Chuyên đề Phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ

g dẫn. J Tất cả đều được lợi. Những HS giỏi đảm nhận trách nhiệm, những HS yếu được  giúp đỡ. L Ngoài việc mất nhiều thời gian thì chỉ có ít nhược điểm, trừ phi những HS giỏi hướng dẫn sai. 7. Phân chia theo năng lực học tập khác nhau Những HS yếu hơn sẽ xử lý các bài tập cơ bản, những HS đặc biệt giỏi sẽ nhận được thêm những bài tập bổ sung. J HS có thể tự xác định mục đích của mình. Ví dụ ai bị điểm kém trong môn toán thì có thể tập trung vào một số ít bài tập. L Cách làm này dẫn đến kết quả là nhóm học tập cảm thấy bị chia thành những HS thông minh và những HS kém. 8. Phân chia theo các dạng học tập Được áp dụng thường xuyên khi học tập theo tình huống. Những HS thích học tập với  hình ảnh, âm thanh hoặc biểu tượng sẽ nhận được những bài tập tương ứng. J HS sẽ biết các em thuộc dạng học tập như thế nào ? L HS chỉ học những gì mình thích và bỏ qua những nội dung khác 9. Nhóm với các bài tập khác nhau Ví dụ, trong khuôn khổ một dự án, một số HS sẽ khảo sát một xí nghiệp, một số khác khảo sát một cơ sở chăm sóc xã hội… J Tạo điều kiện học tập theo kinh nghiệm đối với những gì đặc biệt quan tâm. L Thường chỉ có thể được áp dụng trong khuôn khổ một dự án lớn. 10. Phân chia HS nam và nữ J Có thể thích hợp nếu học về những chủ đề đặc trưng cho con trai và con gái, ví dụ trong giảng dạy về tình dục, chủ đề lựa chọn nghề nghiệp,… L Nếu bị lạm dụng sẽ dẫn đến mất bình đẳng nam nữ. ( Theo Prof. Bernd Meier_ Potsdam university) 5. Tiến trình dạy học theo nhóm Làm việc toàn lớp 1. NHẬP ĐỀ VÀ GIAO NHIỆM VỤ. * Giới thiệu chủ đề * Xác định nhiệm vụ các nhóm * Thành lập các nhóm 2. LÀM VIỆC NHÓM. * Chuẩn bị chỗ làm việc * Lập kế hoạch làm việc * Thoả thuận quy tắc làm việc * Tiến hành giải quyết nhiệm vụ * Chuẩn bị báo cáo kết quả Làm việc nhóm Tiến trình dạy học nhóm 3. TRÌNH BÀY KẾT QUẢ/ĐÁNH GIÁ * Các nhóm trình bày kết quả * Đánh giá kết quả Làm việc toàn lớp 5.1 Nhập đề và giao nhiệm vụ. Giai đoạn này gồm những hoạt động sau. - Giới thiệu chủ đề chung của giờ học. Thông thường giáo viên thực hiện việc giới thiệu chủ đề, nhiệm vụ chung cũng như những chỉ dẫn cần thiết, thông qua thuyết trình, đàm thoại hay làm mẫu. Đôi khi việc này cũng được giao cho học sinh trình bày với điều kiện là đã có sự thống nhất và chuẩn bị từ trước cùng với giáo viên. - Xác định nhiệm vụ của các nhóm. Xác định và giải thích nhiệm vụ cụ thể của các nhóm, xác định rõ những mục tiêu cụ thể cần đạt được. Thông thường nhiệm vụ của các nhóm là giống nhau, nhưng cũng thể là khác nhau. - Thành lập các nhóm làm việc: Có rất nhiều phương án thành lập nhóm khác nhau. Tuỳ theo mục tiêu dạy học để quyết định cách thành lập nhóm. 5.2. Làm việc nhóm. Các hoạt động chính của giai đoạn này là: - Chuẩn bị chỗ làm việc nhóm. Cần sắp xếp bàn ghế phù hợp với công việc nhóm, sao cho các thành viên có thể đối diện nhau để thảo luận. Cần tiền hành nhanh và giữ được trật tự. - Lập kế hoạch làm việc: + chuẩn bị tài liệu học tập + Đọc sơ qua tài liệu + Làm rõ xem tất cả mọi người có hiểu các yêu cầu của nhiệm vụ hay không. + Phân công công việc trong nhóm. + Lập kế hoạch thời gian. - Thoả thuận về quy tắc làm việc. + Mỗi thành viên đều có phần nhiệm vụ của mình + Từng người ghi lại kết quả làm việc + Mỗi người lắng nghe kết quả của người khác. + Không