Các lục địa trôi dạt, ghép vào nhau và tách ra

Các lục địa trôi dạt, ghép vào nhau và tách ra Sông băng ở Ấn Độ, rừng rậm ở Groenland, bạn có tưởng tượng nổi không? Đào sâu dưới lòng đất, người ta đã phát hiện một câu chuyện rất ngộ nghĩnh về các lục địa: chúng chẳng bao giờ đứng yên mà luôn bị lôi đi bởi các mảng kiến tạo (mà chúng nằm ở bên trên). Và trong “vũ điệu balê” kéo dài hàng tỉ năm này, các lục địa nhiều lần va vào nhau, ghép với nhau và tách khỏi nhau. Cách đây 400 triệu năm Chẳng dễ gì nhận ra hành tinh của chúng ta! Các lục địa không phân ra giống như hiện nay. Hơn nữa, một phần lục địa vẫn còn chìm trong nước. Ở phía nam có một lục địa lớn, gọi là Gondwana, bao gồm châu Phi, Ấn Độ, Ả Rập, Nam Cực. Hãy nhìn vị trí của Groenland trên phần đất lớn thứ hai. Đó chính là tiền thân của châu Âu và châu Mỹ, còn gọi là lục địa Âu - Mỹ (Euramérique). Bạn biết không, nó nằm ở xích đạo đấy!!! Cách đây 250 triệu năm Sự di chuyển của các mảng kiến tạo làm các lục địa gắn vào nhau. Lúc này chỉ còn một lục địa duy nhất, gọi là Pangée. Nó trông có vẻ lụn vụn nếu như không có các phần lục địa nổi lên khỏi mặt nước. Tuy vậy tất cả các phần của vỏ lục địa đều gắn kết với nhau. Cách đây 150 triệu năm Pangée bị vỡ ra ở khoảng xích đạo. Laurasie đi về phía bắc, còn Gondwana đi về phía nam. Khối Nam Cực - Úc - Ấn Độ tách ra khỏi châu Phi. Cách đây 66 triệu năm Godwana tách hoàn toàn và bạn bắt đầu nhận ra được hành tinh của chúng ta. Một vết nứt lớn đã tách Nam Mỹ khỏi châu Phi. Giống như Ấn Độ, châu Âu đạt đến vị thế gần giống như hiện nay, tuy một phần lục địa này vẫn chìm dưới nước. Thế giới hiện nay Bắc và Nam Mỹ nối với nhau. Ấn Độ đã băng dọc theo xích đạo đến nhập vào lục địa Á - Âu. Groenland lên đến vùng Bắc Cực. Nhưng các mảng kiến tạo còn tiếp tục di chuyển! Sau 50 triệu năm nữa Châu Phi lấn lên Địa Trung Hải và tách ra khỏi châu Á. Hai phần châu Mỹ lại tách rời khỏi nhau. ______________ Vì các tấm kiến tạo phát triển nên đại  dương sinh ra và mất đi Bề mặt hành tinh chúng ta là một tấm ghép hình với vài chục mảnh ghép. Các mảnh này chính là các mảng kiến tạo. Đó là những mảnh thạch quyển (lithosphère) “nổi” trên các nhu quyển (asthénosphère). Bị lôi đi do chuyển động của lớp vỏ Trái đất, chúng dịch chuyển mỗi năm vài phân. Ngoài ra, chúng còn co lại và nứt ra. Sống ở vùng giáp ranh những tấm kiến tạo quả là không hay ho gì: động đất rất thường diễn ra! Nhưng cũng từ đó mà hình thành những ngọn núi và biển. Biển Théthys biến mất ra sao? Cách đây 80 triệu năm, mảng kiến tạo chứa Ấn Độ va vào mảng Á - Âu. Mảng Ấn Độ ghép lớp vỏ đại dương của nó vào lớp vỏ lục địa của mảng Á - Âu. Do lớp vỏ đại dương nặng hơn nên nó cắm xuống. Đó là những gì đã diễn ra với mảng Ấn Độ... ... cho đến khi toàn bộ phần đại dương - biển Théthys - bị “ăn” mất. Sự va chạm của hai mảng kiến tạo diễn ra dọc theo 2.400km. Đồng thời với việc hai mảng này gắn kết với nhau, đất đá bị đùn lên, tạo thành những ngọn núi. Biển hình thành ở châu Phi ra sao? Từ 30 triệu năm trước, mảng kiến tạo châu Phi đã bị giằng xé bởi các mảng khác ở phía đông của lục địa này. Nó yếu đi và dưới tác động của nhiệt, lớp vỏ bị giãn ra và nâng lên. Trong khi sự giằng xé tiếp diễn, lớp vỏ bị cắt ra thành từng khối. Những khối ở giữa Rift sụp xuống tạo thành những rãnh mà qua đó dung nham có thể thâm nhập. Từ đó hình thành hàng loạt núi lửa. Nếu sự giằng xé của mảng châu Phi này tiếp diễn sẽ hình thành một nếp giữa đại dương (ranh giới nơi các mảng thạch quyển tách ra giữa đại dương). Qua cửa ngõ này, những dòng bazan sẽ tuôn chảy. Chúng nguội lại và tiếp tục bị đùn lên bởi những dòng bazan mới. Phần đáy này trải rộng ra và hình thành nên biển.