Chuyên đề Đổi mới phương pháp dạy học môn giáo dục công dân

ây ra tai nạn giao thông là do đâu ?lúc này đòi hỏi các emphải tự tái hiện những kiến thức trong cuộc sống :có rất nhiều nguyên nhân : Do lạng lách đánh võng . Do phóng nhanh vượt ẩu . Do đi hàng ba Do uống rượu bia khi điều khiển phương tiện . Do đường xấu. Và trong các nguyên nhân trên giáo viên có thể hỏi nguyên nhân nào quan trọng nhất lúc này đòi hỏi học sinh phải tái hiện để sáng tạo . ở câu hỏi trên học sinh sẽ nhận thấy nguyên nhân do con người là quan trọng nhất Phương pháp kích thích và xây dựng động cơ học tập :Đó là tổ chức các trò chơi và các cuộc thảo luận + Phương pháp thảo luận :Dựa vào trao đổi ý kiến về một chủ đề nào để dẫn đến một vấn đề phản ánh quan điểm của người tham gia như thế nào, người tham gia được tự do trao đổi ý tưởng ở biện pháp này có tính chất xã hội hoá rất cao (có sự tham gia của rất nhiều người ) nó giúp cho học sinh chủ động tham gia vào quá trình học tập, giúp học sinh hiểu sâu sắc toàn diện nội dung học tập, giúp học sinh hiểu sâu sắc toàn diện nội dung học tập .Nó giáo dục tính năng động sáng tạo ,biết phê phán biết lắng nghe , biết tỏ thái độ lập trường ? Khi giới thiệu chủ đề thảo luận giáo viên cố gắng tạo ra không khí, hứng thú cho học sinh vào nội dung cuộc thảo luận. Cách đặt câu hỏi phải tương xứng với trình độ học sinh mới huy động được kinh nghiệm sống của học sinh. Chú ý phân công các thành viên trong nhóm VD: Trong bài yêu thiên nhiên, sống hoà hợp với thiên nhiên. Giáo viên có thể tung câu hỏi: Theo em thiên nhiên bao gồm những gì ? Hãy quan sát xung quanh em xem các nhóm , mỗi thành viên của các nhóm sẽ đưa ra quan điểm của mình , trong quá trình thảo luận giáo viên phải gợi ý cho học sinh khi gặp khó khăn và quan sát học sinh Hay trong bài: Công ước liên hợp quốc về quyền trẻ em. Giáo viên có thể phát cho các nhóm những tờ tranh khác nhau của 4 nhóm quyền và cho các em thảo luận nhận định về bức tranh thuộc nhóm quyền nào sau đó lên dán ở vị trí nhóm mình .Có thể có những tranh một hình ảnh nhưng nó thuộc nhiều nhóm quyền .Giáo viên cứ để cho học sinh tranh luận sau đó kết luận lại .Như vậy qua việc thảo luận theo nhóm giáo viên phải biết luyện tập cho học sinhcó các thói quen nhìn nhận một sự kiện ,sự việc dưới nhiều góc độ khác nhau và biết giải quyết . Sau khigiáo viên tổng kết kết quả của các nhóm.Có thể đặt vấn đề trước các em .VD ở bài “Công ước liên hiệp quốc về quyền trẻ em” giáo viên đưa ra câu hỏi đặt vấn đề: Về nhà các em sưu tầm các tranh trong báo trí... về các nhóm quyền của trẻ em? Sau khi học sịnh thảo luận nhận định về các nhóm quyền và đây được coi như một bài tập về nhà. Trong tiết học có từ một đến ba hoạt động nhóm vì nếu vượt quá làm cho hoạt động lớp học bị rối vì học sinh không giữ được trật tự chung. - Phương pháp vấn đáp – tìm tòi: Dùng câu hỏi theo mục đích khác nhau ở những khâu khác nhau của quá trình dạy học. Khó nhất ở phần vấn đáp là giảng dạy kiến thức mới . Trong phần dạy bài mới quan trọng nhất là phần đàm thoại giáo viên đặt câu hỏi ( đi từ trình tự). VD: Bài thực hiện trật tự an toàn giao thông Từ số liệu ta có thể hỏi: Em có nhận xét gì qua số liệu thống kê trên về tình hình tai nạn giao thông hiện nay? Sau khi HS trả lời GV đi đến kết luận: Tai nạn giao thông trở thành một thảm hoạ của nhân loại: Vậy tìm nguyên nhân