Đề cương ôn tập Ngữ văn Lớp 9 - Học kì 2 (Chuẩn kiến thức)

ường Sơn 5 Làng Nguyễn Thành Long 1971 Thức tỉnh con người về sự trân trọng những giá trị bình dị, gần gũi quê hương II_Tham khảo đề làm văn tự luận: Đề 1: “ Sống đẹp là sống thế nào hỡi bạn”.Hãy tìm câu trả lời trong văn bản” Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải bằng một đoạn văn khoảng từ 10-15 dòng. Đề 2 : Khổ 4 và 5 trong bài thơ Mùa Xuân nhỏ nhỏ của Thanh Hải:(sgk/56) “. Ta làm con chim hót ......Dù là khi tóc bạc” Hãy phân tích hai khổ thơ trên để làm rõ tâm nguyện cao đẹp của Thanh Hải : Muốn được cống hiến phần tốt đẹp dù nhỏ bé của cuộc đời mình cho cuộc đời chung – cho đất nước. Đề 3: - Phân tích bài thơ “ Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải Đề 4: Khổ 3 trong bài thơ “ Viếng lăng Bác” Viễn Phương viết: Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãi. Mà sao nghe nhói ở trong tim” a -Chép chính xác khổ thơ 4 còn lại của bài thơ . b - Phân tích cảm xúc của nhà thơ về Bác. Đề 5 : Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương. Đề 6:: Phân tích bức tranh chớm thu thể hiện trong 2 khổ thơ đầu bàt thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh Đề 7:: Suy nghĩ của em về đoạn thơ sau: Người đồng mình thương lắm con ơi ...........Không bao giờ nhỏ bé được Nghe con. (Trích Nói với con – Y Phương, Ngữ văn 9, tập 2, trang 72) Đề 8 : Phân tích bài thơ “ Nói với con” của Y Phương Đề 9: Phân tích tình mẫu tử thiêng liêng qua bài thơ “Mây và sóng” của Ta –go . Đề 10 :Phân tích cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ để khẳng định truyện Bến quê của Nguyễn Minh Châu thấm đượm tình nhân đạo Đề 11: Phân tích vẻ đẹp của ba cô gái thanh niên xung phong trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” cuả Lê Minh Khuê Đề 12: Bác Hồ là vị lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới . Hãy viết bài văn nêu suy nghĩ của em về người. Đề:13 Lấy nhan đề “ Môi trường sống của chúng ta”, dựa vào những hiểu biết của em về môi trường, viết một bài văn ngắn trình bày quan điểm của em về vấn đề trên. Đề 14: Người xưa có câu: “Uống nước nhớ nguồn” Hãy giải thích câu tục ngữ trên. Ngày nay nhân dân ta đã kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp đó như thế nào? vTrên đây chỉ là hướng dẫn chung , gợi ý để tham khảo .Trong qúa trình ôn tập, các em cần phải bám sát sách giáo khoa,nội dung ghi chép trong tập để hiểu rõ nội dung bài. CHÚC CÁC EM THÀNH CÔNG! GỢI Ý GIẢI BÀI TẬP TIẾNG VIỆT Bµi tËp 1 * a.Cã 5 ph­¬ng ch©m héi tho¹i (..) b.Hai c©u