Chuẩn kiến thức - kĩ năng chương trình môn Địa lí

h©n bè th­¬ng m¹i, du lÞch KiÕn thøc : - Ph©n tÝch ®­îc vai trß, t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ sù thay ®æi trong c¬ cÊu cña néi th­¬ng, ngo¹i th­¬ng. - Ph©n tÝch ®­îc c¸c tµi nguyªn du lÞch ë n­íc ta : tµi nguyªn tù nhiªn, tµi nguyªn nh©n v¨n. - Ph©n tÝch c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu cña ngo¹i th­¬ng. - Hiểu và trình bày được tình hình phát triển ngành du lịch, sự phân bố của các trung tâm du lịch chính ; mối quan hệ giữa phát triển du lịch và bảo vệ môi trường. Kĩ năng : - Vẽ và phân tích biểu đồ, số liệu thống kê về các ngành nội thương, ngoại thương, du lịch. - Sử dụng bản đồ, Atlat để nhận biết và phân tích sự phân bố của các trung tâm thương mại và du lịch. - Trung tâm du lịch : Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng. - Tp. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Huế,… IV. ĐỊA LÍ CÁC VÙNG 1. Vấn đề khai thác thế mạnh ở Trung du và miền núi Bắc Bộ Kiến thức : - Phân tích được ý nghĩa của vị trí địa lí đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng. - Hiểu và trình bày được các thế mạnh và hạn chế của điều kiện tự nhiên, dân cư, cơ sở vật chất - kĩ thuật của vùng. - Phân tích việc sử dụng các thế mạnh để phát triển các ngành kinh tế của vùng ; một số vấn đề đặt ra và biện pháp khắc phục. - Biết được sự phát triển kinh tế của vùng có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế. Kĩ năng : - Sử dụng bản đồ để xác định vị trí của vùng, nhận xét và giải thích sự phân bố một số ngành sản xuất nổi bật. - Vẽ và phân tích biểu đồ, số liệu thống kê liên quan đến kinh tế của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. - Giáp Trung Quốc, có vùng biển Đông Bắc. - Nơi sinh sống của nhiều dân tộc ít người ; trình độ lao động còn hạn chế. - Công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản, thuỷ điện ; trồng cây công nghiệp, dược liệu, rau quả có nguồn gốc cận nhiệt và ôn đới ; chăn nuôi gia súc lớn ; nuôi trồng, chế biến thuỷ sản ; du lịch. - Điền và ghi đúng trên lược đồ Việt Nam : Hoà Bình, Thái Nguyên, Điện Biên. 2. Vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở Đồng bằng sông Hồng Kiến thức : - Phân tích được tác động của các thế mạnh và hạn chế của vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư, cơ sở vật chất - kĩ thuật tới sự phát triển kinh tế ; những vấn đề cần giải quyết trong phát triển kinh tế - xã hội. - Hiểu và trình bày được tình hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế và các định hướng chính. Kĩ năng : - Sử dụng bản đồ để xác định vị trí, nhận xét và giải thích sự phân bố của một số ngành sản xuất đặc trưng của vùng Đồng bằng sông Hồng. - Phân tích số liệu thống kê, biểu đồ để nhận biết sự thay đổi trong dân số, cơ cấu kinh tế ở Đồng bằng sông Hồng - Mật độ dân số cao nhất cả nước, nguồn lao động dồi dào và thị trường tiêu thụ lớn. - Quỹ đất nông nghiệp đang bị thu hẹp, sức ép về việc làm. - Điền và ghi đúng trên lược đồ Việt Nam : Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Nam Định, Thái Bình. 3. Vấn đề phát triển kinh tế - x· héi ë B¾c Trung Bé KiÕn thøc : - HiÓu vµ tr×nh bµy ®­îc nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña tù nhiªn ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña vïng. - Ph©n tÝch ®­îc sù h×nh thµnh c¬ cÊu n«ng - l©m - ng­ nghiÖp, c¬ cÊu c«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cña vïng. KÜ n¨ng : - Sö dông b¶n ®å ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vïng, nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch sù ph©n bè mét sè