của thảm hoạ? Câu hỏi hai xuất phát từ nội dung câu hỏi một: Học sinh trả lời có rất nhiều nguyên nhân... Câu hỏi 3: Vậy trong các nguyên nhân trên nguyên nhân nào là chủ yếu? HS sẽ trả lời được do con người là chủ yếu. Câu hỏi trước là tiền đề cho câu hỏi sau và tạo nên nấc thang kiến thức. Trong khi dạy GV đặt câu hỏi – HS trả lời có thể tranh luận với nhau , có thể tranh luận với GV nhờ vậy học sinh tiếp thu được tri thức. + Có thể vấn đáp tái hiện kiến thức: GV đặt câu hỏi yêu cầu HS nhớ lại kiến thức đã biết hoặc kiến thức trong cuộc sống mà học sinh không phải suy luận: VD: Những phần nói về biển báo trong bài: “ Thực hiện trật tự an toàn giao thông” hay các vạch trên đường thì học sinh thành thị đã biết . GV có thể hỏi luôn hay khi đi đường học sinh đã biết là phải đi bên phải. + Có thể vấn đáp giải thích minh hoạ: Nhằm làm sáng tỏ hai đề tài. GV phải nêu lên câu hỏi kèm theo ví dụ ( để minh học) để giúp cho học sinh dễ hiểu dễ nhớ. Phương pháp này thường có hiệu quả khi GV dùng phương pháp trực quan. VD: Để học sinh lên bảng dán tranh Đ4 nhóm quyền. GV phải có 4 nhóm quyền và có VD cụ thể nhóm quyền này là cái gì ? ... trên cơ sở đó học sinh sẽ dán được tranh. + Có thể vấn đáp tìm tòi: GV thường tổ chức để trao đổi ý kiến kể cả việc tranh luận giữa thầy và trò. Thông qua tranh luận học sinh nắm được tri thức. Đối với phương pháp đặt và giải quyết vấn đề cần chú ý tập dược cho học sinh phát hiện đặt ra và giải quyết vấn đề. Điều đó chính là mục tiêu của giáo dục. Cấu trúc của một bài đặt vấn đề: + Đặt vấn đề: Tạo tình huống có vấn đề + Phát hiện và giải quyết vấn đề cần nảy sinh. + Phát biểu vấn đề cần giải quyết VD: Trong bài “ Công dân nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam” Qua câu chuyện Alia là một vấn đề đặt ra. Vấn đề đặt ra là Alia có là công dân nước CHXHCNVN không? để học sinh bước sang giải quyết vấn đề. Giải quyết vấn đề: Đề xuất cách giải quyết Lập kế hoạch Thực hiện giải quyết vấn đề Từ bài trên ta có cách giải quyết vấn đề: Đưa ra quốc tịch à Từ đó trả lời được Alia có là công dân Việt Nam vì bố( mẹ) bạn là người Việt Nam và nếu đã thống nhất cho bạn mang quốc tịch Việt Nam KL: Alia nói đúng: Căn cứ vào luật quốc tế ta đi đến kết luận Alia có quyền là công dân Việt Nam . Khi có sự thoả thuận của bố mẹ. Từ đó GV đưa ra tình huống mới : Người được phạt tù có được quyền công dân nữa không? Với câu hỏi trên ta có câu trả lời sau: Là công dân Việt Nam bị tù có bị mất một số quyền công dân song vẫn được coi là công dân Việt Nam. Hay ta có thể đưa ra tình huống khác để học sinh giải quyết : ? Là công dân Việt Nam bị tù có bị mất quyền công dân không? dạy học môn GDCD không chỉ giúp học sinh nắm kiến thức mà quan trọng là giúp học sinh hình thành niềm tin tình cảm, thói quen hành vi về đạo đức pháp luật. Khi áp dụng một số phương pháp tích cực như đã nêu trên không hề giảm nhẹ hạ thấp vai trò của giáo viên mà GV không chỉ đơn thuần là người truyền đạt mà là người thiết kế tổ chức hướng dẫn các hoạt động độc lập của học sinh. GV trong giờ lên lớp đóng vai trò là người gợi mở là cố vấn là trọng tài trong hoạt động tìm tòi, hào hứng sôi nổi của học sinh. Có thể tổ chức chơi trò chơi: VD: ở bài “ Thực hiện trật tự an toàn giao thông” Gv có thể làm các biển báo ứng với các ô để học sinh học xong nói lên tên biển báo mà mình mở ra mỗi một biển báo