ca dao khuyªn trong khi giao tiÕp ph¶i tu©n thñ ph­¬ng ch©m c¸ch thøc, nghÜa lµ khuyªn ta nªn lùa chän c¸ch nãi n¨ng cho gän gµng, râ rµng, cã søc thuyÕt phôc. Bµi tËp 2 1. NghÜa t­êng minh lµ phÇn th«ng b¸o ®­îc diÔn ®¹t trùc tiÕp b»ng tõ ng÷ trong c©u. Hµm ý lµ phÇn th«ng b¸o tuy kh«ng ®­îc diÔn ®¹t trùc tiÕp b»ng tõ ng÷ trong c©u nh­ng cã thÓ suy ra tõ nh÷ng tõ ng÷ Êy. 2. Hµm ý cña Lç TÊn qua viÖc «ng so s¸nh hi väng vµ con ®­êng lµ ®Ó nhÊn m¹nh vµo ý nghÜa hµnh ®éng cña con ng­êi: Hµm ý: Con ng­êi kh«ng chØ cã ­íc m¬ vµ hi väng mµ ph¶i hµnh ®éng thùc hiÖn ­íc m¬, hi väng Êy. NÕu kh«ng, hi väng sÏ trë thµnh v« väng. MÆt ®Êt kh«ng cã ng­êi ®i th× vÉn lµ mét câi hoang vu mµ th«i. Bµi tËp 3 C©u 1: a.Nh÷ng lçi chÝnh t¶ cÇn söa: soa ®Çu thµnh xoa ®Çu, løc lë thµnh nøc në - MÑ t«i võa kÐo tay t«i, xoa ®Çu t«i hái, th× t«i oµ lªn khãc, råi cø thÕ nøc në. MÑ t«i còng sôt sïi theo. b.Lçi sai vÒ ng÷ ph¸p cña c©u v¨n: thõa tõ trong, chØ cÇn bá ®i tõ trong - T¸c phÈm Cè h­¬ng cña Lç TÊn ®· ph¶n ¸nh ®­îc sù chua xãt vÒ mét lµng quª vèn tõng t­¬i ®Ñp nay tµn t¹ vµ yÕu hÌn. Bµi tËp 4 Hµm ý trong c¸c c©u in ®Ëm a. Vî chµng quû qu¸i tinh ma Phen nµy kÎ c¾p bµ giµ gÆp nhau C©u nµy lÊy tõ thµnh ng÷ kÎ c¾p gÆp bµ giµ , hµm ý nh÷ng ng­êi ngang søc víi nhau vÒ m­u m«, tÝnh to¸n gÆp nhau. KÎ c¾p l¾m m­u nhiÒu kÕ tinh ma ®Ó lõa ng­êi. Cßn bµ giµ lµ ng­êi tõng tr¶i, nhiÒu kinh nghiÖm sèng, kh«n ngoan, cã thÓ hiÓu hÕt ®­îc m­u m« cña kÎ c¾p. Giê gÆp nhau xem ai b¾t n¹t, trõng trÞ ®­îc ai. §ã lµ cuéc ®èi mÆt gi÷a Thuý KiÒu vµ Ho¹n Th­ trong c¶nh KiÒu b¸o ©n b¸o o¸n. b. DÔ dµng lµ thãi hång nhan Cµng cay nghiÖt l¾m cµng oan tr¸i nhiÒu C©u th¬ nh­ mét tôc ng÷ khuyªn r¨n ng­êi ta kh«ng nªn cay nghiÖt víi ng­êi kh¸c bëi cµng cay nghiÖt bao nhiªu th× sÏ cµng ph¶i nhËn vÒ m×nh nh÷ng ®iÒu oan tr¸i bÊy nhiªu. §iÒu Êy nh­ ®· thµnh qui luËt cña ®êi sèng, qui luËt cña sù b¸o øng nh©n qu¶. ë ®©y c©u th¬ nãi Ho¹n Th­ tr­íc kia ®µy ®o¹ KiÒu th× giê ph¶i tr¶ gi¸ nh­ mét ®iÒu tÊt yÕu. Bµi tËp 5 C©u 1: Mâ l¹i thóc, trèng l¹i giôc vµ tï vµ l¹i inh ái thæi lªn. - §©y lµ c©u ghÐp gåm cã 3 nßng cèt c©u, quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u lµ quan hÖ t¨ng tiÕn. - Mâ (C) l¹i thóc( V ), trèng ( C) l¹i giôc ( V ) vµ tï vµ ( C ) l¹i inh ái thæi lªn ( V). C©u 2: - §©y lµ c©u bÞ ®éng. V× chñ ng÷ ThÓ th¬ lôc b¸t trong TruyÖn KiÒu ë vµo thÕ bÞ ®éng, kh«ng ph¶i lµ chñ thÓ cña hµnh ®éng nªu ra ë vÞ ng÷ ®­îc nhµ th¬ khai th¸c triÖt ®Ó mµ lµ ®èi t­îng cña hµnh ®éng khai th¸c nªu ë vÞ ng÷. - Ph©n tÝch ng÷ ph¸p: + Chñ ng÷: thÓ th¬ lôc b¸t trong TruyÖn KiÒu + VÞ ng÷: ®­îc nhµ th¬ khai th¸c triÖt ®Ó.... Trong bé phËn vÞ ng÷ cña nßng cèt c©u l¹i cã kÕt cÊu C – V + Chñ ng÷: nhµ th¬ + VÞ ng÷: khai th¸c Bµi tËp 6 - Ch÷a lçi chÝnh t¶: sóc ®éng thµnh xóc ®éng - Lçi ng÷ ph¸p: + Sau ch÷ nh­ vËy lµ mét dÊu ph¶y, thay cho dÊu chÊm + Bá ch÷ cña trong côm tõ cña t¸c gi¶ + Thªm mét dÊu phÈy sau ch÷ bay bæng + Thªm ch÷ nh­ng vµo tr­íc ch÷ b»ng MÆc dï ph¶i chÞu ®ùng mét hoµn c¶nh thiÕu thèn vµ kh¾c nghiÖt nh­ vËy, nh­ng b»ng t©m hån nghÖ sÜ bay bæng, t¸c gi¶ vÉn ®em ®Õn cho ng­êi vµ tr¨ng mét cuéc héi ngé k× thó xóc ®éng. Bµi tËp 7 Qua ®o¹n ®èi tho¹i trªn, ta thÊy M· Gi¸m Sinh vi ph¹m ph­¬ng ch©m héi tho¹i vÒ chÊt trong giao tiÕp. Bëi v× M· Gi¸m Sinh lµ chµng gi¸m sinh hä M· chø kh«ng ph¶i lµ tªn hä. H¬n n÷a kh«ng biÕt h¾n ta cã ph¶i lµ häc sinh tr­êng Quèc tö gi¸m hay kh«ng?. M· Gi¸m Sinh thùc chÊt quª ë L©m Tri nh­ng h¾n l¹i nãi lµ quª ë L©m Thanh. Cßn theo mô mèi giíi thiÖu th× kh¸ch lµ ng­êi ph­¬ng xa ®Õn, nh­ng khi giíi thiÖu h¾n l¹i nãi lµ còng gÇn. ViÖc vi ph¹m ph­¬ng ch©m giao tiÕp nh­ vËy ph¶i ch¨ng M· Gi¸m Sinh muèn che giÊu tung tÝch cña m×nh. Bµi tËp 8 a.- Cã thÓ thay tõ nhµ th¬ ë c©u thø hai b»ng t¸c gi¶ hoÆc thi sÜ. Cßn nhµ th¬ ë c©u thø ba thay b»ng Thanh H¶i. - §o¹n v¨n sau khi ®· ch÷a hÕt lçi Bµi th¬ Mïa xu©n nho nhá lµ tiÕng lßng tha thiÕt, lµ t×nh yªu ®èi víi ®Êt n­íc, cuéc ®êi, lµ thÓ hiÖn kh¸t khao ch©n thµnh cña nhµ th¬. T¸c gi¶ muèn gãp mét mïa xu©n nho nhá cña m×nh vµo mïa xu©n lín cña cuéc ®êi, cña d©n téc. Bµi th¬ theo thÓ n¨m tiÕng, nh¹c ®iÖu trong s¸ng, gÇn gòi víi d©n ca. Nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp, gi¶n dÞ, nh÷ng so s¸nh Èn dô vµ s¸ng t¹o ®· gãp phÇn diÔn t¶ ­íc nguyÖn khiªm nh­êng mµ v« cïng thiªng liªng, cao ®Ñp cña Thanh H¶i. b.ViÖc thay ®æi tõ nh­ vËy khiÕn cho ®o¹n v¨n ®ang cã phÐp liªn kÕt c©u ( phÐp lÆp ) trë thµnh ®¹n v¨n cã phÐp liªn kÕt c©u ( phÐp thÕ ®ång nghÜa ) Bµi tËp 9 1.Trong ®o¹n v¨n trªn ®· sö dông c¸c phÐp liªn kÕt sau: - PhÐp lÆp: + Tõ chµng ®­îc lÆp l¹i ë c¸c c©u 2, 3, 5. + Tõ lóa, khoai ®­îc lÆp l¹i ë c¸c c©u 5, 6. - PhÐp thÕ: Tõ chµng ë c©u 2 thay thÕ cho tõ Lang Liªu ë c©u 1 2.NÕu thay 2 trong 4 tõ chµng b»ng tõ ng÷ kh¸c th× cã thÓ thay tõ Lang Liªu vµo c©u 3 vµ tõ hoµng tö n«ng d©n Êy vµo c©u 4 Bµi tËp 10 *C¸c biÖn ph¸p tu tõ trong c©u ca dao: - BiÖn ph¸p so s¸nh: må h«i th¸nh thãt nh­ m­a. - BiÖn ph¸p nãi qu¸: må h«i r¬i th¸nh thãt nh­ m­a. Bµi ca dao hµm ý nh¾c nhë ng­êi ®äc: Ng­êi n«ng d©n v« cïng vÊt v¶ ®Ó lµm ra h¹t g¹o