến đóng góp của đồng nghiệp. Xin chân thành cám ơn. Qua quá trình thực hiện giảng dạy bản thân tôi có một số kiến nghị sau: + Đề nghị nhà trường trang bị thêm máy chiếu (projecter) tạo được phòng có trang bị máy chiếu riêng để phục vụ cho việc dạy học bằng máy chiếu được thuận lợi hơn. Trang bị thêm máy tính ở phòng thực hành đủ cơ số để cho học sinh học và thực hành. Mai Thủy, ngày 10 tháng 5 năm 2010 Hội đồng KH trường THCS MAI thủy Người viết Nguyễn Thị Quỳnh Mục lục A. Đặt vấn đề. I. Lí do chọn đề tài II. Phạm vi và thời gian thực hiện. B. nội dung. i. Cơ sở lý luận. II. cơ sở thực tiễn. III. giải pháp. 1. Trực quan hoá thông tin dạy học. 2. Tạo những tác nhân kích thích trực quan thông qua biểu trưng ngôn ngữ, biểu trưng đồ hoạ, biểu trưng tranh ảnh. a. Dạy học trực quan bằng biểu trưng ngôn ngữ. b. Dạy học trực quan bằng biểu trưng đồ hoạ. c. Dạy học trực quan bằng biểu trưng hình ảnh d. Kết hợp các loại hình trực quan 3. Xây dựng các kĩ năng, thực hành a. Kĩ năng nhận biết tính năng các loại biểu tượng. b. Rèn luyện kĩ năng thao tác trên máy 4. Học bằng chơi, chơi mà học. Giải trí thư giản. IV. Kết quả và bài học kinh nghiệm C. Kết luận