gắn với một chữ cái của khẩu hiệu. Khi học sinh mở hết các biển báo cho các em nêu khẩu hiệu : đây là khẩu hiệu về an toàn giao thông. Có thể cho học sinh sắm vai. Từ vai diễn của học sinh giúp các em nhận xét rõ hơn bản chất của vấn đề để đánh giá phân biệt đúng sai và từ đó hình thành được thái độ hành vi của mình: học tập theo cái đúng , phên phán cái sai VD: Trong bài Biết ơn ta cho học sinh tìm những câu ca dao tục ngữ nói về lòng biết ơn và sự vô ơn. HS tìm xong cho các em nêu ý kiến của mình ? Theo em biểu hiện nào nên học tập, biểu hiện nào nên phê phán? Học sinh dễ dàng nhận thấy cái đúng để hành đọng theo và cái sai thì bác bỏ. Từ đó hình thành được cho các em thói quen hành vi, ứng xử trong cuộc sống. Trong quá trình dạy nội dung kiến thức phải phù hợp với đối tượng học sinh không được dạy với nôị dung quá dễ quá khó. VD: Bài an toàn giao thông dạy ở thành thị khác với dạy ở nông thôn, miền núi ( Về nội dung các biển báo) với vùng biển có thể thêm vào đó giao thông đường thuỷ. Trong quá trình dạy dẫn dắt học sinh tìm thấy cái mới và càng ngày càng hoàn thiện. VD: Bài tế độ: Khai thác kênh hình ? Nêu những việc làm của Thuỷ khi khách đến nhà Mời nước khách và bà Mời bà trước bê nước bằng hai tay GV gợi ý phù hợp với tính lễ độ ? Em Thuỷ chào khách mời khách vào nhà chơi thể hiện điều gì? Thể hiện sự trân trọng hkách Giới thiệu với bà ( người lớn tuổi trong gia đình) thể hiện sự khéo léo . Những việc làm: - Kéo ghế mời khách ngồi Bưng nước bằng hai tay lễ phép và rất biết điều mời ai trước mời ai sau. Xin phép bà được tiếp chuyện với khách Những lời đối đáp gãy gọn Chào khách ra về và hẹn đến chơi Tất cả qua những lời nói việc làm thể hiện tính lễ độ. Như vậy GV đã tạo ra không khí thuận lợi cho lớp học: Học sinh thích thú khi đến lớp. Trong một tiết học GV phải khéo léo sử dụng linh hoạt các phương pháp. Nếu chỉ sử dụng một phương pháp sẽ tạo nên sự nhàn chán ở học sinh. Có thể sử dụng rất nhiều phương pháp để phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh. Thầy cô tự tổ chức quá trình học tập tạo hứng thú niềm vui trong quá trình học tập của học sinh. Dưới sự chỉ đạo của GV học sinh dần dần có những năng lực những phẩm chất những thói quen thích ứngvới những phương pháp học tập mới. Học sinh giác ngộ được ý thức Tự giác tham gia hoạt động tập thể Có ý thức trách nhiệm trước hoạt dộng của nhóm. So với các phương pháp dạy trước đã khắc phục được lối truyền thụ một chiều. Phương pháp dạy học tích cực đòi hỏi thay đổi SGK . Giảm các kiến thức nhồi nhét đi mà tăng hoạt động tích cực nên. Giảm bớt những thông tin buộc học sinh phải thừa nhận. Yêu cầu có thiết bị cho học sinh, hình thức tổ chức lớp học được dễ dàng nhà trường mở rộng hình thức lớp học ra ngoài lớp học. Mở rộng khuôn khổ dạy học. VD bà : “ Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên”; “ Sống chan hào với thiên nhiên” có thể cho các em tiếp xúc trực tiếp với thiên nhiên tổ chức hoạt động ngoài trời. Trên đây là những định hướng trong việc đổi mới phương pháp dạy học môn GDCD 6. Tổ chuyên môn triển khai học tập tinh thần của chuyên đề. Sau đó dự giờ mẫu đồng chí Thảo rút kinh nghiệm. Tiếp theo các đồng chí trong nhóm trao đổi bài: Dạy áp dụng chuyên đề trong bài dạy của mình. Tổ chuyên môn sẽ họp đấnh giá vào tháng 11. Sau đó rút kinh nghiệm tiếp tục triển khai chuyên đề. Người viết