nu«i sèng con ng­êi. H·y c¶m th«ng tr­íc nçi vÊt v¶ nhäc nh»n cña hä, h·y biÕt ¬n hä mçi khi b­ng b¸t c¬m ®Çy. Bµi tËp 11 1.C©u thÕ nµo b¸c còng thÝch vÏ h¾n lµ lêi cña b¸c l¸i xe giíi thiÖu vÒ anh thanh niªn, c©u nãi ®ã cã hµm ý nh­ sau: Anh ta lµ ng­êi ®¸ng chó ý, lµ ng­êi cã sù hÊp dÉn ®Æc biÖt, lµ ng­êi sÏ kh¬i nguån c¶m høng cho «ng s¸ng t¸c. 2.Trong cuéc héi tho¹i trªn ph­¬ng ch©m lÞch sù ®· ®­îc thùc hiÖn: bµ l·o l¸ng giÒng gäi anh DËu lµ b¸c trai, hái th¨m søc khoÎ b»ng tõ kh¸, cßn chÞ DËu th× c¶m ¬n cô. C¸ch x­ng h« lÞch sù mµ tù nhiªn, ch©n thµnh, Êm ¸p t×nh ng­êi. Ph­¬ng ch©m lÞch sù ®­îc thùc hiÖn b»ng biÖn ph¸p nãi gi¶m nãi tr¸nh. 3. §o¹n v¨n sau khi ®· biÕn ®æi lêi dÉn trùc tiÕp thµnh lêi dÉn gi¸n tiÕp: Vua Hïng b¨n kho¨n kh«ng biÕt nhËn lêi ai, tõ chèi ai, bÌn cho mêi c¸c l¹c hÇu vµo bµn. Xong, vua ph¸n r»ng c¶ ai chµng ®Òu võa ý m×nh, nh­ng vua chØ cã mét ng­êi con g¸i, biÕt g¶ cho ng­êi nµo. V× vËy, ngµy mai, ai ®em sÝnh lÔ ®Õn tr­íc, th× sÏ ®­îc c­íi MÞ N­¬ng Bµi tËp 12 1.§o¹n v¨n dïng sai tõ nh­ng ë c©u 4, quan hÖ gi÷a c©u 3 vµ c©u 4 kh«ng ®èi lËp mµ lµ quan hÖ t­¬ng ®ång. V× vËy, nªn ®­a tõ nh­ng ra khái ®o¹n v¨n. 2. a.Nh÷ng tõ ng÷ in ®Ëm cïng chØ nh©n vËt Vò N­¬ng, lµ lêi x­ng h« cña Vò N­¬ng. b.C¸c c©u trong ®o¹n v¨n liªn kÕt víi nhau b»ng phÐp thÕ ( tõ thiÕp ë c©u 2 thay thÕ cho tõ kÎ b¹c mÖnh nµy ë c©u1 ) vµ phÐp nèi ( tõ nh­îc b»ng ë c©u 3) c.Kh«ng nªn ®æi vÞ trÝ hai tõ: khi x­ng lµ kÎ b¹c mÖnh nµy, Vò N­¬ng ®Æt m×nh trong duyªn phËn hÈm hiu, chång con rÉy bá nªn thÓ hiÖn t©m sù xãt xa, ®au ®ín. Cßn khi x­ng thiÕp ®i víi ®oan trang gi÷ tiÕt, trinh b¹ch g×n lßng th× gîi ®­îc sù trang träng ®»m th¾m. 3.a.§o¹n v¨n chñ yÕu liªn kÕt c©u b»ng phÐp lÆp: tõ l·o xuÊt hiÖn ë c¸c c©u 1,3 vµ 4. b.Trong ®o¹n v¨n cã c¸c tr­êng tõ vùng: - ChØ bé phËn cña c¬ thÓ: ®Çu, mÆt, m¾t, miÖng. - ChØ ho¹t ®éng: co róm, x« l¹i, Ðp, ngoÑo, mÕu, khãc. Bµi tËp 13 C©u 1: C©u ca dao “ Bao giê ch¹ch ®Î ngän ®a. S¸o ®Î d­íi n­íc th× ta lÊy m×nh” dïng c¸ch nãi qu¸, ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng bao giê cã lµm ®iÒu kiÖn cho cuéc h«n nh©n. Ch¹ch kh«ng bao giê lªn ngän ®a ®Î vµ s¸o còng kh«ng bao giê ®Î d­íi n­íc. Nh­ vËy hµm ý cña c©u ca dao lµ: Kh«ng bao giê lÊy ng­êi Êy. C©u 2: a.Tõ nã ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i,xuÊt hiÖn ë c¸c c©u 2, 3, 4, 5, 6, 7 ®Ó liªn kÕt c©u. §ã lµ phÐp lÆp. b.Tõ con bÐ ë c©u 8 ®­îc dïng ®Ó chØ bÐ Thu. Tõ con bÐ thay cho c¸c tõ nã ®­îc lÆp l¹i ë c¸c c©u trªn. Nh­ vËy, c©u 8 liªn kÕt víi c¸c c©u trªn b»ng phÐp thÕ.