Bài tham luận - Chuyên đề giáo dục đạo đức học sinh THCS

g. Ñeå coù dö luaän nhö theá, ngöôøi laøm coâng taùc giaùo duïc phaûi bieát caùch taïo ra dö luaän chung ñuùng ñaén, laønh maïnh ñoù. Muoán vaäy tröôùc heát phaûi ñoøi hoûi ngöôøi giaùo vieân phaûi coù khaû naêng xaây döïng ñöôïc moät taäp theå hoïc sinh toát. Chæ coù taäp theå hoïc sinh toát môùi coù dö luaän laønh maïnh, coù taùc duïng höôùng daãn, kieåm tra nhöõng tri thöùc ñaïo ñöùc, nieàm tin ñaïo ñöùc cuûa moãi hoïc sinh. Chuùng ta quan nieäm moät taäp theå toát phaûi coù nhöõng ñaëc ñieåm sau ñaây : + Coù muïc ñích thoáng nhaát. + Coù tinh thaàn traùch nhieäm tröôùc xaõ hoäi. + Coù yeâu caàu chaët cheõ vôùi moïi thaønh vieân, moïi thaønh vieân phaûi phuïc tuøng yù chí cuûa taäp theå. + Coù söï laõnh ñaïo thoáng nhaát, caùc thaønh vieân phaûi ñöôïc bình ñaúng tröôùc taäp theå. Thöù nöõa, nhö ñaõ noùi ôû treân, moãi hoïc sinh coù theå laø moät thaønh vieân cuûa moät soá taäp theå khaùc nhau. Moãi taäp theå ñeàu coù muïc ñích, yeâu caàu, nhieäm vuï vaø hình thöùc hoaït ñoäng khaùc nhau. Trong tröôøng hôïp nhö vaäy, ngöôøi thaày giaùo phaûi coù khaû naêng laøm cho dö luaän cuûa nhöõng taäp theå khaùc nhau coù söï thoáng nhaát veà cuøng nhöõng vaán ñeà nhö nhau. Chæ coù nhö theá thì dö luaän taäp theå môùi coù taùc duïng giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh. Hôn nöõa thaày giaùo coøn phaûi bieát höôùng dö luaän cuûa taäp theå hoïc sinh theo moät höôùng coù chuû ñònh, ñoàng thôøi cuõng phaûi bieát deïp ñi nhöõng dö luaän khoâng coù lôïi cho giaùo duïc ñaïo ñöùc. Moïi dö luaän cuûa taäp theå hoïc sinh veà nhöõng haønh vi ñaïo ñöùc cuûa moãi thaønh vieân taïo ra khoâng khí ñaïo ñöùc taäp theå. Khi ñöôïc hình thaønh ñaày ñuû, ñuùng ñaén vaø laønh maïnh, khoâng khí ñaïo ñöùc cuûa taäp theå seõ trôû thaønh moâi tröôøng naåy sinh, ñieàu kieän toàn taïi vaø cuûng coá nhöõng haønh vi ñaïo ñöùc cuûa moãi hoïc sinh. Neà neáp sinh hoaït vaø söï toå chöùc giaùo duïc gia ñình coù yù nghóa ñaëc bieät trong vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh. Gia ñình laø nôi dieõn ra nhöõng moái quan heä xaõ hoäi ñaàu tieân cuûa moãi con ngöôøi. Vì nhöõng moái quan heä tröïc tieáp giöõa treû vaø cha meï laø nhöõng taùc ñoäng qua laïi ñaàu tieân trong ñôøi soáng cuûa treû. Thoâng qua gia ñình, caùc moái quan heä xaõ hoäi aûnh höôûng ñeán treû. Coù theå noùi gia ñình laø moät taäp theå ñaëc bieät. Vì vaäy caùc thaønh vieân trong gia ñình gaén boù maät thieát vôùi nhau, tröôùc heát laø söï raøng buoäc veà maët tình caûm. Con caùi luoân luoân