Chuyên đề Phương pháp nghiên cứu thực vật địa phương

ù dương xỉ và rêu. Sinh vật ở nước ngọt chỉ thích ứng với` nồng độ muối rất thấp, và sự phân bố của chúng thể hiện qua 2 môi trường: ¾ Sinh vật ở môi trường nước đứng yên (ao, đầm, hồ...): o sinh vật ven hồ(ao, đầm) o Sinh vật tầng nước trên mặt o Sinh vật tầng đáy Gvhd : Th.s Nguyễn Tấn Viện Trang 18 Phương pháp nghiên cứu thực vật địa phương ¾ Sinh vật ở môi trường nước chảy(sông, suối) o sinh vật ở thượng lưu: nước chảy mạnh, thực vật nghèo nàn. o sinh vật ở trung lưu: nước chảy xiết, thực vật ít phát triển o sinh vật ở hạ lưu:nước chảy chậm, là nơi chứa nhiều chất hữu cơ do thượng và trung lưu cung cấp nên thực vật ở đây phát triển mạnh hơn. Khi nghiên cứu thực vật ở bồn nước tiến hành theo thứ tự: ¾ Quan sát bồn nước từ một độ cao ¾ Nghiên cứu thực vật nổi: làm bảng liệt kê thành phần, lấy mẫu thực vật dùng sào đo độ sâu ở những bộ phận khác nhau của hồ và đối chiếu thành phần thực vật nổi trôi ở trên , mô tả thực vật và vẽ lớp cắt ngang. ¾ Tiếp tục quan sát và cắt nghĩa sự phân bố của thực vật dưới nước mọc từ đáy lên, ảnh hưởng của độ sâu của đáy .Tùy theo độ sâu thực vật ừ đáy lên có thể tạo nên nhiều dải( từ bờ cho đến 1m, từ 1- 3m trở lên), nêu đặc tính của từng dải, lập lát cắt ngang. - Sự xếp tầng của lớp phủ thực vật trong môi trường nước: 9 Tầng thực đáy 9 Tầng cỏ thấp 9 Tầng cỏ cao 9 Tầng thực vật nổi 9 Tầng thực vật bên trên mặt nước.(theo A.G.Voronov) Nghiên cứu thực vật dưới nước ở các đồng bằng châu thổ, cần khai thác các dạng địa hình kênh, rạch,... Gvhd : Th.s Nguyễn Tấn Viện Trang 19 Phương pháp nghiên cứu thực vật địa phương II.5.C.v. Nghiên cứu cây trồng ở địa phương Nghiên cứu thực vật cây trồng là một việc làm hết cần thiết. Sự phát triển của thực vật cây trồng cũng như bao loại thực vật khác phụ thuộc vào những yếu tố như: khí hậu, thổ nhưỡng, địa hình, thủy văn... Đất đai là tư liệu sản xuất chủ yếu, là cơ sở để tiến hnàh trồng trọt, không thể sản xuất nông nghiệp nếu không có đất. Tùy theo từng loại đất ở mỗi nơi khác nhau mà trồng những loại cây phù hợp, đem lại hiệu quả kinh tế cao hay thấp khác nhau . Trong khi đi thực địa, việc ghi chú cây trồng là một việc không thể thiếu được. Khi quan sát cây trồng ở địa phương, cần xác định xem khu vực thực địa khu hệ cây trồng nào. Xác định tên loài hoặc họ các loại cây trồng, cây sống ít ngày ,một năm hay lâu năm, chúng có dạng gì, ý nghĩa của chúng trong kinh tế, và tỉ trọng của từng loại về mặt giá trị sử dụng trong kinh tế, năng suất cây trồng. Lập bảng khu hệ cây trồng: STT Tên loài Dạng sống Thời gian Sống Sử dụng Bộ phận được sd Chiếm% diện tích Tên kh Tên VN Gỗ Cây Bụi Cỏ 1 2 Lâu năm Thức ăn Làm Cảnh Chăn nuôi Cây CN Quả