ai được ngắt lời của người khác. - Tiến hành giải quyết nhiệm vụ. + Đọc kỹ tài liệu + Cá nhân thực hiện công việc đã được phân công + Thảo luận trong nhóm về việc giải quyết nhiệm vụ. + Sắp xếp kết quả công việc. - Báo cáo kết quả trước lớp. + Xác định nội dung, cách trình bày kết quả + Phân công các nhiệm vụ trình bày trong nhóm. + Làm các hình ảnh minh hoạ + Quy định tiến trình bài tiến hành trình bày của nhóm 5.3. Trình bày và đánh giá kết quả. - Đại diện các nhóm trình bày kết quả trước toàn lớp. Thông thường trình bày bằng miệng hoặc kèm theo báo cáo viết. Có thể trình bày minh hoạ thông qua biểu diễn hoặc trình bày mẫu kết quả làm việc theo nhóm. - Kết quả trình bày của các nhóm được đánh giá và rút ra những kết luận cho việc học tập tiếp theo. 6. Vai trò các thành viên trong hoạt động theo nhóm. - Mỗi nhóm cử ra một nhóm trưởng và một thư ký - Cả nhóm tiến hành thảo luận: Trình bày mục đích chung của chủ đề cần thảo luận và phạm vi thảo luận, thảo luận các vấn đề đặt ra. - Vai trò của nhóm trưởng: + Nhóm trưởng phải là người chuẩn bị nội dung: Phải xác định đúng mục tiêu của phần thảo luận nhóm, hướng dẫn các thành viên nhóm chuẩn bị tài liệu và cung cấp tài liệu cho từng nhóm viên, phân công nhiệm vụ cho từng người và bố trí chỗ ngồi các nhóm viên cho hợp lý để các nhóm viên trình bày nội dung của mình. + Nhóm trưởng phải là người khởi động buổi thảo luận nhóm bằng cách tạo một bầu không khí vào đề một cách sinh động, chân tình và thật sự thỏa mái. + Trong buổi thảo luận: Người nhóm trưởng phải điều động được tất cả các nhóm viên tham gia tích cực vào buổi thảo luận, người nhóm trưởng phải biết lắng nghe, khuyến khích các người rụt rè, ngăn chặn những người nói nhiều, theo dõi và quan sát phản ứng của từng người để điều chỉnh buổi thảo luận. Khai thác nội dung bằng cách đặt câu hỏi kích thích tư duy của từng người. Phát hiện những mâu thuẫn trong cách trình bày của mỗi thành viên, tổng kết lại ý kiến của nhóm ở cuối buổi thảo luận. Nói chung, nhóm trưởng là người quan trọng, để lựa chọn một học sinh làm nhóm trưởng thì người dạy phải biết quan sát thái độ và cách làm việc của từng học sinh để lựa chọn. Như vậy, nhóm trưởng là người đạo diễn, là MC và là nhạc trưởng cho buổi thảo luận của nhóm,...họ phải thể hiện tốt vai trò của mình để kích thích các nhóm viên hoạt động nhưng không phải nhóm trưởng là người quyết định thành công cho việc thảo luận của nhóm. Vai trò của thư ký: + Ghi lại các ý kiến được phát biểu. Thư ký tổng hợp tất cả cacs ý kiến thảo luận, đặc biệt là những phát hiện mới trong nội dung tìm hiểu, hoặc những điều chưa thống nhất trong nhóm để trao đổi với nhóm khác hay giáo viên hướng dẫn. + Nội dung ghi chép rõ ràng có hệ thống để trình bày. - Cử đại diện của nhóm lên trình bày trước lớp về kết quả thảo luận của nhóm mình. 7. Cách tổ chức cho các nhóm học sinh báo cáo kết quả thảo luận nhóm Có nhiều cách để tổ chức cho đại diện cho các nhóm học sinh trình bày kết quả thảo luận nhóm. Cách trình bày phổ biến nhất là các nhóm viết hoặc minh họa bằng hình vẽ kết quả thảo luận trên giấy khổ rộng hay giấy trong và máy chiếu hắt (Overhead). Giáo viên cũng có thể tổ chức cho các nhóm trình bày theo các hình thức sau: Phương pháp thị trường: Các nhóm trình bày trên giấy khổ rộng, bản ghim và trưng bày trong phòng học. Lớp học giống như một thị trường thông tin, các học viên sẽ xem kết quả của từng nhóm, nghe họ giải thích và có thể đặt câu hỏi để họ trả lời, làm rõ vấn đề thảo luận. Giáo viên có thể đóng góp ý kiến của mình vào kết quả làm việc của từng nhóm. Phương pháp hội chợ: Các nhóm không lần lượt trình bày mà chỉ trưng bày kết quả của mình tại một vị trí đã lựa chọn trong phòng. 