coù moái quan heä phuï thuoäc vôùi cha meï. Chuùng toân troïng kính neå cha meï, luoân laøm cho cha meï yeân loøng. Cha meï laø ngöôøi bieát roõ ñöôïc con caùi mình coù gì hay, coù gì dôû, thieân höôùng cuûa chuùng theá naøo, baèng caùch naøo ñeå boài döôõng hay khaéc phuïc chuùng. Do ñoù moïi sinh hoaït trong gia ñình ñeàu coù aûnh höôûng ñeán söï hình thaønh ñaïo ñöùc cho hoïc sinh trong neà neáp sinh hoaït vaø söï toå chöùc giaùo duïc cuûa gia ñình coù yù nghóa quan troïng. Vì vaäy caùc baäc cha meï vaø ngöôøi lôùn trong gia ñình phaûi xaùc ñònh roõ muïc ñích cuûa vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc cho con caùi mình. Khi coù muïc ñích giaùo duïc ñaïo ñöùc cho con caùi ñuùng ñaén, cha meï phaûi yù thöùc saâu saéc raèng : ñaïo ñöùc cuûa baûn thaân hoï chính laø yeáu toá goùp phaàn quyeát ñònh ñaïo ñöùc cuûa con caùi hoï (vì “cha naøo con naáy” maø). Caùc baäc cha meï hoïc sinh chuùng ta khoâng neân nghó raèng chuùng ta chæ giaùo duïc con caùi khi chuùng ta tröïc tieáp giaûng giaûi, khuyeân raên, sai baûo hoaëc ngaên caám chuùng ñieàu gì ñaáy, maø baát cöù luùc naøo trong cuoäc soáng cuûa cha meï, thaäm chí caû khi chuùng ta vaéng maët, chuùng ta vaãn ñang giaùo duïc ñaïo ñöùc cho con caùi mình. Caùch aên maëc, noùi naêng cuûa cha meï, caùch trao ñoåi hoaëc baøn luaän veà moät ngöôøi naøo ñoù, cha meï bieåu hieän nieàm vui, noãi buoàn, thaùi ñoä cuûa cha meï ñoái vôùi baïn vaø thuø,... Taát caû ñieàu ñoù, nhieàu hay ít ñeàu aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán ñaïo ñöùc con caùi. Do ñoù, nghiem khaéc vôùi baûn thaân, kieåm soaùt töøng haønh vi, cöû chæ cuûa mình vaø thaùi ñoä, phong caùch ñuùng ñaén trong sinh hoaït gia ñình ñoái vôùi caùc baäc cha meï hoaï sinh laø phöông phaùp giaùo duïc ñaïo ñöùc cho con caùi ñaàu tieân vaø quan troïng nhaát. Hôn nöõa, treû em khoâng chæ nhaän söï taùc ñoäng giaùo duïc cuûa gia ñình maø coøn coù caùc quan heä xaõ hoäi khaùc, neân caùc em coøn chòu söï taùc ñoäng cuûa hoaøn caûnh xaõ hoäi. Do ñoù toå chöùc giaùo duïc gia ñình khoâng coù nghóa cha meï ngaên caám hay neù traùnh caùc em tieáp xuùc vôùi nhöõng aûnh höôûng xaáu cuûa ngoaïi caûnh. Vaán ñeà ôû ñaây laø cha meï phaûi laøm theá naøo taïo cho caùc em moät haøng raøo “mieãn dòch”, khoâng ñeå moät taùc ñoäng xaáu naøo thaâm nhaäp vaøo taâm hoàn caùc em. Cho neân caùc baäc cha meï caàn giaùo duïc theá naøo ñeå caùc em hieåu, kòp thôøi nhaän ra vaø choáng laïi taùc duïng treân cuûa nhöõng con ngöôøi vaø söï vieäc xaáu. Cha meï caàn theo doõi saùt sao nhöõng haønh vi cöû chæ cuûa chuùng. Kòp thôøi uoán naéng nhöõng quan nieäm vaø haønh vi khoâng phuø hôïp ñöôïc thaâm nhaäp qua söï tieáp xuùc cuûa caùc em vôùi quan heä xaõ hoäi cuï theå naøo ñoù cuûa noù. Töï tu döôõng laø yeáu toá quyeát ñònh tröïc tieáp trình ñoä ñaïo ñöùc cuûa moãi hoïc sinh. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån ñaïo ñöùc cuûa moãi caù nhaân laø moät quaù trình laâu daøi vaø phöùc taïp. Trong quaù trình ñoù, caùc taùc ñoäng beân ngoaøi vaø nhöõng ñoäng löïc beân trong thöôøng xuyeân taùc ñoäng laãn nhau vaø vai troø cuûa moãi yeáu toá ñoù thay ñoåi theo töøng giai ñoaïn phaùt trieån cuûa töøng con ngöôøi. Nhôø giaùo duïc, nhöõng yeáu toá beân trong daàn daàn laán aùt ñöôïc nhöõng yeáu toá beân ngoaøi trong vieäc ñieàu chænh haønh vi cuûa treû. ÔÛ hoïc sinh THCS, tri thöùc ñaïo ñöùc ñöôïc chuyeån hoaù thaønh nieàm tin ñaïo ñöùc roõ raøng vaø luùc ñoù moïi haønh vi cuûa treû ñaõ coù tính nguyeân taéc roõ reät. Nhö vaäy söï hình thaønh ñaïo ñöùc cuûa caùc em do aûnh höôûng cuûa taùc ñoäng beân ngoaøi maø tröôùc heát laø do taùc ñoäng giaùo duïc cuûa nhaø tröôøng, cuûa taäp theå, cuûa gia ñình seõ daàn daàn chuyeån thaønh söï töï giaùo duïc, trong ñoù söï töï tu döôõng laø yeáu toá cô baûn. Vaäy ta coù theå hieåu söï tu döôõng veà maët ñaïo ñöùc laø moät haønh ñoäng töï giaùc, coù heä thoáng maø moãi caù nhaân thöïc hieän ñoái vôùi baûn thaân mình nhaèm khaéc phuïc nhöõng haønh vi traùi ñaïo ñöùc vaø boài döôõng, cuûng coá nhöõng haønh vi ñaïo ñöùc cuûa mình, thuùc ñaåy söï phaùt trieån nhaân caùch. Muoán tieán haønh töï tu döôõng toát thì hoïc sinh phaûi coù nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh, nhöõng tieân ñeà caàn thieát. Caùc em phaûi töï thaáy mình coøn thieáu caùi gì, caàn reøn luyeän theâm nhöõng phaåm chaát ñaïo ñöùc naøo vaø con ñöôøng vöôn tôùi nhö theá naøo? Töø nhöõng nhaän thöùc veà söï ñoøi hoûi ñoù ñoái vôùi mình cuõng laø do caùc em phaûi ñöôïc giaùo duïc ñeán moät möùc ñoä nhaát ñònh. Nhö vaäy tieân ñeà cuûa söï töï tu döôõng laø do giaùo duïc taïo ra nhöõng thuoäc tính veà nhaän thöùc, tình caûm, veà yù chí cuûa caù nhaân. Ñeå giuùp ñôõ, laõnh ñaïo vieäc tu döôõng ñaïo ñöùc cuûa hoïc sinh thaát toát, ngöôøi thaày giaùo caàn giuùp ñôõ moãi hoïc sinh: * Naéêm vöõng muïc ñích, phöông phaùp vaø toå chöùc vieäc töï tu döôõng cuûa caùc em. Trong vieäc töï tu döôõng, ñieàu ñaàu tieân thaày phaûi höôùng daõn cho caùc em laäp keá hoaïch töï tu döôõng. Trong ñoù bao goàm nhöõng neùt ñaïo ñöùc maø caùc em caàn reøn luyeän, cuûng coá hay khaéc phuïc. * Phaûi laøm cho hoïc sinh