Hạt Hoa lá thân Rễ Gvhd : Th.s Nguyễn Tấn Viện Trang 20 Phương pháp nghiên cứu thực vật địa phương Đi đôi với cây trồng thường có cỏ dại. Cỏ dại thường gặp ở những ruộng có cây trồng. Khi thu thập các cỏ dại cần chú ý đến chiều sâu của hệ thống rễ của chúng . Rễ càng rộng thì cỏ thường sống ngắn ngày, rễ sâu thì sống lâu hơn, cần mô tả hệ thống rễ cỏ dài ngày vì chúng có những dạng rất khác nhau. Nhiểu loại bị lan tràn mặt đất và có hàng loạt rễ và mầm phụ, điều đó cắt nghĩa tại sao khi cày, bừa xong, mặc dù đất bị vặt đứt cỏ dại vẫn có thể bám rễ và sinh sản được. Cần lấy mẫu cỏ dại, phác họa dạng của chúng và cần tra khảo tài liệu để biết phương pháp chống cỏ dại tốt nhất. Trên cơ sở các số liệu về cây trồng ở địa phương để tính toán, thống kê, phân tích, so sánh rồi rút ra những nhận xét về những loại cây trồng chính.Nêu vai trò, ý nghĩa, hướng sử dụng, cải tạo bảo vệ các loại cây trồng thích hợp ở địa phương. II.6 Làm việc trong phòng II.6.A. Chỉnh lí số liệu Sau mỗi ngày thực địa học sinh phải tiến hành chỉnh lí tài liệu: kiểm tra bổ sung các phần còn thiếu trong sổ nhật kí thực địa. - Kiểm tra các mẫu, đối chiếu nội dunh miêu tả với phần nhận xét qua quá trình, đặc điểm của thực vật, kiễm tra phần ghi chép, ki hiệu tên thực vật, ranh giới tronhg từng nhóm, bổ sung những thiếu sót… - Phơi mẫu vật nơi thoáng gió, sắp xếp mẫu theo thứ tự, chỉnh lí các phiếu ghi mẫu, chọn mẫu và phân tích. Trong quá trình chỉnh lí số liệu cần kết hợp với tài liệu đã tham khảo ở nhà để có những nhận định đúng đắn, khách quan khoa học. Gvhd : Th.s Nguyễn Tấn Viện Trang 21 Phương pháp nghiên cứu thực vật địa phương II.6.B. Vẽ lát cắt thực vật Để vẽ lát cắt thực vật cần phải tiến hành vẽ lát cắt thổ nhưỡng dựa trên bản đồ địa hình và số liệu đã có, xác định đúng tỷ lệ bản đồ. Trên lát cắt thể hiện rõ sự thay đổi của cá quần lạc thực vật trên cơ sỡ của sự phân hóa các dạng địa hình, dưới nữa là kí hiệu các loại đá mẹ hoặc nước ngầm. II.6.C. Viết đề cương TÌM HIỂU THỰC VẬT HUYỆN X Phần I. Mở đầu I. Mục đích II. Yêu cầu III. Giới hạn vấn đề Phần II. Nội dung Chương I: Tổng quan về điều kiện tự nhiên I. Vị trí địa lí II. Địa chầt III. Địa hình IV. Khí hậu V. Thủy văn VI. Thổ nhưỡng VII. Sinh vật Chương II. Đặc điểm thực vật của huyện X I. Đặc điểm chung (thành phần loài, đô che phủ …) II. Một số đặc điểm riêng i. Thực vật rừng Gvhd : Th.s Nguyễn Tấn Viện Trang 22 Phương pháp nghiên cứu thực vật địa phương ii. Đồng cỏ tự nhiên iii. Thực vật nước iv. Thực vật đá vôi v. Thực vật cây trồng Chương III. Ảnh hưởng của thực vật đối với sản xuất và đời sống Phấn III. Kết luân- kiến nghị. III. Aûûnh hưởûng củûa thựïc vậät vớùi đờøi sốáng vàø sảûn xuấát Nghiên cứu thực vật điạ phương là