ngµnh kinh tÕ ®Æc tr­ng cña vïng. - Ph©n tÝch sè liÖu thèng kª, biÓu ®å ®Ó thÊy ®­îc t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng. - Lãnh thổ kéo dài ; vùng biển mở rộng ; điều kiện tự nhiên khá đa dạng ; nhiều thiên tai : bão, lũ, khô hạn. - Nêu được lí do và hiện trạng một số ngành kinh tế nổi bật. - §iÒn vµ ghi ®óng trªn l­îc ®å ViÖt Nam : Thanh Ho¸, Vinh, HuÕ. 4. VÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë Duyªn h¶i Nam Trung Bé KiÕn thøc : - HiÓu vµ tr×nh bµy ®­îc nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n vÒ mÆt tù nhiªn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë Duyªn h¶i Nam Trung Bé. - Tr×nh bµy ®­îc vÊn ®Ò ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ biÓn vµ tÇm quan träng cña vÊn ®Ò ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, c¬ së h¹ tÇng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña vïng. KÜ n¨ng : - Sö dông Atlat ®Þa lÝ ViÖt Nam ®Ó tr×nh bµy vÒ hiÖn tr¹ng vµ sù ph©n bè c¸c ngµnh kinh tÕ ë Duyªn h¶i Nam Trung Bé. - Sö dông tæng hîp c¸c nguån tµi liÖu : b¶n ®å, sè liÖu thèng kª ®Ó so s¸nh sù ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n ë B¾c Trung Bé vµ Duyªn h¶i Nam Trung Bé. - §iÒn vµ ghi ®óng trªn l­îc ®å ViÖt Nam : §µ N½ng, Nha Trang, Quy Nh¬n. 5. Vấn đề khai thác thế mạnh ở Tây Nguyên Kiến thức : - Biết được ý nghĩa của việc phát triển kinh tế ở Tây Nguyên. - Trình bày được những thuận lợi và khó khăn về tự nhiên, dân cư, cơ sở vật chất - kĩ thuật đối với phát triển kinh tế. - Hiểu được thực trạng phát triển cây công nghiệp ; khai thác và chế biến lâm sản, bảo vệ rừng ; phát triển chăn nuôi gia súc lớn ; phát triển thuỷ điện, thuỷ lợi và những vấn đề của vùng, biện pháp giải quyết những vấn đề đó. - So sánh được sự khác nhau về trồng cây công nghiệp lâu năm và chăn nuôi gia súc lớn giữa Trung du và miền núi Bắc Bộ với Tây Nguyên. Kĩ năng : - Sử dụng bản đồ để xác định vị trí, giới hạn của Tây Nguyên ; nhận xét và giải thích sự phân bố một số ngành sản xuất nổi bật. - Phân tích số liệu thống kê, biểu đồ kinh tế của Tây Nguyên. - ý nghĩa đối với an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế đất nước. - Tài nguyên đất, rừng ; mùa khô kéo dài. Nơi cư trú của nhiều dân tộc ít người với trình độ lao động chưa cao, thiếu cơ sở hạ tầng. - Vấn đề khai thác có hiệu quả thế mạnh của vùng : trồng cà phê, cao su ; phát triển thuỷ điện kết hợp thuỷ lợi. - Điền và ghi đúng trên lược đồ Việt Nam : Plây Ku, Buôn Ma Thuột, Đà Lạt. 6. Vấn đề khai thác lãnh thổ theo chiều sâu ở Đông Nam Bộ Kiến thức : - Phân tích được các thế mạnh nổi bật và những hạn chế đối với việc phát triển kinh tế ở Đông Nam Bộ. - Chứng minh và giải thích được sự phát triển theo chiều sâu trong công nghiệp, nông nghiệp của Đông Nam Bộ. - Giải thích được sự cần thiết phải khai thác tổng hợp kinh tế biển và bảo vệ môi trường. Kĩ năng : - Sử dụng bản đồ để xác định vị trí, giới hạn và nhận xét, giải thích sự phân bố một số ngành kinh tế tiêu biểu của Đông Nam Bộ. - Phân tích biểu đồ, số liệu thống kê về vùng Đông Nam Bộ để nhận biết vấn đề kinh tế của vùng. - Vị trí địa lí, tài nguyên đất, nước ; cơ sở hạ tầng và lao động có trình độ. Hạn hán vào mùa khô. - Có trình độ phát triển cao nhất so với các vùng khác trong cả nước. - Phát triển kinh tế theo chiều sâu cần lực lượng lao động có trình độ cao ; phát triển các ngành có kĩ thuật tiên tiến. - §iÒn vµ ghi ®óng trªn l­îc ®å ViÖt Nam : Biªn Hoµ, TP. Hå ChÝ Minh, Vòng Tµu, Thñ DÇu Mét. 7. VÊn ®Ò sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn ë §ång b»ng s«ng Cöu Long KiÕn thøc : - Ph©n tÝch ®­îc nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n vÒ thiªn nhiªn, con ng­êi, c¬ së vËt chÊt - kÜ thuËt ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng. - HiÓu vµ tr×nh bµy ®­îc mét sè biÖn ph¸p c¶i t¹o, sö dông tù nhiªn, t×nh h×nh vµ c¸c biÖn ph¸p ®Ó t¨ng c­êng s¶n xuÊt l­¬ng thùc, thùc phÈm ë §ång b»ng s«ng Cöu Long. KÜ n¨ng : - Sö dông b¶n ®å ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña §ång b»ng s«ng Cöu Long ; nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch sù ph©n bè cña s¶n xuÊt l­¬ng thùc, thùc phÈm trong vïng. - Ph©n tÝch biÓu ®å, sè liÖu thèng kª ®Ó hiÓu sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña §ång b»ng s«ng Cöu Long. - Mïa lò, mïa kh« h¹n ; ®Êt nhiÔm mÆn, phÌn ho¸. - Khai th¸c hîp lÝ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. - §iÒn vµ ghi ®óng trªn l­îc ®å ViÖt Nam : CÇn Th¬, Cµ Mau, Long Xuyªn, VÜnh Long. 8. Vấn đề phát triển kinh tế, an ninh quốc phòng ở Biển Đông và các đảo, quần đảo Kiến thức : - Hiểu vùng biển Việt Nam, các đảo và quần đảo là một bộ phận quan trọng ở nước ta. Đây là nơi có nhiều tài nguyên, có vị trí quan trọng trong an ninh quốc phòng, cần phải bảo vệ. - Trình bày được tình hình và biện pháp phát triển kinh tế của vùng biển Việt Nam, các đảo và quần đảo. Kĩ năng : - Sử dụng bản đồ để xác định vị trí, phạm vi lãnh hải của vùng biển Việt Nam, các đảo và quần đảo chính của nước ta. - Điền trên bản đồ khung các đảo lớn của Việt Nam. - Khai thác phải đi đôi với bảo vệ tài nguyên, môi trường. - Điền và ghi đúng trên lược đồ Việt Nam các đảo : Phú Quốc, Côn Đảo, Cát Bà, Bạch Long Vĩ, Cái Bầu, Phú Quý, Lí Sơn ; các quần đảo : Hoàng Sa, Trường Sa. 9. Các vùng kinh tế trọng điểm Kiến thức : - Biết phạm vi lãnh thổ, vai trò, đặc điểm chính, thực trạng phát triển của các vùng kinh tế trọng điểm : Bắc Bộ, miền Trung, Nam Bộ. - Trình bày được các thế mạnh của từng vùng kinh tế trọng điểm đối với việc phát triển kinh tế - xã hội. Kĩ năng : - Sử dụng bản đồ để xác định vị trí, giới hạn của các vùng kinh tế trọng điểm ở Bắc Bộ, miền Trung, Nam Bộ ; nhận biết và giải thích được sự phát triển của các vùng kinh tế trọng điểm. - Vẽ và phân tích biểu đồ, số liệu thống kê về các vùng kinh tế trọng điểm. - So s¸nh 3 vïng kinh tÕ träng ®iÓm. V. ĐỊA LÍ ĐỊA PHƯƠNG (tỉnh / thành phố) Kiến thức : Tìm hiểu địa lí địa phương theo chủ đề : - Chủ đề 1 : Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ và sự phân chia hành chính. - Chủ đề 2 : Đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên. - Chủ đề 3 : Đặc điểm dân cư và lao động. - Chủ đề 4 : Đặc điểm kinh tế - xã hội. - Chủ đề 5 : Địa lí một số ngành kinh tế chính. Kĩ năng : - Xác định trên bản đồ vị trí, giới hạn các đơn vị hành chính của tỉnh/thành phố. - Sưu tầm tư liệu, xử lí thông tin. - Phân tích bản đồ, biểu đồ, bảng số liệu của tỉnh/thành phố. - ViÕt vµ tr×nh bµy b¸o c¸o theo chñ ®Ò. ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n : Chñ tÞch H§QT kiªm Tæng Gi¸m ®èc NGÔ TRẦN ÁI Phó Tổng Giám đốc kiêm Tổng biên tập NGUYỄN QUÝ THAO Chịu trách nhiệm nội dung : Viện trưởng Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục NGUYỄN HỮU CHÂU Biên tập nội dung : TRẦN NGỌC ĐIỆP - NGUYỄN ĐÌNH TÁM - BÙI THỊ BÍCH NGỌC - TRẦN THỊ HẰNG MƠ Trình bày bìa : TẠ THANH TÙNG Sửa bản in : PHÒNG SỬA BẢN IN (NXB GIÁO DỤC TẠI HÀ NỘI) Chế bản : PHÒNG CHẾ BẢN (NXB GIÁO DỤC TẠI HÀ NỘI) CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNGMÔN ĐỊA LÍ Mã số : PGB25B6 In ........... cuốn, khổ 29,7 ´ 21cm, tại.......................... Số XB : ............ In xong và nộp lưu chiểu tháng ... năm 2006.