hieåu raèng töï tu döôõng dieãn ra trong quaù trình hoaït ñoäng thöïc tieãn môùi ñem laïi keát quaû, vì chæ qua thöïc tieãn thì nieàm tin ñaïo ñöùc môùi hình thaønh. * Laøm hoïc sinh töï kieåm tra, töï ñaùnh giaù thöôøng xuyeân laø moät vieäc laøm khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa ngöôøi töï tu döôõng, vì coù nhö vaäy thì môùi coù cô sôû ñeå töï khuyeán khích vöôn leân vaø cuûng coá loøng tin. Toùm laïi, nhöõng vaán ñeà neâu treân noù mang tính chaát lyù luaän veà söï giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh. Vaän duïng, saùng taïo cuï theå vaøo töøng tröôøng, töøng ñòa phöông ñoøi hoûi khaû naêng ôû moãi ngöôøi thaày giaùo, moãi taäp theå sö phaïm. Hieäu quaû cuûa giaùo duïc vaø daïy hoïc phuï thuoäc raát nhieàu vaøo uy tín cuûa ngöôøi thaày giaùo, hoïc sinh coù nghe, tin vaø laøm theo lôøi thaày hay khoâng cuõng do uy tín ngöôøi thaày giaùo maø coù. Thaày giaùo coù xöùng ñaùng cho neàn vaên minh nhaân loaïi, cho neàn giaùo duïc tieán boä, cho ñieàu hay leõ phaûi hay khoâng cuõng xuaát phaùt töø uy tín cuûa ngöôøi thaày giaùo. Vì vaäy uy tín laø moät ñieàu voâ cuøng quan troïng trong coâng taùc sö phaïm. Ngöôøi thaày giaùo coù uy tín thöôøng coù aûnh höôûng raát maïnh meõ ñeán tö töôûng, tình caûm cuûa caùc em. Hoï thöôøng ñöôïc hoïc sinh thöøa nhaän coù nhieàu phaåm chaát vaø naêng löïc toát ñeïp, hoï ñöôïc caùc em kính troïng vaø yeâu meán. Söùc maïnh tinh thaàn vaø khaû naêng caûm hoaù cuûa ngöôøi giaùo vieân coù uy tín thöôøng ñöôïc naâng leân gaáp boäi. Do ñoù ngöôøi thaày giaùo phaûi thöông yeâu hoïc sinh vaø taän tuî vôùi ngheà, coâng baêng trong ñoái xöû (khoâng thieân vò, khoâng thaønh kieán, khoâng caûm tính), phaûi coù chí tieán thuû (coù nguyeän voïng töï phaùt trieån, nhu caàu veø söï môû roäng tri thöùc vaø hoaøn thieän kyõ naêng ngheà nghieäp), coù phöông phaùp vaø kyõ naêng taùc ñoäng trong daïy hoïc vaø giaùo duïc hôïp lyù, hieäu quaû vaø saùng taïo, moâ phaïm, göông maãu veà moïi maët,moïi luùc, moïi nôi. Macarencoâ ñaõ khuyeán caùo chuùng ta raèng “Neáu baïn coù nhöõng bieåu hieän huy hoaøng noåi baät trong coâng taùc, trong hieåu bieát vaø trong hieåu bieát vaø trong thaønh töïu, luùc ñoù baïn seõ thaáy moïi hoïc sinh ñeàu höôùng veà baïn. Traùi laïi, neáu baïn toû ra khoâng coù naêng löïc vaø taàm thöôøng thì baïn coù oân toàn ñeán ñaâu, hieàn laønh ñeán theá naøo ñi chaêng nöõa, duø baïn coù saên soùc ñeán sinh hoaït vaø nghæ ngôi cuûa hoïc sinh nhö theá naøo, ngoaøi vieäc ñöôïc hoïc sinh khinh thò ra, vónh vieãn baïn seõ khoâng ñöôïc caùi gì heát”.