một công tác vô cùng khó khăn và phức tạp. Tuy nhiên, chúng ta cần nghiên cứu thực vật bởi nó có ý nghĩa quan trọng to lớn trong sản xuất và đời sống của con người. Hiện nay nền kinh tế ngày càng phát triển con người ngày càng can thiệp sâu vào giới tự nhiên để phục vụ cho đời sống và sản xuất của mình. Việc làm này đã làm cho số lượng và chất lượng các loài thực vật ngày càng giảm sút nghiêm trọng. Do vậy chúng ta cần phải nghiên cứu , xem xét để có biện pháp khai thác, sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên này. Bởi thực vật có vai trò ý nghĩa to lớn đối với đời sống và phục vụ cho sản xuất: ¾ Cây xanh cĩ ý nghĩa quan trọng với mơi trường . Hằng ngày cây xanh khơng ngừng nghỉ quang hợp hút CO2, nhả O2 làm cho bầu khơng khí trong lành và điều hồ khí hậu. ¾ Các loại cây như cà phê, cao su, điều…là nguồn cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, hàng tiêu dùng. ¾ Là nguồn cung cấp dược liệu chữa bệnh như quế , hồi… ¾ Cung cấp gỗ cho nghành công nghiệp chế biến lâm sản. ¾ Cung cấp một lượng lớn các sản phẩm từ thân, lá, rễ…làm thức ăn cho ngành chăn nuôi gia súc. Gvhd : Th.s Nguyễn Tấn Viện Trang 23 Phương pháp nghiên cứu thực vật địa phương ¾ Cung cấp thực phẩm rau xanh hàng ngày cho con người ¾ Phát triển ngành cây cảnh, trồng hoa… ¾ Cung cấp nguồn gen quý hiếm góp phần làm đa dạng sinh học, và cung cấp các loại giống cây trồng phục vụ sản xuất nông nghiệp, nông nghiệp. Những phương pháp nghiên cứu sinh vật địa phương được trình bày trên đây đã cho chúng ta biết những yêu cầu dành cho giáo viên cũng như học sinh, sinh viên cần phải trang bị cho mình để tiến hành có hiệu quả những chuyến khảo sát sinh vật địa phương, hiểu rõ về mối quan hệ giữa các thành phần tự nhiên của địa phương từ đó đưa a các phương pháp nghiên cứu về thực vật. Những phương pháp nghiên cứu này sẽ cho ta thấy được những ảnh hưởng to lớn từ thực vật tới sản xuất và đồi sống con người. r Phần nhận xét của giáo viên ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… Gvhd : Th.s Nguyễn Tấn Viện Trang 24 Phương pháp nghiên cứu thực vật địa phương Tài liệu tham khảo  Trên sách báo và các tài liệu in ấn khác 1. Nguyễn Tấn Viện - Phương Pháp Nghiên Cứu Địa Lí Địa Phương - Trường Đại Học Sư Phạm Thành Phố Hồ Chí Minh - 2000 ¡ Thông tin trên internet Một số Website và đường Link đã sử dụng - www.cpv.org.vn - www.freewebs.com/ - - - - Ngoài ra, tài liệu và hình ảnh minh họa được tìm kiếm tại Wikimedia Commons, www.google.com.vn và nhiều địa chỉ, đường dẫn khác trên internet. Bài được P0st để tham khảo tại địa chỉ mọi thông tin góp ý để hoàn thiện xin vui lòng liên hệ với nhóm. Chúng tôi rất vui khi tiếp nhận sự quan tâm đó ! Gvhd : Th.s Nguyễn Tấn Viện Trang 25