1-2 người ở lại nơi trưng bày kết quả của nhóm, còn những người khác đi lại giới thiệu về nhóm mình hoặc có thể trao đổi với bất cứ ai, bất cứ nhóm nào, giống như một hội chợ Phương pháp triển lãm: Các nhóm vẫn lần lượt trình bày kết quả nhưng tiếp sau đó các học viên tự do đi lại, quan sát kết quả của nhóm khác và có thể thảo luận với các thành viên của nhóm khác giống như các nghệ sỹ trong buổi triễn lãm. 8. Vai trò của giáo viên khi tổ chức học sinh làm việc theo nhóm - Thu thập thông tin về người học: Tìm hiểu khả năng và nhu cầu của người học, người học đã có những kiến thức cà kỹ năng gì liên quan đến bài học. Họ có mong muốn gì khi học nội dung nay? - Lựa chọn mục tiêu kiến thức, kỹ năng cần đạt được khi hoạt động nhóm. - Quyết định số lượng học sinh mỗi nhóm, thành lập nhóm ngẫu nhiên hay chủ định - Chuẩn bị tài liệu, đồ dùng, PPDH cho học sinh thảo luận có hiệu quả. - Sắp xếp phòng học, bố trí địa điểm cho mỗi nhóm - Giao nhiệm vụ cụ thể cho mỗi nhóm - Giám sát, hỗ trợ các nhóm hoàn thành công việc - Đánh giá kết quả hoạt động của các nhóm Phương pháp dạy học theo nhóm đã được chứng minh là một phương pháp dạy học có hiệu quả và đang được sử dụng rộng rãi. Học theo nhóm, học sinh có điều kiện trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, biết cách hợp tác với mọi người, phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo trong học tập. Bằng cách nói ra những điều đang nghĩ, mối người có thể nhận rõ trình độ hiểu biết của mình về chủ đề nêu ra, thấy mình cần được học hỏi thêm những gì. Bài học trở thành quá trình học hỏi lẫn nhau chứ không phải chỉ là sự tiếp nhận thụ động từ giáo viên. Thành công của lớp học phụ thuộc vào sự nhiệt tình tham gia của mọi thành viên. Vì vậy, phương pháp này còn được gọi là “phương pháp huy động mọi người cùng tham gia” hoặc rút gọn là “ phương pháp tham gia” theo phương pháp này, mọi người dễ hiểu, dễ nhớ hơn vì họ được tham gia trao đổi trình bày vấn đề nêu ra, cảm thấy hào hứng khi trong sự thành công chung đã có phần đóng góp của mình. 9. Những điều cần lưu ý khi tổ chức học sinh làm việc theo nhóm có hiệu quả Phương pháp dạy học theo nhóm (thảo luận nhóm) chỉ có thể thành công khi: Chọn chủ đề thảo luận có nhiều tình huống, cần tới sự chia sẻ, hợp tác giải quyết, không nên chọn những vấn đề mà hiển nhiên ai cũng nghĩ như vậy hoặc những công việc mà một cá nhân cũng giải quyết được một cách dễ dàng. Các phương tiện để làm việc nhóm đã có sẵn chưa? Giấy, bút, keo gián, bản đồ, số liệu, tranh ảnh, … Đã có đủ địa điểm để các nhóm làm việc chưa? Số lượng thành viên trong nhóm từ 4-6 hoặc 8 người Các nhóm học sinh được giao nhiệm vụ rõ ràng kèm theo khoảng thời gian nhất định để thực hiện nhiệm vụ. Các thành viên của nhóm đều hiểu rõ nhiệm vụ của mình và phải tham gia tích cực vào cuộc thảo luận, lắng nghe ý kiến, quan điểm của những người khác trong nhóm … Có sự kiểm tra, giúp đỡ các nhóm của giáo viên để đảm bảo rằng các học sinh đều hiểu rõ nhiệm vụ phải làm.